(၁)
ဟာသသ႐ုပ္ေဆာင္ ဇာဂနာ ပါ၀င္တဲ့ မဂၤလာပါ ႐ုပ္ရွင္ကားကို ၾကည့္ၿပီး ဒီစာကိုေရးမိတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံမွာ ေခတ္အဆက္ဆက္က ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ေတာ႐ြာေတြမွာ အစိုးရ၀န္ထမ္း မျပည့္စံုတဲ့ ျပႆနာဟာ အခုထက္ထိလည္း မေျပနိုင္ေသးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာလည္း ေတာ႐ြာေတြက ေက်ာင္းေတြမွာ ဆရာအင္အား မလံုေလာက္တာမ်ားပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဇာတိၿမိဳ႕ေလးဟာ အရမ္းေ၀းလံေခါင္သီလွတယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေတာၿမိဳ႕ေလးတစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ အထကေက်ာင္းေလး တစ္ေက်ာင္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီေက်ာင္းေလးမွာပဲ အေျခခံပညာ ၿပီးစီးေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ တတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေငြေၾကးတတ္နိုင္သူ တစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ သားသမီးေတြ ၉ တန္း ၁၀ တန္း ေရာက္ရင္ ၿမိဳ႕ေပၚကေဘာ္ဒါႀကီးေတြမွာ ထားတတ္ၾကပါတယ္။ နိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပေတြက က်န္မာေရး၊ ပညာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ ေက်း႐ြာေတြမွာ ထက္စာရင္ ပိုမိုျပည့္စံုေကာင္းမြန္ၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကြာဟမႈပမာဏ အရမ္းႀကီးလာၿပီး၊ ေက်း႐ြာေတြဟာ မေနထိုက္တဲ့ အရပ္ေတြ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ အစိုးရေတြက ေျဖရွင္းေပးရမယ့္ ျပႆနာႀကီးတစ္ခု ျဖစ္တယ္လို႔ထင္မိတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ ၉ တန္း ၁၀ တန္း တုန္းက ၉ တန္း နဲ႔ ၁၀ တန္း တန္းခြဲေတြက ၃ ခုစီ ရွိခဲ့ၾကေတာ့ အထက္တန္းအဆင့္ စာသင္ခန္း အေရအတြက္က ၆ ခန္းေပါ႔။ အထက္တန္းျပ ဆရာအေရအတြက္က မလံုေလာက္ခဲ့ပါဘူး။ ဓါတုေဗဒနဲ႔ ႐ူပေဗဒ ၂ ဘာသာကို အလယ္တန္းျပ ဆရာတစ္ေယာက္က တတ္သင္ေပးခဲ့ရတာကို ဆရာနဲ႔လည္း ရင္းႏွီးေတာ့ ခုထိေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနပါတယ္။ တျခားဘာသာရပ္အခ်ဳိ႕မွာလည္း အလားတူျပႆနာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေသခ်ာေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ပါ။
ၿမိဳ႕ကေလးက မျဖစ္စေလာက္ဆိုေတာ့ ေဘာ္ဒါလံုး၀မရွိပါ။ ၁၀ တန္းက်ဴရွင္ဆိုရင္လည္း တစ္ခုတည္းသာႀကီးႀကီးမားမား ရွိပါသည္။ တစ္ခုတည္းရွိတဲ့ အဲဒီက်ဴရွင္မွာ ဆရာတစ္ေယာက္တည္းက အဂၤလိပ္စာ၊ သခၤ်ာ၊ ႐ူပေဗဒ ႏွင့္ ဓါတုေဗဒ ေလးဘာသာ ပို႔ခ်ပါသည္။ ဇီ၀ေဗဒ၊ ၀ိဇၹာတြဲ ႏွင့္ ျမန္မာစာ လိုဘာသာရပ္မ်ဳိးေတြသင္တဲ့ က်ဴရွင္လံုး၀မရွိပါ။ ေျပာခ်င္တာက အဲဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ အစိုးရပိုင္ႏွင့္ ပုဂၢလိကပိုင္ ပညာေရးယႏၱရား ၂ ခုလံုးအားနည္းေနတဲ့အေၾကာင္းပါ။ ေက်ာင္းမွာရွိတဲ့ ဆရာအမ်ားစုကေတာ့ ေစတနာထားၿပီး ႀကိဳးႀကိဳးစားစား သင္ေပးၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအားလံုးကလည္း စာေမးပြဲေအာင္ျမင္စြာေျဖနိုင္ဖို႔ ေက်ာင္းကိုပဲ အဓိက အားကိုးၾကရပါသည္။ ေက်ာင္းအေနအထားကေတာ့ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ကလြဲၿပီး အစစ အားနည္းတယ္ပဲ ဆိုရမွာပါ။
ကၽြန္ေတာ္နဲ႔႐ြယ္တူ ညီကို၀မ္းကြဲတစ္ေယာက္ ရန္ကုန္မွာရွိပါတယ္။ ႀကံဳလို႔ရွိရင္သူေျပာျပတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီကအေနအထားနဲ႔ အရမ္းကြာေနပါတယ္။ သူတို႔က က်ဴရွင္ေတြကို အရမ္းအားကိုးၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းဆိုရင္ေတာ့ မသြားတာမ်ားတယ္တဲ့။ သူတို႔က ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ကတည္းက က်ဴရွင္ေပါင္စံုေလွ်ာက္တတ္ၾကတယ္။ ဇီ၀ေဗဒလိုဘာသာမ်ဳိးကို ေက်ာင္းမဖြင့္ခင္ကတည္းက အစကေနအဆံုး ၃ ေခါက္ေလာက္ ျပန္ၿပီးသြားၾကၿပီလို႔ဆိုပါတယ္။ အျခားဘာသာေတြမွာလည္း ထို႔နည္းတူပါဘဲ။ ဘယ္ဘာသာမဆို အနည္းဆံုး ၁ ေခါက္ေတာ့ ေႏြရာသီကတည္းက သင္ၿပီးသားလို႔ သိရပါတယ္။ ေမးခြန္းေဟာင္းေတြ ေလ့လာတာတို႔၊ က်ဴရွင္တြင္း စာေမးပြဲေျဖတာတို႔ကလည္း အႀကိမ္ေပါင္းမနည္းဘူးတဲ့။
သူတို႔ဆီမွာ ၁၀ တန္းေက်ာင္းသားအမ်ားစုက ေက်ာင္းမသြားၾကဘူး။ အတြင္းေျဖ ေျဖခ်င္လို႔သာေက်ာင္အပ္ထားတာ။ သူေျပာျပတဲ့အတိုင္းဆိုရင္ သူတို႔ေက်ာင္းမွာက ဆရာအင္အား အေတာ္ေကာင္းပါတယ္။ ေက်ာင္းကို ႀကိဳစားၿပီး ေက်ာင္းသားက သြားေတာ့လည္း ႀကိဳးစားၿပီးသင္ေပးတဲ့ဆရာက မရွိသေလာက္ရွားတယ္ ေျပာတယ္။ ဒါဆိုေက်ာင္းမွာ ဆရာေတြ ဘာလုပ္ေနၾကလည္း ေမးေတာ့။ GEC မွာ႐ံုးထိုင္ရတယ္ထင္တယ္တဲ့။ ၿပီးေတာ့ လံုၿခံဳေရး တာ၀န္လည္း အလွည့္က် ယူရတယ္တဲ့။
နားမလည္နိုင္စရာေတြခ်ည္းပဲ။ တစ္ခုခုလြဲေနၿပီဆိုတာေတာ့ သတိထားမိလိုက္တယ္။ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုက အားကိုးၾကပါတယ္ ဆိုတဲ့ေက်ာင္မွာေတာ့ ဆရာအင္အားက မလံုေလာက္ဘူး။ စာရင္း၀င္႐ုံတင္ အပ္ထားတာပါဆိုတဲ့ ေက်ာင္းေတြမွာက် ဆရာေတြကမ်ားေနၿပီး အလုပ္လည္းမလုပ္ၾကဘူးတဲ့။
ဒါေတာင္ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးက အရမ္းေခါင္တဲ့ ျပည္နယ္ေတာင္တန္းေဒသမ်ဴိး မဟုတ္ေသးဘူး။ ေတာၿမိဳ႕ေလးတစ္ခု အဆင့္ေတာ့ ရွိေသးတယ္။ အရမ္းေခါင္တဲ့ ေဒသမ်ားနဲ႔ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီးေတြ အေနအထားေတြကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကြာျခားမႈဘယ္ေလာက္ႀကီးသြားမလဲ။ တျခား ဘယ္လိုျပႆနာမ်ဳိးေတြ ရွိေနဦးမလဲ။ သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရးကို အေလးထားရင္ ေတာ႐ြာေတြဆိုတာ မေနထိုက္တဲ့ အရပ္ေတြမ်ား ျဖစ္ကုန္ၿပီလားလို႔ပဲ။
(၂)
အစိုးရပညာေရး စနစ္ေအာက္မွာ ေက်ာင္းေတြအတြက္ အနည္းဆံုးလိုအပ္ခ်က္ကို ( အနည္းဆံုးလိုအပ္ခ်က္ကို) သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အဖြဲ႔တစ္ခုေတာ့ ထားရွိဖို႔လိုမယ္ထင္တယ္။ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ေတြမ်ားလို႔ ေက်ာင္ဆရာအင္အား သင္ေထာက္ကူပစၥည္းအင္အားေတြ တိုးခ်ဲ႕တာကလည္းလုပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္နည္းလို႔ဆိုၿပီး လိုအပ္ခ်က္ေတြအားလံုးကို အခ်ိဳးက်လိုက္ၿပီးေလ်ာ့ခ်လို႔ေတာ့ ဘယ္ျဖစ္မလဲ။ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္က ၅ ေယာက္ေတာင္မျပည့္ဘူးဆိုေပမယ့္ ဘာသာရပ္ေတြက ၉ ခု ၁၀ ခု ရွိေနရင္၊ ဘာသာရပ္အားလံုးကို သင္ယူရာမွာအဆင္ေျပေအာင္ အနည္းဆံုးလိုအပ္တဲ့ ဆရာအင္အားက ေက်ာင္သားအေရအတြက္ထက္ မ်ားခ်င္မ်ားေနမွာေပါ႔။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေနအထားက အနည္းဆံုးလိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ ေလ်ာ့ခ်လို႔မသင့္ေတာ့ဘူးေပါ႔။ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း ဆိုတာကလည္း ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္နည္းတဲ့ ေက်ာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆံုးလိုအပ္ခ်က္ ထက္ေတာ့မေလ်ာ့နည္းသင့္ဘူးေပါ႔။ၿမိဳ႕ေပၚေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေက်း႐ြာကေက်ာင္းေတြကို ေအာင္ခ်က္ရာႏႈံးတို႔ ဂုဏ္ထူးထြက္ရွိမႈတို႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း ၿမိဳ႕ေပၚေက်ာင္းေတြက သာလြန္ေကာင္းမြန္တာေတြ႔ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းေလးမွာ တန္းခြဲတစ္ခုကို လူ (၅၀-၆၀) ေလာက္ရွိတဲ့ ၁၀တန္း တန္းခြဲ ၃ ခု ( ၁၉၉၄-၁၉၉၇ ၀န္းက်င္ေလာက္က) ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ (၁၅၀-၁၈၀) ၀န္းက်င္ေလာက္ရွိခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ ေဆးတကၠသိုလ္ ၀င္တဲ့ေက်ာင္းသားက တစ္ႏွစ္တစ္ေယာက္ေတာင္ ပံုမွန္မပါဘူး။ ေအာင္ခ်က္ရာႏႈံးကေတာ့ ဆရာေတြရဲ႕ ႀကိဳး ပန္းမႈေၾကာင့္ အၿမဲတမ္း ပတ္၀န္းက်င္ေက်ာင္ေတြထက္ သာခဲ့ပါတယ္။ (လက္ရွိအေနအထားေတာ့ မသိေတာ့ပါ။ အစိုးရပညာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ ပညာရည္အဆင့္အတန္း တေျပးညီ ျဖစ္ေစေရး စီမန္ကိန္းေတြခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနေလာက္ပါၿပီ)
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က မႏၱေလးၿမိဳ႕က နာမည္ေက်ာ္ ေဘာ္ဒါႀကီးတစ္ခုအေၾကာင္း ညီေလးတစ္ေယာက္ကေျပာျပတယ္။ အဲဒီေဘာ္ဒါမွာ လူ ၁၂၀ ေလာက္ရွိတဲ့ ၁၀ တန္း တန္းခြဲေလးခုေလာက္ရွိတယ္တဲ့။ ပထမတန္းခြဲမွာ ေနရာရေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက အားလံုးေဆးတကၠသိုလ္ ၀င္ဖို႔ေသခ်ာတယ္ဆိုပဲ။ ဒုတိယတန္းခြဲကေက်ာင္းသားေတြလည္း အနည္းငယ္ေတာ့ ၀င္တာရွိတယ္တဲ့။ ၂၅% ေက်ာ္ေလာက္ ဆရာ၀န္ျဖစ္လာနိုင္တဲ့သေဘာေပါ႔။
လက္ရွိတကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္စနစ္ကလည္း ၁၀ တန္းေအာင္မွတ္ကို အေျခခံထားေတာ့ ေဆးတကၠသိုလ္လိုေက်ာင္း မ်ိဳးေတြကို ၀င္သြားတဲ့ လူေတြၾကည့္ရင္ ၿမိဳ႕ေပၚကကေလးေတြ ျဖစ္ေနတာမ်ားတယ္ထင္တယ္။ ေတာ႐ြာေတြကေန ၿမိဳ႕ေပၚက ေဘာ္ဒါေတြမွာလာေနၿပီး ေဆးတကၠသိုလ္၀င္သြားတဲ့ လူေတြလည္းရွိပါတယ္လို႔ ဆိုရင္လည္း ဒီကေလးက ၿမိဳျပကိုလက္လွမ္းမီတဲ့ ကေလးလို႔ေတာ့ ေျပာရမွာပါပဲ။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အဲဒီလိုလက္လွမ္းမမီတဲ့ ကေလးေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိမွာပါ။ အဲဒီကေလးေတြထဲက အဆင့္ျမင့္တကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္ရသူ မရွိဘူးလို႔ ေျပာမရေပမယ့္ ၿမိဳ႕ေပၚက ကေလးေတြ ( ၿမိဳ႕ျပကိုလက္လွမ္းမီတဲ့ ကေလးေတြ) နဲ႔စာရင္ အေရအတြက္အားျဖင့္ အရမ္းနည္းေနမွာပါ။ အဲဒီမွာ ေမးစရာရွိတာက အစိုးရနဲ႔ ပုဂၢလိက ပညာေရး ယႏၱရား ၂ ခုလံုး (အမွတ္ ၁ တုန္းကေျပာခဲ့ သလို) ေထာက္ပံ့မႈ အားနည္းတဲ့ ေဒသမွာေနရလို႔ အမွတ္မေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို အဆင့္ျမင့္ပညာေရးနဲ႔ မထိုက္တန္ဘူး၊ ဥာဏ္ရည္မမီဘူး၊ လို႔ဆိုရင္မွန္နိုင္ပါ႔မလား။ တစ္ျခားပိုမိုသင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္တဲ့ တကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္စနစ္တစ္ခုကိုေရာ ေဖၚေဆာင္ေပးလို႔ မရနိုင္ေတာ့ဘူးလား။
အခုလိုတကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကလည္း ရွိေသးတယ္။ ဆရာ၀န္ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ၿမိဳ႕ေပၚက လူေတြသာ ရနိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးလိုျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္လာတဲဆရာ၀န္ေတြကလည္း ၿမိဳ႕ေတြေပၚမွာပဲေနခ်င္ေနျခင္ၾကတယ္။ ေတာ႐ြာေတြဆီ တာ၀န္ခ်လိုက္ရင္ စိတ္ဆင္းရဲစြာနဲ႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚျပန္လာခြင့္ ရဖို႔ကိုအမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ သူတို႔ကိုအျပစ္တင္ခ်င္လို႔ ေျပာေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ၿမိဳ႕ေပၚမွာက်င္လည္ခဲ့ေတာ့ ၿမိဳ႕ေပၚမွာပဲေနခ်င္ၾကတယ္ ဆိုတာ သဘာ၀က်ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပဆိုတာ မ်က္ေစ့နား ပိုပြင့္ၿပီး၊ ဘ၀တတ္လမ္း အတြက္လည္းပိုေကာင္းတာကို။ အခုလို၀န္ထမ္းေတြ ေတာ႐ြာေတြမွာ တာ၀န္ထမ္းရမွာေၾကာက္ေနၾကတဲ့ ျပႆနာက က်န္းမာေရးဌာန တစ္ခုတည္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာမဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရဌာန အမ်ားစုမွာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ျပႆနာပါ။
အဲဒီျပႆနာႀကီးက အားနည္းတဲ့ ပညာေရးစနစ္(တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္စနစ္)ရဲ႕ အေထာက္အပံ့လည္းရလိုက္ေတာ့ ပိုမိုအားေကာင္းလာၿပီး၊ ၿမိဳ႕ေနေတာေန လူတန္းစားကြာဟမႈ ကလည္းပိုဆိုးလာေတာတာေပါ႔။
(၃)
ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕ေလးရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ မိုင္၂၀ ေလာက္မွာ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ခု ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕ေလးက ေသးေသးေလးဆိုေပမယ့္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေက်း႐ြာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ အဲဒီ႐ြာေတြအားလံုးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿမိဳ႕ေလးမွာ႐ွိတ့ဲ အထက ေက်ာင္းေလးကိုပဲ အားကိုးေနၾကရပါတယ္။ တြဲဖက္အထက္တန္ေက်ာင္း ရွိတဲ့႐ြာေလးေတြလည္း ၂ ႐ြာေလာက္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ ေလ့လာမႈအားနည္းခဲ့လို႔ အနီးအနားက႐ြာေတြအေၾကာင္းကို သိပ္မသိခဲ့ပါဘူး။ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ၄ မိုင္အကြာေလာက္က ႐ြာေလးအေၾကင္းေတာ့ သိပါတယ္။ ဒါေတာင္ ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဲဒီ႐ြာမွာရွိေနေသးလို႔ပါ။၁၉၉၉ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ေလာက္က အဲဒီ႐ြာေလးမွာ ဆရာမငယ္ငယ္ေလး ၂ ေယာက္ တာ၀န္က်လာပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႕ႀကီးေပၚက ၿမိဳ႕သူေတြပါ။ တာ၀န္က်ရာ႐ြာကေန ၿမိဳ႕ေပၚကိုျပန္ရင္ လမ္းမွာတင္ တစ္ေနကုန္သပါတယ္။ ႐ြာကေနလွည္းနဲ႔လာၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿမိဳ႕ကေန ကားေျပာင္းစီးမွ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႕ႀကီးကိုေရာက္တာပါ။ ကားအဆင္မေျပရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿမိဳ႕ေလးမွာ ညအိပ္ရတတ္ပါတယ္။ စေန၊ တနဂၤေႏြ ေက်င္းပိတ္ရက္ အိမ္ျပန္အနားယူနိုင္ဖို႔ ေသာၾကာေန႔နံနက္ ကတည္းက ျပန္ၾကရပါတယ္။ တနလၤာေန႔နံနက္က်မွ ျပန္လာၾကေတာ့ အဂၤါေန႔ေရာက္မွ စာစသင္နိုင္ပါတယ္။ အဲတာကအပတ္စဥ္ ျဖစ္ေနတာဆိုေတာ့ ကေလးေတြက တစ္ပတ္ကို ၄ ရက္အနားယူ ေနရပါတယ္။ ေသာၾကာနဲ႔ တနလၤာေန႔ေတြကိုမွ မယူရင္လည္း သူတို႔ရဲ႕ တစ္ပတ္စာအတြက္ အနားယူခ်ိန္က ခရီးသြားရင္း အခ်ိန္ကုန္ရေတာ့မယ့္ အေနအထားျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ထဲကတစ္ေယာက္က တာ၀န္ခံေက်ာင္းအုပ္ပါ။ ေက်ာင္းရွိ အစိုရ၀န္ထမ္းကလည္း အဲဒါအကုန္ပါပဲ။ တစ္ျခားလိုအပ္တာရွိရင္ ႐ြာကိုအကူအညီေတာင္ပါတယ္။ ႐ြာကလူႀကီးလူငယ္ေတြက လိုအပ္သလို အကူအညီေပးၾကရပါတယ္။ ( မဂၤလာပါ ႐ုပ္ရွင္ကားထဲကလိုပါပဲ)
ဒီ႐ြာကကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးကံၾကမၼာက ၿမိဳ႕ကလာတဲ့ဆရာမေတြ လက္ထဲေရာကေနသလို ျဖစ္သြားတယ္။ သူတို႔ရွိရင္စာသင္ရတယ္။ သူတို႔မရွိရင္စာသင္ခြင့္ မရၾကေတာ့ဘူး။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ ေျပာေျပာေနတဲ့ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္ရေရးဆိုတဲ့ ကိစၥ ကိုအရမ္းႀကီးေတာ့ နားမလည္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မီသေလာက္ စဥ္းစားၾကည့္ရရင္ ကိုယ့္ေဒသအတြက္လိုအပ္တဲ့ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာ၀န္အစရွိတဲ့ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းေတြကိုမွ ေဒသတြင္ေနထိုသူေတြထဲက မေမြးထုတ္နိုင္ရင္ အဲဒီေဒသမွာေနတဲ့လူေတြဟာ ကိုယ္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္ဆိုတာက ဘယ္လိုမွရနိုင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္တယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳေပၚက အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကိုလည္း ၿမိဳ႕ႀကီးေတြက ဆရာ၊ဆရာမေတြ တာ၀န္က်တတ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ လူငယ္ေလးေတြပါ။ အေတြအႀကံဳက မရွိေသးေတာ့ ေဒသခံ ဆရာမႀကီးတစ္ေယာက္ေျပာတတ္တဲ့ စကားက “ ဒို႔ နယ္ေက်ာင္းေတြကေတာ့ အစမ္းသပ္ခံေလးေတြပါ။ အေတြ႔အႀကံဳရွိလို႔ အသင္အျပေကာင္း လာၿပီဆိုရင္ ၿမိဳ႕ေပၚကိုေျပာင္းသြားၾကေတာ့တာပဲ။ “တဲ့။ ေဆး႐ံုမွာလည္းအတူတူပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕က တိုက္နယ္ေဆး႐ံုေလးမွာလည္း ဆရာ၀န္ မၿမဲတာက ပံုမွန္ႀကီးလိုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာပါ။
ပိုဆိုးတာက တြဲဖက္ေက်ာင္းေတြ ကိစၥ။ တြဲဖက္အထက္တန္ေက်ာင္း ဆိုတာေတြက အစိုးရအထက္တန္ေက်ာင္း (အထက) တစ္ခုခုနဲ႔တြဲၿပီး အလုပ္လုပ္ၾကရတယ္။ သူတိုဆီမွာ ၉ တန္း ၁၀ တန္း ေတြသာဖြင့္ထားတာ အထက္တန္ျပဆရာရယ္လို႔ အစိုးရက တစ္ေယာက္မွ တာ၀န္ခ်ေပး မထားေတာ့ ဆရာ၊ဆရာမ ခန္႔ထားေရးကို ႐ြာကပဲ လံုး၀တာ၀န္ယူရတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ႐ြာကတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူေလးေတြက ၀င္လုပ္တတ္ၾကတယ္။ လခကလည္း႐ြာကေပးတာ မက္ေလာက္ေအာင္လည္းမမ်ားေတာ့ လုပ္ခ်င္သူလည္းအရမ္းနည္းတယ္။ တြဲဖက္ေက်ာင္း ဆရာခန္႔ထားေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး၊ ေက်ာင္းတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကေမာက္ကမ ျဖစ္တတ္တာေတြေျပာရရင္ ေျပာလို႔ၿပီးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။
အခုေျပာခဲ့တာေတြကိုၾကည့္ရင္ ႐ြာဘက္ေတြမွာ အစိုးရပညာေရး ယႏၱရားက ( အမွတ္ ၂ တုန္းကေျပာခဲ့သလို ) ဆရာအင္အား၊ သင္ေထာက္ကူပစၥည္းအင္အား အားနည္း႐ံုတင္မဟုတ္ပဲ။ ဆရာ၊ဆရာမ အရည္အခ်င္းက အာမလခံခ်က္မရွိဘူး။ စာသင္ခ်ိန္ကလည္း ျပည့္မီခ်င္မွ မီတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အထင္ေျပာရရင္ အစိုးရပညာေရး စနစ္ေအာက္မွာ ဆရာအရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ေပးတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းထားရွိၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚမွာေရာ ေတာ႐ြာေတြမွာပါ၊ တြဲဖက္ေက်ာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရေက်ာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ သတ္မွတ္အရည္အခ်င္းနဲ႔ ျပည့္စံုမွ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ေပးသင့္ပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေနေတာေန လူတန္းစားေတြဆိုတာကေတာ့ ရွိေနမွာပါ။ ေတာ႐ြာေတြမွာ ၀န္ထမ္းမျပည့္စံုမႈ အပါအ၀င္ အျခားျပႆနာေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားေအာင္ ပညာေရးစနစ္ေကာင္းရွိဖို႔က အေရးႀကီးလွပါတယ္။ တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ စနစ္အပါအ၀င္ ပညာေရးစနစ္ႀကီးက ည့ံဖ်င္းေနဦးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေတာေနျပည္သူေတြရဲ႕ (က်န္မာေရး၊ ပညာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အပါအ၀င္ ) ဘ၀ကၾကမၼာတစ္ခုလံုးက တပါးသူကိုအားကိုးေနရလို႔ ကေမာက္ကမ အေျခအေနေတြနဲ႔ အၿမဲေတြ႔ေနရဦးမွာပါပဲ။
(မဂၤလာပါ ႐ုပ္ရွင္ကားထဲက ၿမိဳသားေက်ာင္းဆရာ ၂ ေယာက္ ႐ြာကေနအၿပီးျပန္ ေတာ့မယ္ဆိုတာသိလိုက္ရလို႔ ႐ြာသားေတြ ငိုေနၾကတဲ့ ဇတ္၀င္ခန္းကို ခုထိမွတ္မိေနေသးတယ္။ ႐ြာခံေက်ာင္းဆရာ မရွိေလေတာ့ ၿမိဳကေရာက္လာတဲ့ ဆရာ ၂ ေယာက္ အေပၚမွာ ကေလးေတြရဲ႕ပညာေရးကို ပံုအပ္ထားရတယ္။ သူတို႔ရွိရင္ပညာေရးရွိတယ္။ သူတို႔မရွိရင္ ပညာေရးမရွိေတာ့ဘူး လို႔ေျပာရေလာက္ေအာင္ကို အေျခအေနက ဆိုးေနတာေတြရတယ္။)
2 comments:
ဒီကိစၥေလး အေတာ္ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္ ။ ထပ္ျပီး ေရးပါဦးလား ။ Rural Education ဆိုျပီး ေလဘယ္လ္ေလး တပ္ထားပါတယ္ ။
တခ်ိဳ့ေျပာျပခ်င္တာ...
(၁) နိုင္ငံျခားမွာဆိုရင္ ဆရာဆရာမေတြ က်ဴရွင္ျပစားတဲ့ စနစ္ လံုး၀မရွိပါ ။ သူတို့ကို လစာ အလံုအေလာက္ ေပးထားတယ္ ။ က်ဴရွင္မေပးရလို့ ထုတ္ျပန္တယ္ ။
(၂) ဗမာျပည္မွာလို က်ဴရွင္တက္မွ စာေမးပြဲအတြက္ tip ရမယ္ မရွိပါ ။ က်ဴရွင္ေတြက ပုဂၢလိကက လုပ္တာဆိုေတာ့ ဘာမွမဆိုင္ ။
(၃) ေက်ာင္းသားဦးေရ နဲ့ ဆရာဦးေရကို ပညာေရးဌာနက အျမဲ ၾကီးၾကပ္တယ္ ။ ဆရာေတြ မလုပ္ၾကေတာ့သလို ျဖစ္လာရင္ ၊ လူေတြ ဆရာလုပ္ခ်င္လာေအာင္ သူတို့က နည္းလမ္းေတြ ၾကံစတယ္ ။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ လစာတိုးေပးတာပါပဲ ။
စကၤာပူမွာဆို ဆရာလုပ္တာ လစာအေတာ္ေလး ေကာင္းတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ရတာကလည္း stress မ်ားေတာ့ ၊ ထြက္တဲ့သူေတြ ရွိတယ္ ။
(၄) ေနာက္ မူလတန္း ၊ အလယ္တန္း ၊ အထက္တန္း တက္မယ္ဆိုရင္ တနွစ္ ဘယ္သူမဆို ဆရာသင္တန္း တက္ရတယ္ ။ မတက္မေနရ ။ အဲဒီက ေအာင္မွ ဆရာလုပ္ခြင့္ရတယ္ ။ ဒါက ဆရာ ဆရာမေတြ အရည္အခ်င္းကို ေသခ်ာ စိစစ္တာမိ်ဳးေပါ့ ။
I know two teachers when I lived at Samar village which is seven miles far from KyaukSe town. One of them is from city but he married a woman from that village and now he is one and only one teacher in this village primary school. There are two or three teachers use to comes from KyaukSe town. But, after a while, they just disappear. Another one is native and he graduated from University of Mandalay. He went to teaching college and went back to his native village to teach at his village primary school. Finally, Thanks to them, all children from these two villages get good education. I respects them from my heart.(To Saya Ko Aung Kyaw Oo and Saya Myo)
Post a Comment