ပညာေရး အက်ပ္အတည္း (၁၈)

Informal Education ဟာ စာသင္သားေတြက ပတ္၀န္းက်င္ေလာကတစ္ခုလံုးဆီကေန အတတ္ပညာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကို သင္ယူတာပဲျဖစ္တယ္ လို႔ ကမၻာ့ပညာရွင္အမ်ားစုက ဆိုၾကပါ တယ္။ ဒီေတာ့ Informal Education ဟာ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး ယူလို႔ရႏိုင္သမွ် ဘယ္လိုအတတ္ပညာမ်ဳိးကိုမဆိုို ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးျပီး သင္ယူသြား ႏိုင္တဲ့ နည္းပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ပတ္၀န္းက်င္ တေလာကလံုးဟာ သင္ယူရမယ့္ နယ္ပယ္ပါပဲ။ အဲဒီအခါမွာ ကေလး လူငယ္ ေတြနဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္ျပီး ကေလးေတြရဲ႕ သင္ယူမႈကို ကူညီလမ္းၫႊန္ ေပးရမယ့္ မိဘေတြက သိပ္ အေရးပါ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ "သားသမီးမေကာင္း မိဘေခါင္း" တို႔ "လက္ဦးဆရာ မည္ထိုက္စြာ ပုပၹာစရိယ မိနဲ႔ဖ" တို႔လို ဆိုရိုးေတြ ရွိခဲ့တာပါပဲ။



အခုေနာက္ပိုင္း ပညာေခတ္ထဲမွာ ေျပာလာၾကတဲ့ Education for all, All for Education ဆိုတာေတြက Informal Education ဆီကို ဦးတည္ေနတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြပါပဲ။ ကေလးအားလံုး မသင္မေနရ ပညာေရး ကို ရႏိုင္ဖို႔ဆိုတာကေနစျပီး ကေလးေတြ လူငယ္ေတြရဲ႕ ေလ့လာဆည္းပူးမႈကို မိဘေတြကပါ ပူးေပါင္းပါ၀င္ျပီး လမ္းၫႊန္အားေပးမွ ကမၻာကို အမီလိုက္ႏိုင္မယ္ ဆိုတဲ့သေဘာပါပဲ။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ဟာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အဘက္ဘက္က ဟန္႕တား ပိတ္ပင္ တာေတြ အကူအညီ မေပးတာေတြေၾကာင့္ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာစျပီး ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ျပိဳလဲလုလုအထိ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈ (Globalization) ရဲ႕ တြန္းအားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေႏွာက္အယွက္ အဖ်က္အဆီး အပိတ္ အဆို႔ အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြၾကားထဲကပဲ လူငယ္တခ်ုဳိ႔ဟာ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရး အကူအညီနဲ႔ အမ်ားၾကီး ထူးခၽြန္ တိုးတက္ လာခဲ့ၾကပါတယ္။

လူငယ္ေတြ တကယ္တိုးတက္ျပီး အျမင္က်ယ္လာရင္ အဲဒီ ေရစီးေၾကာင္းဟာ ပိတ္ဆို႔ တားဆီးလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ပြင့္ကို ထြက္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ အခုဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေတာ္တဲ့ လူငယ္ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနတာကို ကမၻာက သိလာတဲ့အတြက္ အခြင့္အေရးေတြ ပြင့္လာေနပါျပီ။

အရင္က လူခ်မ္းသာသားသမီးေတြမွ သင္ႏိုင္တဲ့ ျပည္ပ ပညာေရးကို အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ပညာ တကယ္ ထူးခၽြန္ျပီး နား မ်က္ေစ့ ဖြင့္ထားမယ္ဆိုရင္ သာမန္ လူလတ္တန္းစား သားသမီးတခ်ဳိ႔လဲ သင္ယူခြင့္ ရႏိုင္ပါျပီ။ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ျပည္သူလုထုအတြက္ Internet သံုးစြဲခြင့္လို၊ ေခတ္ေပၚ ႏိုင္ငံတကာ စာအုပ္စာတမ္း လြတ္လပ္စြာ ဖတ္ခြင့္လို အခြင့္အေရးေတြကို ဘယ္ေလာက္ပဲ တံခါးပိတ္ ကန္႔သတ္ ထားခ်င္ေပမဲ့ အာဏာပိုင္ ေတြအေနနဲ႔က သူတို႔ရဲ႕ အေရးကိစၥေတြ အတြက္လဲ ျပင္ပဆက္သြယ္ေရး တံခါးေပါက္ေတြကို မျဖစ္မေန ဖြင့္ရ ေသးတာမို႔လို႔ သတိရွိတဲ့၊ အခြင့္အလမ္းကို အသံုးခ်တတ္တဲ့ လူေတာ္ေလးေတြ အခြင့္အေရး ရႏိုင္ခဲ့ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အစိုးရေက်ာင္းသင္ပညာေရး ျဖစ္တဲ့ Formal Education ကိုေတာင္္ ေကာင္းေကာင္းမရႏိုင္တဲ့ ဒီ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ျပည္ပ ပညာေတာ္သင္ဆုရေအာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကတဲ့ လူလတ္တန္းစားကေလးေတြဟာ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရးေတြ အားကိုးနဲ႔ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကရတာပါ။ စာၾကည့္တိုက္ အားကိုး၊ စာအုပ္စာေပ အားကိုး၊ အင္တာနက္ အားကိုး နဲ႔ က်ားကုတ္ က်ားခဲ ေလ့လာ အားထုတ္ ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေနရာမွာ မိဘေတြရဲ႕ သြန္သင္ ၫႊန္ျပမႈနဲ႔ အားေပး ေျမေတာင္ေျမွာက္ ပံ့ပိုးေပးမႈက သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။


အခုေခတ္ လူငယ္ေတြဟာ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္၊ ျပီးေတာ့ အခ်ိန္မီ ျပန္ ထူေထာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ပညာ တကယ္တတ္မွ ကမၻာ့ အဆင့္မီမွ ရေတာ့မယ္ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္း သိေနၾကပါျပီ။ အဲဒီအခါ Informal Education ဟာ သိပ္ကို အေရးပါလာပါျပီ။ အထူးသျဖင့္ တကၠသိုလ္က ကေလးေတြ အတြက္ ေက်ာင္းေတြကို စာသင္ႏွစ္ေတြ ခ်ဳံ႕ပစ္ထားတဲ့အျပင္ သင္ရိုးေတြလဲ ေလွ်ာ့ပစ္တာ မို႔ စာ တကယ္ မတတ္ၾကေတာ့ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ဘြဲ႔ရေပမဲ့ အရည္အခ်င္းမမီ ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အသံုး၀င္တဲ့၊ တန္ဖိုးရွိတဲ့ အဆင့္မီ ဘြဲ႔ရ ပညာတတ္ အစစ္ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ မိဘ နဲ႔ သားသမီိး ညီညီၫြတ္ၫြတ္ ပူးေပါင္းျပီး ေက်ာင္းပညာေရး နဲ႔အတူ ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးကိုပါ အရယူၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အခု ၂၀၀၄ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ လူထုအေပၚ ေစတနာၾကီးတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ ဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္းတခ်ဳိ႕က လူငယ္ေတြအတြက္ ဗဟုသုတ တိုးေစတဲ့ အသိတရား ေပးႏိုင္တဲ့ စာေတြ ပညာေရးသတင္း အခ်က္အလက္ ေတြ ကို အမ်ားၾကီး ေဖၚျပေပးလာတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္တဲ့သူေတြ အမ်ားၾကီး ရွိလာတဲ့ သေဘာ ပါပဲ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စာဖတ္သင္းေတြ စာၾကည့္တိုက္ေတြ ပညာေရးဆိုင္ရာ စကား၀ိုင္းကေလးေတြ တိုးပြား လာ ပါျပီ။ စာဖတ္ခန္းေတြ ဆိုက္ဘာကေဖးေတြထဲမွာ လူငယ္ေတြ ေရာက္လာ ပါျပီ။ အဲဒါဟာ Informal Education ရဲ႕ အႏွစ္သာရပါပဲ။ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ပညာရွာတာမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔ေတာ့ လိုပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာင္းျပင္ပမွာ ပညာရွာတဲ့သူေတြ ပညာလိုလားသူေတြ ေလ့လာ ဆည္းပူးတဲ့ သူေတြ မ်ားလာတာဟာ ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးအတြက္ေတာ့ သိပ္အားေကာင္းတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တစ္ခုပါပဲ။


၁၈၃၁ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၈၁ ခုႏွစ္အထိအေမရိကန္ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ သမၼတ James Garfield က

လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈျပီးရင္ အေရးၾကီးဆံုးက ျပည္သူလူထုရဲ႔ ပညာေရးပါပဲ… အဲဒါမွမရွိရင္ လြတ္လပ္မႈကိုေရာ တရားမွ်တမႈကိုေရာ တည္တံ့ေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး…

လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္မႈ တရားမွ်တမႈေတြ မရွိတာဟာ တကယ့္ ပညာတတ္ေတြ နည္းပါးေနလို႔ပဲလား ဆိုတာကို ေတြးၾကည့္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။

ဘြဲ႔ေတြ ႏွစ္ခု သံုးခု ရၾကျပီး အတတ္ပညာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ စာေပေတြထဲမွာပဲ နစ္ျမဳတ္ေနတဲ့ ပညာရွင္ေတြ ေတာင္မွပဲ အသိဥာဏ္ပညာနဲ႔ ယွဥ္္တဲ့ ဆင္ျခင္တံုတရား ရွိဖို႔ အတြက္ဆိုရင္ ကိုယ့္က်င့္တရားဆိုင္ရာ… စိတ္အင္အား ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ ေတြ စာေပေတြကို ေလ့လာၾကရပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပညာရွင္အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးပြဲေတြ စကား၀ိုင္းေတြ လုပ္ျပီး အသိအျမင္ေတြ ေလ့လာ ဖလွယ္ေနၾကရပါတယ္။


အဲလို ေလ့လာ ၾကရ တာဟာလည္း Informal Education ပါပဲ ။ ဒါေၾကာင့္ Informal Education ဟာ Lifelong learning လည္း ျဖစ္တာမို႔ တဘ၀စာလံုးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အသံုး၀င္တဲ့ ပညာေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမျငိမ္း၊ ၂၀၀၆။