ျမန္မာျပည္ပညာေရး သမုိင္းေၾကာင္း

စုလတ္:
ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္မီ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးအေျခအေနနဲ႕ ပညာေရးစနစ္ကို နဲနဲေလာက္ေလ႕လာၾကည္႕ခ်င္ပါတယ္ရွင္႔ ။ referenceေတြဘယ္မွာရွာရင္ ရႏိူင္မလဲေျပာျပေပးပါလားရွင္။

အေျဖ :
ျမန္မာျပည္ BEd မွာျပဌာန္းတဲ့ Education Theory (Part II) မွာ ပုဂံေခတ္ကစျပီး ၁၉၇၄ ခုနွစ္အထိ ျမန္မာျပည္ရဲ႔ ပညာေရးသမိုင္းကို ေရးထားပါတယ္ ။ ပညာေရးတကသိုလ္တက္ေနတဲ့အသိတေယာက္ဆီကေန ကူးယူနိုင္ပါတယ္ ။

ဒါေပမယ့္ တခုသတိျပဳသင့္တာကေတာ့ ဒီစာအုပ္က ျမန္မာျပည္မွာ ဆရာဆရာမေတြအတြက္ ျပဌာန္းစာအုပ္အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာျပန္ေရးထားတာဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႔အခ်က္အလက္ေတြကို တကယ္စစ္မွန္လားဆိုတာကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ ေတြ႔မိပါတယ္ ။

ဆူးထြင္းအပ္

တခါတရံမွာ လူတဦးတေယာက္ကို အျခားလူတေယာက္က တမင္တကာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေစတနာနဲ႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျပဳမူဆက္ဆံေျပာဆိုမွဳေလးေတြဟာ တဘက္သားရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ဆူးစူးသလို ဒဏ္ရာအနာတရေလးေတြ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူၾကီးမိဘ၊ ဆရာသမားေတြရဲ႕ ပဲ့ျပင္ဆံုးမမွဳေတြကို ကေလးငယ္ေတြက မတရားဘူးလို႕ လက္ခံ သြားမိတဲ့အခါ ဒီကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ႏုနယ္တဲ့ ႏွလံုးသားေတြမွာ ဆူးေလးေတြ စိုက္၀င္သြားတတ္ၾကပါတယ္။ ပဲ့ျပင္ဆံုးမမွဳဆိုတာမွာ ေစတနာႏွင့္ အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ျပီး ဆံုးမၾကတာ မ်ားေပမယ့္ တခါတရံမွာ ေဒါသအေလ်ာက္ လက္လြန္ေျခလြန္ ျဖစ္သြားတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။



္
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူတေယာက္ဟာ ထိခိုက္နာက်င္ ခံစားရျပီဆိုရင္ မတရားမွဳ (injustice) ရဲ႕ အရိပ္အေငြ႕ေလးေတြက သူ႕အာရံုကို လႊမ္းမိုးလာတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို injustice gap လို႕ ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီ injustice gap က ၾကီးထြားရင္ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္ဖို႕ ပိုျပီးခက္ခဲပါတယ္။ ဒီထက္ပိုဆိုးတာက negative emotions ေတြ ထြက္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ခံျပင္းစိတ္၊ လက္စားေခ်လိုစိတ္၊ အရြဲ႕ တိုက္လိုစိတ္ စတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ တိုက္ဆိုင္မွဳေတြ ရွိလာတဲ့အခါ စိုက္၀င္ေနတဲ့ ဆူးေလးေၾကာင့္ တႏုံ႕ႏံု႕ ခံစားရတတ္ပါတယ္။

ပဲ့ျပင္ဆံုးမမွဳမွာ ဆံုးမသူရဲ႕ ေစတနာကို နားလည္ခဲ့ရင္ injustice gap ေသးငယ္ေပမယ့္၊ ေစတနာကို နားမလည္ခဲ့ရင္ (သို႕မဟုတ္) ဆံုးမသူ ကိုယ္တိုင္က ေဒါသအေလ်ာက္ လုပ္ခဲ့တာဆိုရင္ injustice gap က ၾကီးထြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေသးအဖြဲေလးေတြလို ထင္ရတတ္ေပမယ့္ လူတေယာက္ရဲ႕ အနာဂတ္ မိသားစုဘ၀ ပံုေဖာ္မွဳ၊ ပတ္၀န္းက်င္အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ဆက္ဆံေရး စတာေတြေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိလာတတ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ မိဘ၊ ဆရာ၊ လူၾကီးသူမေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဆူးေလးေတြ ကိုယ့္ရင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့အခါ ဆူးထြင္းအပ္ေလးေတြနဲ႕ ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ injustice gap နည္းတဲ့ ဆူးေလးေတြကို ခြင့္လႊတ္ျခင္း (forgiveness) နဲ႕ ဖယ္ရွားပစ္ျပီး၊ injustice gap မ်ားတဲ့ ဆူးေလးေတြကိုေတာ့ သက္ဆိုင္သူေတြနဲ႕ ျပန္လွန္ေဆြးေႏြးမွဳကေန တဆင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ သူ႕ေနရာမွ ၀င္ေရာက္ေနရာယူၾကည့္ျပီး နားလည္ေပးရန္ ၾကိဳးစားျခင္း (attempt to understand) နဲ႕ ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္သူေတြ မရွိေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ခြင့္လႊတ္ျခင္းနဲ႕ ေမ့ေပ်ာက္ရန္ ၾကိဳးစားျခင္း စတဲ့ ဆူးထြင္းအပ္ေလးကို အသံုးျပဳဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ကၽြန္မဘ၀မွာလဲ ဆူးေလးေတြ အမ်ားအျပား စိုက္၀င္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆူးေလးေတြက်ေတာ့ injustice gap က နည္းပါတယ္။ ေစတနာကို နားလည္ခံစားမိတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို ထိခိုက္နာက်င္မွဳ ျဖစ္ေစတဲ့ ရိုက္ႏွက္ဆံုးမမွဳေတြကိုေတာင္ ေက်းဇူးတရားလို႕ပဲ ျပန္လွန္ နားလည္ရင္း ခြင့္လႊတ္ျခင္းဆိုတဲ့ ဆူးထြင္းအပ္နဲ႕ အလြယ္တကူ ဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္ ကိုးႏွစ္အရြယ္မွာ ဆူးခဲ့ဖူးတဲ့ ဆူးေလးတေခ်ာင္းကိုေတာ့ ကိုယ္တိုင္ အတတ္လဲသင္၊ ပဲ့ျပင္ဆံုးမသူ ေနရာကို ေရာက္ေနတဲ့ အသက္ႏွစ္ဆယ့္တႏွစ္ အရြယ္အထိ မဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။

အျဖစ္က ဒီလိုပါ။
ကၽြန္မ ေလးတန္းေရာက္တဲ့ႏွစ္မွာ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုၾကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြ ပိတ္ထားတာေၾကာင့္ ကၽြန္မ အေမက ဆရာမတေယာက္ဆီမွာ က်ဴရွင္ အပ္ထားပါတယ္။ ဆရာမကလဲ ေက်ာင္းက ဆရာမပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မက ဆရာမရဲ႕ အခန္းက မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းပိတ္ခ်ိန္မွာ စာလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ဆိုျပီး ေမေမက ဆရာမဆီ က်ဴရွင္ထားခဲ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလမွာ ေက်ာင္းေတြ ပိတ္ထားတာဆိုေတာ့ အဖိုးရဲ႕ စာဖတ္ခန္းၾကီးကို ကၽြန္မက အပိုင္စီးထားခ်ိန္ပါ။ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသရဲ႕ အနာဂတ္သာသာနာေရး၊ ဆရာသိန္းေဖျမင့္ရဲ႕ အေရွ႕ဘက္က ေန၀န္းထြက္သည့္ပမာ၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလးရဲ႕ သူမ၊ ဆရာျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္တဲ့ စစ္နဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဦးကုလားရဲ႕ ျမန္မာရာဇ၀င္ၾကီး၊ ဆရာေမာင္ထင္ရဲ႕ ငဘ စတဲ့ စာအုပ္ေတြနဲ႕ အေမ့ကိုယ္ပိုင္ေဆးခန္း အနီးက သပိတ္စခန္းက ျဖန္႕ေ၀တဲ့ စာေစာင္ေတြကို ဖတ္ရင္း စာေပစည္းစိမ္ကို ခံစားေနတဲ့ အခ်ိန္ပါ။

မေတာက္တေခါက္ လူမမယ္ေလးေပမယ့္ ဆရာမ သင္ေပးေနတဲ့ ေလးတန္း သမိုင္းသင္ရိုးထဲက စာေတြကေတာ့ အလြန္ကို ပ်င္းစရာေကာင္းသလို ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သံုးတန္းမွာ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူတဲ့ အေၾကာင္းအထိ သင္ခဲ့ျပီးေလေတာ့ ေလးတန္းသမိုင္းမွာ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕ ေခတ္အေၾကာင္းေတြ ပါလာပါေတာ့တယ္။ သင္ရိုးထဲမွာ ဘယ္လိုေရးထားသလဲဆိုတာေတာ့ ကၽြန္မ မမွတ္မိေတာ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆရာမက နယ္ခ်ဲ႕ ကိုလိုနီဆိုျပီး မွတ္စုေပးပါတယ္။ ကၽြန္မကလဲ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕ ျဖစ္သင့္တယ္လို႕ ေျပာရင္း ဆရာမနဲ႕ ျငင္းသလို ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္က ဘယ္လို ေခါင္းထဲ ေရာက္ေနခဲ့မွန္း မသိတဲ့ နီရိုကိုလိုနီ၀ါဒ၊ စီးပြားေရးကိုလိုနီ၀ါဒေတြကို အေၾကာင္းျပျပီး နယ္ခ်ဲ႕တယ္ဆိုတာက ကိုလိုနီကၽြန္ျပဳျခင္းရဲ႕ အမ်ိဳးအစားတခုပဲ ျဖစ္လို႕ နယ္ခ်ဲ႕ကို ေနာက္က ထည့္သင့္တယ္ဆိုျပီး ကပ္သီးကပ္သတ္နဲ႕ကို ျငင္းခဲ့တာပါ။

ဒီအျဖစ္အပ်က္ကိုေတာ့ ကၽြန္မ လံုး၀ မေမ့ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေနာက္ေန႕မွာ ကၽြန္မ အၾကီးအက်ယ္ အရိုက္ခံရလို႕ပါပဲ။ ပထမတရက္မွာ ကၽြန္မနဲ႕ ဆရာမ ျငင္းၾကတုန္းက က်ဴရွင္ဆင္းခ်ိန္ ျဖစ္သြားလို႕ ဘာမွ ဆက္မေျပာျဖစ္ေတာ့ပါ။ ဒုတိယေန႕ေရာက္ေတာ့ ျပႆနာက စပါျပီ။ ဆရာမက တေန႕စာတေန႕ က်က္ခိုင္းျပီး အလြတ္ျပန္ေရးခိုင္းတတ္ပါတယ္။ တခါတေလက်ေတာ့လဲ တေယာက္က စာစဆိုျပီး၊ ဆရာမ ရပ္ခိုင္းတဲ့ ေနရာမွာ ရပ္လိုက္ရပါတယ္။ ေနာက္တေယာက္က ေရွ႕မွာ ရပ္ထားတဲ့ ေနရာကေန ၏သည္မေရြး ဆက္ဆိုရပါတယ္။ စာကို ေသခ်ာ မက်က္လာသူေတြအတြက္ကေတာ့ ဆရာမရဲ႕ ၾကက္ေမြး ၾကိမ္လံုးနဲ႕ ေတြ႕ၾကေတာ့တာပါပဲ။

အဲဒီေန႕ကေတာ့ ဆရာမက အလြတ္ေရးခိုင္းပါတယ္။ ျပီးေတာ့ သခ်ၤာတြက္ခိုင္းထားရင္းနဲ႕ စာစစ္ပါတယ္။ စာစစ္ေနရင္းနဲ႕ ဆရာမက ကၽြန္မကို အတန္းေရွ႕ေခၚထုတ္ပါေတာ့တယ္။ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕လို႕ ေရးထားတဲ့ ျပႆနာပါပဲ။ မင္နီေတြနဲ႕ ၀ိုင္းလိုက္ေတာ့ အမွားက အမ်ားၾကီးလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အမွားေတြက်ေတာ့လဲ ၏နဲ႕သည္ လြဲတဲ့ အမွားေတြပါ။ ျမန္မာျပည္က ဆရာမေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ ၏ နဲ႕သည္ လြဲတာကို အျပစ္ရွာတတ္ၾကသလဲ ဆိုတာ ကၽြန္မ ေသခ်ာမသိပါ။ ဒါေပမယ့္ ၏ နဲ႕သည္ ျပႆနာေၾကာင့္ ကၽြန္မ လက္၀ါးေပၚမွာ က်ခဲ့တဲ့ ၾကိမ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားခဲ့ပါတယ္။

ဆရာမက အတန္းေရွ႕ေခၚထုတ္ေတာ့ ကၽြန္မ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ ထြက္သြားလိုက္ပါတယ္။ မင္နီေတြ အမ်ားၾကီးေတြ႕ေပမယ့္ ကၽြန္မစိတ္ထဲမွာ လံုး၀ ေၾကာက္လန္႕စိတ္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဆရာမက အမွားေတြကို ေရတြက္ျပီး ကၽြန္မ လက္ကို သားေရကြင္း စြတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွ သားေရကြင္းကို အမွားအေရအတြက္အလိုက္ ဆြဲဆန္႕လိုက္ ျပန္လႊတ္လိုက္ လုပ္တာပါ။ ေတာ္ေတာ္ၾကံၾကံဖန္ဖန္ႏိုင္တဲ့ အျပစ္ေပးနည္းပါ။ အရမ္း ၾကီးနာတာ မဟုတ္ေပမယ့္ ခပ္စပ္စပ္ေလးေတာ့ ထိပါတယ္။ အျပစ္ရွိလားလို႕ ေမးျပီး ျပစ္ဒဏ္ေပးတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္မကလဲ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ အျပစ္ခံလိုက္ပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာေတာ့ ကိုယ့္အျပစ္ မဟုတ္ဘူးလို႕ ေတြးထားလိုက္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဆရာမက ဒီေလာက္နဲ႕ မရပ္ပါဘူး။ ေနာက္ကို မမွားေစနဲ႕လို႕ ေျပာျပီး သခ်ၤာတြက္ျပီးရင္ နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီ ဆိုတဲ့ စာလံုးကို အေခါက္ ငါးဆယ္ ေရးျပီးမွ စာအုပ္ထပ္ရမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ ကၽြန္မရဲ႕ မဟုတ္မခံ၊ စေန ဇာတိက ျပလာပါေတာ့တယ္။ သခ်ၤာတြက္ခိုင္းထားျပီး ဆရာမက စာဆက္စစ္ေနပါတယ္။ ကၽြန္မကလဲ သခ်ၤာမတြက္ပဲ ငုတ္တုပ္ ထိုင္ေနလိုက္ပါတယ္။ တတိယခံုတန္းမွာ ထိုင္ေနတာမို႕ ဆရာမကပဲ မေတြ႕တာလား၊ ေတြ႕ရက္နဲ႕ မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနလိုက္တာလား ဆိုတာကိုေတာ့ ကၽြန္မ မသိပါ။ စာအုပ္ေတြ လာထပ္လို႕ ဆိုလိုက္ခ်ိန္မွာ ကၽြန္မ ရင္ထဲ ဒိန္းကနဲ ျဖစ္သြားတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

စာအုပ္လာမထပ္ပဲ ေခါင္းငံု႕ထိုင္ေနတာေၾကာင့္ ဆရာမက ကၽြန္မ နာမည္ကို ေခၚပါတယ္။ ကၽြန္မလဲ တြက္လက္စ အပိုင္းကိန္း ပုစာၦေလးေတြကို ၾကည့္ရင္း ဆက္ထိုင္ေနလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဆရာမက မျပီးေသးဘူးလား၊ ဘယ္နားေရာက္ျပီလဲ ဆိုျပီး ကၽြန္မ အနီးကို ေရာက္လာပါတယ္။ စာအုပ္ကို ျမင္တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ သခ်ၤာတြက္ရင္ အရမ္းျမန္တဲ့ ကၽြန္မအေၾကာင္းကို သိေနတဲ့ ဆရာမတေယာက္အေနနဲ႕ ကၽြန္မ ဘာလုပ္ေနတယ္ဆိုတာ ရိပ္မိသြားေလာက္ပါျပီ။ လာစမ္း၊ ေရွ႕ထြက္ခဲ့စမ္းလို႕ ဆိုတာနဲ႕ အေျခအေနကို ကၽြန္မလဲ ရိပ္မိသြားခဲ့ပါျပီ။ ဆရာမရဲ႕ ၾကိမ္ခ်က္ေတြက အေတာ္ပဲ ျပင္းထန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မ ရင္ထဲကိုလဲ ဆူးတေခ်ာင္းက အရွိန္နဲ႕ စူး၀င္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဆူးေလးေတြဟာ ဘ၀အနာဂတ္ကို သက္ေရာက္ေစတယ္ဆိုတာ သိလာတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ဆူးေလးေတြကို ႏွဳတ္ဖို႕ ကၽြန္မ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ အခ်ိန္အထိ ႏွဳတ္လို႕ မရခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႕ ႏိုင္ငံျခား မထြက္ခင္ တေန႕မွာေတာ့ ေမြးဖြားရာ ဇာတိျမိဳ႕ေလးဆီ ေခတၱျပန္ရင္း ဆရာမကိုလဲ သြားႏွဳတ္ဆက္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာမနဲ႕ စကားေျပာရင္း ဒီအျဖစ္အပ်က္ေလးကို အစေဖာ္ျပီး ျပန္ေျပာျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ထူးျခားစြာပဲ ဆရာမကလဲ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို မွတ္မိေနခဲ့ပါတယ္။ သမီးငါးတန္းတုန္းက လက္ကိုင္ပု၀ါ အျဖဴေလး တထည္ တီခ်ာလက္ေဆာင္ေပးဖူးတာ မွတ္မိလားလို႕ ျပန္ေမးပါတယ္။ ဒီတုန္းက ေက်ာင္းအ၀င္ဂိတ္မွာ အလည့္က် ဂိတ္ေစာင့္ေနတဲ့ ဆရာမနဲ႕ ဆံုခဲ့တာပါ။ ဘာအတြက္မွန္း မသိေပမယ့္ ေလးတန္းမွာ ဆုရလို႕ ဆုထပ္ခ်တာလို႕ပဲ ထင္ခဲ့မိပါတယ္။

ဆရာမကေတာ့ တီခ်ာ့ဘက္က လြန္သြားတယ္ ဆိုတာ ရိုက္မိျပီးကတည္းက သိတယ္လို႕ ဆိုလာခဲ့ပါတယ္။ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕၊ နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီ စကားလံုး ေ၀ါဟာရေတြရဲ႕ အမွန္တရား ဆိုတာေတြထက္ ကၽြန္မဘက္က ကလန္ကဆန္ လုပ္လာခ်ိန္မွာ ဘာေၾကာင့္ လုပ္သလဲ ဆိုတာကို မစူးစမ္းပဲ အလ်င္စလို ရိုက္လိုက္မိတာက ဆရာ့အာဏာစက္ ျပသလို ျဖစ္သြားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ လက္ကိုင္ပု၀ါျဖဴေလး ေပးဖို႕ကို ေလးတန္းဆုရတဲ့ သူေတြ ေၾကျငာတဲ့ အထိ ေစာင့္ေနခဲ့တာလို႕ ဆိုပါတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ အဓိပၸာယ္ မေဖာ္တတ္ပဲ ရင္ထဲမွာ ဆူးသြားတဲ့ ဆူးတေခ်ာင္းကို ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ သိမ္းထားျဖစ္ခဲ့တာပါ။

ဆရာမက အဲဒီလို ေျပာလိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေ၀ါဟာရျပႆနာေတြနဲ႕ အျငင္းပြားမွဳေတြက ကၽြန္မအတြက္ အဓိက မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကၽြန္မကို ရုပ္ပိုင္းအရ၊ စိတ္ပိုင္းအရ ထိခိုက္နာက်င္ေစမွဳ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ တာ၀န္ရွိသူက ဒီလိုျဖစ္ေစခဲ့မွဳကို သူ႕အမွားလို႕ သိျမင္ခဲ့တယ္။ အမွားအတြက္ ေတာင္းပန္မွဳကို သေကၤတ တစံုတရာနဲ႕ ျပသခဲ့တယ္။ တဘက္နဲ႕ တဘက္ ရန္သူလို႕ မသတ္မွတ္ၾကတဲ့ အေျခအေန တခုမွာ၊ အထူးသျဖင့္ တဘက္နဲ႕တဘက္ ရန္လိုမွဳေတြ၊ လက္စားေခ်မွဳေတြ၊ အာဃာတ တရားေတြ မပါတဲ့ မိဘနဲ႕သားသမီး၊ ညီရင္းအစ္ကို ေမာင္ႏွမ၊ ဆရာနဲ႕ တပည့္တို႕အၾကားမွာ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးဟာ ဆူးေလးေတြကို ဆူးထြင္းအပ္နဲ႕ ဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္ခ်ိန္ေလးေတြပါပဲ။

ဆရာမနဲ႕ မဆံုေတြ႕ခင္တုန္းက ဒီအျဖစ္အပ်က္ေလးကို ျပန္သတိရမိရင္ စိတ္ထဲမွာ တႏံု႕ႏံု႕နဲ႕ sense of injustice က ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သခ်ၤာ အပိုင္းဂဏန္းေလးေတြကို ျမင္ရတဲ့ အခ်ိန္ေလးေတြမွာပါ။ ဆရာမနဲ႕ ဆံုျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာက်ေတာ့ တိုက္ဆိုင္မွဳ ရွိလာတဲ့အခါ ဆရာမနဲ႕အတူ ငယ္စဥ္တုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေလးကို ျပန္သတိရမိတတ္ေပမယ့္ ဒီလို မခံစားရေတာ့ပါဘူး။ ကၽြန္မတို႕ၾကားမွာ ရွိခဲ့တဲ့ injustice gap က ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ပါတယ္။

တကယ္တမ္းက်ေတာ့ လူ႕ဘ၀ ခရီးဟာ တိုတိုေလးပါ။ မိဘဆရာဆိုတာကလဲ လူတေယာက္ရဲ႕ ဘ၀မွာ ဘ၀ခရီးသြားရင္း ေခတၱခဏ အရိပ္၀င္ခိုခဲ့ရတဲ့ ရင္ခြင္ေတြပါ။ မိသားစုဆက္ဆံေရး၊ ဆရာတပည့္ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ အမုန္းတရားေတြ၊ နာက်ည္းခ်က္ေတြ၊ အာဃာတ တရားေတြ ေရရွည္မရွိသင့္ ပါဘူး။ မေတာ္တဆ ဆူးေလးေတြ စိုက္၀င္သြားခဲ့ရင္လဲ ဆူးထြင္းအပ္ေလးေတြ အသံုးျပဳျပီး ဆူးေလးေတြကို ဖယ္ပစ္လိုက္ႏိုင္ရင္ ဘ၀ရဲ႕ စိတ္ေအးခ်မ္းမွဳ တစံုတရာကိုလဲ ရရွိလာမွာ မလြဲဧကန္ပါပဲ။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၊ ၁၁၊ ၂၀၁၀)

ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔ အမွတ္တရ ေဆာင္းပါး (၁)

World Teachers' Day (2010) article no.1 - Do Teachers really matter in Burma?
Thein Naing

'There is an urgent need to improve teaching and learning conditions, a decent working environment, living wages, more male teachers, initial and ongoing professional development, involvement in policy-making, collective bargaining to defend and enhance teachers’ rights, to retain skilled teachers and to attract good candidates to become teachers."

World Teachers' Day, held annually on October 5 since 1994, commemorates teachers’ organisations worldwide. Its aim is to mobilise support for teachers and to ensure that the needs of future generations will continue to be met by teachers.

According to UNESCO, World Teachers' Day represents a significant token of the awareness, understanding and appreciation displayed for the vital contribution that teachers make to education and development. Since 2000, the international community has made solid progress towards Education For All. Enrolment rates have increased dramatically. However, UNESCO estimates that 18 million more teachers are needed worldwide if universal primary education is to be achieved by 2015. Education International (EI) (the global union federation that represents education professionals worldwide) strongly believes that World Teachers' Day should be internationally recognized and celebrated around the world. EI also believes that the principles of the 1966 and 1997 Recommendations should be considered for implementation in all nations. Over 100 countries observe World Teachers' Day. The efforts of Education International and its 390 member organisations have contributed to this widely spread recognition. Every year, EI launches a public awareness campaign to highlight the contributions of the teaching profession.

The shortage of qualified teachers is considered one of the biggest obstacles to achieving this goal. Accordingly, this year’s activities are focused on professional training for quality education. Teachers’ unions around the world are calling on public authorities to develop and provide adequate training programs to highlight the year’s theme - teachers matter! Teacher shortage, insufficient training, society’s lack of respect for the profession and the policies needed to tackle these challenges are the emphasis of World Teachers’ Day on 5 October 2008. The day, an annual acknowledgement of the essential role teachers play in the education of children, young people and adults, was marked on 3 October 2008 by a ceremony and expert panel discussions at UNESCO headquarters and by celebrations worldwide. An estimated 18 million additional teachers are needed worldwide simply to achieve universal primary education by 2015. Problems with recruitment, teacher training and retention as well as policy development and gender issues are to be addressed.We should look into the status of teachers in Burma, amidst the political turmoil and deadlock.

In the World Teacher Day’s publication of daily newspaper, Myanmar Alin (The New Light of Myanmar 5 October 2008), the country’s renowned leading educator, Sayagyi U Than Oo in his essay, emphasized the importance of creating an environment conducive to quality education and teachers’ professional status in the age of knowledge based society. This highlights the current critical situation. It should be noted here that Burma, in the distant past, had achieved certain standards in education. During the brief parliamentary democracy period, education in Burma was recognized as one of the leading sector in Southeast Asia The status of teachers was very high as it was also deeply rooted in cultural and traditional values of Burmese society. But those days were gone decades ago. The professional preparation of teachers has been recognized to be crucial for the qualitative improvement of education in Burma’s policy documents since 1948. However, very few concrete steps have been taken in the last three decades to operationalise this. This is one of the more important factors leading to the current poor state of education in the country. Declining socio-economic status of teachers and inadequate programs of teacher preparation lead to unsatisfactory quality of learning in schools. The content of the programme should be restructured to ensure its relevance to the changing needs of the school education and emergence of a democratic society. At the same time, authorities must ensure the teaching profession is appreciated by providing better salary and allowances.

In the mid nineties, the nation-wide survey of teaching profession by Burma Education Research Bureau in Rangoon suggested a shocking figure. More than fifty percent in the teaching workforce do not have teaching certificates. It can be clearly seen that, after all, Burma’s main two universities offering B.Ed courses cannot prepare annual need of estimated fifteen thousand new teachers. Although mushrooming teacher colleagues in major cities appear to be preparing the primary teachers, the official statistic shows these colleagues can only prepare fifty percent of annual need. More importantly there is a discriminating practice among the teachers in primary and secondary levels as the latter require a full bachelor degree whilst primary teachers are not valued because they only have one year training.

In Burma, teacher morale is at an all time low with teachers feeling undervalued, frustrated, unappreciated and demoralized. Currently, teachers in Burma have to take extra jobs as full time teachers cannot make end meets. The mere salary of thirty thousand kyats (1,100 Thai baht or 32 USD) per month for a primary teacher can support food alone for himself half of each month. It is no wonder that nobody dares to take teaching jobs. Less than five percent in the teaching profession are found to be male teachers. This is a critical issues regarding gender. High school graduates would not place education courses as their preferences.

Teacher’s turnover rates are also very high racing with the drop rate of school children. NHEC’s 2007 education surveys suggested that three millions children were not in schools. That is one fifth of the school aged children all over Burma. In one of major ethnic areas, Mon State, there are less than ten percent of teachers with five years of service. This simply is a reflection of the lowly paid salary. It is also not unusual to find former Burmese teachers doing menial jobs in neighboring countries. Teachers’ salary in Burma is one tenth of Thai or Indian teachers’ whilst the living costs are similar. Male Burmese teachers will not introduce or identify themselves as school teachers at local teashops for fear of demeaning himself. If we accept a reciprocal relationship between teacher morale and student learning students in many schools over the country are not getting the best possible value from teachers affected by low morale.

As the country has been under militarism for decades, corruption has severely affected the education and teaching profession. Moreover, there are no free trade unions to protect the rights of teachers. Every year on 5 October, millions of educators worldwide undertake public activities highlighting that quality education is a fundamental right for everyone. But our Burmese teachers and students do not a voice. The emergence of a teacher trade union is utmost importance to ensure that the needs of future generations are taken into consideration.

There is an urgent need to improve teaching and learning conditions, a decent working environment, living wages, more male teachers, initial and ongoing professional development, involvement in policy-making, collective bargaining to defend and enhance teachers’ rights, to retain skilled teachers and to attract good candidates to become teachers. In every community, teachers – as well as parents and children - need to have their voice heard. It's another miracle in Burma that teachers can still push all these negativism out of their minds while they turn their full attention on their students. Teachers still enter the classroom with goodwill, interest and self-sacrifice (seidana, wathana, anitna), as practised thousand years old tradition. But it has been too long with too little for a contemporary age. The Burma’s cultural warriors are in need of massive support for both quality and quantity improvement in education and that is the only way to ensure peace, democracy and development. Because teachers matter!
Thein Naing

Thein Naing is as an education consultant and teacher educator for displaced communities. He is an editor of Maukkha Education Magazine, www.maukkha.org , that publishes quarterly education magazine in Burmese. This is an excerpt of the article in Burmese version published online at http://educationinmyanmar.blogspot.com/.

ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္

လူတဦးတေယာက္ရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ ပညာသင္ယူႏိုင္မွဳ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္တဲ့ အခါမွာ သက္ဆိုင္သူ အသံုးျပဳတဲ့ ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ၾကည့္ရွဳအကဲျဖတ္ႏိုင္တယ္လို႕ ပညာသင္ၾကားေရးနဲ႕သင္ယူေရး သုေတသန နယ္ပယ္က ပညာရွင္ေတြက အဆိုျပဳထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာသင္ယူတဲ့အခါမွာ လူတေယာက္ဟာ ဒီပညာရပ္ကို အေပၚယံ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္း (Surface approach to learning) ကို အသံုးျပဳသလား၊ နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္း (Deep approach to learning) ကို အသံုးျပဳသလားဆိုတာကို သိရင္ ဒီလူရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ အရည္အခ်င္းကို ေလ့လာအကဲျဖတ္လို႕ ရႏိုင္ပါတယ္။



အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္း

ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါ အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတတ္သူမ်ားဟာ အဓိကအားျဖင့္ စာေမးပြဲေအာင္ေရး၊ ဘြဲ႕လက္မွတ္ရရွိေရး၊ ပညာရပ္တပိုင္းတစကို ေရတိုမွာ လိုသလို ဆြဲသံုးႏိုင္ေရး စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ အလုပ္တခုကို ေရဆံုးေရဖ်ား ထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သူမ်ား မဟုတ္ပဲ၊ ေရသာခို ေလွၾကံဳစီးတတ္သူမ်ား ျဖစ္လာေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းနဲ႕ မွတ္ထားတာေတြကို မွတ္ထားတဲ့ အတိုင္း ျပန္ေျပာႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

အေပၚယံေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားရဲ႕ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုင္ရာ ဗ်ဴဟာေတြကေတာ့ ေလ့လာရမယ့္ စာအုပ္စာေပထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာ အခ်က္အလက္ေတြကို စြဲထုတ္ျပီး၊ အလြတ္မွတ္မိေနေအာင္ က်က္မွတ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာေနတဲ့ ပညာရပ္ကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ နားလည္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္းကိုပဲ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြကို ဆက္စပ္ေတြးေခၚျခင္း မရွိပဲ၊ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ပညာေတြ က်န္ဖို႕ထက္ စာေမးပြဲအေျဖလႊာေပၚမွာ ေရးခ်လိုက္ႏိုင္ဖို႕ကိုသာ အာရံုစိုက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။

ပညာေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာသူ Entwistle နဲ႕ Marton တို႕ကေတာ့ ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းလို႕ ရွဳျမင္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ပညာရပ္ေတြကို အေပၚယံပဲ ေလ့လာတတ္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာပညာရပ္ကို နက္နက္နဲနဲ သိနားလည္ျခင္း မရွိၾကဘူးလို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

အေပၚယံေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားဟာ ပညာရပ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ေလ့လာတာထက္ စာေမးပြဲမွာ ပါႏိုင္မယ့္ ေမးခြန္းေတြမွာ အေျဖဘယ္လိုေပးရမလဲဆိုတာကိုပဲ ၾကိဳျပီး ေတြးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ စာေမးပြဲနဲ႕ အျခား စစ္ေဆးခ်က္ေတြမွာ က်ရွံဳးမွာကို အလြန္ပဲ စိုးရိမ္ပူပန္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာေလ့လာသင္ယူေနခ်ိန္ေတြမွာလဲ ပ်င္းရိျခင္းေတြ၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

နက္ရွိဳင္းစြာေလ့လာသင္ယူျခင္း
နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတဲ့ ပညာေလ့လာသင္ယူသူမ်ားကေတာ့ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ဒီပညာရပ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာေမးပြဲေတြ ေအာင္ဖို႕နဲ႕ ေရတိုအသံုးခ်ႏိုင္ေရးကိုပဲ အာရံုထားေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ဒီပညာရပ္ကို အေသးစိတ္၊ နက္နက္ရွိဳင္းရွိဳင္း နားလည္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းေလ့လာၾကပါတယ္။ ဒီပညာကို အသံုးျပဳျပီး လက္ေတြ႕မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြကို အေျဖရွာႏိုင္ဖို႕ ဆက္စပ္ေတြးေတာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ပညာသင္ယူျခင္းအေပၚမွာ ပ်င္းရိျငီးေငြ႕ျခင္း မရွိပဲ ပညာရပ္ေတြကို တဆင့္ခ်င္း စနစ္တက် ေလ့လာသင္ယူၾကပါတယ္။ ျဖတ္လမ္းလိုက္ေလ့ မရွိၾကပါဘူး။

ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္တဲ့ အက်င့္ဆိုးဟာ မိမိကိုယ္တိုင္ကိုသာမက အမ်ားကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ indicators ေတြေပၚမွာ အေျခခံျပီး Multivariate analysis လုပ္တယ္ ဆိုပါစို႕။ ပညာေလ့လာသင္ယူမွဳမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္သူဟာ ဒီလိုဆန္းစစ္ခ်က္စာတမ္း တခ်ိဳ႕ကို ဖတ္မွတ္၊ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဆြဲႏွဳတ္ျပီး၊ ဒီအေၾကာင္းကို သိသေယာင္ေယာင္နဲ႕ တတ္ေယာင္ကား လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္လုပ္ႏိုင္မယ့္ အေျခခံသေဘာတရားေတြျဖစ္တဲ့ variable approximations, dimension reductions, linear combinations for separation, Higher-dimensional approximations, allocation rules, misclassification စတာေတြကို သေဘာမေပါက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လက္ေတြ႕ျပဳလုပ္ရတဲ့ အခါမွာ ကိုးရို႕ကိုးယားေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ သိပၸံပညာရပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၀ိဇၨာ ပညာရပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မွဳမရွိပဲ ျဖတ္လမ္းလိုက္ ဆရာလုပ္လိုသူေတြ မ်ားလာတဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္နယ္ပယ္မွာသာမက၊ ပညာရပ္နဲ႕ လက္ေတြ႕ဆက္စပ္ေနတဲ့ အသံုးခ်မွဳ နယ္ပယ္ေတြမွာပါ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ျဖတ္လမ္းလိုက္ျခင္းဟာ လူတဦးတည္းအတြက္သာမက အမ်ားျပည္သူကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ပညာေလ့လာသူအမ်ားက အသံုးျပဳၾကဖို႕ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွပါတယ္။

နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳအတြက္ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ျဖစ္တဲ့ higher-order thinking (အေတြးအေခၚ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားမွဳ) ကိုလဲ ေထာက္ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ အေတြးအေခၚ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားသူေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အိုင္ဒီယာေတြကို အစဥ္အလာ ဓေလ့ထံုးစံေၾကာင့္ ဆိုျပီးေတာ့လဲ လက္ခံေလ့မရွိပါဘူး။ ဘယ္သူေျပာတဲ့ အဆိုအမိန္႕စကား ဆိုျပီးေတာ့လဲ မ်က္စိမွိတ္ယံုၾကည္ေလ့ မရွိပါဘူး။ အိုင္ဒီယာသေဘာတရားေတြကို စနစ္တက်ေလ့လာျပီးမွ လက္ခံက်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕နယ္ပယ္နဲ႕ ကိုက္ညီမွဳရွိမရွိ ျပန္လွန္သံုးသပ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ျပႆနာေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို ရွာေဖြျပီး ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အေတြးအေခၚသစ္ေတြကို ၾကံဆရွာေဖြေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ျခင္း (Critical thinking) ကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။

နိဂံုး

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ နက္ရွိဳင္းစြာ သင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းဟာ အေပၚယံသင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြထက္ ေရရွည္မွာ ပိုမို တိုးတက္ေကာင္းမြန္တတ္တာေၾကာင့္ နက္ရွိဳင္းစြာ သင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူအဖြဲ႕ အစည္းဟာ အာဂံုေဆာင္ အလြတ္က်က္ျပီး အေပၚယံသင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းထက္ ပိုျပီး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ ခြဲျခားမွဳ ကို အသံုးျပဳျပီး လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ႏို္င္ရံုမက၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အနာဂတ္ကိုပါ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္လို႕ ရႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ပညာရပ္မ်ားကို နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းမွသည္ တိုးတက္ေသာ လူ႕ေဘာင္ဆီသို႕

ခင္မမမ်ိဳး (၁၅၊ ၉၊ ၂၀၁၀)

ရည္ညႊန္းကိုးကား။

Entwistle, N. J. and Maton, F. (1984) 'Changing Concepts of Learning', in Marton, F., Hounsell, D. and Entwistle, N. J. (eds) The Experience of Learning, Edinburgh, Scottish Academic Press

Marton, Saljo (1976) 'On Qualitative Differences in Learning I: Outcomes and Processes', British Journal of Educational Psychology, 45, 4-11.

Marton, Saljo (1976) 'On Qualitative Differences in Learning II: Outcome as a function of the learner's conception of the risk', British Journal of Educational Psychology, 46, 115-117.

ပံုမွန္ ကေလး၊ ပံုမွန္ ဆရာ

သိန္းႏိုင္

“စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ “ပံုမွန္” ကေလးေတြရွိေနျခင္းဟာ အေရးၾကီးသလို သင္ခန္းစာအစီအစဥ္ေတြ ေရးဆြဲျပီး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ စာသင္ခန္း ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီး ေပးႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ “ပံုမွန္”ဆရာမ်ားဟာလည္း အေရးၾကီးတာကို သတိျပဳသင့္ပါတယ္။”


အျငိမ္မေနဘဲ အျမဲတမ္း တက္ၾကြ လႈပ္ရွား ေဆာ့ကစားေနတဲ့ ကေလးကို “အေဆာ့သန္သူ” “ ေမ်ာက္ရံႈးေအာင္ ေဆာ့သူ” “ဂဏႇာမျငိမ္သူ” ရယ္လို႔ လူၾကီးေတြက အလြယ္တကူ ကင္ပြန္းတပ္ ေခၚေ၀ၚေလ့ရွိၾကေပမယ့္ ငယ္ရြယ္တဲ့ ကေလးအမ်ားစု အတြက္ေတာ့ ဒါဟာ ပံုမွန္အေျခအေနဘဲျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။ “ပံုမွန္ျဖစ္ျခင္း” ႏွင့္ “ပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း” ဆိုိတဲ့စကားရပ္ေတြရဲ႕ ကြာဟခ်က္ကို ပညာေရး စိတ္ပညာရွင္ေတြကလည္း မၾကာခဏ ဆိုသလို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရာမွာ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲ ႏိုင္လွပါတယ္။ အျခားသူတပါးရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကို အျမင္ က်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔ ဆံုးျဖတ္တတ္ေလ့ရွိၾကတာပါ။

ကေလးအမ်ားစုကေတာ့ တက္ၾကြျပီး အျငိမ္မေနလိုၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ခန္႔မွန္းရခက္ျပီး ေျပာင္းလဲေနတဲ့ အျပဳအမူ ေတြကို ျပဳမူတတ္ၾကျပန္ပါတယ္။ လက္မခံႏိုင္စရာရယ္လို႔လည္း အျမဲတမ္း မရႈျမင္သင့္ပါဘူး။

တသီးပုဂၢ သေဘာေဆာင္တဲ့ သေဘာသဘာ၀ရွိတဲ့အတြက္ စာသင္ခန္းအတြင္း အျပဳအမူေတြကို တိတိက်က် သတ္သတ္မွတ္မွတ္ မ်ဳိးတူစုစည္း တင္ျပဖို႔ဆိုတာ အေတာ္မလြယ္တဲ့အရာပါ။ အသင့္ေတာ္ဆံုး ေလ့လာ ႏိုင္တာ ကေတာ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ မ်ဥ္းေျဖာင့္ပံုစံနဲ႔သာ အျပဳအမူ ပံုသဏၭာန္ေတြကို တင္ျပ ေဆြးေႏြးႏိုင္တာပါ။

ပံုမွန္ကေလးႏွင့္ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ကေလးဆိုတာ

စာသင္ခန္းအတြင္း စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ သင္ယူျခင္းျဖစ္စဥ္တြင္ ပံုမွန္ အျပဳအမူကို ေအာင္ျမင္တဲ့ သင္ၾကားျခင္းႏွင့္ သင္ယူျခင္းျဖစ္ေျမာက္ေစမႈအရ တုန္႔ျပန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ားနဲ႔ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ဒီအဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္အရဆိုရင္ ပံုမွန္ျဖစ္ျခင္းဆိုတာ ေက်ာင္းသားမ်ားသာမကဘဲ ဆရာႏွင့္လည္း သက္ဆိုင္ေနတယ္။ (ထိေရာက္တဲ့ ေလ့လာသင္ယူမႈ အျမင့္မားဆံုးရရွိေစဖို႔) စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ “ပံုမွန္” ကေလးေတြရွိေနျခင္းဟာ အေရးၾကီးသလို သင္ခန္းစာအစီအစဥ္ေတြ ေရးဆြဲျပီး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ စာသင္ခန္း ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီး ေပးႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ “ပံုမွန္”ဆရာမ်ားဟာလည္း
အေရးၾကီးတာကို သတိျပဳသင့္ပါတယ္။

အျပဳအမူပိုင္းမွာ ပံုစံေျပာင္းလဲ လုပ္ေဆာင္ေစျခင္းဆိုင္ရာ behavior modification ေလ့လာမႈ စာတမ္း ေတြဟာ ေက်ာင္းသားရဲ႕ အျပဳအမူကို အဓိအားျဖင့္ ေလ့လာထားေပမဲ့ စာသင္ခန္းအတြင္း စံလြဲေနတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ေလ့လာမႈမ်ားေတာ့ မရွိသေလာက္ ရွားပါးလွပါတယ္။

ဆရာအတတ္ပညာေရး နည္းျပတစ္ဦးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမေလာင္း သင္တန္းသူ သင္တန္း သားေတြကို မိမိကိုယ္ကို ျပန္လွန္စစ္ေဆးျခင္းအတြက္ အခ်ိန္ယူလုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ကို မၾကာခဏ တုိက္တြန္း ရေလ့ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာ မလံုျခံဳေစတဲ့ အေျခအေနေတြ အပါအ၀င္ ပုဂၢလ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေလ့လာေတြ႔ရွိမႈေတြ အရဆိုရင္ေတာ့ မိမိရဲ႕ အတြင္းပုဂၢလ ပဋိပကၡေတြကို တည္ျငိမ္စြာနဲ႔ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ေျဖရွင္းႏုိင္ဖို႔ အေျခအေနေကာင္းရရွိသူ ဆရာအေနနဲ႔ ေက်ာင္းသားကို ပိုျပီး ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံႏုိင္ တယ္။ အျမင္က်ယ္က်ယ္ ထားတတ္တယ္။ ေက်ာင္းသားရဲ႕ အျပဳအမူကို စီမံတဲ့ေနရာမွာလည္း ျပင္းထန္ျပီး မလိုလားအပ္တဲ့ အျပစ္ေပး အေရးယူမႈေတြ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ အျပဳအမူပိုင္းဆိုင္ရာ စံလြဲေနတဲ့ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားကိုလည္း ဆရာက်င့္၀တ္အရ လိုက္နာေစာင့္ထိန္းမႈေတြ၊ သင့္ေတာ္တဲ့ အျပဳအမူ ျပင္ဆင္ေပးမႈ ေတြကို စီမံႏိုင္တယ္။ အဲဒီအေျခအေနနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္လည္းရွိတတ္ပါတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈ ဆိုင္ရာ မလံုျခံဳမႈေတြက ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့ သင္ၾကားေရးဟာ ပံုမွန္မျဖစ္ဘူးလို႔ ဆိုရပါမယ္။

အဲဒီလိုပါဘဲ။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အျပဳအမူ စံလြဲေနျခင္းဟာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ မျပည့္၀ျခင္းမွ တဆင့္ မေက်မနပ္ျဖစ္တဲ့ ခံစားခ်က္ေတြက ျမစ္ဖ်ားခံလာတာပါ။ အုပ္စုတြင္းမွ က်ဥ္ဖယ္ခံထားရျခင္း၊ ေက်ာင္းမွာ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိျခင္းနဲ႔ ရွင္သန္ျခင္းရဲ႕ အဓိပၸါယ္ေပ်ာက္ဆံုးေနရျခင္းေတြဟာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြကို အိမ္မွာ၊ ေက်ာင္းမွာ၊ စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ စံလြဲေနတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ဖို႔ တြန္းအားေပးေနတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ အႏုတ္လကၡဏာ ေဆာင္တဲ့ အျမင္သေဘာထားေတြ (လူအဖြဲ႔စည္းနဲ႔ ကင္းကြာလာရျခင္း) နဲ႔ သီးျခားလုပ္ေဆာင္တတ္ျခင္း (ဖ်က္ဆီးလိုစိတ္နဲ႔ အၾကမ္းဖက္လိုစိတ္) အျပဳအမူေတြကို ျပဳမူလာၾကတာပါ။

ေနာက္ဆက္တြဲ အခ်က္တစ္ခ်က္

အျပဳအမူဆိုင္ရာ တည္ျငိမ္မႈမရွိျခင္း၊ ေျပာင္းလဲလြယ္ျခင္းဟာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိတယ္ ဆိုတာကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ စံလြဲေနတယ္ရယ္လို႔ ဆိုရမယ့္ အျပဳအမူအားလံုးဟာလည္း လက္မခံသင့္ဘူးရယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔ မရျပန္ပါဘူး။

စံလြဲေနတဲ့ အျပဳအမူေတြက ဘာေတြလဲ။ ဘယ္လိုအေျခအေနဆိုရင္ အထူး သတိထားသင့္သလဲ။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား အခ်င္းခ်င္း (ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား---ရြယ္တူ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ား) မတူညီတဲ့ အျပဳ အမူေတြ (ဥပမာ - နံရံေတြေပၚမွာ အရုပ္ေတြ၊ စာေတြ၊ ေဆးေတြ ေရးျခစ္ျခင္း၊ အျခား ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား ေတြကို ထိုးၾကိတ္ျခင္း၊ သင္ခန္းစာကို အေလးမထား၊ အာရံုမစိုက္ျခင္း) စတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဆရာ-- ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား ဆက္ဆံေရးမွာေတာ့ (ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အာရံုစိုက္မႈရရွိေအာင္ ငယ္သံ ပါေအာင္ ေအာ္ျခင္း၊ ကေလးရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို က်ဆင္း ေစေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္တဲ့၊ ခါးသီးတဲ့ အျပစ္ေပး အေရးယူျခင္း၊ အျခားေသာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕ အျမင္မွာ အထင္မွားေစေလာက္တဲ့ ဆရာ-တပည့္ ဆက္ဆံေရး) စတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ စာသင္ခန္းနဲ႔ ေက်ာင္းေတြမွာ ဒီလိုအျပဳအမူေတြ ထပ္တလဲလဲ ျဖစ္ေနမယ္ ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္တဲ့ စာသင္ၾကားျခင္းနဲ႔ စာသင္ယူျခင္းအတြက္ အခက္အခဲရွိေနပါျပီ။

ဆရာဆရာမဟာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အာရံုစူးစိုက္မႈရရွိေအာင္လို႔ ငယ္သံပါေအာင္ ဟစ္ေအာ္ ရတဲ့အခါမွာ ကေလးေတြရဲ႕ ေလးစားမႈနဲ႔ ယံုၾကည္မႈကို ဆံုးရံႈးရေတာ့မယ္။ စာသင္ခန္းဟာ ပိုျပီးေတာ့သာ ဆူညံလာမယ္၊ စာသင္ၾကားျခင္း အရည္အေသြးကို ထိခိုက္လာေတာ့မယ္။ အျခားတဖက္မွာလည္း စာသင္ၾကားျခင္းကို အာရံုမစိုက္တဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားကေတာ့ စာေမးပြဲေတြမွာ အဆင္မေျပ ျဖစ္ရေတာ့တယ္။

စံလြဲေနတဲ့ အျပဳအမူေတြဟာ စာသင္ခန္းတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ (ဆရာနဲ႔ ေက်ာင္းသားအားလံုး) သူေတြရဲ႕ လံုျခံဳမႈကို ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းဘဲျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အျခားကေလးေတြကို ထိုးၾကိတ္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရေစႏုိင္မယ္။ ျပင္းျပင္းထန္ထန္၊ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း (ျပဳမူ၊ ေျပာဆို) အေရးယူတတ္တဲ့ ဆရာက်ျပန္ေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ ရုပ္ပုိင္း၊ စိတ္ပိုင္း ဒဏ္ရာကိုျဖစ္ေစတယ္။ ဒီလုိအျပဳအမူေတြ၊ လုပ္ရပ္ေတြဟာ စာသင္ၾကားေပးရန္ စိတ္ေစတနာႏွင့္ စာသင္ယူလိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵတို႔ အေပၚ မ်ားစြာ ထိခိုက္တယ္ဆိုတာပါ။

ေနာက္ထပ္အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ စံလြဲေနတဲ့အျပဳအမူေတြကို ေလ့လာရာမွာ မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ေနာက္ခံ အေျခအေနေတြက ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အျပဳအမူေတြ ဟုတ္၊ မဟုတ္ဆိုတာကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အာရွတိုက္က ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ ယဥ္ေက်းမႈအရ ဆရာဆရာမမ်ားနဲ႔ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာ မ်က္လံုးခ်င္း တည့္တည့္ၾကည့္ျပီး ေျပာဆိုေလ့မရွိၾကပါဘူး။ မ်က္လံုးခ်င္း တည့္တည့္ၾကည့္ျပီး စကားမေျပာ တာဟာ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ အျပဳအမူအရ စံလြဲေနတယ္ရယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ပါ။

သိန္းႏိုင္

အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္း

သိန္းႏိုင္

“အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္းဆိုတာ မရွိေသးဘူး။ ကမၻာေပၚမွာလည္း ဘယ္မွာမွကို မရွိခဲ့ေသးဘူး။”


မိတ္ေဆြမ်ား၊ မိဘမ်ားႏွင့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားက မၾကာခဏ ဤေမးခြန္းကို ေမးျမန္း တတ္ၾကပါသည္။ “ဒီျမိဳ႕ရဲ႕ အေကာင္းဆံုး ျမန္မာေက်ာင္းက ဘယ္ေက်ာင္းလဲ” ဟူ၍ ျဖစ္၏။ က်ေနာ္ကလည္း ယခုလိုပင္ အစဥ္ျပန္လည္ ေျဖၾကားတတ္သည္။ “အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္းဆိုတာ မရွိေသးဘူး။ ကမၻာေပၚမွာလည္း ဘယ္မွာမွကို မရွိခဲ့ေသးဘူး။” အခ်ဳိ႕ ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ မေက်မနပ္။ မိမိ၏ ေက်ာင္းကိုမွ အေကာင္းဆံုးဟု ယူဆထားသည့္ မိဘမ်ားႏွင့္ ဆရာဆရာမမ်ားမွာလည္း မာန္မခ်ႏိုင္ေသး။ က်ေနာ္ ထပ္မံ ရွင္းျပ ရျပန္သည္။ “တကယ္ဆိုရင္ မိဘေတြေကာ ဆရာဆရာမမ်ားပါ ေမးရမယ့္ ေမးခြန္းအမွန္က ဒီလိုပါ။ ျပန္လွန္ စဥ္းစား ေတြးေတာစရာလည္းပါျပီး တန္ဖိုးအားျဖင့္လည္း ပိုအကဲျဖတ္ရာ ေရာက္ပါမယ္။ --- ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ ဟာ အိမ္မွာျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းမွာ ျဖစ္ေစ အေကာင္းဆံုးေသာ သင္ယူေလ့လာမႈ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ရရွိေနရဲ႕လား။”

လက္ေတြ႔မက်ေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

မိဘမ်ား၏ ခံစားခ်က္မ်ားႏွင့္ ခံယူခ်က္တို႔ကို နားလည္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ေက်ာင္းအေပၚတြင္ သူတို႔မွ ဤသို႔ (လြဲမွားစြာ) ရႈျမင္တတ္ ၾကသည္။ “ကေလး၏ ေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေက်ာင္းမွာ လံုး၀ တာ၀န္ရွိသည္။ အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္းသည္ အျခားေက်ာင္းမ်ား ထက္ ပိုမို ထိေရာက္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိသည္။” မိဘမ်ား သိရွိသင့္သည့္ အေရးၾကီးေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္ကို ေထာက္ျပလို ေပသည္။ ေမွာ္ဆရာ၏ ပဥၥလက္ပညာမ်ဳိးႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ားသည္ ေအာင္ျမင္မည့္ လူသားတို႔ကို အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔စြာပင္ ေမြးထုတ္ ေပးႏိုင္ျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကပါစို႔။ “အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္း” ဟု ယူဆသည့္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ေနၾကသည့္ ကေလးမ်ားစြာတို႔မွာ ေက်ာင္းလႊတ္လွ်င္ လႊတ္ခ်င္းပင္ က်ဴရွင္ (သုိ႔မဟုတ္) အပိုခ်ိန္မ်ားသို႔ ေျပးၾကရျပန္သည္။ တစ္ေန႔တာ ေက်ာင္းတြင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကား ထားသည္တို႔ကို ထပ္မံ ေလ့လာခြင့္ ရရွိၾကျခင္းပင္။ အခ်ိန္ပိုမ်ားစြာေပးျပီး က်ဴရွင္တက္ေရာက္ ၾကရသည့္ အေလ့ကို အားေပးလို၍ ေျပာျပျခင္းမဟုတ္ပါ။ ကေလးမ်ား ေလ့က်င့္ခြင့္ ပိုမိုရရွိသည့္ သေဘာကို ေထာက္ျပျခင္းႏွင့္ အိမ္မွ တာ၀န္ယူႏိုင္မႈကို နားလည္ေစလို၍ျဖစ္သည္။

ဘ၀တြင္ ေအာင္ျမင္ေသာ၊ အဆင္ေျပေသာ သူမ်ား ျဖစ္လာေစရန္အတြက္မွာ ေက်ာင္းတစ္ခုတည္းႏွင့္ မလံုေလာက္ ႏိုင္ပါ။ ဤအခ်က္ကို နားမလည္ႏိုင္သည့္ မိဘမ်ားမွာ ေက်ာင္းမ်ားသည္ သူတို႔၏ သားသမီးမ်ားကို ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္သည့္ အဲလဗတ္အုိင္စတုိင္း၊ ဘီလ္ဂိတ္ႏွင့္ ဘန္ကာလ္ဆန္ တို႔ကဲ့သို႔ ေမြးထုတ္ ေပးမည္ဟူ၍ ျဖစ္၏။ မိဘမ်ား ကိုယ္တိုင္ ကေလးမ်ားႏွင့္ အခ်ိန္ယူျပီး ပညာေရး ပံ့ပိုးမႈအေနျဖင့္ ကေလး တစ္ဦးခ်င္း အတြက္ အခ်ိန္ေပးၾကပါ၏ေလာ။

ေက်ာင္းမပို႔မီက မိဘအိမ္

ပညာေရး သုေတသန ေလ့လာေတြ႔ရွိမႈမွာမူ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ေကာင္းလွပါသည္။ ပညာေရးတြင္ ထူးခၽြန္ ေအာင္ျမင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မိဘမ်ား (ဆရာဆရာမမ်ားမဟုတ္ပါ) သည္ ကေလး၏ ဥာဏ္ရည္၊ ကိုယ္ပိုင္ စည္းကမ္း၊ ခံယူခ်က္ႏွင့္ အသိပညာတိုးပြားေစသည့္ စူးစမ္းေလ့လာလိုမႈတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး သင့္တင့္ေသာ အေတြးအျမင္ ရွိထားၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္ၾကကုန္သည္။ ဤမိဘမ်ားမွ လံႈ႕ေဆာ္မႈရွိေသာ ပညာ ပတ္၀န္းက်င္ကို အိမ္တြင္ ျဖစ္ေစျခင္းႏွင့္ အရည္အေသြးမီေသာ သင္ယူေလ့လာျခင္း အေတြ႕အၾကံဳတို႔ကို ထိေတြ႔ ရရွိေစျခင္းျဖင့္ ကေလး၏ ဉာဏ္ရည္ ဖြ႔ံျဖိဳးလာေစရန္ ပ်ဳိးေထာင္ေပးႏုိင္သည္ဟု ယုံၾကည္ထားၾကသည္။ သူငယ္တန္း မစတင္မီကတည္းကပင္ ကေလး၏ သင္ယူေလ့လာမႈ ခရီးလမ္းအတြက္ မိဘမ်ားမွ တက္တက္ၾကြၾကြ စီစဥ္ၾကသည္။ (စာၾကိဳသင္ေပးျခင္းကို မဆိုလိုပါ။) ကေလး၏ မူၾကိဳဘ၀ ပညာေရးႏွင့္ သင့္ေတာ္မႈရွိေသာ ပ့ံပိုးမႈတို႔ကို စိတ္၀င္တစား လုပ္ေဆာင္ၾက၏။

ထူးခၽြန္ထက္ျမက္ေသာ ကေလးမ်ား၏ မိဘမ်ားသည္ ကေလး၏ ေအာင္ျမင္မႈမွာ မိဘမ်ားႏွင့္ အိမ္တြင္း ပညာေရး ပံ့ပိုးမႈ အေျခအေနမ်ားအေပၚ ပိုမို တည္မွီေနသည္ဟူေသာ မွန္ကန္သည့္ အျမင္ကို ခံယူထားၾကသူမ်ားပင္တည္း။ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသင္ရိုးညႊန္းတမ္းတို႔တြင္ အဓိကအားျဖင့္ မူမတည္ဟုလည္း (မွန္ကန္စြာပင္) ရႈျမင္ထားၾကသည္။ ကေလးပညာရည္ တိုးတက္မႈမွာ မိဘမ်ား၏ စနစ္တက်၊ ပံုမွန္ကူညီပ့ံပိုးမႈ၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈ ေၾကာင့္သာ ရရွိႏိုင္သည္ဟုလည္း နားလည္ထားၾကသူမ်ားပါ။ ကေလးမ်ား၏ အျပဳအမူ၊ အက်င့္ႏွင့္ ပညာေရး လိုက္စားမႈ တို႔အေပၚ လမ္းတည့္ေပးျခင္း၊ ကူညီမႈရွိျခင္းေၾကာင့္ အက်ဳိးမ်ားေသာ၊ သင္ယူေလ့လာလိုေသာ၊ သင္လြယ္ တတ္လြယ္ေသာ အေလ့အထေကာင္းမ်ား၊ ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းမ်ားကို ျဖစ္ထြန္းေစသည္။

အတုယူစရာ

အီဒစ္စတန္ႏွင့္ ရုသ္ေလာရန္႔စ္တို႔၏ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားမွာ ဤသို႔ပင္တည္း။ ငယ္စဥ္ကပင္ အလြန္ထူးခၽြန္ ထက္ျမက္ ၾကသည္။ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ပုဂၢိဳလ္ထူး၊ ပါရမီရွင္မ်ဳိးရိုးကေတာ့လည္း မဟုတ္ၾကပါ။ ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်း ကေလးဘ၀မွာ ကတည္းကပင္ မိဘမ်ား၏ ၾကင္နာယုယမႈႏွင့္ ပညာေရး အားေပးမႈ၊ သြန္သင္မႈတို႔ေၾကာင့္ အီဒစ္ႏွင့္ ရုသ္တို႔၏ ဉာဏ္ရည္ႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဖြ႔ံျဖိဳးမႈတို႔အတြက္ မ်ားစြာအေရးပါခဲ့ေလသည္။

နယူးေယာက္ျမိဳ႔မွ ဖခင္ျဖစ္သူ အာရြန္စတန္သည္ သမီးျဖစ္သူ အီဒစ္ကို ပညာေရးအတြက္ လံႈ႕ေဆာင္မႈ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မည့္ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးထားေပးခဲ့ေလသည္။ အီဒစ္ေမြးကင္းစကတည္းကပင္ ဂႏၳ၀င္ေတး ဂီတကို တီးခတ္ေပးျပီး နားဆင္ေစသည္။ လူၾကီးလူေကာင္းစကားမ်ား ေရြးခ်ယ္ေျပာဆိုသည္။ ပံုျပကဒ္ျပားမ်ား အသံုးျပဳျပီး စကားလံုးသစ္မ်ား ကို ေန႔စဥ္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးသည္။

ဤသို႔ ပံ့ပိုးမႈ၊ ထိေတြ႔ေစမႈ၊ ေလ့က်င့္ေပးမႈႏွင့္ လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ား၏ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အသက္တစ္ႏွစ္အရြယ္မွာပင္ ၀ါက်စာေၾကာင္းမ်ားကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ငါးႏွစ္အရြယ္တြင္ ဘရစ္တိန္နီကာ စြယ္စံုက်မ္း အတြဲအားလံုး ကို ဖတ္ရႈျပီးစီးေလျပီ။ ၆ႏွစ္သမီးအရြယ္တြင္ နယူးေယာက္တိုင္း သတင္းစာႏွင့္ စာအုပ္ ၆ အုပ္ကို ေန႔စဥ္ ဖတ္ရႈေတာ့သည္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္တြင္ ေကာလိပ္တက္ခြင့္ ရရွိခဲ့ျပီး အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မစ္ရွီဂန္ျပည္နယ္ တကၠသိုလ္တြင္ အဆင္ျမင့္သခ်ၤာျပ ဆရာမတစ္ဦး ျဖစ္ေနေလျပီ။

ေနာက္ထပ္တစ္ဦးမွာ အဂၤလန္မွ ရုသ္ေလာရန္႔စ္ျဖစ္၏။ မိဘမ်ားမွ အိမ္တြင္းပညာေရး ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းကို ဖန္တီးထားရွိေပးခဲ့သည္။ ေတးဂီတ၊ ကေလးပညာေရး ကစားစရာပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ပညာေရး ေလ့လာမႈမ်ားကို ရရွိခဲ့သည္။ ကိုးႏွစ္အရြယ္တြင္ ကင္းဘရစ္ O Level စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့ေလသည္။ ပံုမွန္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္မ်ားသာ ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုသည့္ စာေမးပြဲျဖစ္၏။ ၁၀ ႏွစ္ သမီးအရြယ္တြင္ A Level ေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီး ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္သို႔ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ တက္ေရာက္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။

မိဘမ်ားမွ ေမးသင့္သည့္ ေမးခြန္း

ဤျဖစ္စဥ္ ၂ ခုစလံုးတြင္ ပညာေရးေအာင္ျမင္မႈ၊ ထူးခၽြန္မႈတို႔မွာ အိမ္မွ အစျပဳျခင္းႏွင့္ ငယ္စဥ္ကတည္းကပင္ အခြင့္အလမ္း ရရွိျခင္းတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ျမင္ရပါမည္။ ေက်ာင္းမွ ပ့ံပိုးကူညီမႈျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈရရွိမည္ကို ေစာင့္စား ေမွ်ာ္လင့္ေနမည့္အစား ျမန္မာမိဘမ်ားသည္ မိမိတို႔ ကိုယ္တုိင္ပင္ အိမ္မွ အစပ်ဳိး ကူညီပံ့ပိုးမႈေပးရန္ အထူး အေရးၾကီး သည္ကို သိျမင္နားလည္သင့္၏။ အထူးသျဖင့္ ပညာေရးတန္ဖိုးမ်ား က်ဆင္းေနရသည့့္ ဤကာလ၀ယ္ အိမ္ႏွင့္ မိဘတို႔၏ အခန္းက႑မွာ ကေလးငယ္၏ အနာဂတ္ပညာေရးအတြက္ ပို၍ပင္ အခရာ က်ေနေတာ့သည္။ မိဘျဖစ္သည့္ မိမိတို႔ အပိုင္း၏ အထူးအေရးပါမႈကို သေဘာေပါက္လွ သင့္ပါသည္။ ဤတြင္ မိဘမ်ားမွ ပထမဆံုး ေမးခြန္းထုတ္သင့္သည္မွာ ဤသို႔ျဖစ္သင့္သည္ မဟုတ္ပါလား။ “ ေက်ာင္းဆရာဆရာမ ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းရဲ႕ တာ၀န္ရွိမႈကို မေျပာခင္မွာ တို႔ရဲ႕ကေလးပညာေရး ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အိမ္ကေနျပီးေတာ့ တို႔ကုိယ္တိုင္ တာ၀န္ယူဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ၾကရဲ႕လား။”

သိန္းႏိုင္

သိမႈျဖစ္စဥ္အတြက္ အဆင္ေျပေသာ သင္ၾကားျခင္း

သိန္းႏိုင္

“ဆရာဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ ကေလးမ်ား ေလ့လာေနသည့္ သင္ခန္းစာအသစ္တို႔ကို သိရွိထားႏွင့္ျပီးေသာ အေၾကာင္းအရာတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရရွည္မွတ္ဉာဏ္တြင္ သိုမွီးသိမ္းဆည္းရန္ လံႈ႕ေဆာ္ေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ ”

ေက်ာင္းဆရာမ်ားအေနျဖင့္ စာသင္ခန္းအတြင္း သင္ၾကားျခင္းရလဒ္ေကာင္းႏွင့္ ထိေရာက္မႈ ရွိေစရန္အတြက္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ သင္ယူေလ့လာပံုမႈ အေပၚတြင္ သက္ေရာက္မႈရွိသည့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို နားလည္ထားသင့္ပါသည္။ လူသား၏ သိမႈဆုိင္ရာ အလုပ္လုပ္ေဆာင္ပံုကို နားလည္ထားျခင္းျဖင့္ စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ သင္ယူျခင္းတို႔ကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစပါမည္။

ဆရာကိုယ္တုိင္ တီထြင္ဖန္တီးထားသည့္ စာသင္ၾကားျခင္း နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုကို အသံုးျပဳသင္ၾကားျခင္းေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ စိတ္ပါ၀င္စားမႈ၊ ႏုိးၾကားတက္ၾကြမႈကို လံႈ႕ေဆာ္ေပးႏုိင္ပါသည္။ ထိုနည္းတူစြာပင္ သင္ၾကားရန္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ အေၾကာင္းအရာေၾကာင့္လည္း ေက်ာင္းသားအေနျဖင့္ အသိပညာကို ရရွိျခင္း၊ နားလည္ျခင္းႏွင့္ လက္ေတြ႔ အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္း တုိ႔အေပၚတြင္ သက္ေရာက္မႈရွိေနပါသည္။ သင္ၾကားမည့္ အေၾကာင္းအရာကို သင့္ေတာ္စြာ မေရြးခ်ယ္ျခင္း၊ သိမႈျဖစ္ထြန္းေစရန္ သင့္ေလ်ာ္မႈ မရွိဘဲ တက္ၾကြေသာ သင္ယူမႈျဖစ္ေစရန္ အားထုတ္ျခင္းမွာ ဂိုးအၾကိမ္ၾကိမ္ သြင္းေသာ္ျငားလည္း တစ္ဂိုးမွ မ၀င္ဘဲ ရွိေနသည္ႏွင့္ တူေနပါသည္။

သိမႈစိတ္ပညာ cognitive psychology ဆိုင္ရာ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ သင္ၾကားမည့္ အေၾကာင္းအရာ မ်ားႏွင့္ မည္သို႔ သင္ၾကားပံုတုိ႔မွာ သင္ၾကားျခင္း-သင္ယူျခင္း ရလဒ္ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။

ႏုိင္ငံတကာပညာေရးစနစ္မ်ားအတြင္းရွိ ဖတ္စာအုပ္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက သိသာ၊ ျမင္သာပါသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အေၾကာင္းအရာတို႔ကို စိတ္၀င္စားဖြယ္၊ တက္ၾကြဖြယ္၊ ကိုယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္လုိစိတ္ျဖစ္ဖြယ္ တင္ဆက္ထားျပီး အေရာင္စံုလင္စြာလည္း ခ်ယ္မႈန္းထားၾကသည္။ စာသင္ခန္းအတြင္းျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာရာတြင္ ျဖစ္ေစ ပိုမိုစိတ္၀င္စားေစႏိုင္ေသာ္ျငားလည္း ေအာင္ျမင္ေသာ ေလ့လာမႈျဖစ္ေစရန္ အျခားအရာမ်ားလည္း လိုအပ္ပါေသးသည္။ သင္ခန္းစာ မည္မွ် ရႈပ္ေထြးသည္ႏွင့္ မဆိုင္ပါ။

သင္ယူေလ့လာရန္ အေၾကာင္းအရာတို႔မွာ လြယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ခက္ခဲသည္ျဖစ္ေစ ဤအခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းျဖင့္ ပိုမိုထိေရာက္ေသာ သင္ယူျခင္းကို ျဖစ္ေစႏုိင္ရာသည္။

နည္းနည္းစီ သင္ၾကားျခင္း

သင္ယူေလ့လာရမည့္ အေၾကာင္းအရာတို႔ကို ပိုင္းျခားလ်က္ နည္းနည္းစီ သင္ၾကားျခင္းမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မွတ္ဥာဏ္ႏွင့္ သိနားလည္မႈတို႔အတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္။ သင္ယူေနစဥ္ကာလအတြင္း အလုပ္လုပ္ေနသည့္ မွတ္ဥာဏ္မွာ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္စြမ္းႏွင့္ အခ်ိန္ကာလ ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိသည္ကို သုေတသနမွ ေလ့လာေတြ႔ရွိထားပါသည္။ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ျဖစ္ေစ မွတ္ဥာဏ္၏ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မႈမွာ သတင္းအခ်က္အလက္ အနည္းငယ္ကိုသာလွ်င္ ထိန္းသိမ္းႏို္င္စြမ္းျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ တစ္ခ်ိန္တြင္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု၊ အေတြးအျမင္တစ္ကြက္၊ ကၽြမး္က်င္မႈ တစ္ပိုင္းေလာက္ကိုသာ အခ်ိန္ႏွင့္ ကိုက္ညီစြာ သင္ၾကားသင့္ပါ၏။

အေတြးအေခၚ၊ ယူဆခ်က္တစ္ခုခုကို တင္ျပေဆြးေႏြးျခင္းႏွင့္ ယင္းကို ခ်ဲ႕ထြင္ရွင္းလင္းျခင္း၊ ဥပမာေပးျခင္း၊ တစ္တန္းလံုး ေဆြးေႏြးေစျခင္းတို႔မွာ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ျပန္လွန္ေတြးေတာခ်ိန္ ရရွိေစျပီး အေၾကာင္းအရာ၊ အခ်က္အလက္တို႔ကို ပိုမိုေၾကညက္ နားလည္ေစပါမည္။

ေတြးေတာစဥ္းစားစရာ တစ္ခုခုအေပၚတြင္ အခ်ိန္ယူ သင္ၾကားသည့္အခါ၀ယ္ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ဆင္ျခင္ေလ့လာရန္၊ အဓိပၸါယ္ေဖၚရန္ႏွင့္ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္တြင္ သိမ္းဆည္းရန္ လံုေလာက္ေသာ အခြင့္အေရး ကို ရရွိမည္ မဟုတ္ပါလား။ ေလာေလာဆယ္ (သင္ယူေနဆဲ) အလုပ္လုပ္ေနသည့္ မွတ္ဥာဏ္မွာ သင္ယူျခင္း ျဖစ္စဥ္တြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ သိမႈနယ္ပယ္အတြင္း ၀င္လာျခင္းျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းအရာ၊ အခ်က္ အလက္ မ်ားစြာကို တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ အလွ်ံပယ္ တင္ဆက္ျခင္း၊ သင္ၾကားျခင္းတို႔မွာ အသိပညာတို႔ကို ရရွိေစရန္ႏွင့္ ဗဟုသုတတို႔ကို ေရရွည္ မွတ္ဥာဏ္တြင္ သိမ္းဆည္းရန္ အခက္အခဲရွိ၏။

ကေလး၏ ဘ၀၊ ျပင္ပေလာကႏွင့္ ဆက္စပ္ေပးျခင္း….

(လတ္တေလာ) ရွင္သန္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ မွတ္ဥာဏ္တြင္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ အခ်က္အလက္တို႔ကို ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္တြင္ သိုမွီး သိမ္းဆည္းထားႏုိင္သည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္တစ္ခုမွာမူ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္မွာ မတို္င္းတာႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔မႈ ရွိေနျခင္းႏွင့္ အခ်က္အလက္ကို ကန္႔သတ္မႈမရွိဘဲ သိုမွီးႏိုင္စြမ္းပင္ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ စိတၱေဗဒပညာရွင္ ေအဒရီးယန္ ဒင္မန္း ဒီ ဂရု၏ သုေတသန ေလ့လာမႈအရ ကမၻာေက်ာ္ စစ္တုရင္သမားႏွင့္ လူသစ္တန္းတို႔အၾကား အဓိက ကြာဟခ်က္မွာ အံ့အားသင့္ဖြယ္ရာ ေရႊ႕ကြက္ (သို႔မဟုတ္) လတ္တေလာ မွတ္ဉာဏ္အား ၾကီးမားျခင္း တို႔ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ သမၻာရင့္ စစ္တုရင္သမားတို႔၏ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္ထဲတြင္ လက္ေတြ႔ ကစားကြက္ ပံုစံမ်ဳိးစံုတို႔ကို က်ယ္ျပန္႔စြာ သိုမွီး သိမ္းဆည္းထားႏုိင္ျခင္းပင္။ ကစားေနစဥ္တြင္ သိုမွီးသိမ္းဆည္းထားသည့္ ကစားကြက္ပံုစံမ်ားထဲမွ ထုတ္ႏုတ္ယူျခင္းႏွင့္၊ လက္ရွိကစားကြက္ႏွင့္ လိုက္ဖက္မည့္ အေကာင္းဆံုး ေရႊ႕ကြက္ကို သိျမင္ႏိုင္စြမ္းကို ဆိုလိုပါသည္။

အျခားေသာ စိတၱေဗဒပညာရွင္တို႔၏ ျပႆနာ အေျဖရွာျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားကလည္း ေရရွည္မွတ္ဉာဏ္သည္ အဆင့္ျမင့္ ေတြးေတာ စဥ္းစားျခင္းႏွင့္ သင္ယူေလ့လာျခင္းတို႔အတြက္ အေရးပါသည္ဟု ေထာက္ျပထား၏။

ဆရာဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ ကေလးမ်ား ေလ့လာေနသည့္ သင္ခန္းစာအသစ္တို႔ကို သိရွိထားႏွင့္ျပီးေသာ အေၾကာင္းအရာတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္တြင္ သိုမွီးသိမ္းဆည္းရန္ လံႈ႕ေဆာ္ေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ သင္ခန္းစာအေဟာင္းတို႔ကို ျပန္လွန္ေလ့က်င့္ေစျခင္း၊ အသစ္ႏွင့္ အေဟာင္းဆက္စပ္ေပးျခင္း၊ အေဟာင္းအခ်င္းခ်င္း၏ ဆက္ႏြယ္မႈတို႔ကို ရွာေဖြေစျခင္း၊ သိရွိထားျပီးေသာ အေၾကာင္းအရာအေပၚတြင္ အေျခခံျပီး အသိအသစ္တို႔ကို ထပ္ဆင့္ တည္ေဆာက္ျခင္းတို႔မွာ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္ထဲတြင္ သိမ္းဆည္းႏိုင္ရန္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါသည္။

သင္ၾကားေရး ကိရိယာမ်ား

အသိပညာတို႔ကို အစိတ္အပိုင္းငယ္ေလးမ်ားအျဖစ္ ျဖတ္ေတာက္၍ သင္ၾကားေပးျခင္းႏွင့္ အသစ္ႏွင့္ အေဟာင္း ဆက္စပ္ေပးျခင္း တို႔ကို ထိေရာက္စြာ ေန႔စဥ္ပင္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္။ စနစ္တက်ျပင္ဆင္ထားရွိေသာ သင္ခန္းစာ ဖြဲ႔စည္းပံု organizers၊ အယူအဆ ဆက္စပ္ပံု (concept maps)၊ အေတြးေျမပံု (mind map)၊ ပေဟဠိမ်ား၊ ဉာဏ္စမ္းမ်ားတို႔မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာေကာင္းလွပါသည္။
သိန္းႏိုင္

ပန္းပ်ိဳးလက္ (၀တၳဳတို)

အခ်ိန္ကား (၂၀၁၀) ခုႏွစ္။
ေနရာကား ယူေကႏိုင္ငံ၊ တကၠသိုလ္တခု၏ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ခန္းမ။

'ထက္မ်ိဳးႏြယ္'

အခမ္းအနားမွဴး၏ အသံအဆံုးမွာ စင္ျမင့္ေပၚသို႕ တလွမ္းခ်င္းေလွ်ာက္သြားလိုက္မိသည္။ ရင္ခုန္လိုက္သည္ျဖစ္ျခင္း။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကိဳးစားခဲ့ရသည့္ ရလာဒ္တခုကို ဒီေန႕ဒီအခ်ိန္မွာ သူမ ရရွိခံစားလိုက္ရသည္။ မဟာသုေတသနဘြဲ႕။ ဂုဏ္ထူးမ်ားစြာျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္မို႕ ပါရဂူဘြဲ႕ ဆက္တက္ရန္ စေကာလားရွစ္မ်ားလဲ ရရွိထားသည္။ သင္ၾကားေရးလက္ေထာက္ (Teaching Assistant) အျဖစ္ အမွဳထမ္းရန္ ပေရာ္ပဖက္ဆာထံမွ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကလဲ ရရွိထားခဲ့သည္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ တကၠသိုလ္ပညာေရး အသိုင္းအ၀ိုင္း နယ္ပယ္ကို သူမ ေျခခ်ႏိုင္ခဲ့ျပီ။ မၾကာမီ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းတြင္ပင္ ပါရဂူဘြဲ႕ဆြတ္ခူးႏိုင္ေတာ့မည္။ အေတြးေတြနဲ႕အတူ သူမ၏ ေျခလွမ္းမ်ားက တက္ၾကြေနခဲ့သည္။ အားမာန္ပါေနခဲ့သည္။


'ေျဖာင္း၊ ေျဖာင္း၊ ေျဖာင္း'

လက္ခုပ္သံမ်ားက ဆူညံစြာ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ စင္ျမင့္ေပၚက ဆင္းလာခ်ိန္အထိ လက္ခုပ္သံမ်ားက မစဲေသး။ လက္ခုပ္တီးေနသည့္ ပရိသတ္ကို သူမ မ်က္လံုးေ၀့ၾကည့္လိုက္မိသည္။ လူအမ်ားၾကားမွာ တစံုတေယာက္ကို သူမေတြ႕လိုက္ရသလိုလို။

'မဟုတ္ပါဘူး။ ငါစိတ္စြဲလို႕ ေနမွာပါ'
ရုတ္ျခည္း၀င္လာေသာ အေတြးမ်ားကို သူမ ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လိုက္သည္။ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ျပီးဆံုးခဲ့သည့္ ဘီေအ၊ အမ္ေအ ဘြဲ႕မ်ားအတြက္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္မ်ား မတက္ေရာက္ခဲ့သူမို႕ ဒီတၾကိမ္က သူမအတြက္ ပထမဆံုး ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနသည္။ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္သို႕ တက္ျပီးမွေတာ့ တက္ေရာက္သူတို႕ ထံုးစံအတိုင္း လုပ္ရေပဦးမည္။

ဦးထုပ္မ်ားကို ေလထဲသို႕ ပစ္ေျမွာက္ျပီး စုေပါင္းဓာတ္ပံု ရိုက္ၾကရသည္။ အမွတ္တရ ဓာတ္ပံုမ်ားလဲ တဖ်တ္ဖ်တ္ရိုက္ၾကသည္။ ရွန္ပိန္ခြက္ေလးမ်ား ကိုယ္စီကိုင္ရင္း စကားေတြ ေဖာင္ဖြဲ႕ျဖစ္ၾကသည္။ အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ဖလွယ္ျဖစ္ၾကသည္။ ညေနပိုင္းေရာက္လာေတာ့ အိမ္သို႕ အေျပးအလႊား ျပန္ၾကရျပန္သည္။ အေျပးအလႊားမျပန္လို႕က မျဖစ္။ ညဘက္က်ရင္ Graduation Ball ရွိေသးသည္ မဟုတ္လား။ အခ်ိန္မီ အ၀တ္အစားမ်ား သြားလဲၾကရသည္။ အလွျပင္ၾကရျပန္သည္။ အခမ္းအနားက်င္းပသည့္ Hilton Hotel ကို ေရာက္ေတာ့ သတ္မွတ္ထိုင္ခံုမွာ ၀င္ထိုင္၊ Three course dinner ကို အားရပါးရစားၾကရင္း ညဦးပိုင္း ကပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရျပန္သည္။ အတြဲမ်ား ကိုယ္စီနဲ႕ လာၾကသူမ်ားတာမို႕ အနည္းငယ္ေတာ့ အားငယ္သြားမိသည္။ ေနာက္ေတာ့မွ သူမလို အတြဲမပါသူမ်ားလဲ ရွိေနဦးမွာပဲလို႕ ေတြးမိျပီး စိတ္ေျဖသာရာ ရသြားသည္။

'ေဟ့။ ဒါက ဒယ္နီယယ္တဲ့။ သူလဲ အေဖာ္ရွာေနတာ။ စေကာ့တစ္ခ်္ အက ေကာင္းေကာင္းကတတ္တယ္'

သူငယ္ခ်င္း ထရီဇာက လူငယ္တေယာက္ကို ေခၚလာေပးသည္။ အက ေကာင္းေကာင္း ကတတ္သည္ ဆိုေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ အုပ္စုလိုက္ကၾကတဲ့အခါ ကိုယ့္အတြဲက အေျခခံသေဘာတရားေလးကို နားလည္ေနမွ အဆင္ေျပသည္။ မဟုတ္ရင္ ေဘးက တြဲကရသူအဖို႕ အလြန္ဒုကၡေရာက္တတ္သည္။ ဒီလိုႏွင့္ ကရင္း ခုန္ရင္း အခ်ိန္မ်ားက တျဖည္းျဖည္း ကုန္သြားသည္။ ကပြဲအျပီးမွာ အခ်ိန္ကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ညတနာရီ ထိုးေနေလျပီ။

'လိုက္ဦးမလားထက္။ တို႕ေတြက Number 7 ကို ဆက္သြားမလို႕။ တညလံုး ဆက္ကဲၾကမယ္ေလ'
ထရီဇာက ျမဴးျမဴးေလး ေျပာလာေတာ့ သူမေခါင္းညိတ္မိမလို ရွိသြားသည္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အသံတသံက နားထဲ ၀င္လာသလို ခံစားလိုက္ရသည္။

'ေပ်ာ္တာကို မမၾကီးက အျပစ္ေျပာေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေပ်ာ္တယ္ဆိုတာမွာ အကန္႕အသတ္ရွိတယ္။ အေပ်ာ္မလြန္သြားရဘူး။ အေပ်ာ္လြန္ရင္ အပ်က္ ျဖစ္တတ္တယ္'

'မလိုက္ေတာ့ဘူး။ ငါပင္ပန္းေနလို႕ပါ'

ျငင္းဆိုစကားေျပာရင္း Hotel Reception ဆီသို႕ သူမထြက္လာလိုက္သည္။ Taxi Booking လုပ္ခိုင္းရမည္။ အရက္ေသာက္ျပီး ကားမေမာင္းရဆိုေသာ ဥပေဒေၾကာင့္ ဒီလိုညမ်ိဳးမွာ ဘယ္သူမွ ကားမေမာင္းၾကသည္မို႕ ကိုယ့္တကၠစီ ေရာက္ခ်ိန္ကို အနည္းငယ္ေတာ့ ေစာင့္ရေပဦးမည္။ ဆိုဖာေပၚမွာ ထိုင္ခ်လိုက္ေတာ့မွ ေခါင္းထဲမွာ ရီေ၀ေ၀ ခံစားေနရတာကို သတိရသြားသည္။

'ဟုတ္ပါရဲ႕။ dinner စားတုန္းက ရွန္ပိန္၊ ကပြဲဆယ့္ငါးမိနစ္ နားခ်ိန္တုန္းက ၀ီစကီ။ ထရီဇာက Red Wine ယူလာေပးတုန္းကလဲ ေသာက္လိုက္မိေသးတယ္။ ႏွစ္မ်ိဳး၊ သံုးမ်ိဳးေပါင္းမွေတာ့ မူးျပီေပါ့။ ငါ့ကိုကလဲေလ ေပကို ေပလြန္းပါတယ္။ မမၾကီးသာသိရင္ ေခါင္းေခါက္ဦးမွာပဲ ထင္ပါရဲ႕'

ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ေျပာမိရင္း အေတြးမ်ားက အတိတ္ဆီသို႕ ျပန္ေရာက္သြားသည္။

(၂)

ရႊမ္း

ေျခသလံုးေပၚသို႕ က်လာေသာ ၾကိမ္ခ်က္က ျပင္းထန္လြန္းသည္မို႕ သူမမ်က္ရည္မ်ား ၀ဲတက္သြားရသည္။ ေအာ္ရင္ ပိုဆိုးမွာမို႕ အံကို တင္းတင္းၾကိတ္ထားမိသည္။
'ဒီေလာက္စည္းကမ္းေတြ တင္းၾကပ္ေနတဲ့ၾကားက လုပ္ရဲေသးတယ္။ ေနာက္တခါဆို ဒီထက္ ပိုနာမယ္ေနာ္။ သြား။ စာသြားက်က္ေတာ့။'

မမၾကီးရဲ႕ အမိန္႕သံအဆံုးမွာ ခပ္ကုပ္ကုပ္ေလး ထြက္လာျဖစ္ခဲ့သည္။ အဆက္မျပတ္က်ထားေသာ ၾကိမ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေျခလွမ္းလိုက္တိုင္း နာက်င္မွဳ ေ၀ဒနာကို ခံစားရေပမယ့္ ကိုယ့္အျပစ္ႏွင့္ကိုယ္မို႕ ဘာမွ ျပန္မေျပာရဲ။

အစစအရာရာမွာ စည္းကမ္းၾကီးလြန္းလွေသာ မမၾကီးကို ေလွ်ာ့တြက္မိသည္ကိုက သူမရဲ႕ အမွား။ က်ဴရွင္ခ်ိန္စခါနီးမွ အျပင္ျပန္ထြက္ျပီး၊ အတန္းျပီးခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ကြက္တိ ျပန္ေရာက္လာပါရဲ႕နဲ႕၊ လာၾကိဳသူ ကားဒရိုင္ဘာကေတာင္ မရိပ္မိပါပဲနဲ႕ မမၾကီး ဘယ္လိုမ်ား သိသြားခဲ့ပါလိမ့္။

'မ်ိဳးမ်ိဳး။ သမီးေျခေထာက္နာေနေသးလား'
စာက်က္ေနတုန္း မမၾကီးက ျပန္လာေမးသည္။

'ရပါတယ္။ မမၾကီး။ မနာေတာ့ပါဘူး'
'ဘယ္ဟုတ္မလဲ။ မမၾကီး လက္ဆ ကို မမၾကီး သိတာေပါ့။ လာ- ေဆးလိမ္းေပးမယ္။'

မျငင္းသာသည္မို႕ မမၾကီး ေခၚရာသို႕ သူမသြားလိုက္သည္။

'ေနာက္ဆို အဲလိုမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႕ မ်ိဳးမ်ိဳးရယ္။ မမၾကီးက မ်ိဳးမ်ိဳးကို အုပ္ထိန္းေနရတာ။ မမၾကီးရဲ႕ အုပ္ထိန္းမွဳေအာက္မွာ တခုခုသာ ျဖစ္သြားရင္ သမီးရဲ႕ မိဘေတြကို မမၾကီးဘယ္လိုမ်က္ႏွာ ျပရမလဲ။ ခုဆို မ်ိဳးမ်ိဳး မိဘေတြက ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ အလုပ္တာ၀န္ေတြနဲ႕။ ျမန္မာျပည္က ဆယ္တန္းေအာင္သြားေအာင္ဆိုျပီး မ်ိဳးမ်ိဳးကို မမၾကီးဆီ ခဏအပ္ထားခဲ့တာ။ မ်ိဳးမ်ိဳးကေတာ့ မမၾကီးကို အစ္မအရင္းမဟုတ္ဘူးဆိုျပီး စိမ္းခ်င္စိမ္းေနမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ မမၾကီးကေတာ့ ညီမေလးတေယာက္ လိုခ်င္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏွစ္အိမ့္တအိမ္လို႕ ေနတဲ့ မိသားစုထဲမွာ ေမြးလာတဲ့ မ်ိဳးမ်ိဳးကို ညီမေလးအရင္းတေယာက္လို ခ်စ္ခဲ့ရတာ။ သမီးပ်က္စီးသြားမွာကို မမၾကီး သိပ္စိုးရိမ္တယ္။ ေနာက္ဆိုဒီလိုမ်ိဳး ထပ္မလုပ္နဲ႕ေတာ့ေနာ္'

'ဟုတ္ကဲ့ မမၾကီး။ ေနာက္ဆို မလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ စာအုပ္ဆိုင္မွာ အထူးထုတ္ေတြ အသစ္ေရာက္တယ္ၾကားလို႕ သြားၾကည့္မိတာပါ'
'မမၾကီးကို ဘာလို႕ မေျပာတာလဲ'
'ဟို- ေၾကာက္လို႕ပါ'
'ဘာကို ေၾကာက္တာလဲ'
'ဆူမွာစိုးလို႕'
'ဘာကို ဆူရမွာလဲ'
'ဒီေလာက္သင္ရိုးေတြ ေၾကညက္ေအာင္ သင္ေပးထားရက္နဲ႕ အထူးထုတ္ကို အားကိုးခ်င္လားဆိုျပီး ဆူမွာ စိုးလို႕ပါ။ သမီးက အဲဒီထဲက မွတ္စုေတြကို ၾကည့္ခ်င္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေမးခြန္းပံုစံေတြ ေလ့က်င့္ခ်င္လို႕ပါ'

မမၾကီးက သူမကိုၾကည့္ျပီး ျပံဳးသည္။

'ခုေတာ့ အဆူခံရရံုတင္မကပဲ အရိုက္ပါ ခံလိုက္ရျပီ မဟုတ္လား။ အထူးထုတ္လိုခ်င္တာမ်ား မ်ိဳးမ်ိဳးရယ္။ မမၾကီးကို အစကတည္းက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာေရာေပါ့။ လူဆိုတာ ကိုယ္လိုအပ္တာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေတာင္းဆိုရဲရတယ္။ ေတာင္းဆိုဖို႕ မေၾကာက္ရဘူး။ ေတာင္းဆိုျပီးမွ မမၾကီးက ျငင္းလိုက္ရင္ေတာ့ တမ်ိဳးေပါ့။ ခုေတာ့ ကိုယ္လိုအပ္တာကို ေတာင္းဆိုဖို႕ ေၾကာက္လိုက္တဲ့ ေၾကာက္စိတ္ဟာ မေကာင္းမွဳတခုကို က်ဴးလြန္ဖို႕ တြန္းအားေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ဟာ တခါတရံမွာ အမွားေတြ က်ဴးလြန္မိေစတတ္တယ္ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္ မ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေၾကာက္စိတ္ေတြ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြကို ခုခ်ိန္ကစျပီး ဖယ္ရွားပစ္ရမယ္။ ကိုယ္လိုအပ္တာကို အက်ိဳးသင့္၊ အေၾကာင္းသင့္ ေတာင္းဆိုတတ္ဖို႕အတြက္ပဲ ျပင္ဆင္ဖို႕လိုတယ္ ။ ဟုတ္ျပီလား'

မမၾကီးက ေျပာရင္းဆိုရင္းႏွင့္ သူမေခါင္းေလးအား ဖြဖြေလး ပုတ္ျပီး ထြက္သြားသည္။ ေဆးစြမ္းေၾကာင့္လား၊ မမၾကီးရဲ႕ စကားစြမ္းေၾကာင့္လားေတာ့ မသိ။ နာက်င္မွဳေတြက ေပ်ာက္သြားသလိုလို။

(၃)

'မမၾကီး။ ဒါေတြက'

သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ ေလွ်ာက္လည္ျပီး အျပန္ သူမအခန္းထဲမွာ ပါဆယ္ထုပ္မ်ား ေတြ႕လိုက္ရတာမို႕ မမၾကီးဆီ သြားေမးမိသည္။

'စာအုပ္ေတြေလ မ်ိဳးမ်ိဳး။ ဂ်ီစီအီး အိုလယ္ဗယ္စာအုပ္ေတြ။ တကၠသိုလ္ေတြက ပိတ္ေနတာ ၾကာလွျပီ။ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္ဖြင့္မယ္မွန္းလဲ မသိဘူး။ ဒီၾကားထဲ အခ်ိန္မကုန္ေအာင္ ဂ်ီစီအီး စာေမးပြဲေတြ ေျဖထားရမယ္'

'မမၾကီးရယ္။ မ်ိဳးမ်ိဳးက ဆယ္တန္းေျဖထားတာေတာင္ မၾကာေသးဘူး'

'အခ်ိန္ဟာ တန္ဖိုး ရွိတယ္မ်ိဳးမ်ိဳး။ ဆယ္တန္းေအာင္တာဟာ ပညာေရးခရီးလမ္း ျပီးဆံုးသြားတာ မဟုတ္ေသးဘူး။ ဆယ္တန္းေအာင္လက္မွတ္ဆိုတာ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးဂိတ္၀ကို ျဖတ္သန္းဖို႕ လိုအပ္မယ့္ ပတ္စ္ပို႕ေလး တခုေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ဒါေတာင္ ကိုယ္သြားမယ့္ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးက ကမၻာ့အဆင့္မီ ပညာေရးကို မွန္းတယ္ဆိုရင္ တျခားလိုအပ္မယ့္ ပတ္စ္ပို႕ေလးေတြက ထပ္ရွိေသးတယ္။ အဂၤလိပ္စာ ေအာင္လက္မွတ္ေတြအတြက္ TOEFL, IELTS ေတြ ရွိတယ္။ အေမရိကန္ ေကာလိပ္ေတြအတြက္ဆိုရင္ SAT exam ေတြရွိမယ္။ ယူေက တကၠသိုလ္ေတြအတြက္ဆိုရင္ GCSE exam ေတြ ရွိမယ္။ GCE A Level exam ေတြ ရွိမယ္'

'ဒါဆို စာေတြ အမ်ားၾကီး ထပ္က်က္ရဦးမွာေပါ့'
'ဟုတ္တယ္။ စာေတြအမ်ားၾကီးကို ထပ္ျပီး ဖတ္မွတ္ေလ့လာရဦးမယ္။ ဦးေႏွာက္ဆိုတာ ဓားလိုပဲ။ အျမဲတမ္းေသြးေနရတာ။ မေသြးရင္ တံုးသြားေရာ'
'တကၠသိုလ္ေတြ ျပန္ဖြင့္လာတဲ့အခါ ဒါေတြက အသံုးမ၀င္ေတာ့ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ'

'ပညာဆိုတာ ဘယ္ပညာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခါအခြင့္သင့္လို႕ သင္ထားခြင့္ရရင္ သင္ထား ငါ့ညီမ။ တခါတရံမွာ အမွတ္တမဲ့ သင္ထားလိုက္မိတဲ့ ပညာရပ္တခုဟာလဲ ဘ၀အတြက္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ ဘယ္ပညာရပ္မွ အသံုးမ၀င္ဘူးဆိုတာ မရွိဘူး။ အသံုးမ၀င္ေသးတာပဲ ရွိတယ္။ ကိုယ္က စား၀တ္ေနေရးနဲ႕ ဘယ္လိုမွ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ရင္ေတာ့ တမ်ိဳးေပါ့ေလ။ စား၀တ္ေနေရးကို ပစ္ပယ္ျပီး ပညာေတြခ်ည္းပဲ လိုက္သင္ေနလို႕ကလဲ ဘယ္ျဖစ္ပါ့မလဲ။ ဒါေပမယ့္ ခုဆို မ်ိဳးမ်ိဳးက ဆယ္တန္းေျဖျပီးစပဲ ရွိေသးတယ္။ ကိုယ္ရည္ရြယ္ထားတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြကလဲ ပိတ္ထားတာ ၾကာလွေရာေပါ့။ ဘယ္ေတာ့ ျပန္ဖြင့္မယ္ဆိုတာလဲ မသိဘူး။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ လူငယ္ေလးေတြဟာ စိတ္ေလတတ္တယ္။ ပညာေရးလဲ အာရံုမစိုက္ျဖစ္၊ အလုပ္အကိုင္က်ေတာ့လဲ ဟိုလိုလို၊ ဒီလိုလိုနဲ႕ ၾကားမွာ လြတ္ေနတတ္တယ္။ အဲလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ လမ္းမွားေရာက္ျပီး ဘ၀ပန္းတိုင္ ေပ်ာက္ေနၾကရတဲ့ လူငယ္ေလးေတြ အမ်ားၾကီးပဲ။ မ်ိဳးမ်ိဳးကို အဲလိုမ်ိဳး အျဖစ္မခံႏိုင္ဘူး။ ကဲ- နက္ျဖန္ကစျပီး ဂ်ီစီအီးသင္မယ့္ ဆရာေတြ အိမ္ေရာက္လာလိမ့္မယ္။ ဒီမွာ အခ်ိန္ဇယား။ အျပင္သြားစရာေတြ၊ ဘာေတြ ရွိတဲ့အခါ မမၾကီးကို ၾကိဳေျပာ၊ ဟုတ္ျပီလား'

မမၾကီးစကားမို႕ ေခါင္းညိတ္လိုက္ရေပမယ့္ စိတ္ထဲကေတာ့ သိပ္မေက်နပ္လွ။ ဆယ္တန္းျပီးတာေတာင္ လြတ္လပ္ခြင့္မေပးပဲ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေနသည္ဟု ထင္မိသည္။ သူငယ္ခ်င္းေတြမ်ားဆို လြတ္လြတ္လပ္လပ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေမေမနဲ႕ေဖေဖ ႏိုင္ငံျခားက ျပန္မလာမခ်င္းေတာ့ မမၾကီးအိမ္မွာ ေနရေပလိမ့္ဦးမည္။

(၄)

'ဟင္။ မမၾကီး လိုက္လာတယ္'

ရဲစခန္းက စခန္းမွဴးေရွ႕မွာ ထိုင္ရင္း စခန္းမွဴးႏွင့္ စကားေျပာဆို လက္မွတ္ထိုးေနေသာ မမၾကီးကို ထိုင္ၾကည့္ေနမိသည္။ ေမေမႏွင့္ ေဖေဖက သူတို႕ကိုယ္တိုင္မလာပဲ ဘာလို႕မ်ား မမၾကီးကို လႊတ္လိုက္သည္ မသိ။

စခန္းက ထြက္လာသည့္ အခ်ိန္အထိ မမၾကီးက စကားတခြန္းမွ မဟေသး။ ကားကိုသာ ဂရုစိုက္ ေမာင္းေနသည္။ သူမ မေနႏိုင္ေတာ့။

'ေမေမတို႕ကလဲ ဘာလို႕ မလာလဲ မသိဘူး။'

'လာစရာလား။ ဒီလိုေနရာမ်ိဳးကို။ လူၾကီးေတြက'

မမၾကီးက သူမအားလွည့္ၾကည့္ရင္း ခပ္ေဆာင့္ေဆာင့္ ေျပာသည္။ စိတ္ဆိုးေနမွန္းသိတာမို႕ သူမဘာမွ ဆက္မေျပာျဖစ္ေတာ့။

ေမေမတို႕ ႏိုင္ငံျခားက ျပန္ေရာက္လာကတည္းက ေမေမတို႕နဲ႕ အတူျပန္ေနျဖစ္ခဲ့သည္။ အလုပ္တာ၀န္မ်ားျပားေနေသာ မိဘမ်ားရဲ႕ အုပ္ထိန္းမွဳေအာက္မွာ သူမကေတာ့ တေန႕တျခား လြတ္လပ္လာခဲ့သည္။ အိမ္ျပန္ေရာက္ခ်ိန္ ေနာက္က်တာ၊ စာမဖတ္ျဖစ္တာ၊ သင္တန္းဆိုျပီး ေရွာ့ပင္းထြက္တာမ်ားကေတာ့ ေမေမတို႕ သိပင္မသိ။ မမၾကီးကေတာ့ အခါအားေလ်ာ္စြာ ေတြ႕သည္ႏွင့္ ဆူပူၾကိမ္းေမာင္းတတ္စျမဲ။ သို႕ေပမယ့္ အုပ္ထိန္းမွဳေအာက္မွာ မဟုတ္ေတာ့ သူလဲ ဘာမွ မတတ္ႏိုင္။ သူမကလဲ မမၾကီးရဲ႕ ေစတနာကို သေဘာေပါက္သလိုရွိေပမယ့္ တဘက္သတ္လိုက္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေနတယ္လို႕လဲ ထင္မိသည္။ မိဘအရင္းကေတာင္ ဘာမွမွ မေျပာသည္ပဲ။

'ကဲ။ ေဒၚထက္မ်ိဳးႏြယ္။ ၾကြစမ္းပါဦး။ အိမ္ထဲကို'

မမၾကီးက အိမ္သို႕ တန္းမေခၚလာပဲ သူ႕အိမ္ထဲသို႕ ေခၚသြားသည္။

'မမၾကီးက ဘာလုပ္မလို႕လဲ။ သမီးကို ရိုက္မလို႕လား'
'ေအး။ ဟုတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအရြယ္ေရာက္မွေတာ့ တုတ္နဲ႕ မရိုက္ဘူး။ စကားနဲ႕ပဲ ရိုက္မယ္'

မမၾကီးျပေသာ ဆိုဖာမွာ သူမ၀င္ထိုင္ျဖစ္သည္။ စိတ္ထဲမွာေတာ့ အနည္းငယ္ ရွိန္ေနမိသည္။

'ေျပာစမ္းပါဦး အျဖစ္အပ်က္ကို'
'သၾကၤန္တုန္းက ရန္စပါ။ သမီးတို႕ မ႑ာပ္ကို သူတို႕အုပ္စုက ခဲနဲ႕ လာထုဖူးတယ္။ ဒီေန႕ေတာ့ ႏိုက္ကလပ္မွာ သူတို႕နဲ႕ ျပန္ေတြ႕တာနဲ႕ သမီးတို႕ အုပ္စုနဲ႕ ထပ္ညိၾကတယ္။ အဲဒါအျပန္မွာ သူတို႕ဘက္က လမ္းပိတ္တားျပီး ျပႆနာရွာတာပါ'

'မိန္းကေလးတန္မဲ့ ရန္ပြဲေတြထဲပါ၊ ရံုး၊ ဂတ္ေတြေရာက္နဲ႕ မရွက္ဖူးလားဟင္။ မိဘအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ အဆင့္အတန္းကိုလဲ ျပန္ၾကည့္ပါဦး။'
'သမီးက ရန္ျဖစ္တာမွ မဟုတ္တာ။ သူတို႕ေတြ ထိုးေနလို႕ ၀င္ဆြဲရင္း ကိုယ္ပါပါသြားတာ'

'ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ဒီလိုလူေတြနဲ႕ ဒီလိုေနရာမ်ိဳးေတြသြားရင္ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာ မင္းနားမလည္ဖူးလား။ ဒီအခ်ိန္မ်ိဳးဟာ မိန္းကေလးတေယာက္ အိမ္အျပင္မွာ ရွိေနသင့္တဲ့ အခ်ိန္လား။ ေအး- မိသားစု၀မ္းေရးအတြက္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ေနရတဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ငါမဆိုလိုဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုမဟုတ္ပဲ ညသန္းေခါင္ေက်ာ္ လမ္းေပၚေရာက္ေနတဲ့ မင္းလိုမိန္းကေလးမ်ိဳးကိုေတာ့ တန္ဖိုးရွိတဲ့ မိန္းကေလးလို႕ ငါမသတ္မွတ္ႏိုင္ဘူး'

'မမၾကီး အဲလိုမေျပာပါနဲ႕။ သမီးက လူငယ္ပါ။ လူငယ္တေယာက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေပ်ာ္တာ အျပစ္လား၊ ေပ်ာ္တာနဲ႕ပဲ တန္ဖိုးမဲ့ရေရာလား'

'ေပ်ာ္တာကို မမၾကီးက အျပစ္ေျပာေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေပ်ာ္တယ္ဆိုတာမွာ အကန္႕အသတ္ရွိတယ္။ အေပ်ာ္မလြန္သြားရဘူး။ အေပ်ာ္လြန္ရင္ အပ်က္ ျဖစ္တတ္တယ္။ တန္ဖိုးမဲ့တတ္တယ္။ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာေတြ က်ဆင္းသြားတတ္တယ္။ ခု မင္းသြားလာေနထိုင္ေနတာက ေပ်ာ္တာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အေပ်ာ္လြန္တာ ျဖစ္ေနျပီ။ မင္းဘ၀အနာဂတ္အတြက္ မင္းဘာေတြ လုပ္ထားျပီလဲ။ ပထမအရြယ္ ပညာရွာတဲ့။ ခုမင္းပညာရွာေနသလား။ စာထဲမွာ အာရံုမစိုက္ပဲ ကုန္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိျပီလဲ။ မင္းကိုယ္မင္း အသိဆံုးပဲေနမွာေပါ့။ ပညာမရွာေတာ့ ဥစၥာေကာ မင္းရွာေနလား။ မိဘျပည့္စံုတယ္လို႕ လာမေျပာနဲ႕။ လူတေယာက္ဘ၀မွာ ပညာနဲ႕ ဥစၥာဆိုတာ ဟန္ခ်က္ညီဖို႕ အေရးၾကီးတယ္။ မင္းမိဘရဲ႕ ဥစၥာပစၥည္းေတြသာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရင္ ပညာလဲ မျပည့္စံုေသးတဲ့ မင္းက ဘာနဲ႕ လုပ္ကိုင္စားေသာက္မလဲ။ မင္းေျခေထာက္ေပၚမင္းဘယ္လို ရပ္တည္မလဲ။ အခု မင္းဟာ တန္ဖိုးမဲ့ ဆန္ကုန္ေျမေလး ျဖစ္ေနျပီ။ မင္းမွာ ဘာတန္ဖိုးမွ မရွိေတာ့ဘူး။ နားလည္လား'

သူမ၀ုန္းကနဲ ထရပ္မိသည္။ မမၾကီးရဲ႕ စကားလံုး ရိုက္ခ်က္မ်ားက တုတ္ခ်က္မ်ားထက္ ပိုမို ျပင္းထန္သည္ပဲ။

'မမၾကီး ေစာင့္ၾကည့္လိုက္ေလ။ ဘာတန္ဖိုးမွ မရွိဘူးလို႕ မမၾကီး ေျပာခဲ့တဲ့ ထက္မ်ိဳးႏြယ္ဆိုတာရဲ႕ တန္ဖိုးကို'

ဘာမွ ထပ္မေျပာပဲ သူမလွည့္ထြက္လာခဲ့သည္။ တလမ္းတည္းမွာ ရွိေသာ သူမအိမ္ကို ဘယ္လိုျပန္ေရာက္လာသည္မသိ။ အိမ္ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ေမေမ့ကို သူမေျပာသည္။ ေမေမပို႕လိုေသာ အဂၤလန္ကို သူမအျမန္ဆံုးသြားမည္ဟု----။

(၅)

အေတြးထဲ လြင့္ေမ်ာေနဆဲမွာပဲ ဟိုတယ္ ဧည့္ၾကိဳက တကၠစီေရာက္ျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။ တကၠစီေပၚမွာ လိုက္ပါလာရင္း မမၾကီးဆီ ဖုန္းဆက္ရင္ ေကာင္းမလားလို႕ ေတြးမိသည္။ စိတ္ဆိုး၊ စိတ္နာနာႏွင့္ ျမန္မာျပည္က ထြက္လာျပီးကတည္းက အိမ္ကို ဖုန္းဆက္ျဖစ္သည္မွလြဲ၍ တခါမွလဲ မျပန္ျဖစ္ေတာ့။ စာထဲမွာပဲ အာရံုစိုက္သည္။ အလုပ္တဘက္ႏွင့္တြဲ၍ ပညာေရးခရီးလမ္းကို တေကြ႕ျပီးတေကြ႕ ေက်ာ္ျဖတ္သည္။ ကိုယ္ပိုင္အလင္းေရာင္ရွိလာေအာင္၊ တန္ဖိုးတက္လာေအာင္ ၾကိဳးစားရုန္းကန္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အခ်ိန္ေတြၾကာလာတာနဲ႕အမွ် မမၾကီးရဲ႕ ေစတနာကိုလဲ သေဘာေပါက္ နားလည္မိပါသည္။ ဒါေပမယ့္ ဘာရယ္ေၾကာင့္ မသိ။ အလြတ္ရဆဲ မမၾကီးရဲ႕ ဖုန္းနံပါတ္ကို မႏွိပ္ျဖစ္။ တစံုတရာက တားဆီးေနသလိုရွိသည္။ ေမေမကေတာ့ ဖုန္းဆက္ျဖစ္တိုင္း မမၾကီးဆီပါ ဖုန္းဆက္ဖို႕ တိုက္တြန္းေနၾက။ သူမရဲ႕ သတင္းေတြကိုလဲ မမၾကီးက အျမဲနားစြင့္ေနသည္ဆိုပဲ။

'ဟယ္လို။ ေဒၚခင္မာထိုက္ ရွိပါလားရွင္'

အိမ္ျပည္ေရာက္သည္ႏွင့္ ေမေမ့ဆီေတာင္ ဖုန္းမဆက္အား။ မမၾကီးဆီသို႕ ဖုန္းခလုတ္ကို အရင္ႏွိပ္မိသည္။

'မေန႕ကပဲ ဆံုးသြားပါတယ္ရွင္'

'ရွင္'
သူမ လက္ထဲမွ ဖုန္းကေလးက ရုတ္တရက္ လြတ္က်သြားပါသည္။

ပန္းပ်ိဳးလက္တစံုကေတာ့ လူ႕ေလာကထဲမွ လြင့္ေၾကြသြားခဲ့ေလျပီ။

သူပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့ေသာ ပန္းကေလးကေတာ့ အစြမ္းကုန္ ဖူးပြင့္လ်က္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၊ ၉၊ ၂၀၁၀)

(စာၾကြင္း။ ။ ေလာကၾကီးမွာ ကၽြန္မတို႕ တေတြရဲ႕ ဘ၀ပန္းေလးေတြ ဖူးပြင့္လာဖို႕အတြက္ အမုန္းခံျပီး အက်ိဳးလိုစိတ္နဲ႕ ဆံုးမခဲ့ၾကတဲ့ ပန္းပ်ိဳးလက္ အစံုကို ပိုင္ဆိုင္ၾကေသာ မိဘေတြ၊ ဆရာသမားေတြ၊ လူၾကီးသူမေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ အဲဒီပန္းပ်ိဳးလက္အစံုေလးေတြ မေၾကြလြင့္သြားခင္မွာ သူတို႕ပ်ိဳးေထာင္ခဲ့တဲ့ ပန္းေလးေတြ ဖူးပြင့္လာခဲ့ျပီဆိုတာကို ဖုန္းခလုတ္ေလးေတြကို ႏွိပ္လို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စာေလးတေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္း ေရးလို႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အသိေပးရင္း တခ်ိန္က ျပစ္မွားမိခဲ့တာေတြအတြက္ ေတာင္းပန္လိုက္ၾကမယ္ ဆိုရင္ျဖင့္)

ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း

သိန္းႏုိင္

“ဘာသာရပ္ၾကီး တစ္ခုလံုးကို ျဖဳတ္ပစ္လုိက္ၾကတာေနာ္။ မ်ဳိးဆက္ ၄ ခုေလာက္ေတာင္ရွိေနျပီ။ ေနာက္ပိုင္းႏွစ္ေတြမွာလည္း ျပန္ထည့္ဖို႔ကို မစဥ္းစားခဲ့ၾကဘူး။ အခုထက္ထိ ျဖဳတ္ထားၾကတုန္း။ ဒါဟာ ပညာေရးဆိုင္ရာ ရက္စက္မႈပါ။ တာ၀န္မဲ့မႈလည္းျဖစ္တယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေက်ာင္းဆရာ ျပန္လုပ္ၾကေပမယ့္လည္း ကိုယ္ကမသင္ခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဘယ္လိုျပန္သင္ေပးႏုိင္မွာလဲ။”

အျမဲစြတ္စိုေနတတ္ေသာ နယ္ေျမျဖစ္သျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခြင္လံုးမွာ စိမ္းစိုလန္းဆန္းလ်က္။ ပင္လယ္ျပင္ၾကီးကို အမွီျပဳျပီး ၀မ္းစာရွာၾကရရွာေသာ မိသားစုမ်ား၏ ကေလးမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းမ်ားကို ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ဖြင့္လွစ္ထားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ မိုးဦးရာသီတြင္ ရက္တို ဆရာအတတ္ပညာေရးသင္တန္းကို ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အစြန္အဖ်ား နယ္ေျမတစ္ခုတြင္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္တြင္း အေျခခံပညာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းဆရာတာ၀န္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူမ်ား အပါအ၀င္ အသက္အရြယ္မ်ဳိးစံု ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမမ်ား စုစုေပါင္း ၆၀ ဦးခန္႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ကေလးဖြံ႕ျဖိဳးမႈပညာ၊ ၪဏ္ရည္အေထြေထြ စြမ္းရည္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ကေလးဗဟိုျပဳ စာသင္ၾကားနည္းမ်ား၊ အႏုရသပညာေရး၊ သင္ရိုးညႊန္း တမ္းပညာႏွင့္ ပညာေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈတုိ႔ကို ဦးစားေပးေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့သည္။ က်ယ္ျပန္႔၊ မွ်တေသာ ေက်ာင္းသင္ရိုးညႊန္းတမ္း တစ္စံုကို လိုအပ္ေနသည့္ ယင္းေဒသတြင္ ဤကဲ့သို႔ေသာ သင္တန္းမ်ဳိး၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ဳိး ယခင္က မရွိခဲ့ေသးပါ။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ သင္တန္း နည္းျပဆရာ ဆရာမမ်ားႏွင့္ သင္တန္းသူ၊ သင္တန္းသား ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားအတြက္ လြန္စြာအားရ ေက်နပ္ဖြယ္ရာ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ စုေပါင္း ေဆြးေႏြးေလ့လာျခင္းျဖင့္ အားလံုးအတြက္ ပညာေရး အေတြးအျမင္သစ္မ်ား၊ အက်င့္အၾကံသစ္မ်ား ရရွိခြင့္ကို ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ၾကျပန္သည္။

ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း

သင္တန္း၏ အေရးၾကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုလည္းျဖစ္၊ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုအေနျဖင့္လည္းရွိေနမည့္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း ပညာေခါင္းစဥ္ကို ေဆြးေႏြးၾကရာ၀ယ္ ျမန္မာ့ပညာေရး ရႈခင္းမွ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ေလေသာ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ၾကေတာ့၏။ က်ယ္ျပန္႔၊ မွ်တေသာ သင္ရုိးညႊန္းတမ္းကို မည္သို႔တည္ေဆာက္ၾကပါမည္နည္း။ ဘက္စံုပညာေရးဟူသည္ အဘယ္နည္း။ ပညာ၊ ပညာေရး၊ ေက်ာင္းပညာေရး၊ မူလတန္းပညာေရး စသည္တို႔၏ အဓိပၸါယ္တို႔ကို ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖင့္ စတင္ေဆြးေႏြးရေတာ့သည္။ အေျခခံပညာေရး၏ ရည္မွန္းခ်က္ကို ရွင္းလင္းရေတာ့၏။

ဘာသာရပ္မ်ားဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ ၂၁ ရာစု အတြက္ အေျခခံပညာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းဖြဲ႔စည္းမႈကိုေဆြးေႏြးၾကစဥ္ သင္တန္းနည္းျပဆရာမွ အမွတ္မထင္ ေမးခြန္းတစ္ခုကို ေကာက္ခါငင္ခါ ေမးျမန္းေလသည္။
“အခုဒီသင္တန္းကို တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားထဲက ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို အေျခခံပညာ ေက်ာင္းေနတုန္းက သင္ယူခဲ့ဖူးတဲ့ ဆရာဆရာမမ်ား ေခတၱမတ္တပ္ ရပ္ေပးၾကပါ”
အားလံုးတဒဂၤမွ် တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္ သြားၾကေလသည္။ ေတြေ၀စဥ္းစားေနၾကပံုကို ျမင္လုိက္ရျပန္သည္။ ထို႔ေနာက္ အသက္ၾကီးၾကီး ဆရာဆရာမၾကီး ၇ ဦးခန္႔ ျဖည္းညင္းစြာ မတ္တပ္ရပ္လာၾကသည္။ သင္တန္းဆရာအေနျဖင့္ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးေနသူမွ တစ္ခန္းလံုးကို ေစ့ငုစြာ သံုးသပ္ၾကည့္မိသည္။ ဆရာဆရာမ ၆၀ ဦးခန္႔မွ အသက္ ၆၀ ၀န္းက်င္ခန္႔ ၇ ဦးသာမတ္တပ္ထရပ္သည္မဟုတ္ပါလား။ သူတို႔မ်က္ႏွာမ်ားေပၚတြင္ ေဆြးေျမ့ လြမ္းဆြတ္ ေနၾကဟန္ ရွိသည္။ က်န္ရွိေနေသာ ဆရာဆရာမ ၅၀ ေက်ာ္မွာ မတ္တပ္ရပ္ျပသူ ဆရာဆရာမၾကီးတို႔ကို ေငးေမာရင္း တစ္စံုတစ္ရာကို ကုိယ္စီ စဥ္းစားေနၾကပံု ေပၚလြင္ေနသည္။

အခ်ိန္လည္းေစ့ေတာ့မည္ျဖစ္သျဖင့္ သင္တန္းဆရာမွအားလံုးကို ဤသို႔ဆက္ေျပာခဲ့ေလသည္။
“ထုိင္ေနၾကတဲ့ ဆရာဆရာမမ်ားဟာ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ၂၀ ေက်ာ္၊ ၃၀ ေက်ာ္၊ ၄၀ ေက်ာ္၊ ၅၀ ေက်ာ္ေတြ အမ်ားစုျဖစ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အားလံုးလည္းပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးသူေတြခ်ည္းျဖစ္တယ္။ အခုေတာ့ျဖင့္ ကံအားေလွ်ာ္စြာ၊ ကံေကာင္းစြာနဲ႔ ဒီေနရာေလးမွာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားအေနနဲ႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ရရွိေနၾကတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ သင္တန္းခ်ိန္ ေစ့ေတာ့မွာမို႔လို႔ အိမ္စာအေနနဲ႔ ေပးလိုက္ခ်င္ပါတယ္။ ထိုင္ေနတဲ့ ဆရာဆရာမမ်ားအေနနဲ႔ ဘာျဖစ္လုိ႔မ်ား ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို အေျခခံပညာ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ သင္ယူေလ့လာခြင့္ မရရွိခဲ့ၾကတာလဲဆိုတာ အေျဖရွာလာၾကဖို႔ပါ။”
တီးတိုး ေဆြးေႏြးသံမ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့၏။

သင္တန္း နည္းျပဆရာမွ ဆက္ေျပာခဲ့သည္။

“ေလးစားထုိက္တဲ့ က်ေနာ့္တို႔ရဲ႕ ၀ါရင့္ဆရာဆရာမၾကီးမ်ားကိုလညး္ အကူအညီတစ္ခု ေတာင္းပါရေစ။ က်ေနာ္တို႔ကို စာသင္ၾကားေပးခဲ့တာေတြအတြက္ ေက်းဇူးစကားဆိုပါရေစ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္အပါအ၀င္ ဒီခန္းမထဲမွာ ထိုင္ေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားဟာ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို အေျခခံပညာ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ သင္ယူေလ့လာခြင့္ မရရွိခဲ့တာ ေသခ်ာတယ္။ အဲဒီအတြက္ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ၄၀ ေက်ာ္ တစ္ေခတ္တစ္ခါက ဆရာဆရာမၾကီး သင္ယူေလ့လာခြင့္ ရရွိခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔နီတိ ဘာသာရပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မနက္ျဖန္ခါ ျပန္လည္ေျပာျပေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ဒီေလာက္နဲ႔ ရပ္နားၾကရေအာင္ပါ။ အားလံုး မဂၤလာပါ”

+++++

သင္တန္းေနာက္တစ္ရက္တြင္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းပညာ အခ်ိန္စလွ်င္စျခင္း ဆရာငယ္တစ္ဦးမွ စတင္ေျပာဆိုလိုက္ေလသည္။ ဤျမိဳ႕ေလးတြင္ သခ်ၤာဆရာတစ္ဆူျဖစ္ေလသူ ဆရာေမာင္ခင္ေဇာ္ျဖစ္သည္။
“မေန႔က ဆရာခုိင္းလိုက္တဲ့ အိမ္စာကို စဥ္းစားလိုက္တာ အေျဖလည္းမရဘူး။ အိပ္လို႔လည္း မေပ်ာ္ဘူး။ စာေတြသိပ္မသင္ခဲ့ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာသိပ္မက်က္ခဲ့ရလို႔ ကံအေတာ္ေကာင္းခဲ့တယ္လို႔ေတာ့ စဥ္းစားမိ ပါတယ္။”

အားလံုး ျပံဳးစိစိ ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္တြင္ထုိင္ေနေသာ အစအေနာက္သန္သည့္ ဆရာမ ေမကံ့ေကာ္မွ ဆရာေမာင္ခင္ေဇာ္ ဖက္သို႔ လက္ညိဳးထိုးျပီး ေျပာလုိက္ေလသည္။
“ဆရာခင္ေဇာ္ရဲ႕ အဖိုး ပိႆာခ်ိန္နဲ႔ ေရာင္းစားလိုက္တာ ျပည္သူ႔နီတိစာအုပ္ကုန္သြားလို႔ က်မတို႔ေခတ္မွာ ဆက္မသင္ရတာ ျဖစ္မယ္။ အခုလည္း သူ႔အဖိုး အက်င့္အတုိင္းပဲ”
တစ္ခန္းလံုး တ၀ါး၀ါး ပြဲက်သြားေတာ့၏။

အျမဲအတည္ေနတတ္သူ ဆရာဦးလွေဆာင္မွ မ်က္မွန္တစ္ခ်က္ပင့္ျပီး ေတြးေတြးဆဆေျပာ၏။ “ဒါဟာ ရက္စက္မႈတစ္ခုပဲလား ဆရာသိန္းႏိုင္။ အျမဲလိုလို ၾကားေနခဲ့ရတာကေတာ့ ဘက္စံုပညာေရးဆိုလားပဲ။ က်ေနာ္မေန႔ညက တစ္ညလံုးစဥ္းစားတယ္။ အခု အသက္ ၅၀ နားနီးေနျပီ။ သို႔ေပမယ့္ အေျခခံပညာေရးကတည္းက မရလိုက္တဲ့ဟာ၊ မသင္ခဲ့ရတာနဲ႔ အသိပညာ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေနခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြကို ႏွေမ်ာသလိုပဲဗ်ာ”

စိတ္ဆတ္သည့္ ေက်ာင္းဆရာဦးတိတ္က လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းလ်က္ ေဒါသတၾကီး ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးျပန္သည္။ “ဘာသာရပ္ၾကီး တစ္ခုလံုးကို ျဖဳတ္ပစ္လုိက္ၾကတာေနာ္။ မ်ဳိးဆက္ ၄ ခုေလာက္ေတာင္ရွိေနျပီ။ ေနာက္ပိုင္းႏွစ္ေတြမွာလည္း ျပန္ထည့္ဖို႔ကို မစဥ္းစားခဲ့ၾကဘူး။ အခုထက္ထိ ျဖဳတ္ထားၾကတုန္း။ ဒါဟာ ပညာေရးဆိုင္ရာ ရက္စက္မႈပါ။ တာ၀န္မဲ့မႈလည္းျဖစ္တယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေက်ာင္းဆရာ ျပန္လုပ္ၾကေပမယ့္လည္း ကိုယ္ကမသင္ခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဘယ္လိုျပန္သင္ေပးႏုိင္မွာလဲ။”
အားလံုးျပန္ျငိမ္က်သြားျပန္ေလသည္။ နည္းျပဆရာျဖစ္သူမွ ၀ါရင့္ဆရာဆရာမၾကီးမ်ားဖက္သို႔လွည့္ျပီး ေဆြးေႏြးေပးရန္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့သည္။

“အခုလို အျမင္ေတြကို တင္ျပေပးတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အေျခခံပညာေရးမွာကတည္းက ျပည္သူ႔နီတိ ဘာသာရပ္ကို သင္ယူခြင့္ရရွိ ခဲ့ၾကတဲ့ ဆရာဆရာမၾကီးမ်ားမွ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ေ၀မွ်ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဆရာဆရာမၾကီးတို႔ ငယ္စဥ္ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းေက်ာင္းသား ဘ၀တုန္းက ပညာေရး အေျခအေနကို အားလံုးလည္း သိခ်င္ေနၾကပါတယ္”

ျပည္နယ္အဆင့္မွာ ပညာေရးမွဴးလုပ္ခဲ့ဖူးသူ အသက္ ၆၈ ႏွစ္ရွိျပီျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီး ႏုိင္ပညာမြန္မွ မတ္တပ္ရပ္ျပီး အားလံုးျမင္ႏုိင္ေစရန္ စာအုပ္ငယ္တစ္အုပ္ကို ေျမႇာက္ျပလုိက္သည္။ သင္တန္းသူသင္တန္းသားမ်ားႏွင့္ နည္းျပဆရာမ်ားမွာ ဆရာၾကီးကိုင္ထားသည့္ စာအုပ္ငယ္ကို စိတ္၀င္တစား ေမာ့ၾကည့္ေနၾကသည္။ ပိန္ပိန္ပါးပါး အျငိမ္းစား ျမန္မာ့ပညာေရးသမားၾကီးဆီမွာ ရင္ဖြင့္ေျပာျပစရာ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု အျမဲပင္ ရွိေနတတ္ေလသည္။

“အဟမ္း... အားလံုးကို ေလးစားပါတယ္။ က်ေနာ္ျပည္နယ္ပညာေရးမွဴး လုပ္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြတေလွ်ာက္လံုးမွာ ျမိဳသိပ္ထားခဲ့ရတဲ့ အရာတစ္ခုကို ဒီကေန႔ေတာ့ ေျပာျပပါမယ္။ ဒါဟာ အေျခခံပညာဦးစီးမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ စာသင္ခန္းေတြအထိ ျပန္မေရာက္ခဲ့ တာကေတာ့ အင္မတန္မွ ၀မ္းနည္းစရာပါ။ အခုက်ေနာ္ကိုင္ထားတဲ့ စာအုပ္ေလးရဲ႕နာမည္က - ျပည္သူ႔နီတိ - ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်ေနာ့္ရဲ႕ အိမ္က စာအုပ္ေသတၱာေလးမွာ သိမ္းဆည္းထားခဲ့တာပါ။ အႏွစ္ ၅၀ နီးပါးရွိေနျပီ။ က်ေနာ္ အေျခခံပညာေက်ာင္းသားဘ၀က သင္ယူခဲ့ရတဲ့ ျပဌာန္းစာအုပ္ေလးလည္းျဖစ္တယ္။ စာေပဗိမာန္ ပံုႏွိပ္တုိက္က ၁၉၅၆ ခုႏွစ္မွာ ဒုတိယအၾကိမ္ ထုတ္ထားတဲ့ဟာပါ။ ေနာက္ဆံုးထုတ္ေ၀ခဲ့တာလည္း ျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေခတ္တုန္းက သတၱမတန္းကေန ဧကာဒသမတန္းအထိ ေလ့လာခဲ့ရတယ္။”

ထုိင္ျပီး ေငးေမာ နားေထာင္ေနသူတို႔အၾကား လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္သြားၾကသည္။ ကၽြတ္စီကၽြတ္စီျဖင့္ ေဆြးေႏြးသံအခ်ဳိ႕ ေပၚထြက္လာျပန္သည္။

“ေက်ာင္းဆရာလုပ္လာတာ အႏွစ္ ၂၀ နီးပါးေတာင္ရွိေနပါျပီ။ တစ္ခါမွ ဒီစာအုပ္ကို မေတြ႔ခဲ့ဖူးဘူး။” နယ္ေျမတြင္းရွိ ေက်ာင္းအားလံုး၏ လူမႈေရး ဘာသာရပ္မွဴးျဖစ္သူ ဆရာေျမမွ ေျပာလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။
“အဲဒီ ျပည္သူ႔နီတိစာအုပ္မွာ ဘာေတြေရးထားသလဲ သိခ်င္ပါတယ္။” တစ္ခုခုကို သိခ်င္တိုင္း မ်ဳိသိပ္မထားတတ္ပဲ ခ်က္ျခင္းေမးတတ္သူ သမိုင္းဆရာမေဒၚ မိုးသီတာျပည့္မွ သိခ်င္ေဇာၾကီးစြာႏွင့္ ေမးျမန္းေလေတာ့သည္။ အားလံုးမွာလည္း သိခ်င္ေနၾကသည္မဟုတ္လား။

ဆရာၾကီးႏိုင္ပညာမြန္မွ ဆက္ေျပာျပေနခဲ့ေလသည္။
“စာမ်က္ႏွာ ၁၄၀ နီးပါးရွိတဲ့ ဒီစာအုပ္ဟာ အေျခခံပညာအထက္တန္းဆင့္အတြက္ ျပဌာန္းခဲ့တာပါ။ အခန္း ၁၃ ခန္း ပါရွိပါတယ္။ အဲဒီအခန္းေခါင္းစဥ္ေတြကို ေျပာျပေပးပါမယ္။
အခန္း (၁) ျပည္သူ႔နီတိ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ အေျခခံသေဘာ
အခန္း(၂) ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈႏွင့္ လူ႔အစည္းအရံုး
အခန္း (၃) ႏုိင္ငံသားႏွင့္ သူ၏ အရည္အခ်င္းမ်ား
အခန္း (၄) ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ သေဘာတရားမ်ား
အခန္း (၅) ႏုိင္ငံသား၏တာ၀န္ ၀တၱရားမ်ား
အခန္း (၆) ႏိုင္ငံသား၏ အခြင့္အေရးမ်ား
အခန္း (၇) ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ အစိုးရ
အခန္း (၈) ႏိုင္ငံအစိုးရတို႔ တာ၀န္မ်ား
အခန္း (၉) ႏုိင္ငံေတာ္၏ အေျခခံမူမ်ား
အခန္း (၁၀) ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံု
အခန္း (၁၁) ႏိုင္ငံေတာ္သမတႏွင့္ ပါလီမန္
အခန္း (၁၂) ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ
အခန္း (၁၃)လြတ္လပ္ေရး ေက်ညာစာတမ္း

ဒီေခါင္းစဥ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ အေသအခ်ာဖတ္ရႈေလ့လာျပီး စာသင္ခန္းေတြမွာ ေဆြးေႏြးခြင့္လည္း ရရွိပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က ႏုိင္ငံေရးနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ျပီးေတာ့ စာသင္ခန္းတြင္းမွာ ေဆြးေႏြးၾကေသးတယ္။ ဥပမာ ဖြဲ႔စည္းပံုက မမွ်တေသးတာေတြ၊ ဘက္လိုက္ထားတာေတြ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြ၊ ဒါေတြကို အထက္တန္းအဆင့္ စာသင္ခန္းေတြမွာ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ၾကတယ္။ မတူတဲ့အျမင္ေတြကိုလည္း တေလးတစား နားေထာင္ၾကရတယ္။”

“ဟင္.. အဲဒီေခါင္းစဥ္ေတြ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းစဥ္ေတြလိုပဲ။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ဘာဆုိင္လို႔လဲ။ ပ်င္းစရာၾကီးေတြ။ ဘာျဖစ္လို႔ သင္ခဲ့ရတာလဲဆရာၾကီး။ ပညာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးဘာဆို္င္လို႔တုန္း”
ပညာေရးႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည္မ်ားကို အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး ေဆြးေႏြးေနသည္ဟု ထင္ျမင္ယူထားေသာ ဆရာမ ေဒၚနီနီမွ သည္းမခံႏို္င္သည့္ မ်က္ႏွာထားႏွင့္ ေမးျမန္းလို္က္သည္။ ခန္းမထဲမွ အခ်ဳိ႕ မွာ ဇေ၀ဇ၀ါမ်က္ႏွာမ်ားႏွင့္။ သူတို႔ျဖတ္သန္း လာခဲ့သည့္ ပညာေရးခရီးလမ္းတြင္ တစ္ခါမွ မၾကားခဲ့ဘူးေသာ ေခါင္းစဥ္မ်ားျဖစ္ေန၍လည္း သံသယစိတ္တို႔ ရွိသည္မွာ ေပၚလြင္ေနသည္။ အခ်ဳိ႔မွာ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကေသာ မ်က္ႏွာမ်ားကို ဖံုးဖိမရ။ အခ်ဳိ႕လည္း နည္းျပဆရာဖက္သို႔ ကြက္ၾကည့္ကြက္ၾကည့္ လုပ္ေနၾကသည္။

အျငိမ္းစား အထက္တန္းေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးဘေအာင္မွ မတ္တပ္ရပ္လိုက္ျပီး ဆရာၾကီး ႏိုင္ပညာမြန္ထံမွ ရွင္းျပခြင့္ ေတာင္းခံလိုက္သည္။
“ဆရာၾကီး ေခတၱနားပါခင္ဗ်ား၊ က်ေနာ့္ကို ဆက္ရွင္းျပခြင့္ျပဳေစလိုပါတယ္။ က်ေနာ္လည္းပဲ တစ္သက္လံုးျမိဳသိပ္ ခံစားခဲ့ရသူပါ။ တရား၀င္ဖြင့္ေျပာျပခြင့္လည္း မရွိခဲ့ဘူး။ အခုေတာ့ ဒီေနရာေလးမွာ က်ေနာ္တို႔ ဘ၀ရဲ႕ ဆည္းဆာခ်ိန္မွာ ကံၾကံဳလို႔ဆံုဆည္းၾကရတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ပညာေရးသမားငယ္မ်ားကို အျမင္ ရွင္းျပခြင့္ျပဳေစခ်င္တယ္။”

အားလံုးမွ ဆရာၾကီး ဦးဘေအာင္ ဆက္ေျပာမည့္စကားတို႔ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကသည္။ ျဖည္းညွင္းခ်ဳိသာစြာ ေျပာဆိုတတ္သည့္ ဆရာၾကီးမွာ တစ္ျမိဳ႕လံုးက ေလးစားရသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ နီးပါး ပညာေရး၀န္ထမ္းဘ၀ကို ျဖတ္သန္းခဲ့သူပီသစြာ ပညာေရးအေပၚ သံေယာဇဥ္ၾကီးလြန္းလွသည္။
“တကယ္ေတာ့ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္နဲ႔ ဒီေခါင္းစဥ္ေတြဟာ သိပ္ကို အေရးၾကီးလြန္းပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးဟာ ခြဲျခားဖယ္ထုတ္ ထားလို႔မရပါဘူး။ ပညာေရးသည္ပင္လွ်င္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္သလို၊ ႏုိင္ငံေရးဟာလည္း ပညာေရးႏွင့္ တန္ဆာဆင္ႏိုင္မွသာလွ်င္ တင့္တယ္ပါ တယ္။ ေလးနက္မႈကို ရရွိႏုိင္ပါတယ္။ သိသင့္သိအပ္ေသာ ေခါင္းစဥ္မ်ားျဖစ္လို႔ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို သင္ယူဖူးမွသာလွ်င္ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ရက်ဳိးနပ္ပါမယ္။ အသက္ရွင္ ေနထိုင္ရက်ဳိးနပ္ပါတယ္။ သာမန္သိရံုမွ်နဲ႔လည္း မလံုေလာက္ေသးျပန္ဘူး။ လက္ေတြ႔ဘ၀ထဲမွာ ျပန္လည္ အသံုးခ်ဖို႔လည္း ေလ့လာခဲ့ၾကတယ္။ ပညာရွိၾကီးေတြမိန္႔ဆိုခဲ့တယ္။ သူ႔အလိုအေလွ်ာက္ေတာ့ လူငယ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံ့သားေကာင္းေတြ ျဖစ္မလာႏုိင္ဘူးတဲ့။ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးမွသာ၊ အသိပညာႏွင့္ အက်င့္အၾကံတို႔ကို ရရွိမယ္။ တာ၀န္သိမယ္။ အခြင့္အေရးတို႔၊ ရပိုင္ခြင့္တို႔ကို ေလးစားလိုက္နာမယ္။ မိမိနဲ႔ သူတစ္ပါး အက်ဳိးကို မွ်တစြာ သယ္ပိုးလိုမယ္။ ရပ္က်ဳိးရြာက်ဳိး၊ တုိုင္းက်ဳိးျပည္ျပဳ လုပ္ရပ္ေတြအေပၚမွာ တန္ဖိုးထားႏိုင္မယ္။ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္လိုစိတ္ျဖစ္ေပၚမယ္။ တနည္းအားျဖင့္လည္း ႏုိင္ငံသား ပညာေရးလုိ႔ ေခၚဆိုၾကတဲ့ ဒီပညာရပ္ကို သင္ၾကားထားမွသာလွ်င္ ေလးနက္တဲ့ တန္ဖိုးရွိတဲ့၊ အသိပညာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္လာၾကမယ္။ ”

“ဘာျဖစ္လို႔ အေျခခံပညာေရးမွာကတည္းက ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရမွာလဲ။ အျခားသင္ယူစရာေတြက တပံုတပင္ၾကီး။ လက္ရွိသင္ရိုးကိုတင္ မနည္းကုန္ေအာင္သင္ေပးေနရတယ္။” ဆရာသီဟမွ အထြန္႔တက္ ေမးျမန္းလာသည္။

ျမန္မာႏို္င္ငံစာစစ္အဖြဲ႔တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူ အျငိမ္းစားဆရာမၾကီး ေဒၚတင္တင္၀င္းက ေျဖၾကားေပးရန္ သင္တန္းနည္းျပ ဆရာေလးမွ ေမတၱာရပ္ခံလိုက္သည္။ မဆိုင္းမတြပင္ ဆရာမၾကီးမွ ထရပ္လုိက္ျပီး ၾကည္လင္ခန္႔ျငားေသာ မ်က္ႏွာတြင္ အျပံဳးပန္းဆင္၍ ေျဖၾကားေပးခဲ့သည္။

“ငယ္ရြယ္ႏုပ်ဳိတဲ့ စိတ္ႏွလံုးေတြကိုသာလွ်င္ ပံုေဖာ္ထုဆစ္ရတာ လြယ္ကူပါတယ္။ ဖေယာင္သားေလးေတြလို လိုလားအပ္တဲ့ စိတ္အေျခခံ ယဥ္ေက်းမႈကို ေလ့က်င့္ေပးရလြယ္တယ္။ ၾကီးမွဆို သိပ္ခက္သြားျပီ။ ျပည္သူ႔နီတိပညာရပ္ဟာ ဘ၀ထဲကို ေရာက္ဖို႔လိုအပ္တယ္။ ကေလးတုိင္း၊ လူၾကီးတုိင္း၊ ႏိုင္ငံသားတုိင္းရဲ႕ ရင္ဘတ္ထဲမွာ ပါသြားဖို႔လိုအပ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈေပၚထြန္းဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ တည္ေဆာက္ဖို႔ဆိုတာ အဲဒီနီတိေတြျပည့္ေနတဲ့ ရင္ဘတ္ေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ရမွာျဖစ္လို႔ပါပဲ။”

“ဆရာမၾကီး ဥပမာေလး တစ္ခုေလာက္ေပးပါ” ဆရာမၾကီးမွာ ဥပမာ၊ ဥပေမယ်တို႔ျဖင့္ စကားေျပာေကာင္းသူ ျဖစ္သည္ကို သိထားသည့္ တပည့္ေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆရာမေဒၚလင္းလင္းျဖဴမွ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

“ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေျပာျပပါမယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ မွန္ကန္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းမႈကို သိဖို႔လိုအပ္တယ္။ ပကတိအရွိတရားေတြကို နားလည္ထားၾကရမယ္။ အဲဒါနဲ႔လည္းမျပီးေသးဘူး။ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုႏုိင္တဲ့ ႏို္င္ငံသားေတြျဖစ္လာဖို႔၊ ေလးစားစြာ နားေထာင္တတ္တဲ့သူေတြျဖစ္လာဖို႔က လုိအပ္ျပန္တယ္။ အဲဒါမွသာ အက်ဳိးရွိတဲ့ ေဆြးေႏြး၀ိုင္းျဖစ္မယ္။ အက်ဳိးရွိတဲ့ လုပ္ရပ္ရလာမယ္။ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏုိင္မယ္။”
“ဒီပညာရပ္ကို မသင္ယူခဲ့ရေပမယ့္လည္း က်မတို႔ အခုလိုစုေပါင္းျပီး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾကတာပဲ မဟုတ္ဘူးလား ဆရာမၾကီး” သင္တန္းသူတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆရာမ ႏု၀ါေအာင္မွ ေမးျမန္းျပန္သည္။ အသံအခ်ဳိ႕ ေပၚထြက္လာျပန္သည္။ မ်က္ႏွာအခ်ဳိ႕မွာ ျပံဳးစစႏွင့္။

သင္တန္းနည္းျပဆရာေလးမွာ နယ္ေျမေနာက္ခံကို ၾကိဳတင္ေလ့လာထားသျဖင့္ သိထားႏွင့္သည္။ ေက်ာင္းစုစုေပါင္း ဆယ္ဂဏန္းမွ် သာရွိသည့္ ဤျမိဳ႕ေလးတြင္ ေက်ာင္းတို႔ကို အားလံုး မစုစည္းႏိုင္ေသး။ ပညာေရးေခါင္းေဆာင္ ဆရာဆရာမမ်ား အခ်င္းခ်င္းပင္လွ်င္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ျပီး ေဆြးေႏြးေျပာဆိုရန္ ၀န္ေလးေနၾကဆဲ။ စည္းလံုးညီညြတ္မႈဆိုသည္ကို မတည္ေဆာက္တတ္ၾကေသး။ ထို႔အတြက္ စုေပါင္းျပီးလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ၾကသည္ဟု ေဒၚႏု၀ါေအာင္မွ ေျပာသည္ကို အားလံုးမွ လက္မခံသည့္ သေဘာျဖင့္ ျပံဳးစစ ျဖစ္ၾကျခင္းပင္။ သူမကိုယ္တိုင္လည္း က်န္သူမ်ားကို ၾကည့္ျပီး ခစ္ကနဲ အသံထြက္ေအာင္ ရယ္ေမာမိလိုက္သည္။ သူမ ေျပာတာ ေလာၾကီးသြားသည္ကို ေနာင္တရခ်င္ခ်င္။ ဆရာဆရာမအမ်ားစုမွာ ျပည္သူနီတိကို မသင္ယူခဲ့ၾကရသျဖင့္ သူမတို႔နယ္ေျမတြင္း စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို မတည္ေဆာက္ႏုိင္ျခင္း ျဖစ္တန္ရာသည္ဟူ၍လည္း ဆက္လက္ေတြးေတာေနေတာ့သည္။

အျငိမ္းစားျပည္နယ္ ပညာေရးမွဴးဆရာၾကီး ႏုိင္ပညာမြန္မွ အတြင္းစာမ်က္ႏွာအခ်ဳိ႕ကို လွန္ျပရင္း ထပ္မံ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသည္။

“ျပည္သူ႔နီတိ ဘာသာရပ္ဟာ တုိင္းသူျပည္သား တစ္ဦးအေနနဲ႔ တုိင္းသူျပည္သားေကာင္းျဖစ္လာဖို႔ရာ ႏို္င္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရးစနစ္ စတဲ့ဟာေတြမွာ တတ္သိလိမၼာေအာင္ အုတ္ျမစ္ခ်ေပးေသာ အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။ မတူညီတဲ့ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေတြအေၾကာင္း - ဥပမာ အရင္းရွင္စနစ္၊ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္နဲ႔ မူ၀ါဒေတြကို သိနားလည္လာမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္း၊ ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔ကို သိျမင္လာမယ္။ ေဟာဒီမွာ စာမ်က္ႏွာ ၁၃ မွာ စာသင္ခန္းတြင္း ေလ့က်င့္ရန္ ေမးခြန္းေတြထဲက နံပါတ္ ၈ ေမးခြန္းကို ဖတ္ျပပါမယ္။ - ဒီမုိကေရစီ၏ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈသည္ ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား၏ အသိတရားႏွင့္ အလုပ္တရားမ်ားအေပၚတြင္ တည္ရွိ၏-ဆိုေသာ စကား၏ အမွားအမွန္ကို ေ၀ဖန္ျပပါ-ဆိုျပီးပါတယ္။ အဲဒီလုိေမးခြန္းမ်ဳိးကို ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြး ၾကရတယ္။”

“မူလတန္းကတည္းက သင္ေပးလို႔ မရဘူးလားဆရာၾကီး” သခ်ၤာဆရာဦးခင္ေဇာ္မွ ေမးျမန္းျပန္သည္။
ဆရာၾကီးမွ ကိုယ္ကို ကိုင္းညြတ္လိုက္ျပီး “သိပ္ကို ေကာင္းတဲ့ေမးခြန္းပါ။ ပညာေရးရဲ႕ အဆင့္တိုင္းမွာကို သင့္ေတာ္ကိုက္ညီတဲ့ပံုစံနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးၾကရတယ္။ မူလတန္းမွာကတည္းကကို ျပည္သူ႔နီတိ ဘာသာရပ္ဟာ စတင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြကို ဆက္ဆံေရး၊ အေျပာအဆို၊ အမူအယာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးတာကေန စတင္ရပါတယ္။” ဟုရွင္းျပ၏။

သင္တန္းကို စီစဥ္သူတစ္ဦးျဖစ္သူ အာက်န္ဆြန္မွ သူ၏ထုိင္းႏို္င္ငံပညာေရး အေတြ႕အၾကံဳတို႔ကို ေ၀မွ်ေပးသည္။ “ယဥ္ေက်းမႈ၊ စာရိတၱနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုသိဖို႔ရယ္၊ စီးပြားေရးအေျခခံကုိသိဖို႔အတြက္ကို မူလတန္းကတည္းက သင္ရိုးညႊန္းတမ္းနဲ႔ စနစ္တက် တည္ေဆာက္ ထားတယ္။ ၄ ႏွစ္တၾကိမ္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို ေျပာင္းတိုင္းလည္း မြမ္းမံတယ္။ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ၾကတယ္။ စနစ္ေတြကို ေလ့လာခြင့္ရရွိတယ္။”

အိႏ္ၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားေသာ ဒီမိုကေရစီတုိင္းျပည္မ်ား၏ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းတို႔ကို ေလ့လာထားသူ ဆရာၾကီးဦး ေဇာ္မင္းမွ ၀င္ေဆြးေႏြးျပန္သည္။

“ဒီမိုကေရစီတိုင္းျပည္တိုင္းမွာ တူညီတဲ့အခ်က္တစ္ခုရွိတယ္။ သူတို႔ပညာေရးဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ရွင္သန္ႏို္င္ဖို႔ကို အဓိကထား ျပင္ဆင္ေပးတာပါ။ ႏိုးၾကားတက္ၾကြတဲ့ႏိုင္ငံသားျဖစ္လာဖို႔ကို ေမွ်ာ္လင့္ၾကတယ္။ ဒါမွလည္း ရပ္ရြာအက်ဳိးကို တာ၀န္ယူလိုစိတ္နဲ႔ တက္တက္ၾကြၾကြ သယ္ပိုးၾကမယ္ေလ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ အခြင့္အေရးကို သိနားလည္ျပီး ကိုယ္ခ်င္းစာတရားထားတတ္ဖို႔ သင္ေပးၾကတယ္။ အတန္းၾကီးလာတဲ့အခါမွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၅၀ က ျမန္မာျပည္မွာ သံုးခဲ့ဖူးတဲ့ ျပည္သူနီတိ (အထက္တန္းဆင့္) ဘာသာရပ္မွာပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သင္ၾကားေပးၾကတာေပါ့။”

အေတြ႔အၾကံဳရွိသူ ၀ါရင့္ဆရာဆရာမၾကီး၏ ျဖတ္သန္းမႈကို ေလ့လာခြင့္ရရွိသည္မွာ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္ ေန႔လည္စာသံုးေဆာင္ရန္ အခ်ိန္က်ေလျပီ။ နည္းျပဆရာမွ ႏႈတ္ဆက္ျပီးတန္းျဖဳတ္ေသာ္ျငားလည္း ေဆြးေႏြးပြဲက မရပ္တန္႔ႏိုင္ေသး။ ေန႔လည္စာ စားသံုးရင္း အုပ္စုငယ္မ်ားအလုိက္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးလို႔ ေနၾကျပန္ပါသည္။

ပညာေရးသမားမ်ား၏ ဤကဲ့သို႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈမ်ား၊ စုေပါင္းေလ့လာမႈမ်ား၊ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္ေသာ စိတ္ထားမ်ားျဖင့္ စုစည္း ညီညာမႈမ်ားမွတဆင့္ ျမန္မာ့ပညာေရးရႈခင္းမွ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရေလေသာ “ျပည္သူ႔နီတိ၊ ႏိုင္ငံသားပညာေရး” ဘာသာရပ္ၾကီးကို စာသင္ခန္းမ်ားအတြင္း ျပန္လည္ အသက္သြင္းေပးႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ ေမွ်ာ္လင့္လ်က္လည္း ရွိေနၾကေလသည္။

သိန္းႏုိင္
(ေမာကၡပညာေရး မဂၢဇင္းအမွတ္ ၃ ၾသဂုတ္လ၊ ၂၀၁၀)

စာသင္ခန္းထဲက အၾကင္နာတရား

သိန္းႏိုင္

“...အဲဒီတဒဂၤ ခဏငယ္ေလးမွာ အဲဒီလူငယ္၊ လူၾကီး၊ ကေလးေတြဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလည္း ရေနမွာ မဟုတ္လား။..”

၂၁ ရာစု မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ကေလးဘ၀ဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ရာစုမ်ားနဲ႔ လြန္စြာ ကြာျခားလို႔ ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းပညာေရးပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲလာေနတယ္။ ပညာေရးရဲ႕ အဆင့္တိုင္းဟာ အရင္ကနဲ႔ ကြာျခားလာေနတာကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။

မူၾကိဳကေလးဘ၀ကတည္းက ပံုစံခြက္ထဲမွာ ၀င္ေရာက္ရေတာ့တယ္။ ေက်ာင္းကို ပို႔ၾကတယ္။ မူၾကိဳေက်ာင္းမွ မထားရင္ ေခတ္မမီေတာ့ဘူး မဟုတ္လား။ လူေနမႈ ဘ၀ပံုစံေတြလည္း ေျပာင္းလဲလို႔လာတယ္။ မိဘ ၂ ဦးစလံုးက အခ်ိန္ျပည့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ ေနၾကရလို႔ျဖစ္ေစ၊ ဘ၀အစ မူၾကိဳပညာေရးရဲ႕ ေရရွည္တန္ဖိုးကို သိျမင္လာၾကလို႔ျဖစ္ေစ၊ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း အေနနဲ႔ စီးပြားျဖစ္လို႔ျဖစ္ေစ၊ မူၾကိဳေက်ာင္းေတြလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျမိဳ႕ၾကီး၊ ျမိဳ႕ငယ္၊ ေက်းလက္ ဇနပုဒ္ ေနရာအႏွံ႔အျပား၊ လမ္းတိုင္းမွာလိုလို ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ေပၚထြန္းလာေနပါျပီ။

မူလတန္း၊ အလယ္တန္းအဆင့္ေတြမွာ က်ျပန္ေတာ့ အားကစားဟာ မလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ အစုအဖြဲ႔ငယ္ေလးေတြ ဖြဲ႔စည္းျပီးေတာ့ တကယ့္ အားကစားသမားၾကီးေတြ စတုိင္အျပည့္နဲ႔ကို ေက်ာင္းအဆင့္၊ ျမိဳ႕နယ္အဆင့္၊ တုိင္းအဆင့္ ေတြမွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖုိ႔ နည္းစနစ္မွန္မွန္နဲ႔ ေလ့က်င့္ေနၾကတယ္။
ဆယ္တန္းလြန္သင္တန္းမ်ားနဲ႔ ေကာလိပ္ေက်ာင္း ၀င္ခြင့္ဆိုတာကလည္း အရင္ေခတ္ေတြထက္ကို ပိုျပီးေတာ့ ယွဥ္ျပိဳင္ေရြးခ်ယ္ ခံေနရေတာ့တယ္။

ဒီေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္စဥ္ေတြမွာ မိသားစုအတြင္း ဆက္ဆံေရးလည္း ပံုစံေျပာင္းလဲလို႔ လာခဲ့ပါျပီ။ ကေလးအေနနဲ႔ေကာ၊ မိဘေတြကပါ အခ်ိန္မေပးႏိုင္တဲ့ ေခတ္ကို ေရာက္လာေနပါျပီ။ အက်ဳိးဆက္အေနနဲ႔ ေႏြးေထြးတဲ့ မိသားစုအတြင္း ဆက္ဆ ံေရးနဲ႔ “မိသားစုအတြင္း အၾကင္နာတရား” ဟာလည္း ေခတ္ေဟာင္းမွာ က်န္ေနခဲ့တဲ့ အရာတစ္ခု ျဖစ္လာေန ပါတယ္။ သို႔ေပတဲ့ ပညာေရးဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကေတာ့ ဒီရိုးရာကေတာ့ျဖင့္ရင္ ဘယ္ေသာအခါမွ မေဟာင္းႏြမ္း သင့္ဘူးလို႔ အၾကံျပဳ တင္ျပထားၾကပါတယ္။
“အၾကင္နာ ကရုဏာတရားဟာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေက်ာင္း၊ စာသင္ခန္းတြင္း အေျခအေနကို တိုးတက္ေစပါတယ္။” လို႔ - အၾကင္နာတရားႏွင့္ ျပဳမူဆက္ဆံေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းအဖြဲ႔ၾကီး - က တင္ျပ ထားပါတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ေမတၱာတရားနဲ႔ ဘယ္လိုျပမူ ဆက္ဆံသင့္တယ္ ဆိုတာကို သင္ၾကားေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ “စာေတာ္တာ၊ စာမေတာ္တာကို အသာထား၊ အၾကင္နာတရား၊ ေမတၱာတရားနဲ႔ ျပဳမူဆက္ဆံျခင္းဟာ ဘ၀ အရည္အေသြးနဲ႔ ပညာကိုပါ တိုးတက္လာေစတယ္။ တကယ္လည္းဘဲ ေတာ္လာၾကတယ္၊ ထူးခၽြန္လာၾက ပါတယ္။”

ေမတၱာတရားရဲ႕ ရလဒ္ဟာ ေက်ာင္းစာမွာ အခက္အခဲရွိေနတဲ့ ကေလးေတြကိုသာလွ်င္ အက်ဳိးရွိေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြဟာ အခက္အခဲနဲ႔ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို ၾကံဳၾကိဳက္တဲ့ အခါေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ႏွင့္ လူၾကီးေတြကိုပါ အက်ဳိးမ်ားေစပါတယ္။ လူသားရဲ႕ ပင္ကုိယ္ အခ်င္းအရာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ “အၾကင္နာတရား” ဟာ စာနာစိတ္ကို ဖြ႔ံျဖိဳးေစျပီး ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး အသံုးတည့္လွတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရး စြမ္းရည္ကိုလည္း ကေလးမ်ား ရရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ အမွန္တကယ္တမ္းမွာ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ သူေတြႏွင့္ မ်က္ႏွာစိမ္းတဲ့သူကိုပါ အခါအားေလ်ာ္စြာ ၾကင္နာစြာ ျပဳမူ ဆက္ဆံေစျခင္းဟာ ကေလးမ်ားကို သူတို႔ ပတ္၀န္းက်င္ ကမၻာငယ္ေလးရဲ႕ ေဘာင္အျပင္ဖက္နဲ႔လည္း ထိေတြ႔ ဆက္ခံခြင့္ ရရွိေစတာပါ။ ဒီအခါမွာ အေရာင္အေသြး စံုလင္ ေထြျပားလွတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ ကမၻာၾကီးကိုပါ ဆက္ဆံျပီး သား ျဖစ္လာမယ္ မဟုတ္လား။

ေက်ာင္းစာသင္ခန္းက ဘယ္လို စတင္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ပါသလဲ။ ၾကင္နာစြာ ျပဳမူ လုပ္ေဆာင္ဖု႔ိဆိုတာ သိပ္အခက္ ၾကီး မဟုတ္ပါဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္မွာ လံႈေဆာ္စိတ္ကို ျဖစ္ထြန္းေစႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ အခါ အားေလ်ာ္စြာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေခတ္ၾကီးမွာ မၾကာမၾကာ ၾကားေနရတဲ့ “အခါအားေလ်ာ္စြာ ေနရာအႏွံ အၾကမ္းဖက္မႈ” ဆိုတဲ့ လုပ္ရပ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္စြာ ေပၚထြက္လာတဲ့ “အခါအားေလ်ာ္စြာ ၾကင္နာစြာ ျပဳမူဆက္ဆံမႈ” လုပ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ “အခါအားေလ်ာ္စြာ” ရယ္လို႔ သံုးႏႈန္းရတာကေတာ့ “မၾကင္နာတတ္၊ မစာနာတတ္၊ မခံစား တတ္ေသးတဲ့ သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဆိုလိုတာပါ။ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြ၊ ကေလးေတြအေပၚမွာ အၾကင္နာ တရားနဲ႔ ျပဳမူဆက္ဆံေပးဖို႔ပါ။ လူစိမ္း၊ သူစိမ္းေတြျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေတြ႔ျမင္ေနက် ေစ်းဆိုင္က ေစ်းသည္ေတြ၊ လမ္းေဘးလုပ္သားေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေက်ာင္းဆရာဆရာမ အခ်င္းအခ်င္း၊ အတန္းေဖာ္ စတဲ့သူေတြလည္း ပါပါ တယ္။ အၾကင္နာတရားနဲ႔ စာနာစိတ္ ကူးစက္ ခံစားသြားေစဖုိ႔ရယ္ပါ။
ကေလးမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္သင့္တယ္။ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွာေဖြသင့္တယ္။ အသက္အရြယ္ႏွင့္ စိတ္ပါ၀င္စားမႈ အလိုက္ လမ္းညႊန္ အၾကံေပးရမွာပါ။ အံ့အားသင့္ေလာက္တဲ့၊ “အၾကင္နာ” အၾကီးၾကီးေတြ၊ လုပ္ရပ္ထူးေတြရယ္လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ တုိင္းသိ၊ ျပည္သိ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းမႈနဲ႔ အၾကင္နာတရားကိုလည္း မဆိုလိုပါဘူး။

“ေက်းဇူးပါ” ရယ္လို႔ ရိုးရွင္းစြာ ခံစား ေျပာတတ္ဖို႔ကစလို႔ ကေလးကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးတဲ့ ပို႔စကဒ္ေလးမွာ “ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္ သူငယ္ခ်င္းရယ္” ဆိုတဲ့ စာသားေလးနဲ႔ ေပးတတ္ဖုိ႔ပါ။ ေက်ာင္းတြင္း အမိႈက္ပံုးေဘးမွာ ကေလးေတြက “ေက်းဇူး” ဆိုတဲ့ စာသားကပ္ထားျခင္းဟာ သန္႔ရွင္းလုပ္သားၾကီးေတြရဲ႕ ပင္ပန္းတဲ့ အလုပ္ကိုလည္း အကူအညီေပးရာ ေရာက္တယ္မဟုတ္လား။ အိမ္နီးနားခ်င္းရဲ႕ ႏို႔စို႔ကေလးေလးကို ကူထိန္းေပးတဲ့ ေက်ာင္းသူငယ္ ေလးဟာ လူသား ၂ ဦးကို တစ္ျပိဳင္တည္းမွာ ၾကည္ႏူး ေပ်ာ္ရႊင္ေစတာပါ။ မအားလပ္ေလာက္ေအာင္ အလုပ္ရႈပ္ေနတဲ့ မိခင္ျဖစ္သူကို ေခတၱအနားယူခြင့္၊ ကစားေဖာ္ အသစ္လိုေနတဲ့ ကေလးေလးကိုလည္း ၾကည္ႏူးခြင့္ေတြအတြက္ ကူညီေပးလုိက္တာ။

ဆရာဆရာမမ်ားကို ေက်းဇူးတင္တတ္ဖို႔၊ ကေလးအခ်င္းခ်င္း ေက်းဇူးစကားဆိုတတ္ဖို႔ ေလ့က်င့္ေပးသင့္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္ အကူအညီေပးဖို႔အတြက္ လက္မေႏွးဖို႔။ မိုးရာသီမွာ မိုးကာ၊ ထီးမရွိေသးတဲ့ကေလးေတြကို အခ်င္းခ်င္း ကူညီေပးဖို႔။ ရြာထဲက အိမ္အမိုးမလံုတဲ့ မိသားစုေတြကို စာနာစိတ္နဲ႔ အင္ဖက္တခ်ဳိ႕ ကမ္းလွမ္းတတ္ဖို႔၊ ေခ်ာ္လဲက် သြားတဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို ထူမေပးဖို႔။ ေလွာင္ေျပာင္ရယ္ေမာတတ္တဲ့ အျခားကေလးေတြကိုလည္း ကေလးအခ်င္းခ်င္း အဲဒီလို မလုပ္ဖုိ႔ ေျပာတတ္ဖို႔၊ စာအုပ္စင္ေပၚက စာအုပ္ကို လမ္းလွမ္းမမီ ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးေလးကို အျခား ကေလး ၾကီး တစ္ေယာက္က ကူညီေပးတတ္ဖို႔ စတဲ့ “အၾကင္နာ” လက္ေဆာင္ေသးေသးေလးေတြ အျမဲတမ္း ေပးျဖစ္ေနဖို႔ ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္း လမ္းညႊန္ေပးရမွာပါ။ ၾကင္နာစြာ ျပံဳးျပတတ္ဖို႔နဲ႔ ခ်ီးက်ဴးစကားေတြ ေျပာဆိုတတ္ဖို႔လည္း ကူညီေပးရမွာပါ။ အဲဒီတဒဂၤ ခဏငယ္ေလးမွာ အဲဒီလူငယ္၊ လူၾကီး၊ ကေလးေတြဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလည္း ရေနမွာ မဟုတ္လား။

ဒီေက်ာင္းရဲ႕၊ ဒီစာသင္ခန္းအတြင္းက အေရးၾကီးဆံုးေသာ သင္ခန္းစာေတြ မျဖစ္သင့္ဘူးလား။ ဒီအေရးၾကီးလွတဲ့ သင္ရုိးညႊန္းတမ္းကို ဘယ္လို တည္ေဆာက္ၾကမလဲ။

သိန္းႏိုင္

(သုခမိန္ ဂ်ာနယ္ အမွတ္ ၂)

ေလျငိမ္ျငိမ္ သစ္ပင္ၾကီးျငိမ္

(ေရးသားသူ- ခင္ေလးၾကည္ၾကည္)
မေကဘေလာဂ့္မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။

“ကဲ သားတို႔ သမီးတို႔ သည္ေန႔ ဆရာမက မင္းတို႔ကို သစ္ပင္ေတြ အေၾကာင္းေျပာျပခ်င္တယ္”
ဆရာမက အတန္းတြင္းရွိကေလး မ်ားကိုေျပာရင္း ေမးခြန္းထုတ္လိုက္သည္။

“သစ္ပင္ၾကီးေတြ အသက္႐ႈသလား”

“႐ႈပါတယ္...”

“ေသခ်ာလား .... ႐ႈတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ ဘာနဲ႔အသက္႐ႈလဲ မင္းတို႔ သစ္ပင္မွာ ႏွာေခါင္းေပါက္မ်ားေတြ႕ဖူးလို႔လား”

“ မေတြ႕ပါဘူး ... မ႐ႈပါဘူး ”
“႐ႈပါတယ္.. အျမစ္နဲ႔ပါ”
“ အကိုင္းနဲ႔႐ႈပါတယ္”
ဆရာမက အေၾကာင္ဖမ္းေမးလိုက္၍ ကေလးမ်ား တစ္ေယာက္တစ္ေပါက္ ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။

ဆရာမက ျပံဳးလိုက္ျပီး သင္ပုန္းေပၚတြင္ ေျမၾကီးမွာေပါက္ေနေသာ သစ္ပင္ပံုဆြဲလိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ကေလးမ်ားဘက္ ျပန္လွည့္ကာ.....

“ကဲ မင္းတို႔လည္း အသက္႐ႈရင္ ေလကုိရႈတယ္ေလ သစ္ပင္လည္း ေလကို႐ႈမွာေပါ့။ ဒါဆို ဘယ္အပိုင္းနဲ႔ ႐ႈမလဲ ...အျမစ္က ေျမႀကီးထဲမွာဆိုေတာ့ အျမစ္နဲ႔႐ႈလို႔ရပါ့မလား..”

“ေလေပၚက အပိုင္းနဲ႔႐ႈ ပါတယ္”

“ဒါေပါ့... သစ္ပင္ေတြက အရြက္ေတြကေန အသက္႐ႈၾကတယ္”

“ သစ္ပင္ေတြဟာ ေလထဲက ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႕ကို အရြက္ေတြမွာရွိတဲ့ ေလေပါက္ကေလးေတြကေန စုပ္ယူၾကတယ္။ ေျမႀကီးထဲက ေရကိုေတာ့ အျမစ္ေတြကေနစုပ္ယူၾကတယ္။ ေနာက္ သစ္ပင္ရဲ႕ အစိမ္းေရာင္အပိုင္းမွာရွိတဲ့ ကလို႐ုိဖီးလ္ဆိုတဲ့ ဓာတ္က ေနေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဳၿပီး ခုန စုပ္ယူထားတဲ့ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္နဲ႔ ေရ ကို ကာဘြန္ဟိုက္ၿဒိတ္ လို႔ေခၚတဲ့ အစာေတြ ျဖစ္ေအာင္ ခ်က္ေပးတယ္။ အဲသည္မွာ ေဘးထြက္ပစၥည္းအေနနဲ႔ ေအာက္စီဂ်င္ကို ထုတ္လႊတ္လိုက္တယ္....

အိမ္မွာ မင္းတို႔ စားဖို႔ အစာကို အေမက ထမင္းအိုးထဲ ဆန္ထည့္ ေရထည့္ ျပီး ထမင္းခ်က္ေပးသလိုေပါ့။ ဆန္က ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ဆိုရင္ ေရက ေတာ့ ေရေပါ့။ ေနေရာင္ျခည္က မီးဆိုရင္ အေမက ဘာလဲ....”

“ အေမက ထမင္းခ်က္တဲ့သူပါ”

“ အေမက ကလို႐ုိဖီးလ္ေပါ့..။ သစ္ပင္ႀကီးကေတာ့ ထမင္းအိုးႀကီးေပါ့...ဟုတ္ဘူးလားကြဲ႕ ..”

“ ဟုတ္ပါတယ္ ဆရာမ”

“ဒီေတာ့ ....သစ္ပင္ေတြဟာ တို႔ေတြစားဖို႔ အစာေတြကို အဓိက ထုတ္လုပ္ေပးတယ္..။ တို႔ေတြ ႐ႈဖို႔ ေလေကာင္းေလသန္႔ ေအာက္စီဂ်င္ေတြကို လည္း ထုတ္ေပးေသးတယ္..တို႔လူသားေတြကို အက်ဳိးမျပဳဘူးလားေနာ္”

“ျပဳပါတယ္ ဆရာမ”

“ ေအး ဒါေပမဲ့ အဲလို လုပ္ေပးတာက ေန႔ခင္း ေနေရာင္ျခည္ အလင္းရွိတုန္း သူတို႔ အစာခ်က္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ မွာပဲကြဲ႕။ ညေရာက္တဲ့ အခါမွာေတာ့ သစ္ပင္ေတြကလည္း တို႔ လူေတြအသက္႐ႈသလိုပဲ သူတို႔လည္း ႐ႈၾကတယ္တဲ့”

ဆရာမက သင္ပုန္းတြင္ ေရာင္ျခည္ျဖာေနေသာ ေနလံုးပံု၊ သစ္ပင္ပံု ဆြဲျပၿပီး ၊ အျမစ္က ေရစုပ္ယူပံု၊ ပင္စည္အေပၚပိုင္းက စုပ္ယူေသာ ဓာတ္ေငြ႕၊ ျပန္ထြက္ေသာ ဓာတ္ေငြ႔ စတာေတြကို ကေလးတို႔ သေဘာေပါက္လြယ္ေအာင္ မွ်ားေလးေတြျဖင့္ ျပရင္း ေမးလိုက္္္္္သည္။

“လူေတြက ေလထဲက ဘာဓာတ္ေငြ႕ကို႐ႈၾကတာလဲ”

“ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ေငြ႕ပါ”

“ ဘာဓာတ္ေငြ႕ကို ျပန္ထုတ္သလဲ”

“ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ပါ”

“ ဟုတ္တယ္ ကေလးတို႔ သိပ္ေတာ္တာပဲ..။ သစ္ပင္ႀကီးေတြဟာ ေန႔အခါ မွာေတာ့ ေနေရာင္ျခည္အသံုးျပဳျပီး အစာခ်က္ရာမွာ လူေတြထုတ္လိုက္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ကို သူတို႔က ယူ... လူေတြအသံုးလိုတဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ကို သူတို႔က ျပန္ထုတ္ေပးလို႔ လူေတြနဲ႔ သိပ္အဆင္ေျပ ၾကတာေပါ့..”

“ ညဘက္ေရာက္လို႔ ေနေရာင္ မရွိေတာ့တဲ့အခါ အစာမခ်က္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔လည္း လူေတြလိုပဲ ေအာက္စီဂ်င္ကို ႐ႈၿပီး ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကိုပဲ ထုတ္ၾကသတဲ့ကြယ္...ဒါေၾကာင့္ တခါတေလ ညဘက္ႀကီး သစ္ပင္အႀကီးႀကီးေတြ ေအာက္မွာတို႔ သစ္ေတာေတြထဲမွာတို႔ ေနမိ အိပ္မိရင္ အသက္႐ႈမ၀ျဖစ္္ၿပီး သတိလစ္တတ္ တယ္ဆိုတာ....လူေတြနဲ႔ သစ္ပင္ေတြ ေအာက္စီဂ်င္ကိုလု႐ႈၾကလို႔ေပါ့။ ဒါကို မသိတဲ့ သူေတြကေတာ့ သရဲဖမ္းတာ နတ္ဖမ္းတာ နဲ႔ ေၾကာက္တတ္ၾကတယ္။ အမွန္ကေတာ့ သစ္ပင္ေတြက ညမွာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ထုတ္တာကိုး..”။

ေန႔အခ်ိန္တြင္ လူႏွင့္သစ္ပင္ သဟဇာတျဖစ္စြာ ေအာက္စီဂ်င္ႏွင့္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ကို အေပးအယူ လုပ္ၾကေသာ္လည္း ညအခါ ေအာက္စီဂ်င္ကိုခ်ည္း႐ႈ၍ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ေတြခ်ည္း ထုတ္လႊတ္ၾကပံုကိုလည္း ဆရာမက သင္ပုန္းေပၚတြင္ ေန႔ညခြဲျခားကာ ပံုၾကမ္းဆြဲျပလိုက္သည္။

“ မင္းတို႔ စဥ္းစားၾကည့္စမ္း သစ္ပင္ေတြက သူတို႔ မနက္က သံုးထား စားထားတဲ့ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓာတ္ေငြ႕ကို ညက်ေတာ့ ျပန္ထုတ္ သူတို႔မနက္က ထုတ္ထားတဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ကို ညက်ျပန္ယူ သူ႔ဖာသာ လည္ပတ္ေနတာပဲေနာ္.... သူတို႔ အစာအတြက္ ေစ်းသြားဖို႔မလိုဘူး.... မင္းတို႔လည္း ေစ်းသြားဖို႔မလိုေအာင္ မနက္က စားထားတာ ညက် ျပန္ထုတ္ မနက္က် ျပန္စား မေကာင္းဘူးလား....အေမ ေစ်းဖို႔ သက္သာတာေပါ့”

“ ဟင့္ မေကာင္းပါဘူး ဆရာမကလည္း ..”
“ဟား ဟား ဒါေတာ့ သိသားပဲ”

“ကဲ သစ္ပင္ႀကီးေတြ က ဘယ္ေလာက္ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းလဲေနာ္ ... သူ႔ပတ္၀န္းက်င္ကို မွ်တေနေအာင္လုပ္ေပးထားတာ။ တို႔လူေတြအတြက္လည္း အစာေတြလည္းေပးတယ္ ေလ႐ႈဖို႔လည္း လုပ္ေပးတယ္။ ေနစရာ အရိပ္ခိုစရာ လည္းေပးတာပဲ။ အ၀တ္အထည္ေတြလည္းေပးတာပဲ သစ္ပင္ေတြကို ခ်စ္တတ္ ထိန္းသိမ္းတတ္ဖို႔လိုတယ္။ သစ္ပင္မရွိတဲ့ ကမာၻႀကီးဆိုရင္ ဘယ္လိုျဖစ္လဲ စဥ္းစားၾကည့္ၾကစမ္းပါ။”
“ေၾကာက္စရာႀကီးပါ လူေတြ ေသကုန္မယ္ထင္တယ္ ဆရာမ”

“ ေအး မင္းတို႔ထင္တာေတြကို သစ္ပင္မရွိတဲ့ ကမာၻဆိုၿပီး အိမ္ကေန စာ ငါးေၾကာင္း ေလာက္ေရးခဲ့ၾကေနာ္..”

ဆရာမက သင္ပုန္းေပၚရွိ ပံုမ်ားကိုဖ်က္ကာ ပံုသစ္တစ္ပံုဆြဲရန္ အစျပဳရင္း ေမးခြန္းထုတ္လိုက္သည္။

“ အခု သစ္ပင္ေတြ အသက္႐ႈတာသိျပီ... သူတို႔ လူေတြလို သြားလာလို႔ရလား”

“မရပါဘူး ဆရာမ”

“လႈပ္လို႔ေရာရလား”

“လႈပ္လို႔ေတာ့ရပါတယ္ ေလတိုက္ရင္ေလ”

“ေအး မွန္တာေပါ့..။ ဟုတ္ၿပီ သူတို႔ မ်ဳိးပြားလို႔ေရာရလား။ မင္းတို႔ လူအသစ္ကေလးေတြ ထပ္ေမြးလာသလို သစ္ပင္အသစ္ကေလးေတြေရာ ထပ္ေပါက္လာေသးလား”

“ေပါက္ပါတယ္”

“ ဘယ္လုိေပါက္သလဲ”

“ သစ္ေစ့ေလးေတြကေန အပင္သစ္ကေလးေတြေပါက္ပါတယ္”

“ သိပ္ေတာ္တာပဲကေလးတုိ႔ သည္မွာၾကည့္ သစ္ေစ့ေလးကေန သည္လိုမ်ဳိး အဆင့္ဆင့္ အပင္ေလး ေပါက္လာတယ္ေနာ္..ဒါက ပဲေစ့ေလးတစ္ေစ့ အပင္ေပါက္ပံုေပါ့”

တတိယတန္း သဘာ၀ သိပၸံ သင္ခန္းစာမွ ပဲေစ့ အပင္ေပါက္ပံုအဆင့္ ငါးဆင့္ကို ဆရာမက ဆြဲျပလိုက္သည္။

“ ကဲ ေကာင္းၿပီ။ အခု မင္းတို႔က သစ္ေစ့ေလးတစ္ေစ့ လုိ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စိတ္ကူးၾကည့္ရေအာ္ေနာ္... မင္းတို႔ ဘာေစ့ေလးေတြျဖစ္ခ်င္လည္း ...ပဲေစ့ေလးေတြလား၊ သရက္ေစ့ေလးေတြလား၊ သေဘၤာသီးအေစ့ေလးလား... ျဖစ္ခ်င္တဲ့အပင္ကို စိတ္ကူးၾကည့္ပါ”

ဆရာမက ၾကမ္းေပၚတြင္ ဒူးတုပ္ထိုင္လိုက္ရင္း ကိုယ္ကို၀ပ္လိုက္သည္။

“ဆရာမလုပ္သလို လိုက္လုပ္မယ္ ကိုယ္လံုးကေလးကို ေျမၾကီးေပၚမွာ သစ္ေစ့ေလးလို ကပ္ထားပါ ”

ကေလးတို႔ အားလံုး ဒူးတုပ္ကေလးေတြထိုင္ၿပီး စာသင္ခန္းၾကမ္းျပင္တြင္ ကုန္းကုန္းေလးေတြ လုပ္ေနၾကသည္။
“ ကဲ... ေနေရာင္ျခည္ေတြ ေရေတြ ေလေတြ ရလို႔ သစ္ေစ့ေလး အပင္ေပါက္လာၿပီ”

ဆရာမက တျဖည္းျဖည္း လက္ႏွစ္ဖက္ကို လက္အုပ္ခ်ီသလို လုပ္ရင္း အေပၚကိုေျမွာက္ျပသည္။ ကေလးမ်ားလိုက္လုပ္ၾကသည္။

“ေဟာ... သစ္ပင္ေပါက္ကေလး ရွည္လာၿပီ”

ဆရာမက ဒူးကိုေထာက္ ခါးကိုဆန္႔ လိုက္ၿပီး လက္ဖ၀ါးႏွစ္ခုကိုေဘးဘက္ကားရင္း ေခါင္းေပၚကို ေျမွာက္လိုက္သည္။ ထို႔ေနာက္ တျဖည္းျဖည္း မတ္တတ္ထလိုက္သည္။ ကေလးမ်ားလည္း တဟိဟိ ရီရင္း လိုက္လုပ္ၾကသည္။

“ဟုတ္ၿပီဲ ..သစ္ပင္ႀကီး ဆက္ႀကီးထြားလာျပီ။ ေနေရာင္ျခည္ရေအာင္ အစြမ္းကုန္ ရွည္လုိက္ၾကစမ္းပါ”

ဆရာမက အစြမ္းကုန္ ခါးကိုဆန္႔ လက္ကိုေျမွာက္ ေျခဖ်ားကိုေထာက္ရင္း ကေလးမ်ားကိုေျပာလိုက္သည္။ ကေလးမ်ားကလည္း တကိုယ္လံုးအစြမ္းကုန္ ဆန္႔ရင္း အေညာင္းေတြေျပကုန္သည္။

“ကဲ လိုက္ဆိုပါ ........ေလၿငိမ္ၿငိမ္...”
“ေလၿငိမ္ၿငိမ္”

“သစ္ပင္ႀကီး..ၿငိမ္”
“သစ္ပင္ႀကီး ...ၿငိမ္”

“ေလျပင္းတိုက္ေတာ့ဘယ္လိုျဖစ္တယ္”
“ေလျပင္းတိုက္ေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္တယ္”

“ေဟာဒီလိုျဖစ္တယ္....”
“ေဟာဒီလို ျဖစ္တယ္။”

ဆရာမက လက္ႏွစ္ဘက္ကိုေ၀ွ႕ယမ္းရင္းဆိုေတာ့ ကေလးမ်ားလည္း ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေ၀ွ႕ယမ္းၾကေလသည္။
“ကေလးတို႔ ေရ......အေရွ႕ဘက္ကေလတိုက္ရင္ ဘယ္ဘက္ကိုယိမ္းမလဲ”
“ အေနာက္ဘက္ကို ယိမ္းပါမယ္”

“ဟုတ္ၿပီ ဆက္ဆိုမယ္”
“ အေရွ႕ကတိုက္ေတာ့ အေနာက္ကိုယိမ္းတယ္...”
“ အေရွ႕ကတိုက္ေတာ့ အေနာက္ကိုယိမ္းတယ္...”

“ အေနာက္က တိုက္ေတာ့ အေရွ႕ကိုယိမ္းတယ္...”
“ အေနာက္က တိုက္ေတာ့ အေရွ႕ကိုယိမ္းတယ္...”

စာသားအလိုက္ ခါးကို ေရွ႕ေနာက္ ယိမ္းၾကသည္။
“ညာဘက္ကတိုက္ေတာ့ ဘယ္ဘက္ကိုယိမ္းတယ္..”
“ညာဘက္ကတိုက္ေတာ့ ဘယ္ဘက္ကိုယိမ္းတယ္..”

“ဘယ္ဘက္ကတိုက္ေတာ့ ညာဘက္ကိုယိမ္းတယ္..”
“ဘယ္ဘက္ကတိုက္ေတာ့ ညာဘက္ကိုယိမ္းတယ္..”

အသံကိုဆြဲဆိုကာ ဘယ္ညာ ယိမ္းႏြဲ႕ၾကျပန္သည္။
“ေလျငိမ္ျငိမ္ သစ္ပင္ၾကီးၿငိမ္”

ကေလးမ်ား အားလံုုး လက္ ကေလး ေတြ ေဘးကပ္ ရပ္လိုက္ရင္း သံၿပိဳင္ေအာ္ ကာ လိုုက္ဆိုု ေနၾက သည္။


+++++++++


မနက္ျဖန္ သူတို႔နဲ႔ေတြ႕ရေတာ့မည္။ က်မ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ စိတ္လႈပ္ရွားေနမိပါသည္။ သူတို႔ဆိုတာက သူငယ္တန္းကေန ေလးတန္းအထိရွိသည့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းက ကေလးေတြပါ။ မေန႔က သူငယ္ခ်င္းက ဖုန္းလွမ္းဆက္သည္။ သဘက္ခါက်ရင္ ငါတုိ႔ေတြ ဒဂံုျမိဳ႕သစ္ေတာင္ပိုင္းက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းမွာ ကေလး တစ္ရာေလာက္ကို ေန႔လည္စာေကၽြးရင္း ကေလးေတြအတြက္ ပန္းခ်ီဆြဲတာေလးေတြ ကဗ်ာဆိုတာေလးေတြ လုပ္မယ္။ နင္လည္း စိတ္၀င္စားရင္ နင္သိထားတဲ့ စာသင္နည္းေလးေတြ ကို ျပေပးမလားတဲ့။

အိုး ...သိပ္ရတာေပါ့။ ျပေပးခ်င္ေနတာ အေတာ္ပါပဲ။ က်မက စာသင္ရမွာကို သိပ္ေပ်ာ္တာ။ စိတ္ကူးထဲမွာ အျမဲ စာသင္ေပးေနတာ။ သူတို႔ကို ကဗ်ာေလးေတြလည္း ဆိုခိုင္းမယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ကစားနည္းေလးေတြနဲ႔လည္း ကစားေပး အံုုး မယ္။

သည္ေန႔ တစ္ေန႔လံုး သူတို႔နဲ႔ေတြ႕ရင္ သင္ျပဖို႔ သင္ခန္းစာေတြ ျပင္ဆင္ေနမိသည္။ တစ္နာရီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ ကေလးေတြပ်င္းမလားပဲ။ ေလးဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္ေတာ့ မပ်င္းေလာက္ပါဘူးေလ။ သူတို႔ကို ဘာအေၾကာင္း သင္ေပးရင္ေကာင္းမလဲ...။ သမိုင္း၊ ပထ၀ီ၊ ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာ၊ သခ်ၤာ။ အင္း ....ဒါေတြက သူတို႔က အတန္းစံု အရြယ္စံု ဆိုေတာ့ သင္ရခက္မယ္..။ အဲေတာ့ ကေလးအားလံုးလည္း နားလည္ႏိုင္မဲ့ တတိယတန္း သဘာ၀ သိပၸံထဲက သစ္ပင္အစာခ်က္တာနဲ႔ သစ္ေစ့ေလး အပင္ေပါက္တဲ့ ပံုကိုယူသင္ေပးမယ္။ ဟုတ္ၿပီ။ သားသားတို႔ မူၾကိဳမွာ သင္တဲ့ ကဗ်ာေလးကို သင္ေပးရမယ္။ ဒါဆို သူတို႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားၿပီးသားလည္းရမယ္။ သင္ခန္းစာနဲ႔လည္း ကိုက္ညီတယ္။ ေကာင္းတယ္ ... ခု ေခတ္စားေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကို ပညာေပးရာလည္း ေရာက္တယ္။

ကေလးဗဟိုျပဳ သင္ၾကားေရးမွာ ကေလးေတြရဲ႕ သိၿပီးသား အသိကို အေျခခံၿပီး သင္ၾကားေပးမဲ့ သင္ခန္းစာနဲ႔ ဆက္စပ္ဆြဲယူ သင္ၾကားေပးရတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ သည္ေတာ့ ကေလးေတြကို သူတို႔ သိၿပီး နားလည္ၿပီး တာေတြကို ေမးခြန္းေတြ ထုတ္ေပး ေမးေပးရမယ္ တဲ့။ သူတို႔ စိတ္ကူးဥာဏ္ေတြကို အသစ္စဥ္းစားတတ္လာေအာင္ဖြင့္ေပးတဲ့ ေမးခြန္းေတြေမးရမယ္။ သူတို႔ ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ စဥ္းစားခ်က္ေတြကို စာေၾကာင္း အနည္းငယ္ ေရးခိုင္းတဲ့နည္း၊ အတန္းသားေတြေရွ႕မွာ ေျပာခိုင္းတဲ့ နည္းကိုသံုးၿပီး ထုတ္ေဖာ္ေပးရမယ္တဲ့။ ဒါမွ ကေလးေတြဟာ မိမိယူဆခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုရဲလာမယ္။ စာအေရးအသားစြမ္းရည္၊ အေျပာစြမ္းရည္လည္း တက္လာမယ္ လို႔ က်မတက္ထားဖူးတဲ့ သင္တန္းေတြ မွာ သိခဲ့ရတယ္။

က်မ ျပင္ဆင္ထားခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာကို အထပ္ထပ္ စဥ္းစား၊ အထပ္ထပ္ေလ့က်င့္ ေနမိပါတယ္။
က်မ စိတ္ကူးထဲမွာ ေတာ့ ကေလးေတြနဲ႔ အေပးအယူ မွ်ေနတာပဲ။
က်မတို႔ စာသင္ခန္းေလးက ေပ်ာ္စရာ သိပ္ေကာင္းေနပါတယ္။


++++++++++


သူငယ္ခ်င္းကေတာ့ေျပာခဲ့သားပါ။
ေက်ာင္းက နည္းနည္းေ၀းတယ္ေနာ္တဲ့။ ဆင္းရဲလည္း ဆင္းရဲတယ္တဲ့။
သိပါတယ္ဟယ္။ အစိုးရေက်ာင္း မတက္ႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြအတြက္ ဖြင့္တဲ့ေက်ာင္းဆိုမွေတာ့ ခ်မ္းသာပါ့ မလား ေပါ့။


ဒါေပမဲ့ က်မ စိတ္ကူးထဲမွာတုန္းက သည္ေလာက္ဆင္းရဲၿပီး သည္ေလာက္ေ၀း လိမ့္မယ္လို႔ မထင္ခဲ့မိပါဘူး။ ေ၀းတယ္ဆိုတာက လူေတြနဲ႔ ေ၀းတာကို ေျပာတာပါ။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ထဲ ကေန ကားစီးရင္ တစ္နာရီေလာက္ပဲ ၾကာတဲ့ခရီးမို႔ အမွန္ေတာ့ ေ၀းလွတယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လူေနထူထပ္တဲ့ ျမိဳ႕ျပကေနထြက္လို႔ လယ္ကြင္း စိမ္းစိမ္းေတြၾကားက ေျမနီနီ လမ္းေလး နေဘး ရႊ႕ံ အိုင္ထဲက ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းကေလးကေတာ့ ေခါင္လြန္း၊ ေ၀းလြန္းလွသလိုပါပဲ။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဆိုရင္ ကေလးေတြ အတြက္ ကစားစရာ ေျမကြက္လပ္ေတာ့ ရွိမယ္။ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္က ေျမကြက္လပ္ မွာ စာသင္ရရင္ စာသင္ခန္းမလိုပါဘူး။ နာမည္ေက်ာ္ ဆန္တနိေကတန္ ေက်ာင္းလို သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ေလ့လာၿပီးသားေတာင္ ရလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ခဲ့မိတယ္။

ခုေတာ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ စာသင္သားကိုရင္ ငါးပါးေလာက္ သီတင္းသံုးတဲ့ ဆယ္ေပပတ္လည္ ထရံကာ သြပ္မိုး ပ်ဥ္ခင္း ေက်ာင္းကေလး ႏွစ္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးတို႔ စုေ၀းရာ ေပႏွစ္ဆယ္ပတ္လည္ ျပတင္းေပါက္မပါတဲ့ ေျမစိုက္ထရံကာ စာသင္ေက်ာင္း အတြက္ ေျမေနရာကလြဲလို႔ က်န္တာက လယ္ကြင္းျပင္ၾကီး ပဲေလ။ သစ္ပင္ၾကီး ဆိုလို႔ တစ္ပင္ေတာင္ ေပါက္စရာေနရာမရွိတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကို ေတြ႕လိုက္ရပါတယ္။ အင္း သည္လို ေက်ာင္းမ်ဳိးကို ရွာေဖြ အလွဴ လုပ္ႏိုင္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းတို႔ အုပ္စုကိုပဲ ခ်ီးက်ဴး မိပါေသးတယ္။

ဆရာေတာ္ကို ကန္ေတာ့ၿပီးေတာ့ ကေလးေတြရွိတဲ့ စာသင္ခန္းကို လာခဲ့တယ္။ ကေလးေတြကေတာ့ ခ်စ္စရာေလးေတြပါ။ တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ပန္းကေလးေတြေပါ့။ အားလံုးပဲ အျဖဴ အစိမ္းေလးေတြ ၀တ္လို႔ ေတာက္ေတာက္ပပႀကီး မဟုတ္ၾကေပမဲ့၊ သိပ္ႏြမ္းႏြမ္းပါးပါးေတာ့ မေတြ႕ရပါဘူး။ သူတို႔ကို ၾကာဇံေက်ာ္ေကၽြးမယ္၊ ပန္းခ်ီေတြလည္းသင္မယ္၊ ေက်ာင္းကို ဧည့္သည္ေတြ လည္း လာတယ္ဆိုေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္တက္ၾကြ ေနၾကတာေပါ့။ ဆရာမေလး ႏွစ္ ေယာက္ခမ်ာ တုတ္တစ္ေခ်ာင္းစီ ကိုင္လို႔ တဟဲ့ဟဲ့ ေအာ္ေနရတာပါပဲ။ အင္း က်မ တက္ခဲ့တဲ့ သင္တန္းမွာေတာ့ ကေလးစိတ္ပညာအရ တုတ္မကိုင္ရဘူး ဆိုပဲ။





သည္ေန႔က ဧည့္သည္ေတြလာလို႔ အတန္းဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ထားသလား။ အရင္ကလည္း သည္လိုပဲလားေတာ့ မသိဘူး။ တခန္းတည္းသာရွိတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းရဲ႕ နံရံ သံုးဘက္မွာ သင္ပုန္း ငါးခုကို ကပ္ထားတယ္။ နံရံတဘက္ကေတာ့ ၀င္ေပါက္ေပါ့။ အင္း .. သူငယ္တန္းအတြက္က ဟိုသင္ပုန္းျဖစ္မယ္။ သည္ဘက္နံရံက သံုးတန္းနဲ႔ ေလးတန္းအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သံုးတန္း နဲ႔ ေလးတန္း အဂၤလိပ္စာေတြ သင္ပုန္းေပၚမွာ ေရးလက္စ ေတြ႕တယ္။ ဒါဆို ဟိုဘက္နံရံမွာ ပထမတန္းနဲ႔ ဒုတိယတန္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလး တစ္ရာေက်ာ္ အတန္း ငါးတန္းအတြက္ ဆရာမ ႏွစ္ေယာက္ ဆိုေတာ့ အတန္းေတြကို ၾကားမွာ ကာမထားတာပဲ အဆင္ေျပမယ္ ထင္ပါရဲ႕ေလ။ ဆရာေတာ္ ေရာ ကူသင္ေပးသလားမသိဘူး။ သင္မွပဲ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ ကိုရင္ႀကီးေတြ ဦးပဇင္းေတြလည္း ရွိသားပဲ သူတို႔လည္း ကူထိန္းေပးမွာေပါ့။

ေဟာ... ကေလးေတြ ၾကာဇံေက်ာ္ စားရေအာင္ တန္းစီပါတဲ့။ ဆရာမက တုတ္တေခ်ာင္းကိုင္ရင္း ေအာ္ေနတယ္။ တန္းစီ တန္းစီတဲ့။ အင္း အတန္းအလိုက္ ေကၽြးလုိက္ရင္ေကာင္းမယ္။ တန္းစီလို႔တင္ ေျပာေနရင္ သူတို႔က ဘယ္စီ တတ္မလဲ။

“ကဲ ..ကဲ သူငယ္တန္းေတြအရင္ ေရွ႕ကိုလာ။ အတန္းႀကီးေတြ ေနာက္မွာေနဦး”
အမေလး... က်မ ၀င္ေအာ္ေပးမွပဲ ပိုဆိုးသြားပါလား။ ၀ုန္းကနဲဆို သူငယ္တန္းေတြေရွ႕ကိုတဲ့ ဆိုၿပီး အားလံုးနီးပါး ျပံဳတိုးေရာက္လာၾကတယ္။ နည္းနည္း အသက္ၾကီးတဲ့ ကေလးေတြကို ဟဲ့ နင္တို႔က သူူငယ္တန္းလား ဘာလို႔ ေရွ႕တိုးေနတာလဲ ေနာက္မွာ စီေလ လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့..“ သမီး သူငယ္တန္းပါ။ မယံုရင္ ဆရာမကို ေမးၾကည့္ပါတဲ့”

စိတ္႐ႈပ္ေနပံုရတဲ့ ဆရာမေလးကလွည့္ၾကည့္ရင္း ေျပာလိုက္တယ္။
“ဟုတ္တယ္ အစ္မေရ သည္ေက်ာင္းမွာ သူငယ္တန္းကတင္ ငါးဆယ္ေက်ာ္တယ္။ အားလံုးနီးပါး သူငယ္တန္းခ်ည္းပဲ” တဲ့ေလ။

ေၾသာ္ ... ဟုတ္မွာေပါ့ေနာ္ ။ ဆရာေတာ္ ေက်ာင္းဖြင့္တယ္ဆိုမွ ေက်ာင္း စအပ္ရေတာ့ သူတို႔ခမ်ာ အသက္ ၈ ႏွစ္ ၉ ႏွစ္လည္း သူငယ္တန္းပဲျဖစ္ေနတာကိုး။

ဟန္ေဆာင္မႈ၊ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ကင္းကင္းနဲ႔ စားေသာက္ေနၾကတဲ့ ကေလးေတြကို ေငးၾကည့္ရင္း က်မလည္း ဗိုက္ဆာဆာနဲ႔ သူတို႔နဲ႕အတူ တန္းစီၿပီး ၾကာဇံေက်ာ္စားလုိက္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ သူတို႔ေလးေတြကို စာသင္ရင္း ဂိမ္းေတြ ကစားေပးရ ဦးမယ္ေလ။


+++++++++++


ပန္းခ်ီဆြဲျပေနတဲ့ ဆရာႀကီးနဲ႔ အေပးအယူမွ်ေနတဲ့ ကေလးေတြကို ေနာက္နားက ၾကည့္ေနရင္း သေဘာက်ေနမိပါတယ္။ အရမ္း ထံုထံု အအ မေျပာရဲ မဆိုရဲတဲ့ ကေလးေတြေတာ့မဟုတ္ပါဘူးေနာ္။ ေမးလိုက္ရင္ ေျဖၾကတာခ်ည္းပဲ။ ဒါမ်ဳိးမွ ေကာင္းတယ္။ အင္း ကိုယ့္အလွည့္မွာေတာ့ ဘယ္လို လာမလဲမသိဘူး။ အတန္းေဘးနားက တုတ္ကိုင္ရင္း ထိန္းေပးေနတဲ့ ဆရာမေလးကို တိုးတိုးေျပာမိတယ္။ အစ္မ သိပၸံသင္ခန္းစာ ေလး နည္းနည္းသင္ျပေပးခ်င္တယ္ေနာ္ ဆိုေတာ့ သင္ပါအစ္မ ရပါတယ္ တဲ့။

ကဲ ကိုယ့္အလွည့္ေရာက္ပါၿပီ။ သူငယ္တန္းကေန ေလးတန္းအထိ အားလံုးေရာေနတဲ့ သည္ကေလးေတြကို ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္လာခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာ ကို သင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္္။ ပထမ ငါးမိနစ္ေလာက္ေတာ့ ဘာ အေႏွာက္အယွက္မွမရွိ အဆင္ေျပေနသားပင္။ ေဟာ.. ကေလးတစ္ေယာက္ ေခၽြးေတြရႊဲလို႔ လိုက္ေအာ္ရလို႔ ေမာပန္းေနတဲ့ မ်က္ႏွာထားေလးနဲ႔ လက္ကေလးတစ္ေခ်ာင္းေထာင္လို႔ “ဆရာမ ေရေသာက္တဲ့” ။ က်မ ေခါင္းညိတ္ျပလိုက္ပါသည္္။ ကေလးက စာသင္ခန္း အျပင္ဘက္က ေရအိုးစင္ဆီ ထြက္ေျပးသြားသည္။

အရွိန္ရေနတဲ့ စာကိုဆက္သင္မယ္လုပ္တုန္း ....ေဟာ ေနာက္တစ္ေယာက္ လက္ညႈိးေလးေထာင္လို႔ “ဆရာမ ေသးေပါက္” တဲ့ ေခါင္းညိတ္ျပရျပန္တယ္။ ေမးခြန္းေမးမယ္လုပ္တုန္း လာျပန္ၿပီ လက္တစ္ေခ်ာင္းေထာင္လို႔ “ဆရာမ ေရေသာက္”။
ဘုရားေရ ...... ေလးငါးေယာက္တျပိဳင္တည္း စုျပံဳၿပီး လက္ညိႈးေလးတစ္ေခ်ာင္းစီေထာင္လို႔ ... ။ က်မ ေခါင္းညိတ္ မျပခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ေခါင္းညိတ္ျပလိုက္မိရင္ ေနာက္ထပ္ ေထာင္လာဦးမယ့္ လက္ညႈိးေလးေတြ အမ်ားႀကီးကို ျမင္ေနပါတယ္။ ေယာင္နန ေငးရင္း ဘာလုပ္ရမွန္းမသိတဲ့ က်မအခက္အခဲကို တုတ္ကိုင္ထားတဲ့ ဆရာမေလးက ၀င္ကူလိုက္ပါတယ္။

“ အားလံုး ျပန္ထိုင္ၾက။ တစ္ေယာက္မွ မထရဘူး။ ေရလည္းမေသာက္ရဘူး။ ေသးလည္းမေပါက္ရဘူး။ သြား ျပန္ထိုင္”

အင္း ...ေတာ္ပါေသးရဲ႕။ နည္းနည္း ျငိမ္သြားတဲ့ ကေလးေတြကို ၾကည့္ရင္း ခုနသင္လက္စ သင္ခန္းစာ ကို ဆက္သင္လိုက္ ပါတယ္။ ခဏေတာ့ အဆင္ေျပသား။ ေဟာ ... လက္ကေလးေထာင္လို႔ ေခၽြးရႊဲေနတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႔ ေရေသာက္တဲ့.... ေနာက္တစ္ေယာက္ ....ေနာက္ႏွစ္ေယာက္....ေနာက္သံုးေယာက္....ေလးေယာက္...။

အင္း ခုနလည္း စားေသာက္ ေဆာ့ကစားထား၊ စာသင္ေတာ့လည္း ေအာ္ဟစ္ထား၊ ျပတင္းေပါက္မရွိတဲ့ သြပ္မိုးေအာက္က စာသင္ခန္းထဲမွာ ေခၽြးေတြလည္းထြက္ဆိုေတာ့ ...ေရငတ္မယ္ဆိုလည္း ငတ္မွာေပါ့ေလ။ ေရေသာက္ခ်င္ေနတဲ့ ကေလးေတြကို ေရမေသာက္ခိုင္းပဲ စာသင္ခန္းထဲမွာ ထိုင္ခိုင္းထားတာ တရားပါ့မလား။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ရာ က်မွာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒါ စာသင္ခ်ိန္ေလ။ သူတို႔ ေရေသာက္တိုင္း ေသးေပါက္တိုင္းသာ သြားခိုင္းရရင္ေတာ့ တတန္းလံုးအကုန္ထြက္ၾကမွာပဲ။ စာသင္ခန္းထဲ ေက်ာင္းသားေတာင္ ရွိေတာ့မယ္ မထင္ဘူး။ က်မကသာ ဘာလုပ္ရမွန္း မသိ စဥ္းစားေနတုန္း သူတို႔ ဆရာမက ျပန္ထိုင္ၾကစမ္း ဆိုၿပီး တုတ္သံ တျဗန္းျဗန္း ေပးၿပီး အတန္းထိန္းေပးေနသည္။

ကဲ ..ကဲ... သင္လက္စ သင္ခန္းစာလည္း ဘယ္ေရာက္ၿပီ မသိ။ စိတ္လည္းမပါေတာ့။ သူတို႔ကို ကဗ်ာပဲဆိုခိုင္းၿပီး သူတို႔ ဆရာမ လက္ထဲပဲ အပ္လုိက္ေတာ့မည္ စဥ္းစားသည္။ “အားလံုး သစ္ေစ့ေလးေတြ လုပ္ၾကမယ္.... ကိုယ့္ေနရာမွာကိုေနပါ။ ဆရာမ လုပ္သလို လိုက္လုပ္ၾကပါ။” အင္း သည္လိုေတာ့လည္း အားလံုးလိုက္လုပ္ၾကသည္။ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ အားရပါးရ ေအာ္ဟစ္ သီဆိုၾကသည္။ လြတ္လပ္စြာ ကိုယ္ကို လႈပ္ရွား ယိမ္းႏြဲ႕ၾကေလသည္။



++++++++++++


သူငယ္ခ်င္းကေျပာသည္။
“သည္က ဆရာမေလး ႏွစ္ေယာက္ကို နင္တက္ခဲ့တဲ့ သင္တန္းက ကေလးဗဟိုျပဳ သင္နည္းတို႔ ဘာတို႔ နည္းနည္း ေလာက္ ေျပာျပေပးခဲ့ပါဟာ။ နည္းေလးေတြလည္း ျပေပးခဲ့ပါဦး” တဲ့။

တကယ္ေတာ့ က်မက အစိုးရ၀န္ထမ္း ဆရာမ မဟုတ္ပါ။ ေခတ္မီ စာသင္ၾကားနည္း သင္တန္းေတြကိုေတာ့ တက္ခဲ့ဖူးသည္။ စာေတြ႕လည္း ေလ့လာခဲ့သည္။ လက္ေတြ႕လည္း စနစ္တက် ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ စာသင္ခန္းေတြမွာ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္း အစံုအလင္နဲ႔ သင္ျပေလ့က်င့္ ခဲ့ဖူးသည္။ ကေလး ၂၅ ေယာက္ ထက္မပိုတဲ့ စာသင္ခန္းေတြမွာ အုပ္စုဖြဲ႕ ကစားနည္း ေတြ၊ ကေလးေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး ေျပာဆို တာေတြ၊ ကေလးေတြရဲ႕ ပင္ကိုမူလ စြမ္းရည္ေတြ အေတြးအေခၚေတြကို ပိုမို ေတာက္ပ လာေစမဲ့ နည္းလမ္း ေတြသံုးလို႔ သင္ၾကားျပသေပးခဲ့ဖူးသည္ေပါ့။ ကေလး စိတ္ပညာ စာအုပ္ေတြ၊ ကေလးဖြံ႕ျဖိဳးမႈ စာအုပ္ ေတြကို လည္း ဖတ္ခဲ့ဖူးသည္ေပါ့။

လက္ေတြ႕ဘ၀မွာ သူငယ္တန္းကေန ေလးတန္းအထိ ေက်ာင္းသား တစ္ရာနီးပါးကို ဘာသာစံု ျပေနရတဲ့ သည္ဆရာမေလး ႏွစ္ေယာက္ကို သံုးလေလာက္ သင္တန္းေတြတက္ၿပီး သိခဲ့တဲ့ က်မက ဘာေတြမ်ား ေျပာျပရမွာပါလိမ့္။ ကေလးေတြကို မရုိက္ပါနဲ႔ တုတ္မကိုင္ပါနဲ႔လို႔ ေျပာရမလား။ ဆရာကခ်ည္းသင္မေပးပါနဲ႔။ သူတို႔ကို ေဆြးေႏြးေစပါ။ သူတို႔ ေျပာတာကို နားေထာင္ေပးပါလို႔ ေျပာရင္ ကေလး တစ္ရာရဲ႕ ေျပာစကားကို နားေလးေပါက္ထဲနဲ႔ နားေထာင္ႏိုင္ပါ့မလား။ ကစားနည္းေလးေတြကိုသံုးၿပီး ကစားရင္း စာသင္ပါလို႔ အၾကံေပးရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း သိပ္မလိုတဲ့ ကစားနည္းေလးေတြ ကို စဥ္းစားၾကံဆၿပီး နည္းေပးခဲ့ရင္ ေကာင္းမယ္ ထင္ပါရဲ႕။

“အင္း ဆရာမတို႔ရယ္ နည္းေတြကေတာ့ သည္လို သည္လို ရွိပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ေစတနာ နဲ႕ ၀ါသနာ ကို ဗဟုိျပဳၿပီး ကိုယ့္ အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ သင္နည္းေတြကို ကိုယ္တိုင္ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ပဲ သင္ၾကပါ။ အစိုးရက ျပဌာန္းထားတဲ့ သင္႐ုိးညႊန္းတမ္းကိုလည္း ကုန္ေအာင္သင္ရမွာဆိုေတာ့ အျမဲတမ္း ကစားနည္းေတြနဲ႔ခ်ည္း မသင္ေပးႏိုင္ေတာ့ တစ္ပတ္မွာ တစ္ရက္ေလာက္ ေတာ့ ေပ်ာ္စရာ စာသင္ခန္းေလး ျဖစ္ေအာင္ သင္ေပးေပါ့ ေနာ္။”

“ဟုတ္ကဲ့ပါ အစ္မရယ္၊ က်မတို႔ကလည္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ေက်ာင္းက ခန္႔ထားတဲ့ဆရာမေတြဆိုေပမဲ့ ေခတ္မီနည္းေတြ နဲ႔လည္း သင္ေပးခ်င္ပါတယ္။ ခုေလာက္ေျပာျပတာကိုပဲ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေနာက္ၾကံဳရင္လည္း သင္တန္းေတြ ဖြင့္ေပးရင္ က်မတို႔ တက္ခ်င္ပါတယ္။ က်မတို႔လည္း ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို တိုးတက္ခ်င္တယ္ေလ”
“ဟုတ္တာေပါ့ ဆရာမတို႔ရယ္။ ဆရာဆိုတာ ဓားေသြးေက်ာက္တဲ့။ က်မေတာ့လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔ကိုသင္ရင္း ကိုယ္က ဘာလို႔ လံုးပါးပါးရမွာလဲ။ သူတို႔လည္း ထက္ျမက္၊ ကိုယ္လည္း တိုးတက္ရမွာေပါ့။”

က်မက က်မထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို ဆက္ၿပီး ေျပာျပန္သည္။

“ ေနာက္ၿပီး ..... ဆရာမတို႔ ရဲ႕ ကေလးေတြကို ဘြဲ႕ရ ပညာတတ္ႀကီးေတြ ျဖစ္ေစရမယ္လို႔ ၾကံဳး၀ါးစရာမလိုပါဘူး။ ဘြဲ႕မရလည္း အေကာင္းအဆိုးကို ခြဲျခားသိတဲ့ ကေလးေတြ ျဖစ္ေအာင္၊ ေလာကကို အက်ဳိးျပဳႏိုင္တဲ့ လူေတြ ျဖစ္လာဖို႔ပဲ လိုတာပါ။ မိဘေတြက ကိုယ့္သားသမီးကို ဘြဲ႕ရေအာင္ သင္ေပးႏိုင္မွ တာ၀န္ေက်တယ္ ထင္ေနၾကတာ။ အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာရပ္ေတြ သင္ေပးဖို႔ လိုတာကို ေမ့ေနၾကတယ္”

“ အစ္မေရ ... သည္ပတ္၀န္းက်င္က မိဘေတြကေတာ့ အဲလိုမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က ဘြဲ႕ရျပီးလည္း ထမင္းငတ္တာပဲ။ ဘြဲ႕ရတာ အထင္ႀကီးဖို႔မရွိဘူးတဲ့။ သူတို႔ ေက်ာင္ပို႔တာက အိမ္မွာ ထိန္းရသက္သာေအာင္ ေက်ာင္းပို႔ေနတာ အစ္မေရ။ ခိုင္းလို႔ရတဲ့ အရြယ္ေရာက္ရင္ ေက်ာင္းဆက္မထားေတာ့ဘူး။ ခုလည္း တခ်ဳိ႕ဆို ဆရာေတာ္က အတင္း ေက်ာင္းထားခုိင္းလို႔ ပိုက္ဆံလည္းမကုန္လို႔ ထားေနတာ”

“ ဟုတ္လား။ အင္း ... ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေလ သည္ကေလးေတြ ေက်ာင္းမွာ ရွိေနသမွ်ေတာ့ သူတို႔ကို စာတတ္ေအာင္ သင္ေပးႏိုင္ေသးတာေပါ့။ ဆရာမတို႔ စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။ ေစတနာက အက်ဳိးေပးမွာပါ။”

သူငယ္ခ်င္းက ၀င္ၿပီး အရႊန္းေဖာက္သည္။

“ဆရာမရယ္ ကိုယ္က ကေလးေတြသင္ေပးတာပဲ။ လူႀကီးေတြကို သင္ေပးတာမွ မဟုတ္တာ။ လူႀကီးဆိုတာမ်ဳိးက သင္လို႔မရေတာ့ဘူး လႊတ္ထားလိုက္ေတာ့”

ဆရာမေလးက သေဘာက်စြာရယ္ေမာရင္း ေျပာလိုက္သည္။
“ဟင္း ..ဟင္း.... ဟုတ္ပါတယ္။ စိတ္ဓါတ္လည္း မက်ပါဘူး။ ကိုယ့္တာ၀န္ေက်ဖို႔ပဲ ဂရုစိုက္ပါတယ္”

ဆရာမေလးကို စိတ္ဓါတ္မက်ဖုိ႔ အားေပးေသာ က်မကိုယ္တိုင္ကေတာ့ မရယ္ႏိုင္ပဲ ေမာရင္း.....
အင္း .... ငါေရာ ကိုယ့္တာ၀န္ေက်ရဲ႕လား...

ျပင္ဆင္လာခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာေလးတစ္ခုကိုေတာင္ ၿပီးေအာင္ မသင္ေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ က်မကေရာ ....တာ၀န္ေက်ပါရဲ႕လား...
က်မ နားထဲ မွာေတာ့.. ကေလး ေတြ ရဲ႕ အသံေလး ေတြ စီညံ ေန ပါေသးသည္။


ေလၿငိမ္ၿငိမ္ ...သစ္ပင္ႀကီး ၿငိမ္
ေလျပင္းတိုက္ေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္တယ္...ေဟာဒီလိုျဖစ္တယ္
ေလျပင္းတိုက္ေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္တယ္...ေဟာဒီလိုျဖစ္တယ္
အေရွ႕ကတိုက္ေတာ့ အေနာက္ကိုယိမ္းတယ္
အေနာက္က တိုက္ေတာ့ အေရွ႕ကိုယိမ္းတယ္
ညာဘက္ကတိုက္ေတာ့ ဘယ္ဘက္ကိုယိမ္းတယ္
ဘယ္ဘက္ကတိုက္ေတာ့ ညာဘက္ကိုယိမ္းတယ္
ေလျငိမ္ျငိမ္ သစ္ပင္ၾကီးၿငိမ္...