ေကာင္းေသာ စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စဥ္းစားေတြးေတာစရာမ်ား (၂)

-သိန္းႏိုင္-

သင္ယူေလ့လာမႈတိုးတက္ေစဖို႔

ဒါကာပညာေရးလုပ္ငန္းအညႊန္းေဘာင္ Dakar Framework for Actionရဲ႕ အားလံုးအတြက္ ပညာေရး အစီအစဥ္ Education For All (EFA) ကို အရင္ဆံုး က်ေနာ္ေဆြးေႏြးပါရေစ။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တုန္းက ႏိုင္ငံတုိင္းရဲ႕အစိုးရအားလံုးတခဲနက္ သေဘာတူညီ လက္မွတ္ေရးထိုးထားခဲ့တဲ့ ဒီစာခ်ဳပ္ဟာ အေသအခ်ာ ျပင္ဆင္ထားတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ထဲမွာ ပါတဲ့အတုိင္းဆိုရင္ ဆရာဆရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ေအာက္ပါ အခ်က္ေတြကို ျပဳစုထားရွိတယ္။

ဆရာဆရာမ်ားကို -

• ေလးစားသမႈရွိရမယ္။ ခံစားခြင့္လစာ ထိုက္တန္စြာရရွိသင့္တယ္။
• သင္တန္းရရွိသင့္ျပီး စဥ္ဆက္မျပတ္ လုပ္ငန္းခြင္အရည္အခ်င္းျမွင့္ သင္တန္းေတြတက္ေရာက္ေစ သင့္တယ္။
• သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္ျပီးသက္ေရာက္မႈေတြျဖစ္ေစမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရာ မွာ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရရွိရမယ္။
• ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕ သင္ယူေလ့လာမႈပံုစံေတြ၊ ရုပ္ပိုင္းႏွင့္ အသိဥာဏ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ပံု မတူ ျခားနားခ်က္ေတြကို သေဘာေပါက္နားလည္ထားရမယ္။
• အာရံုႏိုးၾကားေစျပီး ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္သင္ယူေလ့လာႏိုင္တဲ့ စာသင္ခန္းအေနအထား၊ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးတတ္ရမယ္။
• ေက်ာင္းဆရာအလုပ္အကိုင္ရဲ႕တာ၀န္၀တၱရားေတြကို လက္ခံျပီး ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႕ ရပ္ရြာလူ႕အဖြဲ႕ အစည္းအေပၚမွာ တာ၀န္ခံႏုိင္ရမယ္။

ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမအသစ္ စုေဆာင္းပံုကို ၾကည့္ၾကရေအာင္။ ဆရာအလုပ္ အကိုင္အတြက္ ပိုမိုသင့္ေတာ္ကိုက္ညီတဲ့ သင္တန္းသူ၊ သင္တန္းသားေတြကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီလိုလုပ္မွကို ျဖစ္မွာပါ။ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၅ မွာ အာရွတိုက္အတြင္း အားလံုးအတြက္ ပညာေရး EFA ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ေအာင္ျမင္ႏုိင္ဖို႕အတြက္ဆိုရင္ ဆရာဆရာမအသစ္ ေလးသန္းထပ္လိုမွာျဖစ္တယ္လို႕ ယူနက္စကိုအဖြဲ႕ၾကီးက ခန္႕မွန္းထားပါတယ္။

ဆရာအတတ္ပညာ သင္တန္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

တိုင္းျပည္ရဲ႕ဦးေဆာင္မႈကေန အဆင့္ဆင့္တိုင္းက ႏုိင္ငံေရးအရ အေထာက္အပံ့ကို အမ်ားၾကီးလိုအပ္တယ္။ ပညာေရးအတြက္ပါ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားအတြက္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့လည္း ထက္ျမက္တဲ့ဘြဲ႕ရလူငယ္မ်ား ေက်ာင္းဆရာအလုပ္လုပ္ဖို႕အတြက္ မက္လံုးေတြထားရွိသင့္တယ္။

ဆရာအလုပ္အကုိုင္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ဘ၀တစ္သက္တာေလ့လာရာမွာ လုပ္ငန္းခြင္ အၾကိဳဆရာ အတတ္ပညာ သင္တန္းဟာ အင္မတန္မွ အေရးၾကီးလွပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမေလာင္းမ်ားဟာ ႏွစ္အေတာ္ၾကာၾကာ ေကာလိပ္ စာသင္ခန္းမ်ား အတြင္းမွာ ပ်င္းရိေလးတြဲစြာထိုင္ျပီး သင္ယူျခင္း-သင္ၾကားျခင္းသီအိုရီေတြကို ေလ့လာေနၾက ရတာေတာ့ျဖင့္ ကံဆိုးလွပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ လုပ္ငန္းခြင္အၾကိဳဆရာအတတ္ပညာ သင္တန္းစနစ္ကို ဘယ္လိုမ်ား ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲႏိုင္မလဲ။

အရင္ဆံုးအေနနဲ႕ ဆရာအတတ္ပညာသင္တန္းေတြဟာ ပညာေရးဘြဲ႕သင္တန္းျဖစ္ေစ၊ ဘြဲ႕လြန္ဒီဂရီေတြ ျဖစ္ေစ စာသင္ခန္းအတြင္း အေတြ႕အၾကံဳ အေတာ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ရမွာျဖစ္တယ္။

ဆရာအတတ္ပညာ သင္တန္းေတြမွာ အေရးၾကီးတဲ့အျခား စြမ္းရည္ ၃ မ်ဳိးကိုလည္းထည့္သြင္းသင့္ပါတယ္။

• -
  ဆရာဆရာမမ်ားဟာ ေက်ာင္းေတြကို က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္ျပီး၊ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္း လံုျခံဳေႏြးေထြး တဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာကို သိရွိထားရမယ္။
• 
  ဆရာဆရာမမ်ားဟာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၊ သူတို႕ရဲ႕မိသားစု၀င္မ်ားနဲ႕ ရပ္ရြာလူ႕အဖြဲ႕ အစည္းရဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာကို ေလ့လာထားရမယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ -
  
• ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားဟာ စာသင္သားမ်ားရဲ႕ ပုဂၢလလိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ပညာေရး အထူးအကူအညီ လိုအပ္မႈေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ဖို႕အတြက္ သီးသန္႕စြမ္းရည္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ရရွိထားရမယ္။

ကဲအခု လုပ္ငန္းခြင္မွာ ေနရာခ်ထားေရးကို ၾကည့္ၾကရေအာင္။ မူလတန္းေက်ာင္းေလးရဲ႕ ပထမတန္းမွာ စာသင္ဖို႕ ဘယ္လိုဆရာဆရာမမ်ဳိးကို တာ၀န္ေပးၾကပါသလဲ။ က်ေနာ္တို႕အားလံုး သိရွိၾကတဲ့အတုိင္း အေတာ္ဆံုး ဆရာဆရာမေတြေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ေတာ္ေသာ၊ ေကာင္းေသာ ဆရာဆရာမမ်ားကို သူတို႕ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ရည္အလိုက္ အလိုအပ္ဆံုးေနရာေတြမွာ တာ၀န္ေပးၾကရမွာပါ။

ေက်ာင္းေတြမွာ တာ၀န္ေပးအပ္မႈနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ခက္ခဲတဲ့ ေနရာေဒသေတြကို ထက္ျမက္ ထူးခၽြန္တဲ့ ဆရာဆရာမေတြသြားျပီး စာသင္ဖို႕အတြက္ ဘယ္လုိလုပ္လုပ္ေပးၾကမလဲ။ အပိုေဆာင္းဆု ေၾကးေငြ အပါအ၀င္ မက္လံုးေတြေပးစရာ အမ်ားၾကီးရွိေနပါတယ္။

ေက်ာင္းဆရာအလုပ္အကိုင္ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္မႈ

အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြ ဆရာအတတ္ပညာကို ေလ့လာၾက၊ အရည္ အေသြးျပည့္မီတဲ့သင္တန္းေတြမွာ တက္ၾက၊ အလိုအပ္ဆံုးေနရာေတြ၊ အတန္းေတြမွာ စာသင္ၾကားၾက။ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္မွာ ျမဲေနဖို႕နဲ႕ စာသင္ၾကားျခင္း ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေစဖို႕အတြက္ ဘာ္ေတြမ်ား လုပ္ေပးႏုိင္မလဲ။

ပထမဆံုးအေနနဲ႕ေတာ့ ဆရာဆရာမအသစ္ေတြကို ေက်ာင္းလုပ္ငန္းမိတ္ဆက္အစီအစဥ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္ လက္ေတြ႕ အစမ္းခန္႕ကာလအစီအစဥ္ေတြကို က်ေနာ္တို႕ အေသအခ်ာစီစဥ္လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္တယ္။
ဆရာအတတ္ပညာသင္တန္းကာလ အစပိုင္းကတည္းက ဆရာဆရာမေလာင္းေတြကို မိမိတို႕ရဲ႕သင္ၾကားမႈကို ျပန္လွန္ေလ့လာသံုးသပ္တတ္တဲ့သူေတြျဖစ္လာဖို႕ ေလ့က်င့္သင္ၾကားရံုတင္မကဘဲ မိမိအထက္က ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ဆရာဆရာမေတြႏွင့္ပါ စာသင္ၾကားေရး တိုးတက္လာေစဖို႕ အတူတကြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့သူေတြ ျဖစ္လာေအာင္လည္း ေလ့က်င့္ေပးရမွာပါ။

ေနာက္ဆံုးတစ္ခ်က္အေနနဲ႕ေတာ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို ဆရာအလုပ္အကိုင္ရဲ႕ တိုးတက္မႈအတြက္ ေရွ႕ဆက္ လမ္းဖြင့္ေပးျခင္းနွင့္ အဆင့္ျမင့္တာ၀န္ေတြယူႏုိင္ဖို႕ကို လမ္းေၾကာင္း ၂ ခုနဲ႕ထားရွိရမယ္။ ပညာေရး ဆိုင္ရာ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပညာရွင္လမ္းေၾကာင္းေတြကတဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ေျပာရယင္ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအတြက္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ေက်ာင္းဆရာအစည္းအရံုးေတြ၊ သမဂၢေတြဖြဲ႔စည္းေပးရမယ္။ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ တက္ၾကြစြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ အားေပးရမယ္။

ကေလးတုိင္းဟာသီးသန္႕ျဖစ္တည္ျပီး ရွင္သန္ေနတယ္လို႕က်ေနာ္တို႕ ယံုၾကည္တယ္ဆိုယင္ “ဆရာ” ရယ္လို႕ ထုိက္တန္စြာ အေခၚခံႏိုင္သူ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ေတြက စာသင္ခန္းတိုင္းရွိ ကေလးတိုင္းကို လမ္းညႊန္ ဦးေဆာင္မႈေပးျပီး စာသင္ၾကား ျပသေပးရလိမ့္မယ္။ ကေလးေတြဟာ စံျပဳႏိုင္သူ၊ လမ္းညႊန္ႏိုင္သူ ရရွိဖို႕ လိုအပ္သလို ရရွိသင့္တယ္။ ပိုျပီးေတာ့ မေရရာမတိက်လွတဲ့ အနာဂတ္ကာလစိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုင္ ႏုိင္ဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့စြမ္းရည္ေတြ ရရွိႏိုင္ဖို႕ျဖစ္တယ္။ ဒီအေျခအေနထက္ ေလ်ာ့နည္းျပီး လုပ္လို႕ မသင့္တဲ့ အဖိုးထိုက္ ရတနာေလးေတြ မဟုတ္လား။

(Ref: BKK post 13 &2 1 Jan 2009 Sheldon Shaeffer ရွယ္ဒန္ေရွးဖာဟာ ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ ယူနက္စကို အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ ပညာေရးျဗဴရိုရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္ျပီး ၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာလမွာ အျငိမ္းစားယူခဲ့တယ္။ နယူးေယာက္နဲ႕ ဘန္ေကာက္ ယူနီဆက္၊ အင္ဒိုနီးရွား ဖို႕ဒ္ ေဖာင္ေဒးရွင္း၊ ပဲရစ္ အေျခစိုက္ ပညာေရးစီမံကိန္းေရးဆြဲေရး ႏိုင္ငံတကာအင္စတီက်ဴ႕၊ ကေနဒါႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရးသုေတသနဌာနေတြမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့တယ္။)