ဥာဏ္အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု

Written by ႏွင္းဆီ
Thursday, 30 July 2009 10:55
ဖူးငံု ဆယ္ေက်ာ္သက္မဂၢဇင္း ၾသဂုတ္လ ၂၀၀၉

ကြၽန္မ မႏွစ္က ျမန္မာျပည္ကို ပထမဦးဆံုး ေရာက္ခဲ့တုန္းက ရန္ကုန္မွာ တစ္လေနရင္း ျမန္မာလူမႈေရး အေၾကာင္း စိတ္၀င္စားစရာေတြ အစံု သိခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္မက တကၠသိုလ္မွာ ပညာေရး ပါရဂူဘြဲ႕အတြက္ စာတမ္းျပဳစုေနတဲ့သူ ျဖစ္တဲ့ အေလ်ာက္ ျမန္မာပညာေရး စနစ္အေၾကာင္း အထူးျပဳ စူးစမ္းရင္း ျမန္မာ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ပညာေရးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို ခဏခဏ ေဆြးေႏြးမိတတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ ေျပာတာေတြထဲမွာ တစ္ခုက ကြၽန္မအေနနဲ႔ သိပ္အံ့ၾသစရာ မေကာင္းဘူးဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ သူတို႔ ေျပာတာ က ျမန္မာျပည္မွာ တကၠသိုလ္ ၀င္စာေမးပြဲ ေအာင္စာရင္း အရ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ၀င္ခြင့္ သတ္မွတ္ထားေတာ့ အမွတ္သိပ္ေကာင္းရင္ သိပၸံကို ေလ့လာခြင့္ရၿပီး အမွတ္မေကာင္းရင္ ၀ိဇၨာပညာရပ္ကိုပဲ ေလ့လာခြင့္ရတယ္။ အမွတ္ အေကာင္းဆံုးပဲ ဆိုရင္ ဆရာ၀န္အျဖစ္ ဒါမွမဟုတ္ အင္ဂ်င္နီယာအျဖစ္ အလုပ္ လုပ္ႏိုင္တယ္။

ဒီအခ်က္ေတြက ဘာျဖစ္လို႔ ကြၽန္မအေနနဲ႔ အံ့ၾသစရာေကာင္းသလဲ ဆိုေတာ့ ဒါေတြက အေမရိကန္ပညာေရး စနစ္နဲ႔ မတူပါဘူး။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ကေတာ့ အထက္တန္းေက်ာင္းၿပီးလို႔ တကၠသိုလ္ကိုတက္ခ်င္ရင္ အက္စ္ေအတီ (SAT) လို႔ေခၚတဲ့ စာေမးပြဲတစ္ခုကို ေျဖရေပမယ့္ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္း ၀င္ခြင့္က ဒီစာေမးပြဲရဲ႕ အမွတ္ စာရင္းေပၚမွာ မတည္ပါဘူး။ အမွတ္ေကာင္းရင္ ဂုဏ္ရွိတဲ့ တကၠသိုလ္မွာ ၀င္ခြင့္ရမွာပဲ။ အမွတ္ မေကာင္းဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္းတဲ့ တကၠသိုလ္ မ၀င္ႏိုင္ဘူးဆိုတာက ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ တကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္ဆိုတာ SAT အမွတ္အျပင္ အထက္တန္း ေက်ာင္းမွာရတဲ့ အမွတ္၊ အားကစားနဲ႔ တျခား ေက်ာင္းအျပင္ အလုပ္ေတြ၊ ဆရာ၊ ဆရာမရဲ႕ ေထာက္ခံစာေတြ အေပၚ မွာတည္တယ္။ (ဒီ ေက်ာင္းအျပင္ အလုပ္ေတြ ဆိုတာ ဂီတ၊ အႏုပညာ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈစတဲ့ အရည္အခ်င္း ေတြကို ေဖာ္ျပႏိုင္တဲ့ ကိစၥေတြပါပဲ။)

ဥပမာ ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္က SAT မွာ အမွတ္ ေကာင္းေကာင္း ရေပမယ့္ အထက္တန္းေက်ာင္း မွာရတဲ့ အမွတ္က မေကာင္းရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာင္းအျပင္ ကိစၥ သိပ္မပါ၀င္ဖူးဘူး ဆိုရင္ အေကာင္းဆံုး တကၠသိုလ္ေတြကို ၀င္ခြင့္ရခ်င္မွရ မယ္။ ဒါေပမယ့္ တကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္ရၿပီးရင္ေတာ့ ႀကိဳက္တဲ့ ဘာသာရပ္ကို ေလ့လာလို႔ရတယ္။

ဒီ အေမရိကန္စနစ္မွာ တကၠသိုလ္ ေရာက္ရင္ ဘယ္ဘာသာရပ္ ေလ့လာမယ္ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ကို အထက္တန္း ေက်ာင္းၿပီးတာနဲ႔တန္း ဆံုးျဖတ္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြက တကၠသိုလ္ ေရာက္ၿပီး တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ၾကာၿပီးမွ အဓိကအ ထူးျပဳ ဘာသာရပ္ကို ေရြးၾကရတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘီေအ(B.A)၊ ဘီအက္စ္စီ (B.Sc) ဘြဲ႕ရၿပီးမွ ဆရာ၀န္၊ ေရွ႕ေန၊ ဆရာမျဖစ္ခ်င္ရင္ အထူး စာေမးပြဲ ေနာက္တစ္ခု ထပ္ေျဖရတယ္။ ဒီ အထူး စာေမးပြဲဆိုတာ (၀ိဇၨာနဲ႔ သိပၸံပညာရပ္ေတြ အတြက္) ဂ်ီအာရ္အီး GRE, (ဥပေဒအတြက္) အယ္လ္ဆတ္ LSAT, (ေဆးတကၠသိုလ္အတြက္) အမ္ခတ္ MCAT ျဖစ္ၿပီး အမွတ္အရ ဘြဲ႕လြန္ သင္တန္း ၀င္ခြင့္ ရ၊ မရ ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။ GREက အပိုင္း ၃ ပိုင္းခြဲထားၿပီး တစ္ပိုင္းက သခ်ၤာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကိုေျဖရတယ္။ ေနာက္တစ္ပိုင္းက ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ေျဖရတယ္။ ေနာက္တစ္ပိုင္းမွာ က်ေတာ့ စာစီစာကံုး ေရးရတာပါ။ ၀ိဇၨာပညာ ရပ္ကိုေလ့လာခ်င္တဲ့ သူေတြအတြက္ သခ်ၤာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အပိုင္းမွာရတဲ့ အမွတ္က အေရးမႀကီးပါဘူး။ ဥပမာ ကြၽန္မ ပညာေရး ပါရဂူ သင္တန္းကို ၀င္ခြင့္ရဖို႔ ေလွ်ာက္တုန္းက ကြၽန္မက သခ်ၤာကို သိပ္မကြၽမ္းက်င္ေပမယ့္ ပါရဂူ သင္တန္းကို ၀င္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ စနစ္နဲ႔ ျမန္မာစနစ္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ရင္ဥာဏ္အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျခားနားတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္ ဆိုတာကို ျမင္ႏိုင္တယ္။ ျမန္မာစနစ္အရ ဥာဏ္ကို ဘယ္လို ျမင္သလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ကြၽန္မ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတုန္းက ပညာမွာ အသိ ပညာ၊ အတတ္ပညာ ဆိုၿပီး ပညာႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္ လို႔ သိရတယ္။ အတတ္ပညာက အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပံု ရေပမယ့္ ျမန္မာ စာေမးပြဲစနစ္ အရဆိုရင္ အသိ ပညာကေတာ့ တစ္မ်ဳိးပဲ ရွိတယ္လို႔ ယူဆပါ တယ္။ ဒီစနစ္အရ သိပၸံကို နားလည္ႏိုင္တဲ့ လူေတြ က စာေပ၊ သမိုင္း၊ အႏုပညာကို နားလည္ႏိုင္တဲ့ လူထက္ ပိုဥာဏ္စြမ္းၾကတယ္လို႔ ဆိုလိုခ်င္ပံုပါပဲ။

ျမန္မာစနစ္မွာ ေကာင္းတာက အေရးႀကီးတဲ့ အလုပ္ အတြက္ အေကာင္းဆံုး ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြပဲ လုပ္လို႔ လူမႈေရး အတြက္ ေကာင္းတဲ့အျပင္ ဒီအေရးႀကီးတဲ့ အလုပ္အတြက္ ၀န္ထမ္း အလံုအေလာက္ရွိမယ္။ ေတာ္တဲ့ အင္ဂ်င္ နီယာရွိရင္ ခိုင္တဲ့ တံတားရမွာပဲ။ အခု အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံမွာ ျပႆနာတစ္ခုက ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမ အလံုအေလာက္ မရွိဘူး။ အလုပ္၀င္ခြင့္ကို စာေမးပြဲ အမွတ္အရ သတ္မွတ္ ဆံုးျဖတ္ရင္ ဒီျပႆနာ ရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ကြၽန္မ ထင္မိတယ္။

အေမရိကန္ စနစ္ကေတာ့ ဥာဏ္ဆိုတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္လို႔ ယူဆေတာ့ အဲဒီ ဥာဏ္အမ်ဳိး မ်ဳိးကို စစ္ခ်င္ရင္ စစ္တမ္းထုတ္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး သံုးရတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီယူဆခ်က္ အရ သိပၸံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္က အေရးႀကီးဆံုးပဲ ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၁၀၊ ၂၀ အတြင္းမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာ ဥာဏ္ အေၾကာင္းယူဆခ်က္ေတြ အမ်ား ႀကီး ေျပာင္းလဲလာခဲ့တယ္။ ၁၉၈၃ မွာ ေဟာင္း ၀ဒ္ဂါရ္ဒနာ(Howard Gardner)ဆိုတဲ့ ပညာေရး ပါေမာကၡ တစ္ေယာက္က ဥာဏ္အမ်ဳိးမ်ဳိး အေၾကာင္း စာအုပ္ တစ္အုပ္ ေရးခဲ့တယ္။ ဒီစာအုပ္ မွာ သူ႔ရဲ႕ ဥာဏ္မ်ဳိးစံု သီအိုရီ(Theory of Multiple Intelligences) ဆိုတာကို ရွင္းျပတယ္။

သူ႔သီအိုရီ အရ ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္ (Linguistic Intelligence)၊ ယုတၱိနဲ႔ သခ်ၤာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္ (Logical-Mathematical Intelligence)၊ ဂီတနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္ (Musical Intelligence)၊ ကိုယ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္ (Bodily-Kinesthetic Intelligence))၊ ေနရာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္(Spatial Intelligence)၊ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္ (Interpersonal Intelligence)၊ မိမိကို နားလည္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္ (Intrapersonal Intelligence) ဆိုတဲ့ ဥာဏ္ ၇ မ်ဳိးရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အဲဒီဥာဏ္ေတြကို ပိုနားလည္ေအာင္ ကြၽန္မ အျမင္ကို နည္းနည္း ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာ လူတစ္ေယာက္က ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းရင္ ဘာသာစကားေတြကုိ လြယ္လြယ္ သင္ႏိုင္ၿပီး စကားအဓိပၸာယ္ကို ေကာင္းေကာင္း ေျပာျပႏိုင္တယ္ဆို ေတာ့ စာေရးဆရာ/ဆရာမ၊ ကဗ်ာဆရာ/ဆရာမ၊ ေရွ႕ေနအေနနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရင္ အဆင္ေျပမွာပဲ။ ယုတၱိနဲ႔ သခ်ၤာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းရင္ သဘာ၀ သိပၸံနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ အလုပ္မွာ ကြၽမ္းက်င္မယ္။

ဂီတနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းရင္ ဂီတစာဆို၊ ဂီတသမား အေနနဲ႔ ပန္းဆြတ္မယ္။ ကိုယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္မွာ စြမ္းရင္ေတာ့ အားကစား၊ အက ဟန္က်မယ္။ ေနရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းတဲ့ လူက်ေတာ့ ပစၥည္းေတြကို ဘယ္လို ေနရာတက် ထားသင့္ သလဲလို႔ စိတ္ကူးႏိုင္လို႔ ဗိသုကာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ အေနနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရင္ ကြၽမ္းက်င္မယ္။ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္းသူ ကေတာ့ လူေတြရဲ႕ အမူအရာ၊ စိတ္ခံစားမႈကို ေကာင္းေကာင္း နားလည္ ႏိုင္လို႔ ေစ်းေရာင္းသူ၊ ေခါင္းေဆာင္၊ အၾကံေပး စတဲ့အလုပ္ေတြမွာ ေပါက္ေျမာက္မယ္။ မိမိ ကိုယ္ကို နားလည္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္စြမ္း ရင္ေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူ ေကာင္းေကာင္း နားလည္တဲ့ သူျဖစ္လို႔ ဘာအလုပ္မွာျဖစ္ျဖစ္ အက်ဳိးရွိမွာပဲ။ ေနာက္ၿပီး တျခား ဘာဥာဏ္ေတြ ရွိပါလိမ့္ဦးမလဲ လို႔ ေတြးၾကည့္ၾကပါစို႔။

ဥပမာ ကိုယ္က်င့္ တရားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္(Moral Intelligence) စကၡဳနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဥာဏ္ (Visual Intelligence), အခ်က္အျပဳတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္ (Culinary Intelligence) စတဲ့ဥာဏ္ေတြလည္း ရွိမွာပဲ။ ဂါဒနာရဲ႕အဆိုအရ ဥာဏ္ေတြက ၀ါသနာပဲ ဆိုတဲ့ အယူအဆက သိပ္မမွန္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခု က တခ်ဳိ႕ လူေတြက ဥာဏ္ရွိၿပီး၊ တခ်ဳိ႕က ဥာဏ္မရွိဘူး ဆိုတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ တကယ္တမ္းေတာ့ လူေတြက ကိုယ္စီ ကိုယ္ငွ ဥာဏ္တစ္မ်ဳိးစီ ရွိၿပီး လူတိုင္းမွာ Unique Combination of Intelligence လို႔ေခၚတဲ့ တစ္မ်ဳိးစီ သူ႔နည္း သူ႔ဟန္နဲ႔ ဥာဏ္ေတြ ေပါင္းစုထားတာရွိၾကတယ္။

ဥပမာ ကြၽန္မက ေနရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္နဲ႔ ယုတိၱနဲ႔ သခ်ၤာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္မွာ သိပ္မစြမ္းဘဲ ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥာဏ္မွာ ပိုအားသန္လို႔ အင္ဂ်င္နီယာ အျဖစ္လုပ္ရင္ မေပါက္ေျမာက္ ႏိုင္ေပမယ့္ ေက်ာင္းဆရာမ အျဖစ္လုပ္ရင္ ပိုအဆင္ေျပတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဇာတိဥာဏ္ ရွိေပမယ့္ အဲဒီ ဥာဏ္ရင့္သန္ဖို႔ အခြင့္မရွိရင္ေရာ၊ ကိုယ္ပိုင္ ႀကိဳးစားမႈ မရွိရင္ေရာ ဇာတိဥာဏ္ရဲ႕ အစြမ္းအစ ေပၚမထြက္လာႏိုင္ဘူး။ ဒီေတာ့ ေက်ာင္းမွာ ကေလးေတြက ဥာဏ္မ်ဳိးစံုကို ရင့္သန္ဖို႔ အခြင့္ရွိဖို႔ အထူးလိုအပ္တယ္လို႔ ကြၽန္မ ျမင္တယ္။ အဲဒီသီအိုရီက အေမရိကန္ ပညာေရး စနစ္မွာ တစ္စတစ္စ အရာတြင္လာလို႔ တကၠသိုလ္၀င္ဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြကလည္း ေျပာင္းလဲလာၿပီး ၀င္ခြင့္က စာေမးပြဲ အမွတ္စာရင္းတစ္ခုတည္း အေပၚ မွာတည္တယ္ဆိုတာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။

ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ဥာဏ္အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယူဆခ်က္ေတြ မတူဘူးဆိုေတာ့ ပညာေရး စနစ္ေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္လို႔ မလြယ္ေပမယ့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးက တစ္မ်ဳိးစီ လူငယ္ေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိပါတယ္။ ေနာက္ဆိုရင္ ကြၽန္မ ျမန္မာ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ယူဆခ်က္ေတြအေၾကာင္း ပိုေလ့လာ ခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာျပည္မွာရွိတုန္းက ကာယအင္အားနဲ႔ ဥာဏအင္အား အေၾကာင္း ၾကားဖူးေပမယ့္ ဒီအင္အားႏွစ္ခုက ဘယ္လိုကြာ သလဲဆိုတာ ကြၽန္မ စိတ္၀င္စားတယ္။ ကာယ အင္အားက ကိုယ္နဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ဥာဏ္နဲ႔ ဆင္သလားဆိုတာ ကြၽန္မ စဥ္းစားေနပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကြၽန္မ ဒီအေၾကာင္း ေတြကိုေလ့လာေဆြးေႏြးရင္ တျခားပညာေရးကို စိတ္၀င္စားတဲ့ လူေတြက ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဗဟုသုတ ရၾကမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။


ႏွင္းဆီ


ႏွင္းဆီဟာ ေကာ္နဲလ္တကၠသိုလ္မွာ ပညာေရးဆိုင္ရာ ပါရဂူဘြဲ႕ တက္ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ေက်ာင္းသူ ျဖစ္ပါတယ္။ အမည္ရင္းက Rose Metro ျဖစ္ၿပီး သူဟာ ေကာ္နဲလ္တကၠသိုလ္မွာပဲ ျမန္မာစာကို သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ သူ ျမန္မာစာ ေလ့လာေနတာ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ အဓိက စိတ္၀င္စားတာက ပညာသင္ၾကားတဲ့ နည္းလမ္းအသြယ္ သြယ္ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ေက်ာင္းတစ္ဖက္ တက္သလို အေမရိကမွာရွိတဲ့ အထက္တန္းေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းမွာလည္း ဆရာမအျဖစ္ အလုပ္ လုပ္ေနပါတယ္။ အခုေဖာ္ျပတဲ့ ေဆာင္းပါးဟာ သူကိုယ္တိုင္ ျမန္မာဘာသာနဲ႕ ေရးထားတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ေက်ာင္းသူ တစ္ေယာက္ရဲ႕ ျမန္မာဘာသာနဲ႕ ေရးထားတဲ့ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။ ဖူးငံုတို႕အေနနဲ႕ သူ႕ေဆာင္းပါးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဖန္ အၾကံေပးလိုတာ ျဖစ္ေစ၊ သူ႕ကို တစ္ခုခု ေမးျမန္းခ်င္တာျဖစ္ေစ ဖူးငံုဆယ္ေက်ာ္သက္မဂၢဇင္း ကို စာေရးသားေပးပို႕ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႕ကို တိုက္႐ိုက္ စာေရးဆက္သြယ္ခ်င္ရင္ေတာ့ rose.metro@gmail.com This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it သို႕ စာေရးသား ဆက္သြယ္ႏိုင္ေၾကာင္းပါ။

အယ္ဒီတာ

သင္းသင္းခိုင္ စာက်က္ေနသည္ (၀တၳဳတို)

(၁)
အခ်ိန္ကား (၁၉၉၆) ခုႏွစ္
ေနရာကား ေတာင္ေပၚေျမ။

“မိခ်ိဳနဲ႕ မိသီ။ စကားေျပာတာ အသံေတြ ေလွ်ာ့ၾကဦးေလ။ ဟိုမွာ ငါ့သမီးေလး စာက်က္ေနတယ္”
အိမ္ေရွ႕ခန္းမွ အေမ့အသံ ထြက္ေပၚလာျပီးေနာက္တြင္ မၾကီးႏွင့္ မလတ္တို႕၏ ရယ္သံမ်ားက ရုတ္တရက္ တိတ္သြားသည္။ အေမက သူမ စာက်က္ခ်ိန္မွာ အသံေတြ မဆူညံရေအာင္ ထိန္းေပးေနက်။ သူမ ဆယ္တန္းေရာက္ကတည္းက ညဘက္ဆိုလွ်င္ အိမ္ရွိလူကုန္ တိတ္တိတ္ေနေပးၾကရသည္။ တေနကုန္ ကားေမာင္းထားရေသာ အေဖကေတာ့ ေမာျပီးေစာေစာအိပ္သည္မို႕ ကိစၥမရွိ။ တေနကုန္ ေဆးလိပ္လိပ္ထားရသမွ် ညက်မွ ကာတြန္းစာအုပ္ေလးဖတ္၊ သီခ်င္းေလး နားေထာင္တတ္ေလ့ရွိေသာ အစ္မ ႏွစ္ေယာက္အတြက္ကေတာ့ ကိစၥရွိသည္။ မေက်မနပ္ႏွင့္ ပြစိပြစိ လုပ္ၾကေပမယ့္ အေမ့လက္သံကို ေၾကာက္ၾကသည္မို႕ ဆူဆူပူပူ မလုပ္ရဲၾက။ ေျပာမိသာ ေျပာရေပမယ့္ ရွစ္တန္းထိသာ ေက်ာင္းေနဖူးေသာ အေဖ၊ ငါးတန္းထိသာ ေက်ာင္းေနဖူးေသာ အေမႏွင့္ ခုနစ္တန္းတဖုန္းဖုန္းက်ျပီး ေက်ာင္းထြက္ထားၾက ရေသာ မၾကီး၊ မလတ္တို႕ အၾကားတြင္ ဆယ္တန္းေက်ာင္းသူျဖစ္လာေသာ သူမအား တအိမ္လံုးက ၀ိုင္းျပီး အလိုလိုက္ထားၾကသည္။




ကုန္ေစ်းႏွဳန္းမ်ား တရိတ္ရိတ္တက္ေနေသာ ကာလတြင္ အိမ္က ထမင္း၀ိုင္းမွာ ဟင္းခြက္ေလးေတြ တစတစ နည္းလာေပမယ့္ သူမစာေမးပြဲအတြက္ လိုအပ္ေသာ အထူးထုတ္စာအုပ္မ်ားကိုေတာ့ ျခစ္ကုတ္ျပီး ၀ယ္ေပးၾကသည္။ သူမကလဲ မေနပါ။ စာၾကိဳးစားပါသည္။ ဆယ္တန္းကို ႏွစ္ခ်င္းေပါက္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေျဖလိုက္မည္ဟု စိတ္ထဲ ဆံုးျဖတ္ထားပါသည္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ညဆိုရင္ သူမစာက်က္သံေလးမ်ားက တအိမ္လံုးမွာ ညံေနသည္။ လက္လုပ္လက္စားမ်ားေသာ ဒီရပ္ကြက္ေလးထဲမွာ အထက္တန္းေက်ာင္းေနႏိုင္သူကလဲ နည္းတာမို႕ ရပ္ကြက္ထဲက လူမ်ားကလဲ သူမကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကေလသည္။ တခ်ိဳ႕ကလဲ အားေပးၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆယ္တန္းေအာင္လဲ ဘာမွ မထူးပါဘူး ေျပာၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကလဲ ညဆိုလွ်င္ သူမ စာေအာ္က်က္သံေလး ၾကားရတာ နားေထာင္ေကာင္းသည္ ဆိုၾကသည္။ ဒီလိုဆိုေတာ့လဲ သူတို႕ေတြ ၾကားေအာင္ ပိုေအာ္က်က္ျပရသည္ေပါ့။ သူမစာက်က္သံၾကားတိုင္း အေမကလဲ ၀မ္းသာအားရ ျဖစ္ေနသည္။ တခါတေလ သခ်ၤာတြက္ေနတုန္းေလး ျငိမ္ေနရင္ေတာင္ ဘာမ်ားျဖစ္လဲ၊ ေနမေကာင္းဘူးလားလို႕ လာေမးတတ္သည္။ အေမတင္မဟုတ္။ ေျခရင္းအိမ္က ေဒၚၾကီးပုကလဲ သူမကို အရမ္းဂရုစိုက္သည္။ တေလာက ဓာတုေဗဒ ညီမွ်ခ်င္းမ်ားကို အလြတ္ေအာ္က်က္တာ မ်ားသြားလို႕ အသံ၀င္သြားေတာ့ ေဒၚၾကီးပုက ၾကက္ဥအကာထဲ သံပရာရည္ညွစ္ျပီး လာပို႕ေပးသည္။ အသံျပန္ထြက္လာေအာင္လို႕တဲ့။ လူအမ်ားၾကားမွာ သူမက အဲေလာက္အထိ မ်က္ႏွာပြင့္သည္ေလ။

(၂)

“ဆယ္တန္း ေအာင္စာရင္းေတြ ထြက္ေတာ့မယ္တဲ့။ မိသင္းေတာ့ ဂုဏ္ထူးေတြ အမ်ားၾကီး ပါမွာပဲ”
“ေအးေလ။ သူဒီေလာက္ စာက်က္ထားတာ။ ငါတို႕ေတာ့ အရပ္ထဲမွာ မ်က္ႏွာပြင့္ဦးမယ္”

မၾကီးနဲ႕ မလတ္တို႕ အသံကို ၾကားရေတာ့ သူမ ၀မ္းနည္းသြားသည္။ သူမ အေျခအေနကို သူမသာ အသိဆံုး ျဖစ္သည္ေလ။ စာေတြ အမ်ားၾကီး က်က္ထားေပမယ့္ စာေမးပြဲခန္းထဲ ေရာက္ေတာ့ ဟိုဟာလဲ သိသလိုလို၊ ဒီဟာလဲ သိသလိုလိုေတြ ျဖစ္ျပီး ေရာေနသည္။ ဘာကိုမွ တိတိပပ မေျဖႏိုင္။ ရူပေဗဒ ေမးခြန္းမ်ားမွာလဲ သူမအလြတ္က်က္ထားေသာ ေမးခြန္းမ်ားက မပါ။ ဓာတုေဗဒ ေမးခြန္းေတြက်ေတာ့လဲ ဘာေတြမွန္းမသိ။ ဘိုင္အိုစကားလံုးေတြကိုလဲ မမွတ္မိေတာ့။ သိပၸံတြဲတခုတည္းႏွင့္တင္ အေျခအေန လံုး၀မေကာင္းမွန္း သူမတပ္အပ္သိပါသည္။ တျခားဘာသာေတြဆိုတာကလဲ တို႕ထိတို႕နန္႕ ေျဖခဲ့ရသည္မို႕ ေအာင္မွတ္က သိပ္မေသခ်ာလွ။ ဒုကၡပါပဲ။ ေအာင္စာရင္း မထြက္ပါေစနဲ႕ဟု သူမဆုေတာင္းေနမိသည္။

သို႕ေပမယ့္ သူမဆုေတာင္းက မျပည့္ခဲ့ပါ။ ဆယ္တန္းေအာင္စာရင္းက ခါတိုင္းႏွစ္ေတြထက္ပင္ ေစာျပီး ထြက္လာလိုက္ေသးသည္။ သူမသိေနျပီးသား အေျဖပင္ျဖစ္သည္။ ဆယ္တန္းေအာင္ေသာ အမည္စာရင္းမွာ သူမနာမည္ မပါခဲ့ပါ။ တအိမ္သားလံုး ခဲေလသမွ် သဲေရက်ရေလျပီ။ အေမ့မ်က္ႏွာက မေကာင္းလွ။ အေဖကေတာ့ “ဒီႏွစ္မေအာင္လဲ၊ ေနာက္ႏွစ္ေပါ့” လို႕ဆိုသည္။ မၾကီး၊ မလတ္တို႕မွာလဲ မ်က္ႏွာငယ္ေလးေတြႏွင့္။ ကိုယ့္အေျခအေနကို ၾကိဳသိျပီးသား ျဖစ္ေပမယ့္၊ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ သူမၾကိဳက်က္ထားခဲ့တဲ့ စာေတြက ေမးခြန္းနဲ႕ တလြဲတေခ်ာ္ျဖစ္ခဲ့တာကို သြားေျပာ၍ မရ။ သူမ စာက်က္တာကို အထင္ၾကီးေနၾကရာက အထင္ေသးသြားႏိုင္သည္။ ဒီေတာ့ ဟန္ကိုယ္ဖို႕ လုပ္ရသည္။ ျပိဳင္ပြဲတခုမွာ ေအာင္ျမင္သည့္အခါ ကိုယ္က သိပ္ေတာ္လို႕ဟု လက္မေထာင္ခ်င္သူမ်ားသည္ ဆံုးရွံဳးခ်ိန္တြင္ ကိုယ္အသံုးမက်လို႕ဟု ဘယ္ေတာ့မွ ေျပာေလ့မရွိၾက။ ကိုယ့္အမွားကိုလဲ ျပန္ရွာေဖြေလ့မရွိၾက။ တဘက္က ညစ္တာေၾကာင့္လို႕သာ အျပစ္ပံုခ်ျပီး မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ဒါကလဲ လူ႕သေဘာ၊ လူ႕မေနာ။ သူမသည္လဲ ဘာသားနဲ႕ ထုထားသည္ မွတ္လို႕။ ဒီေတာ့ မ်က္ႏွာေလးကို မဲ့ျပီး ေျပာလိုက္သည္။

“သမီးက အရမ္းၾကိဳးစားျပီး ေျဖထားတာ။ စာစစ္တဲ့ ဆရာမေတြမ်ား အေျဖလႊာ မွားစစ္လား မသိဘူး”
“အင္းေလ။ ငါ့သမီးေလးက ဒီေလာက္ေတာ္တာကိုး။ စာေမးပြဲက်ရတယ္လို႕။ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး”
သူမရဲ႕ စကားအဆံုးမွ အေမက ၀င္ေျပာသည္။
“ေအးေလေနာ္။ ဆယ္တန္းေျဖတဲ့လူက သိန္းနဲ႕ခ်ီေနတာတဲ့။ အေျဖလႊာေတြ ေရာသြားလာမွ မသိတာ”

မၾကီးကလဲ ဘုမသိ၊ ဘမသိႏွင့္ ၀င္ေျပာေလသည္။

ဒီလိုႏွင့္ သူမ ဆယ္တန္းက်သည့္ ကိစၥက ျပီးသြားသည္။ သူမကို ၀ိုင္းသနားျပီး ခါတိုင္းထက္ ပိုအခြင့္အေရးေတြ ေပးၾကသည္။ အစစအရာရာ လိုေလေသးမရွိ။ ထမင္းစားျပီးရင္ေတာင္ ကိုယ့္ပန္းကန္ ကိုယ္ေဆးစရာမလို။ ဒီေတာ့ ရထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြနဲ႕ ညီမွ်ေအာင္ သူမကလဲ စာေတြ ေအာ္က်က္ျပပါသည္။ ျပဌာန္းစာအုပ္ထဲမွာ အဂၤလိပ္ပံုျပင္ေတြကို အလြတ္က်က္သံၾကားေတာ့ အေမက ပါးစပ္ၾကီး ဟျပီး ေျပာသည္။

“ငါ့သမီးေလးက ေတာ္လိုက္တာေနာ္။ ဒီေလာက္ေတာ္တဲ့ ငါ့သမီးေလးကိုမ်ား စာေမးပြဲခ်ၾကတာ။ အဲဒီဆရာမေတြ ငါ့သမီးေလးေလာက္ မသိလို႕ပဲ ျဖစ္ရမယ္”တဲ့။

အေမ့အသံ အဆံုးမွာ မၾကီးနဲ႕ မလတ္တို႕ကလဲ အထင္ၾကီးသည့္ မ်က္လံုးမ်ားျဖင့္ ၀ိုင္းၾကည့္ၾကသည္။ သူမ ဒီမ်က္လံုးမ်ားကို သိပ္ႏွစ္ျခိဳက္ပါသည္။ သို႕ေပမယ့္ အရပ္ထဲမွာေတာ့ သူမ ဆယ္တန္းက်သည္က အေတာ္ဂယက္ရိုက္သြားသည္။ သူမကို အထင္မေသးၾကေပမယ့္ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲဆိုတာ သိပ္ခက္တဲ့ စာေမးပြဲၾကီးပါလားလို႕ ထင္သြားၾကတာ ျဖစ္သည္။ ေဒၚၾကီးပုကလဲ ကိုးတန္းတက္ေနတဲ့ သူ႕သားေလးကို ေက်ာင္းမွ ႏွဳတ္ျပီး ၀ပ္ေရွာ႕တခုမွာ အလုပ္သြားလုပ္ခိုင္းသည္။ ေဒၚၾကီးပု ေျပာတဲ့စကားက “ဒီေလာက္စာက်က္တဲ့ မိသင္းေတာင္ မေအာင္တာ။ နင္ဆိုရင္ေတာ့ ေ၀းျပီ” တဲ့။

(၃)

ဒီလိုႏွင့္ ညစဥ္ညတိုင္း စာေအာ္က်က္ေနေသာ သူမ ဘ၀ထဲသို႕ မထင္မွတ္ပဲ မႏြယ္ ေရာက္လာခဲ့ပါသည္။ မႏြယ္က သူမအေဖ ကားေမာင္းသည့္ အိမ္မွ အလုပ္ရွင္၏ သမီး။ မႏၱေလးမွာ ေက်ာင္းသြားတက္ေနျပီး၊ ေက်ာင္းပိတ္လို႕ ခဏျပန္လာလည္တာတဲ့။ သူမအေဖေျပာတာ ၾကားရေပမယ့္ သူမဆီသို႕ ဆိုက္ဆိုက္ျမိဳက္ျမိဳက္ ေရာက္လာလိမ့္မယ္လို႕ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားမိ။ သူမေနတဲ့ ရပ္ကြက္ေလးမွာက ေျမအပို၊ အလိုမရွိေအာင္ပင္ တဲအိမ္ေလးမ်ား ဆက္ေနၾကသည္။ ေအာက္ခ်ိဳင့္ထဲမွာမို႕ ကားႏွင့္လာလွ်င္ လမ္းမၾကီးေပၚမွာ ရပ္ခဲ့ျပီး တဲၾကိဳတဲၾကား လမ္းေလွ်ာက္ျပီးမွ အိမ္သို႕ ေရာက္သည္။ ဒီလိုေနရာမ်ိဳးွသို႕ ေရာက္လာတာဆိုေတာ့ သူမမွာ အံ့ၾသလိုက္သည္ျဖစ္ျခင္း။

“ဦးေလး ဦး၀င္းျမင့္ ေျပာကတည္းက ညီမေလးကို အစ္မ စိတ္၀င္စားေနတာ။ ညီမေလးက စာအရမ္းၾကိဳးစားတယ္ဆို”

ဖန္ခြက္လံုးေလးထဲမွ အခါးရည္ (ေရေႏြးၾကမ္း)ကို အားရပါးရ ေမာ့ေသာက္ရင္း မႏြယ္က စကားစသည္။ သူမမ်က္လံုးကို စူးစူးစိုက္စိုက္ၾကည့္ျပီး ေမးသည္မို႕လဲ အေနရခက္သြားသည္။ သူမစာေမးပြဲက် ထားတာကို မသိေသးဘူးထင္ပ။

“အဲေလာက္လဲ မဟုတ္ပါဘူးအစ္မ။ စာေတာ့ က်က္ျဖစ္ပါတယ္”
“အင္း။ ဦးေလးေျပာတယ္။ ဦးေလးက ညီမေလးကို စာေမးပြဲ သိပ္ေအာင္ေစခ်င္တာ။ အစ္မကလဲ စာၾကိဳးစားတဲ့ ေက်ာင္းသားေလးေတြကို စာေမးပြဲေအာင္ေစခ်င္တာပဲ။ ဒီေတာ့ ခု အစ္မ ခဏျပန္ ေရာက္ေနတုန္း ညီမေလးနဲ႕ စာကူက်က္ေပးမယ္ေလ။ စာေမးပြဲေျဖနည္းေတြ သင္ေပးမယ္။ ဘယ္လိုလဲ”

ေရေႏြးခြက္ေလးကို အသာခ်ရင္း အစ္မက ေျပာေတာ့ သူမအံ့ၾသသြားေလသည္။ အေဖလဲ အံ့ၾသသြားပံုရသည္။
“ေဒါက္တာက ခြင့္ျပဳပါ့မလား မမေလး”
“ဦးေလးကလဲ လုပ္ေတာ့မယ္။ က်ြန္မတို႕ အိမ္မွာ ကားေမာင္းတာပဲ ၾကာလွျပီ။ က်ြန္မ မွန္တယ္ထင္လို႕ လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြမွာ ဘယ္တုန္းက ေမေမ့ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းဖူးလုိ႕လဲ”

အေဖ့အေျပာကို အစ္မက ေအးေအးေဆးေဆးပင္ ျပန္ေျပာသည္။ သိပ္မၾကာလိုက္ပါ။ သူမ စာၾကည့္စားပြဲေဘးသို႕ အစ္မ ေရာက္လာခဲ့ေလေတာ့သည္။

(၄)

“ဆယ္တန္းစာေမးပြဲကို ဘာျဖစ္လို႕ ေျဖခ်င္တာလဲ”
စာသင္ေပးဖို႕၊ စာကူက်က္ေပးဖို႕ ဆိုျပီး ေရာက္လာေသာ အစ္မက စာအုပ္ေတြကို ဘာမွမကိုင္ပဲ ဒီေမးခြန္းကို စေမးလာတာမို႕ သူမေၾကာင္သြားသည္။ အေဖေျပာတဲ့ သမီးေလးကို ပညာတတ္ျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆိုေသာ စကားကို သတိရသြားသည္။
“ပညာတတ္ ျဖစ္ခ်င္လို႕ပါ အစ္မ”
“ပညာကို တတ္ခ်င္တာလား။ ပညာတတ္ပါလို႕ လူေတြက အသိအမွတ္ ျပဳတာကို ခံခ်င္တာလား”
သူမ မ်က္လံုးျပဴးသြားရံုမက ပါးစပ္ပါ ဟသြားမိသလား မသိ။ ျပီးမွ ေမးလိုက္မိသည္။
“အဲဒီႏွစ္ခု မတူဘူးလား အစ္မ”
“အစ္မ အျမင္မွာေတာ့ မတူဘူး။ ပညာကို တတ္ခ်င္တာက အဲဒီပညာကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ တန္ဖိုးထားျပီး တတ္ခ်င္၊ သိခ်င္တာ။ ဒါက တေယာက္တည္းနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီပညာကို ကိုယ္တေယာက္တည္း သိေန၊ တတ္ေနလို႕က မျပီးဘူး။ ျပန္ျပီး ျဖန္႕ျဖဴးရမယ္။ အသံုးခ်ရမယ္။ ဒီလို အသံုးခ်ဖို႕အတြက္က်ေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုတာက ပါလာျပီ။ ကိုယ့္ပညာကို အသံုးခ်ရမယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကိုယ္ဟာ အဲဒီပညာရပ္ကို တတ္က်ြမ္းနားလည္ပါေၾကာင္း ပတ္၀န္းက်င္က အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႕ လိုအပ္လာတယ္။ စာေမးပြဲေအာင္လက္မွတ္ေတြ၊ ဘြဲ႕လက္မွတ္ေတြ လူ႕ဘ၀မွာ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ အဲဒါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေအာင္လက္မွတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲရွိရွိ ပညာကို တကယ္ မတတ္ရင္လဲ ပတ္၀န္းက်င္က ၾကာရင္ သိလာတာပဲ။ ဒီေတာ့ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႕က အေရးၾကီးလား၊ ပညာတတ္ဖို႕က အေရးၾကီးလားလို႕ အစ္မကို ေမးလာခဲ့ရင္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးအေရးၾကီးတယ္လို႕ အစ္မကေတာ့ ေျဖရလိမ့္မယ္။ အခု ညီမေလးက ဆယ္တန္းေျဖဖို႕ ၾကိဳးစားေနတယ္ေနာ္။ အဲဒီမွာ ဆယ္တန္းအဆင့္နဲ႕ ညီမွ်တဲ့ ပညာကို တတ္ဖို႕ လိုလာသလို၊ ဆယ္တန္းကို ေအာင္ဖို႕လဲ လိုလာတယ္။ ဟုတ္ျပီလား”
“ဟုတ္ကဲ့အစ္မ”
“ဒီေတာ့ စာေတြကို က်က္မွတ္ေလ့လာဖို႕ လိုသလို၊ စာေမးပြဲေအာင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ဖို႕ကလဲ လိုတယ္။ ဦးေလးေျပာစကားအရ ညီမေလး စာက်က္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ အစ္မသိထားတယ္။ စာေမးပြဲအတြက္ ဘယ္ေလာက္ျပင္ဆင္ထားခဲ့ဖူးတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ အစ္မ မသိဘူး။ ဒီေတာ့ ညီမေလး က်က္ထားျပီးသား စာေတြ၊ ရထားျပီးသား စာေတြကို အစ္မကို အရင္ေျပာ”

အစ္မရဲ့ စကားအဆံုးမွာ ဘာသာစံုသင္ရိုးစာအုပ္မ်ား၊ အထူးထုတ္မွတ္စုမ်ားကို လွန္ေလွာျပျပီး သူမအာဂံုေဆာင္က်က္ထားခဲ့သမွ်ကို ေျပာျပလိုက္သည္။ အဂၤလိပ္စာ အက္ေဆး အပုဒ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ အလြတ္ရေၾကာင္း ေျပာေတာ့ အစ္မက ျပံဳးရင္း အံ့ၾသဟန္ျပသည္။ သခ်ာၤပုစာၦေတြကို အေျဖပါ အလြတ္ရေၾကာင္းေျပာေတာ့ ပါးစပ္ပါ ဟသြားသည္။ သူမအလြန္ ေက်နပ္သြားေလသည္။ ဒါမွငါကြဟု စိတ္ထဲ ေၾကြးေၾကာ္လိုက္မိသည္။

“ကဲ-ဟုတ္ျပီ။ ညီမေလး စာေတြ အရမ္းက်က္ထားတယ္ အစ္မသိျပီ။ ညီမေလး တကယ္ေတာ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕စာေတြဆို အစ္မေတာင္ အလြတ္မက်က္ခဲ့ဘူးဘူး။ ဒီေတာ့ ဘိုင္အိုစာအုပ္ထဲက ညီမေလး စိတ္ထဲမွာ အပိုင္ဆံုးထင္တဲ့ စာတပုဒ္ကို ခဏျပန္ေႏႊးလိုက္။ ရရင္ အစ္မကို ေျပာ”

အလြယ္ေလးပဲဟု သူမေတြးလိုက္သည္။ ယုန္ေတြအေၾကာင္းကို သူမအလြတ္ရျပီးသား။ စာအုပ္ဖြင့္ဖတ္ျပီး စာျပန္ေႏႊးလိုက္သည္။
“ရျပီအစ္မ”
စာအုပ္အား အစ္မကို ေပးလိုက္သည္။ အလြတ္ဆိုျပမည္ေပါ့။ သို႕ေပမယ့္ အစ္မက သူမကို အလြတ္မဆိုခိုင္းပါ။

“ေမးခြန္းက သံုးနာရီ ေမးခြန္းဆိုေတာ့ ဘိုင္အိုအတြက္ တနာရီအခ်ိန္ရတယ္။ ဓာတုနဲ႕ ရူပမွာ ျမန္ျမန္ေျဖႏိုင္ရင္ေတာ့ ဘိုင္အိုအတြက္ အခ်ိန္နည္းနည္း ခိုးလို႕ရတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တနာရီနဲ႕ပဲ တြက္ၾကရေအာင္။ ပံုဆြဲဖို႕ အခ်ိန္ေတြက ၾကာတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ အခုညီမေလး က်က္ထားတဲ့ အပုဒ္သာ စာေမးပြဲမွာ ပါရင္ ဆယ့္ငါးမိနစ္အတြင္း အျပီး ေရးခ်ရမယ္။ ကဲ- ေရာ့။ ဒီဗလာစာအုပ္ထဲမွာ ခုန က်က္ထားတာကို ခ်ေရးၾကည့္ပါဦး။ ဆယ့္ငါးမိနစ္ ျပည့္ရင္ အစ္မ ေျပာမယ္”

အစ္မက ေျပာရင္းဆိုရင္း ဗလာစာအုပ္ကို ထိုးေပးေလသည္။ မတတ္သာျပီမို႕ ေဘာပင္ကိုင္ျပီး စေရးလိုက္မိသည္။ တကယ္ခ်ေရးေတာ့ ႏွဳတ္က ရြတ္သလို မျမန္ေတာ့ပါ။ စာလံုးေပါင္းေတြကလဲ မသဲမကြဲ။ မႏွစ္က စာေမးပြဲေျဖရသလို ျပန္ျဖစ္လာသည္။ စာလံုးေပါင္းမ်ားကို ျပန္စဥ္းစားလိုက္ေတာ့ တခ်ိဳ႕စာေၾကာင္း အစမ်ား ေမ့သြားျပန္သည္။ ဒီလိုႏွင့္ ဆယ့္ငါးမိနစ္က ဘာမွ မၾကာလိုက္။ သူမေရးထားသည္ကိုမ်ား ဖတ္ရင္း အစ္မက မ်က္လံုးေ၀့ျပီး ၾကည့္သည္။ စိတ္ထဲ ဘယ္လို ျဖစ္သြားမွန္းမသိ။ ဘာမွ မသိနားမလည္သူမ်ားေရွ႕မွ တေထာင္ေထာင္ လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တတ္သိသူေရွ႕မွာေတာ့ တေထာင္ေထာင္ လုပ္လို႕ မရေၾကာင္း သူမသေဘာေပါက္သြားျပီ။ အစ္မက မွတ္ခ်က္ တခုပဲ ေပးေလသည္။
“ႏွဳတ္ကေန တတြတ္တြတ္ ရြတ္တတ္ေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ အသံုးတကယ္ ၀င္ခ်င္မွ ၀င္တယ္ ဆိုတာကို ညီမေလး နားလည္ျပီလား” တဲ့။

(၅)
“ဒါေတြ ေရးထားတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာျပီလဲ”
နံရံေပၚမွ သူမေရးကပ္ထားေသာ စာရြက္မ်ားကို ၾကည့္ျပီး အစ္မက ေမးေလသည္။ အစ္မနဲ႕ စာက်က္ရတာ သံုးေလးပတ္ျဖစ္လာေတာ့ သူမတို႕ႏွစ္ေယာက္အၾကားမွာ ရင္းႏွီးမွဳက ပိုခိုင္မာ သြားခဲ့သည္။ စာကို ၾကက္တူေရြးက်က္ မက်က္ပဲ တကယ္နားလည္ေအာင္ အရင္ေလ့လာျပီးမွ က်က္မွတ္သင့္ေၾကာင္း၊ ေမးခြန္းေဟာင္းမ်ားကို ျပန္လွန္က်က္မွတ္တာထက္ ေလ့က်င့္ေျဖဆိုတာေတြ လုပ္သင့္ေၾကာင္း၊ အက္ေဆးမ်ားကို အလြတ္မက်က္ပဲ သူမ်ားေရးထားသည္မ်ားကို နမူနာယူျပိး ေရးသားေလ့က်င့္သင့္ေၾကာင္း၊ သခ်ၤာပုစၦာမ်ားကို အေျဖမွတ္မိေအာင္ ထပ္တလဲလဲ တြက္ေနသည္ထက္ တြက္နည္းတြက္ဟန္ကိုသာ ပိုင္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင့္ေၾကာင္း၊ ဘိုင္အိုမ်ားကို က်က္ျပီးတိုင္း အလြတ္ေရးၾကည့္သင့္ေၾကာင္း စသည့္ စာက်က္နည္း၊ က်က္ဟန္မ်ားကို အစ္မက စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ရွင္းျပခဲ့ပါသည္။ စာေမးပြဲသ႑ာန္ ေမးခြန္းမ်ားကိုလဲ ေျဖဆိုေစခဲ့သည္။ ဒီေန႕လဲ သံုးနာရီၾကာ ေမးခြန္းမ်ား ေျဖၾကည့္ေနရတာမို႕ ေအးေအးေဆးေဆး ခဏသြား နားေစရန္ သူမတို႕ ညီအစ္မတေတြရဲ႕ အိပ္ခန္းေလးထဲ ေခၚသြားမိတာျဖစ္သည္။ အိပ္ခန္းထဲေရာက္ေတာ့ ေခါင္းရင္းမွာ ကပ္ထားေသာ စာရြက္ေလးမ်ားကို ၾကည့္ျပီး အစ္မက ေမးေလသည္။

သူမ ေရးထားသည္က “ဒီႏွစ္စာေမးပြဲ ေအာင္ကို ေအာင္ရမယ္” အစခ်ီျပီး ယေန႕ ျမန္မာစာက်က္ရန္၊ အဂၤလိပ္စာက်က္ရန္ စသျဖင့္ လုပ္ရမည့္အရာမ်ားကို ေရးထားတာ ျဖစ္သည္။

သူမ အစ္မကို ၾကည့္ရင္း လွ်ာေလး တစ္လစ္ ထုတ္လိုက္မိသည္။ စာမ်ားက မႏွစ္ကတည္းက ကပ္ထားသည္ကိုး။

“ၾကာျပီအစ္မ။ မႏွစ္က ကတည္းက”
“ဒီေကာင္မေလး။ ဒါေၾကာင့္ မႏွစ္က က်တာ”
အစ္မက ေျပာရင္း သူမေခါင္းကို ဖြဖြေလး လွမ္းထုေလသည္။
“အစ္မကလဲ။ ညီမကိုဆို အျပစ္ပဲ ေျပာေနတာပဲ”

သူမက မနာေပမယ့္ ေခါင္းကို ပြတ္ျပရင္း ခ်ြဲမိပါသည္။ အစ္မကိုလဲ မၾကီးတို႕၊ မလတ္တို႕လိုပဲ စိတ္ထဲ ရင္းႏွီးေနမိသည္။

“အျပစ္တင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အျဖစ္မွန္ကို ေျပာေနတာပါ။ အခုညီမေလး ေရးထားတာေတြကို ေသခ်ာျပန္ဖတ္ၾကည့္ေနာ္။ ထိပ္ဆံုးက ေအာင္ျမင္ရမယ္ဆိုတာက ပန္းတိုင္၊ ဘာေတြ လုပ္မယ္ ဆိုတာက ရည္မွန္းခ်က္။ ဒါေပမယ့္ ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ဖို႕ လုပ္ရမယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ဘယ္လိုလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စီမံခ်က္ေတြ၊ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြက တြဲျပီး မရွိခဲ့ဘူး။ ဟုတ္တယ္ မဟုတ္လား”

အစ္မရဲ႕ စကားကို သူမေသခ်ာ ေတြးေနမိသည္။ ဟုတ္သည္ပဲ။ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႕ စာေတြ က်က္ရမယ္ဆိုတာပဲ သူမသိခဲ့သည္။ ဒီစာေတြကို ဘယ္လိုအခ်ိန္အတိုင္းအတာ သတ္မွတ္ျပီး ဘယ္လိုက်က္ရမယ္ဆိုတာ သူမ မသိခဲ့။ သင္ရိုးေတြကို အလြတ္ရေနဖို႕ပဲ သူမအာရံုစိုက္ခဲ့သည္။ စာေမးပြဲမွာ ဘယ္လိုေမးခြန္းလာရင္ ဘယ္လို ေျဖရမယ္ဆိုတာကို ၾကိဳတင္ မျပင္ဆင္ခဲ့မိ။

“ညီမေလးက ကိုယ္ဘာလုပ္မယ္ဆိုတာကိုပဲ စေတြးတယ္။ စာေမးပြဲေမးခြန္းေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀
ေတြကို အရင္မေလ့လာခဲ့ဘူး။ စာေမးပြဲကို ရင္ဆိုင္ဖို႕ ညီမေလးမွာ ျပင္ဆင္ထားတာေတြ မျပည့္စံုခဲ့ဘူး။ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႕က အဓိကလား၊ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က လူေတြကို ငါစာက်က္ေနတယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္တာက အဓိကလားဆိုတာေတြမွာ မသဲကြဲခဲ့ဘူး။ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲအေၾကာင္းကို ဘာမွ ေသခ်ာ မသိတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက ခ်ီးက်ဴးအထင္ၾကီးေနတာကို သာယာခဲ့တယ္။ အစ္မေျပာတာေတြ၊ မွန္လား၊ မမွန္ဘူးလား”

အစ္မကို အံ့ၾသတၾကီးႏွင့္ ၾကည့္လိုက္မိသည္။ သူမျဖစ္ခဲ့တာေတြကို အစ္မဘယ္လိုမ်ား သိေနသလဲ မသိ။

“အစ္မ၊ ဘယ္လိုသိတာလဲ”
“လူေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ သေဘာသဘာ၀ေတြနဲ႕ ခ်ိန္ထိုးျပီး ေျပာလိုက္တာပါ။ ဒါဟာ လူ႕သဘာ၀ေတြပဲ ညီမေလး။ ညီမေလးတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူတိုင္း ဘ၀မွာ တခ်ိန္မဟုတ္တခ်ိန္ေတာ့ ဒီလိုစိတ္ေတြ ၀င္လာတတ္ပါတယ္။ တခုပဲ။ ဒီလိုစိတ္ေတြဟာ အၾကာၾကီး ရွိလို႕ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အခ်ိန္ေတြၾကာလာတာနဲ႕အမွ် စိတ္ေဖာက္ျပန္မွဳေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ကိုယ့္အားနည္းခ်က္ေတြကို ကိုယ္မျမင္ေတာ့ဘူး။ ေဘးကျမင္လို႕ ေထာက္ျပရင္လဲ ရန္လိုလာတတ္တယ္။ လက္သင့္မခံႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒီလိုနဲ႕ပဲ စိတ္ကူးယဥ္ပန္းတိုင္ဆီကို ေရာက္ေအာင္သြားဖို႕ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ စီမံခ်က္ေတြ မရွိပဲ ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ ဘာလုပ္မယ္၊ ညာလုပ္မယ္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ တေပြ႕တပိုက္နဲ႕ လမ္းေလွ်ာက္ရင္း လမ္းေပ်ာက္ေနၾကသူေတြ လူ႕ေလာကမွာ အမ်ားၾကီးပဲ ညီမေလး။ ဒီလို လူေတြထဲမွာ ညီမေလး ဘယ္ေတာ့မွ မပါသြားေစနဲ႕”

အစ္မရဲ႕ စကားမ်ားက ေလးနက္ေနတာမို႕ သူမျငိမ္ျပီး နားေထာင္ေနမိသည္။ စာေမးပြဲအတြက္သာမကပဲ ဘ၀တခုလံုးအတြက္ပါ အက်ိဳးရွိေစမည့္ စကားမ်ား ျဖစ္တာကို သူမစိတ္ထဲက အလိုလို သိေနခဲ့သည္။ စိတ္ထဲမွာ ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္ေနသည့္ ကိစၥကိုေတာ့ ေမးမိသည္။

“ဒါဆို လူေတြက စိတ္ကူးမယဥ္သင့္ဘူးလားအစ္မ။ ညီမ ၾကားဖူးတာကေတာ့ စိတ္ကူးယဥ္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြက ဘ၀ကို တိုးတက္ေစႏိုင္တယ္တဲ့”

“အစ္မက စိတ္ကူးယဥ္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ မရွိရဘူးလို႕ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ကူးထဲက ပန္းတိုင္ေတြကို တမ္းတျပီး စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္ထဲမွာ အိပ္မေနဖို႕ ေျပာတာ။ ဥပမာေျပာရရင္ ေလွေလွာ္တဲ့အခါ ေလွာ္တက္ကို ဆုပ္ျပီး ေလွာ္ေနရံုနဲ႕ မျပီးဘူးေလ ညီမေလးရယ္။ ကိုယ့္ေလွက ပန္းတိုင္ကို ဦးတည္ေနသလား၊ ေလွာ္လာတဲ့ လမ္းေၾကာင္းက မွန္ရဲ႕လား၊ ေလွက ေရွ႕တိုးေနလား၊ ပတ္ခ်ာလည္ေနလား ဆိုတာ ျပန္ျပီး ဆန္းစစ္ႏိုင္ရမယ္လို႕ ဆိုလိုတာ။ လက္ထဲမွာ ေလွာ္တက္ရွိတိုင္း ပန္းတိုင္ေရာက္ေအာင္ မေလွာ္ႏိုင္ဘူး။ ေလွာ္တက္ကို ဘယ္လိုကိုင္ရမယ္ဆိုတာ သိဖို႕က အရမ္းအေရးၾကီးတယ္လို႕ အစ္မျမင္တယ္”

(၆)

“ကို၀င္းျမင့္။ ရွင္လုပ္ပံုကလဲ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ မိသင္းေလးကို စာသင္ေပးဖို႕ ဆိုျပီး ရွင့္သူေဌးသမီးေလးကို ေခၚလာတာေလ”

“ဘာျဖစ္လို႕လဲဟ”

အေဖႏွင့္ အေမ ေျပာေနသံေၾကာင့္ ဓာတုေဗဒ ညီမွ်ခ်င္းမ်ားကို ႏွစ္ဘက္ညီေအာင္ ညွိေနရင္းမွ သူမနားစြင့္လိုက္မိသည္။

“သူေရာက္လာျပီးမွ က်ဳပ္သမီးေလးရဲ႕ စာက်က္သံေတြ သိပ္မၾကားရေတာ့ဘူးေတာ့”
“ဒါေပမယ့္ စာၾကည့္စားပြဲမွာေတာ့ ထိုင္ေနတယ္ မဟုတ္လား။ စာက်က္ေနမွာေပါ့။ မင္းကလဲကြာ။ ျပႆနာမဟုတ္ ျပႆနာလုပ္ေနတယ္”

“သိဘူးေလေတာ္။ က်ဳပ္ကေတာ့ စာက်က္သံ မၾကားရရင္ စာက်က္ေနတယ္လို႕ကို မထင္ဘူး”

အေမ့ဘုက်က် စကားသံေၾကာင့္ သူမ ျပံဳးလိုက္မိသည္။

“စာက်က္သံ မထြက္တိုင္း စာက်က္မေနဘူးလို႕ ေျပာလို႕ မရသလို၊ စာက်က္သံေတြ ထြက္တိုင္းလဲ စာေမးပြဲ ေအာင္ေအာင္ ေျဖႏိုင္မယ့္ စာက်က္သံေတြ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာပါ အေမ။ အေရးၾကီးတာက စာေမးပြဲေအာင္ေအာင္ စာက်က္တတ္ဖို႕ပါ။ အေမ့သမီး သင္းသင္းခိုင္ စာက်က္ေနတယ္ဆိုတာကို ေအာင္စာရင္းထြက္တဲ့ ေန႕က်ရင္ အေမသိလာရမွာပါ”

သူမ ရင္ထဲမွ စကားသံမ်ားကို မည္သူမွ မၾကားခ်င္လဲ ေနပါေစ။ သူမဂရုမစိုက္ပါ။ အခုေတာ့ သူမ တကယ္ကို စာက်က္တတ္သြားပါျပီ။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၁၊ ၁၊ ၂၀၁၀)

ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရး အပိုင္း (၁) စာသင္ခန္းအတြင္းက တေစၦတစ္ေကာင္

ကေလးဗဟုိျပဳပညာေရးမွာ စာသင္ၾကားနည္းေတြကိုသာအဓိကထားေျပာင္းလဲရံုနဲ႔မလံုေလာက္ပါ။ ကေလးဗဟိုျပဳ စဥ္ဆက္မျပတ္ဘက္စံုစစ္ေဆးျခင္းကို မလြဲမေသြေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။

သိန္းႏုိင္

ဆရာအတတ္သင္ ေကာလိပ္မ်ားတြင္ “ကေလးဗဟိုျပဳပညာေရး” ကို က်င့္သံုးရန္ အတြက္ စာသင္ၾကားျခင္း နည္းလမ္းမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့လာၾကရပါသည္။ ကေလး ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ ပညာ၊ သင္ယူ ေလ့လာျခင္း သေဘာတရား၊ စြမ္းရည္ အေထြေထြႏွင့္ သင္နည္းမ်ားကို ဆက္စပ္၍လည္း ဆည္းပူးခဲ့ၾကသည္။ စီမံခ်က္၀င္ျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္လည္း အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာနႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အန္ဂ်ီအိုမ်ား၊ ယူနီဆက္ - ျမန္မာတို႔မွ ကမကထျပဳ၍ ရက္တိုသင္တန္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ေပး ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ စာသင္ၾကားနည္းမ်ားကို အဓိကထား ေျပာင္းလဲျခင္းကို ေတြ႔ျမင္ရပါသည္။ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရး ျဖစ္ထြန္းရန္မွာ ပညာေရး၏ က႑တိုင္းမွာ ကေလးကို ဗဟုိျပဳ ရမည္ဟု ရိုးရွင္းစြာ နားလည္ႏုိင္ ၏။ ကေလးဗဟုိျပဳ သင္ၾကားနည္း ျဖစ္ရံုႏွင့္ လံုေလာက္ပါ၏ေလာ။ အျခား မည္သည္တို႔ကို ဗဟိုျပဳရပါနည္း။

ကေလးဗဟိုျပဳဟု ဆိုၾကရာ၀ယ္ ဆရာကို ဗဟို မျပဳေတာ့ဟူ၍ မ်ားေသာအားျဖင့္ သိျမင္ထားၾကသည္။ မွန္သင့္ သေလာက္ေတာ့ မွန္ကန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤမွ်ႏွင့္ မလံုေလာက္ေသးပါ။ ကေလးဗဟိုျပဳဟု ဆိုသည္ႏွင့္ ပထမဆံုး အေနျဖင့္ ဗဟိုမျပဳအပ္ေသာ အရာမ်ားကို နားလည္ထားၾကသင့္သည္။

(၁) ဆရာဗဟိုမျပဳျခင္း (သင္နည္း)
(၂) ဖတ္စာအုပ္ဗဟိုမျပဳျခင္း (အေၾကာင္းအရာ)
(၃) ဘာသာရပ္ ဗဟိုမျပဳျခင္း (ပညာရပ္နယ္ပယ္)
(၄) စာေမးပြဲ ဗဟိုမျပဳျခင္း (စစ္ေဆးမႈ)
(၅) အလြတ္က်က္မွတ္၊ အာဂံုရြတ္ဖတ္မႈကို ဗဟိုမျပဳျခင္း (ေလ့လာပံု)
(၆) အဆင့္တစ္၊ ပထမကို ဗဟိုမျပဳျခင္း (ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳပံု)

အေျပာက်ယ္ ျပန္႔လွပါသည္။ ကေလးဗဟိုျပဳပညာေရးဟု ေခၚဆိုထုိက္ေအာင္ အားထုတ္ရာတြင္ အနည္းဆံုးအားျဖင့္ ဤငါးမ်ဳိးကို ဆက္စပ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရာသည္။

(၁) ကေလးဗဟိုျပဳ သင္ၾကားျခင္း၊ (သင္နည္း)
(၂) ကေလးဗဟိုျပဳ အေၾကာင္းအရာ (သင္ခန္းစာ၊ အေၾကာင္းအရာ၊ ပညာရပ္)
(၃) ကေလးဗဟိုျပဳ စဥ္ဆက္မျပတ္၊ ဘက္စံု စစ္ေဆးျခင္း (စစ္ေဆးမႈ)
(၄) ကေလးဗဟိုျပဳ ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳျခင္း (ခ်ီးက်ဴးျခင္း)
(၅) စဥ္းစား ေတြးေခၚမႈျဖင့္ ေလ့လာျခင္းကို ဗဟိုျပဳျခင္း (သင္ယူေလ့လာပံု)
ဤ ၅ မ်ဳိးကို စုစည္း၍ “ကေလးဗဟိုျပဳ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း” ဟု ေခၚဆိုႏုိင္ပါသည္။

ယခုအပတ္တြင္ ပညာရည္ တိုးတက္မႈကို တုိင္းတာစစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးပါမည္။

တစ္ေဆာင္တစ္ေရာင္ စာေမးပြဲစနစ္

အစဥ္အဆက္ ျမန္မာ့ပညာေရးကို လႊမ္းမိုးေနခဲ့ေသာ “တစ္ေဆာင္တစ္ေရာင္” စာေမးပြဲစနစ္၏ ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို ဤေနရာတြင္ အက်ယ္ခ်ဲ႕မေဆြးေႏြးေတာ့ပါ။ မူလတန္းမွစတင္ကာ ပညာေရးဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ အားလံုးမွ “စာေမးပြဲ” ကို ေျပးျမင္ခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းပညာေရး၏ ေကာင္းျမတ္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ဤစာသင္ခန္းမ်ားအတြင္း ေမြးထားေသာ “တေစၦၾကီး” ၏ အခ်ိန္ျပည့္ ျပဳစားမႈေၾကာင့္ စုန္းစုန္းျမ§ပ္လုနီးပါး ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ထိုမွ်သာမကေသး။ မ်ဳိးဆက္မ်ားကို အဂတိ တရားေလးပါး မေရွာင္ရွားႏိုင္ေစရန္ကိုလည္း တမင္တကာ ဖန္တီးထား ဘိသကဲ့သို႔ ျဖစ္ခဲ့ရေခ်သည္။ စာေမးပြဲမ်ား ေအာင္ျမင္သြားရံုႏွင့္ စာအမွန္တကယ္တက္ေျမာက္သြားပါသလား။ အထူးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရမည္ကို အားလံုးအေနျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ ခံစား သိျမင္ျပီးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ စဥ္ဆက္မျပတ္ႏွင့္ ဘက္စံု စစ္ေဆးျခင္း continuous and comprehension assessment ကို က်င့္သံုးရန္ လိုအပ္ခ်က္ကိုလည္း ျငင္းဆိုမည္ မဟုတ္ဟု ယုံၾကည္ပါသည္။

စစ္ေဆးျခင္းဆိုရာ၀ယ္

“ပညာေရးဆိုင္ရာ စစ္ေဆးျခင္းစာအုပ္” ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သူ ပီတာ အုိင္ရာဆီယန္ Peter Airasian မွ ဤသို႔ တင္ျပခဲ့သည္။ “ပညာရည္တိုးတက္မႈ စစ္ေဆးျခင္းဆိုတာဟာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုပါ။ စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ရာ အခ်က္အလက္ေတြ ရယူျခင္း၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္းႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုျခင္း ေတြပါ၀င္တယ္။ တပည့္ေလးေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခ်က္အလက္ေတြ၊ သင္ၾကားနည္းလမ္းေတြ၊ စာသင္ခန္းတြင္း အေျခ အေနေတြ သိရွိဖို႔ စုေဆာင္းရတယ္။” ဤအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ က်ယ္ျပန္႔ေသာ သေဘာရွိ၏။ ဤကဲ့သုိ႔ စစ္ေဆးျခင္း နည္းလမ္းကို အေလးအနက္ထားျပီး ေက်ာင္းမ်ားတြင္ အသံုးခ်မည္ဆိုပါက ေက်ာင္းသားမ်ား၏ သင္ယူေလ့လာပံုႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ သင္ယူ ေလ့လာျခင္းတို႔အတြက္ အက်ဳိးမ်ားစြာရွိမည္။

ျဖစ္ပံု

စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ သင္ယူျခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ စစ္ေဆးျခင္းအပိုင္းကို အေသအခ်ာသိနားလည္မႈမရွိျခင္း၊ တလြဲ နားလည္ထားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဆရာမွ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ရွင္းလင္းျခင္းမရွိဘဲ A, B, C, D စသည့္ စကားလံုး မ်ားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ရမွတ္ရာခို္င္ႏႈန္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ေပးၾက၏။ မိဘမ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားအေနျဖင့္မူ မည္မွ်အထိ ေကာင္းစြာ သင္ယူ ေလ့လာျဖစ္ခဲ့သည္ကို သူတို႔ဖာသာ အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူ ၾကရေလသည္။ မိဘမ်ားမွ ကေလးမ်ားအေပၚတြင္ “ေတာ္လိုက္တာ” “သိပ္ညံ့တာဘဲ” “မဆိုးပါဘူး” စသည္ျဖင့္ (တလြဲ) တံဆိတ္မ်ား ကပ္ၾကေတာ့သည္။ ဤသို႔ စစ္ေဆးျခင္း ႏွင့္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုမႈမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာင္းပညာေရး၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္ေသာ ကေလးတိုင္း သင္ယူ ေလ့လာခြင့္ ရရွိေစရန္ႏွင့္ ကေလးဗဟိုျပဳပညာေရးဆိုသည့္ အေျခအေနတို႔မွာ ထင္သေလာက္ ခရီးမေပါက္ေသးပါ။

သံုးပြင့္ဆုိင္ ေတြ႔ဆံုေရး

“မိဘ၊ ဆရာ ပူးေပါင္း ကေလးပညာေကာင္း” ဟူ၍ ေလးနက္ေသာ ျမန္မာ့ ပညာေရး ဆိုရိုးစကားကို မည္မွ်အထိ လုိက္နာ က်င့္သံုးၾကပါသနည္း။ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ေကာင္းသည္မွာ မိဘတစ္ဦးဦး ေက်ာင္းသို႔ လာျပီဆိုပါက ေက်ာင္း စည္းကမ္း ေဖါက္ဖ်က္မႈျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္ခတ္၊ အေရးယူျခင္းခံရေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးဦးေၾကာင့္ ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးက ေခၚယူေတြ႔ဆံုျပီး ခံ၀န္ခ်က္ လက္မွတ္ေရးထုိးခုိင္းရန္သာ ျဖစ္ေလသည္။ ပညာရည္တိုးတက္မႈအတြက္ ကေလးတုိင္း၏ မိဘမ်ားႏွင့္ ဆရာ ဆရာမမ်ား မည္သို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္ကို ဆန္းစစ္ခ်ိန္တန္ပါျပီ။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြၾကသင့္သည္။ ရိုးရာဆိုရိုးစကားမ်ားမွာ စာအုပ္ထဲတြင္သာ သိမ္းဆည္းထားရန္ မဟုတ္ပါ။ ေက်ာင္းေဆာင္ပုဒ္ တို႔မွာလည္း ေက်ာင္း၀င္းအတြင္း ခ်ိတ္ဆြဲထားရံုသာ မျဖစ္သင့္ပါ။

မည္သည့္ စစ္ေဆးမႈမဆို တရား၀င္ရန္ႏွင့္ အသံုးျပဳႏုိင္ရန္မွာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဘာကို ေလ့လာ ဆည္းပူး ျပီးခဲ့သည္၊ မည္မွ်အထိ တတ္ေျမာက္ နားလည္သည္တို႔ကို ညႊန္ျပထားရွိရမည္။ သင္ယူေလ့လာမႈ၏ အေရးၾကီးေသာ သြင္ျပင္ လကၡဏာမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပ ထားရံုမကဘဲ အေသးစိတ္ကိုလည္း ေဆြးေႏြးထားရွိ ျပန္သည္။ ပို၍ အေရးၾကီးသည့္ အခ်က္မွာ စစ္ေဆးမႈ၏ ရလဒ္တို႔ကို ေက်ာင္း ဆရာဆရာမမ်ားအၾကား၊ မိဘႏွင့္ ဆရာအၾကား၊ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသား အၾကား၊ ေက်ာင္းအုပ္ႏွင့္ ဆရာမမ်ားအၾကား၊ ေက်ာင္းအုပ္ႏွင့္ မိဘမ်ား အၾကားတို႔တြင္ အဓိပၸါယ္ရွိျပီး ပညာေရး အျပဳ သေဘာေဆာင္ေသာ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳ သင့္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဤ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္သူ အားလံုးမွာ သင္ၾကားျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းႏွင့္ သင္ယူျခင္း ျဖစ္စဥ္တို႔တြင္ သက္ဆိုင္ရာအလုိက္ ပိုမို ေကာင္းမြန္ျပီး အက်ဳိး ျဖစ္ထြန္းေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အတြက္ ကိုယ္စီ တာ၀န္ယူၾကျပီးလွ်င္ ပညာေရး တိုးတက္မႈအဆင့္ကို ျမ§င့္တင္ေပး ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ မေတြ႔ဆံု၊ မေဆြးေႏြးျခင္းဘဲေနပါက တစ္ေက်ာင္းလံုး စစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ ရီပို႔ဒ္ကဒ္မ်ား ပို႔ေပးျခင္းမွာ သိပ္အက်ဳိး မထူးလွပါေခ်။

ေတြ႔ဆံုရာတြင္လည္း ၆ လပတ္ ရီပို႔ကဒ္ ေပးပို႔သည့္ အခ်ိန္တုိင္း ကေလးတိုင္း၏ မိဘမ်ားႏွင့္ အတန္းပိုင္ဆရာတို႔ တစ္ဦးလွ်င္ ၅ မိနစ္၊ ၁၀ မိနစ္ခန္႔ေတြ႔ဆံုျပီး ပညာရည္ တိုးတက္မႈအပိုင္းကို ေဆြးေႏြးၾကျခင္းျဖစ္သည္။ မိဘတိုင္းမွ လာေရာက္ ေတြ႔ဆံုၾကရမည္။ ကေလးမ်ားလည္း လုိက္ပါႏိုင္သည္။ ဤသို႔ “မိဘ” “ဆရာ” “ကေလး” သံုးပြင့္ဆိုင္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးမႈမွာ ပညာေရး တန္ဖိုးမ်ားစြာ ပါရွိေလသည္။

အခ်က္အလက္ရယူပါ

ပညာေရး စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္စဥ္တြင္ ပထမဆံုး အဆင့္ျဖစ္သည္။ ဆရာအတတ္ပညာသင္တန္းမ်ားတြင္ ေမးခြန္းလႊာ မည္သို႔ တည္ေဆာက္ရမည္၊ ေမးခြန္းထုတ္ပံု ထုတ္နည္းတို႔ကို သင္ယူေလ့လာၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ “တရား၀င္မႈရွိေသာ စစ္ေဆးျခင္း” ကို မည္သို႔ျပဳလုပ္ရမည္ကိုကား ဆရာတိုင္း အေသအခ်ာသိခ်င္မွ သိပါမည္။ “တရား၀င္မႈရွိေသာ စစ္ေဆးျခင္း” ဟုဆိုရာ၀ယ္ သင္ယူ ေလ့လာျခင္းကို တိက်စြာ တုိင္းတာ စစ္ေဆးႏိုင္ျခင္းမည္သည္။ စာသင္ခန္းတြင္းမသင္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ လြန္စြာ လွည့္စား၍ ေမးခြန္းထုတ္ျခင္းမ်ားမွာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ၊ ေပ်ာ္စရာ ဟု ထင္ျမင္ေကာင္း ထင္ျမင္ပါလိမ့္မည္။ လံုး၀ မျပဳလုပ္အပ္ေသာအရာျဖစ္သည္။ တိုင္းတာစစ္ေဆးျခင္း၏ ကိုးစားခုိင္လံု ႏိုင္မႈကို မ်ားစြာထိခိုက္ေစပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာဆရာမ်ားမွာ ကေလးမ်ားမေျဖဆိုႏိုင္ေသာအခါ၀ယ္ ၀မ္းသာျခင္းပင္ ျဖစ္တတ္ၾကသည္။ ဘာသာရပ္ အေၾကာင္းအရာမွာ ခက္ခဲျခင္း၊ သူတို႔၏ သင္ၾကားျခင္းမွာ အဆင့္ျမင့္လြန္းစြာ ရႈပ္ေထြးျခင္း တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆၾကျပန္သည္။ ဤဆရာဆရာမမ်ား သတိမျပဳ မိေသာအခ်က္မွာ စာသင္ယူေလ့လာျခင္း မျဖစ္ခဲ့ျခင္းပင္။ “စာမသင္တတ္ေသာ” ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ား ျဖစ္ၾကရရွာသည္ကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ မသိမျမင္ႏိုင္ျခင္းပင္တည္း။ သို႔ျဖစ္ေလရာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ပညာေရးတြင္ က်ရံႈးမႈမွာ ညံ့လြန္းေသာ စာသင္ၾကားျခင္း (သို႔မဟုတ္) တရား မ၀င္ေသာ စစ္ေဆးျခင္း နည္းလမ္း (သို႔မဟုတ္) ၂ ခု စလံုး ေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ သင္ယူ ေလ့လာႏိုင္စြမ္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။

ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္း

အပတ္စဥ္၊ လပတ္၊ အခန္းဆံုး ေမးခြန္းထုတ္စစ္ေဆးမႈမွာ စစ္ေဆးျခင္းပံုစံ တစ္မ်ဳိးသာလွ်င္ ျဖစ္ပါသည္။ အသံုးျပဳရမည့္ အျခားေသာ စစ္ေဆးမႈနည္းလမ္းမ်ားစြာရွိေနေသးသည္။ စီမံကိန္းသင္ခန္းစာမ်ား၊ ႏႈတ္ေမး၊ ႏႈတ္ေျဖ၊ အတန္းေရွ႕ထြက္ တင္ျပေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား၊ ဖိုင္တြဲစနစ္ျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္း၊ အုပ္စုအလိုက္ စူးစမ္းေလ့လာျခင္း စသည္တို႔မွာ အျခားေသာ စစ္ေဆးနည္းလမ္း အခ်ဳိ႕ျဖစ္ပါသည္။ ကေလးမ်ားမွာ သင္ယူေလ့လာပံုမတူညီတတ္ပါ။ သူတို႔အားလံုးမွာ သူတို႔နည္း သူတို႔ဟန္ျဖင့္ အေၾကာင္းအရာအသစ္၊ အယူအဆအသစ္ကို သိျမင္နားလည္ရန္အားထုတ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ပံုစံ တည္း မသတ္မွတ္ႏုိင္ပါ။ ထို႔အတူ စစ္ေဆးရာတြင္လည္း ပံုစံတစ္မ်ဳိးတည္းကို အသံုးမျပဳသင့္ပါေခ်။ မတူကြဲျပားေသာ သင္ယူေလ့လာပံုတို႔ကို အက်ဴံး၀င္ စစ္ေဆးႏုိင္ေစရန္ အလို႔ငွါ ပညာရည္တိုးတက္မႈကို တုိင္းတာ စစ္ေဆးေသာ နည္လမ္း အမ်ဳိးမ်ဳးိကုိ မွ်တစြာ အသံုးျပဳမွသာလွ်င္ ေကာင္းေသာ စစ္ေဆးမႈဟု ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရွင္းလင္းျခင္း

မိဘမ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားမွာ ေကာင္းစြာ နားလည္သေဘာေပါက္မႈ မရွိႏိုင္ေသာ အကၡရာစာလံုးမ်ားႏွင့္ ရမွတ္ ရာခိုင္ႏႈန္း ကိန္းဂဏန္းမ်ားမွာ အဓိပၸါယ္မ်ားစြာမရွိပါ။ စစ္ေဆးမႈကို တိုင္းတာေသာ အကၡရာစာလံုးမ်ားႏွင့္ ရမွတ္ ရာခိုင္ႏႈန္းတိုင္းမွ အေရးၾကီးေသာ တစ္စံုတစ္ရာေျပာျပေနသည္မဟုတ္ပါေလာ။ ကေလး၏ ျပီးခဲ့သည္ အပတ္၊ လ၊ ႏွစ္၀က္တြင္ ျဖတ္သန္း ခဲ့ေသာ ပညာသင္ယူေရးခရီးစဥ္ ပံုျပင္ပင္တည္း။ စစ္ေဆးမႈရလဒ္ကို အဓိပၸါယ္ျပည့္၀စြာ သိျမင္နားလည္လွ်င္ ကေလး၏ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္ကို တိတိက်က် ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိျမင္ႏိုင္မည္။
၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရး ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားတြင္ ဤအပိုင္းကိုက်ယ္ျပန္႔စြာ မေဆြးေႏြး ႏုိင္ေသးျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာအတတ္ ပညာေရး တြင္လည္း အေသအခ်ာ မေလ့က်င့္ေပးၾကေသးပါ။ ပညာေရး စာအုပ္မ်ားတြင္လည္း ေနာက္ဆံုး အခန္းအေနျဖင့္ ထားရွိျပီး ပါရံုဆိုကာမွ် ထည့္သြင္းထားျခင္းကို ေတြ႔ရျပန္ပါသည္။ ပညာရည္ တိုင္းတာ စစ္ေဆးမႈမွာ ပညာသင္ၾကားေရးႏွင့္ သင္ယူေရးတြင္ စတင္သည္ႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အေရးၾကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ရသည္ကို အဘယ္မွာ နားလည္ႏိုင္ပါမည္နည္း။ ပညာရည္ စစ္ေဆးမႈရလဒ္မ်ားကို ထိေရာက္စြာ အသံုးျပဳ ႏုိင္ရန္အတြက္ ဆရာဆရာမမ်ား အေနျဖင့္ သင္ခန္းစာ ပထမဆံုးအခ်ိန္ကတည္းကပင္ ဤအခ်က္ကို အေလးအနက္ထား စဥ္းစား ရပါလိမ့္မည္။

သံုးပြင့္ဆိုင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ျခင္း

စစ္ေဆးမႈ ရလဒ္မ်ားမွာ စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ စာသင္ယူျခင္း တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ရန္အတြက္ ျဖစ္သည္။ ၂ ဖက္စလံုးကို စစ္ေဆးမႈျဖစ္၏။ စစ္ေဆးမႈ ရလဒ္မ်ားကို ဆရာဆရာမမ်ားမွ မိမိတုိ႔၏ စာသင္ၾကားမႈ နည္းလမ္းမ်ား အေပၚတြင္ ျပန္လွန္ သံုးသပ္ျခင္းျဖင့္ တိုးတက္မႈကို ရွာေဖြႏုိင္သည္။ ကေလးမ်ား၏ တတ္ေျမာက္မႈ၊ တစ္တန္းလံုး အေျခအေန၊ ဘာသာရပ္ တစ္ခုလံုးအေပၚ သိနားလည္မႈႏွင့္ အထက္ပါအခ်က္မ်ား ဆက္စပ္ေနမႈတို႔ကို ရလဒ္မ်ားမွ ေျပာျပေနသည္။ မိဘ၊ ဆရာ၊ ေက်ာင္းသား ႏွစ္ပြင့္ဆိုင္၊ သံုးပြင့္ဆိုင္ ေတြ႔ဆံုျပီး ရလဒ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးျခင္း၊ တစ္ဦးခ်င္း အေနျဖင့္ ျပီးခဲ့သည့္ လပတ္၊ ႏွစ္၀က္တြင္ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ျခင္း၊ ေရွ႕လမည့္ လမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ရန္ အစီအစဥ္မ်ား ေရးဆြဲျခင္း၊ မိဘအပိုင္း၊ ေက်ာင္းသားအပိုင္း အထူး ကူညီ ေပးႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြျခင္း၊ ကုစား ရမည့္အပိုင္းကို ဆရာမွ ေလ့လာ သံုးသပ္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကသည္။ ရီပို႔ကဒ္မ်ားတြင္လည္း အကၡရာ စကားလံုး မ်ားႏွင့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအျပင္ ဘာသာရပ္အလုိက္ ကေလးတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ၾကိဳးစားအားထုတ္ေလ့လာပံုႏွင့္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား၊ အားနည္းခ်က္မ်ားကိုလည္း ေရးသား ေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။ မိဘႏွင့္ ကေလးမ်ား ကိုယ္တိုင္လည္း ျပန္လွန္ သံုးသပ္ႏိုင္ခြင့္၊ ေရးသားတင္ျပႏိုင္ခြင့္အတြက္ ေနရာထားေပးႏိုင္သည္။ ကေလးဗဟိုျပဳပညာေရးဟု ဆိုထားသည္ မဟုတ္ပါလား။

(ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါအံုးမယ္)

အီကိုနွင့္ပတ္သတ္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား

QNS:

17 Dec 09, 08:19
ေမ:

အီကိုနွငိ့ပတ္သတ္ေသာ အေၾကာင္းအရာ မ်ား အားလည္း ေရးသားေပးပါရန္ေမတၱရပိခံပါတယ္ ၿမန္မာလို စာအုပ္မ်ားရွိရင္ လည္းညြန္ၿပေပးပါ

ANS:

20 Dec 09, 10:30
ခင္မမမ်ိဳး:

မေမရွင့္။ အီကိုႏွင့္ စီမံခန္႕ခြဲေရး၊ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို www.mmentrepreneur.blogspot.com မွာ တင္ထားပါတယ္

ဥပေဒနဲံပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္း

QNS:

26 Dec 09, 07:53
လိဳွင္ေလး:

ဥပေဒနဲံပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းေတြဖတ္ခ်င္ပါတယ္။

ANS:
8 Jan 10, 08:05
ခင္မမမ်ိဳး:

မလွိဳင္ေလးရွင့္။ ဘယ္လို ဥပေဒနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ဖတ္ခ်င္တာပါလဲ။ Administrative law, Public law, law of contract, law of trust, etc စတာေလးကို ေျပာေပးပါရွင့္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒအပိုင္းကိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ စာဖတ္၀ိုင္း (www.newnationgroup.blogspot.com) မွာ ဧျပီလ ေခါင္းစဥ္အေနနဲ႕ အေသးစိတ္တင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ သီးျခားဘေလာ့တခု ေပၚထြက္လာဖို႕ကိုလဲ ၾကိဳးပမ္းလ်က္ရွိပါတယ္

အသံုးမျပဳေသးတဲ့ ဦးေႏွာက္မ်ား

ေက်ာင္းပညာေရးမွာ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ သင္ခန္းစာေတြပါရွိလာေပမယ့္ ဦးေႏွာက္ကို အသံုးျပဳဖို႔လည္း သင္ၾကားသင့္ပါသည္။

သိန္းႏိုင္

ဆရာဆရာမမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ အရည္အခ်င္းျမႇင့္ သင္တန္း in-service course တစ္ခုအတြက္ ျမန္မာျပည္ နယ္စြန္ နယ္ဖ်ား ဤေဒသသို႔ ကၽြန္ေတာ္ ခရီး ထြက္လာခဲ့ပါသည္။ နယ္ေျမေဒသ ဗဟုသုတရသျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ယခင္ ဆရာ အတတ္ ပညာသင္တန္းမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ခဲ့ဘူးသူ အခ်ိဳ႕ကို ျပန္ေတြ႔ရသျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို မွ်ေ၀ခြင့္၊ ေလ့လာ ခြင့္ရသည့္အတြက္လည္းေကာင္း အက်ဳိးမ်ားေသာ ခရီးပါေပ။ အမ်ားစုမွာ သင္ၾကားနည္း အသစ္မ်ား၊ လက္ေတြ႔သင္ခန္းစာ activities based learning မ်ားကို ျပင္ဆင္ရ၍ မအားလပ္ေအာင္ ရွိေနရေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ကေလးမ်ား တက္ၾကြ ေပ်ာ္ရႊင္မႈရွိေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးတင္ျပၾကေလသည္။


ဆရာအတတ္ပညာသင္တန္းမ်ားတြင္ သင္တန္းသူ၊ သင္တန္းသားတိုင္း သင္ခန္းစာမ်ားစြာကို လက္ေတြ႔ ျပင္ဆင္ျခင္း lesson planning ကို အေတာ္မ်ားမ်ား၊ ဘာသာရပ္တုိင္းအတြက္ ေလ့လာလုပ္ေဆာင္ၾကရပါသည္။ lesson plan တြင္လည္း ေခတ္မီေသာ သင္နည္းမ်ားအရ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းရမည္ဟု မူ ခ်မွတ္၍ ေလ့က်င့္ေစခဲ့သည္။ သင္တန္းသားမ်ားအေနျဖင့္လည္း ဦးေႏွာက္ကို အစြမ္းကုန္ ထုတ္သံုးရေတာ့သည္။ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ ဖန္တီးထားေသာ သင္ခန္းစာမ်ားတြင္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အားရစရာ ေကာင္းသည္မွာ အမွန္ပင္။

ပညာေရးပညာရွင္ Jean Piaget ၏ သိမႈဖြံ႔ျဖိဳးမႈ သီအိုရီႏွင့္ တြဲဖက္၍ လက္ေတြ႔ သင္ခန္းစာမ်ားကို သူတို႔ ေလ့လာ ၾကျခင္းျဖစ္၏။ ပညာရွင္ သုေတသီ Howard Gardner ၏ ဥာဏ္ရည္အေထြအေထြသီအုိရီအရ သင္ခန္းစာတုိင္းတြင္ ဥာဏ္ရည္မ်ားအတြက္ ျပင္ဆင္ေပးသင့္ေၾကာင္းကိုလည္း သူတို႔ သိရွိၾကသည္။

ဤသို႔ျဖင့္ သင္တန္းကာလ ျပီးဆံုးျပီးေနာက္ပိုင္း မိမိတို႔ အရပ္ေဒသ အသီးသီးတြင္ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ား အေနျဖင့္ တာ၀န္ ယူၾကရသည့္အခါတြင္လည္း activities မ်ားကို သင္ခန္းစာမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း လာၾကသည္။ “ကိုယ္တုိင္ပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္ ျခင္းျဖင့္ သင္ယူေလ့လာျခင္း” ဟူေသာ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရး ေဆာင္ပုဒ္ကိုလည္း ျမဲျမဲကိုင္စြဲကာ လက္ေတြ႔ မ်ားစြာကို စာသင္ခန္းတြင္ အသံုးျပဳလာပါ၏။ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း အေလ့မ်ား တစတစ ကြယ္ေပ်ာက္လာသည္မွာ ရွားရွားပါးပါး ပညာေရး တိုးတက္မႈ ျပယုဒ္တစ္ခု။ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားပါရွိေသာ သင္ခန္းစာမ်ားေၾကာင့္ တက္ၾကြေသာ စာသင္ခန္းမ်ား ျဖစ္လာ သည္မွာေတာ့ အမွန္ပင္။ သိုိ႔ေသာ္ ပညာေရးဆိုင္ရာ တစ္စံုတစ္ခု လြဲေခ်ာ္ေနျပန္ျပီဟု ခံစား သိျမင့္ခြင့္ရရွိခဲ့ေသာ ခရီး ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ လက္မ်ားျဖင့္ေတာ့ ေတြ႔ပါ၏။ ဦးေခါင္းမ်ားျဖင့္ေကာ ေတြ႔ျမင္ၾကပါ၏ေလာ။

သိမႈဆိုင္ရာ အယူအဆ

ပညာေရးအေတြးအေခၚပညာရွင္ ဂ်င္းပီယေဂ်း Jean Piaget သည္ သိမႈဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္မႈသီအုိရီ cognitive development ျဖင့္ နာမည္ေက်ာ္သူျဖစ္၏။ အျခားသူမ်ားထက္ ထူးျခားသည္မွာ သူ႔အေနျဖင့္ သိမႈဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားသည္ ဘ၀အေတြ႔အၾကံဳမ်ားအေပၚတြင္ မ်ားစြာမူတည္ေနသည္ဟူ၍ ယံုၾကည္သူျဖစ္သည္။ တနည္းဆိုရေသာ္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ေလေလ စဥ္းစားေတြးေတာမႈ ပိုေကာင္းေလေလျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို သာမန္မွ်သာ ထိေတြ႔ရျခင္းကိုကား ပီယေဂ်းအေနျဖင့္ ဆိုလိုသည့္မဟုတ္ေခ်။

အေရအတြက္ထက္ အရည္အေသြးအားျဖင့္ စုေဆာင္းထားရွိေသာ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားသာလွ်င္ သိမႈကို သိသိသာသာ တိုးတက္ ေစသည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ စဥ္းစားေတြးေတာမႈ လြန္စြာ ေကာင္းသူတစ္ဦးသည္ အေတြ႔အၾကံဳ အားျဖင့္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါမည္။ “စမတ္က်ေသာသူ” ဟုဆိုရာ၀ယ္ သူ၏ကိုယ္ပိုင္ အေတြ႔အၾကံဳ အနည္းငယ္ ပင္ျဖစ္ေစကာမူ သူ၏ တိုးတက္မႈ အတြက္ အစဥ္အျမဲပင္ အသံုးျပဳတတ္သူပင္ျဖစ္သည္။ မတူညီေသာ အေတြ႔အၾကံဳ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို လိမၼာပါးနပ္စြာ ဆက္စပ္ျပီး အဓိပၸါယ္ရွိေသာ သိနားလည္မႈ ျဖစ္ေစရန္ အားထုတ္ျခင္းျဖစ္၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ အယူအဆ မ်ားကို သိျမင္ နားလည္လာႏိုင္သည္။

လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ သင္ၾကားျခင္း Hands-on learning

ပီယေဂ်း၏ သိမႈဖြံ႔ျဖိဳးမႈ သီအုိရီ အေပၚတြင္ နားလည္မႈ လြဲမွားသူတို႔က ေက်ာင္းသားမ်ားအား ကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႔ သင္ယူ ေလ့လာေစျခင္းကို အေလးထားၾကသည္။ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ အထူးထင္ရွားခဲ့၏။ ကုိယ္တုိင္ ေတြ႔ၾကံဳေလ့လာျခင္း အယူအဆ (လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖင့္ သင္ယူျခင္း) ကို အားေပးခဲ့ၾကေလသည္။ ထိုစဥ္က ေက်ာင္းသားမ်ား သင္ယူ ေလ့လာေန ေသာ အယူအဆမ်ားကို တုိက္ရိုက္ေတြ႔ၾကံဳေစျခင္း (ေတြ႔ၾကံဳႏုိင္ေစရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးျခင္း) ျဖင့္ သင္ၾကားျခင္းကို အဓိကထားရွိခဲ့သည္။ မည္သို႔မည္ပံု ျပဳလုပ္ရမည္ကို ဆရာမွ သရုပ္ျပျပီးလွ်င္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွ ထပ္တူ လိုက္လုပ္ေစျခင္း ျဖစ္သည္။ ဓါတ္ခြဲျခင္းအခ်ိန္ပါရွိေသာ သိပၸံ သင္ခန္းစာမ်ားတြင္ ဤပံုစံမွာ သမားရိုးက်ပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အျခားေသာ ဘာသာရပ္ မ်ားျဖစ္သည့္ လူမႈေရး၊ သခ်ၤာႏွင့္ ဘာသာစကား သင္ခန္းစာမ်ားတြင္လည္း ဤပံုစံ၊ ဤနည္းအတုိင္းပင္ ျဖစ္လာသည္။

ဆရာဆရာမမ်ားမွ သင္ခန္းစာတုိင္းကို ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္သင္ယူႏိုင္ေစရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၾကိဳးစား ထည့္သြင္းျခင္းျဖစ္သည္။ ငယ္ရြယ္ေသာ မူလတန္းအဆင့္မ်ားမွ စတင္ကာ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွာ လြန္စြာအေရးၾကီးလာေတာ့သည္။

လြဲေခ်ာ္ေနေသာ အပိုင္း

ေက်ာင္းသားမ်ားကို ကိုယ္တုိင္လုပ္ေဆာင္ခုိင္းသည့္ လက္ေတြ႔ ေလ့လာလုပ္ေဆာင္ေစျခင္း hands-on learning ျဖင့္ သင္ယူေလ့လာျခင္းမွာ မွားယြင္းသည္ဟု မဆိုလိုပါ။ “ကုိယ္တုိင္ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ျခင္း” ဟူ၍ဆိုရာ၀ယ္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ရုပ္ပိုင္းႏွင့္ လူမႈေရး ပကတိ အရွိတရားမ်ားကို တုိက္ရိုက္ေတြ႔ၾကံဳေစ၍ျဖစ္ေစ၊ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေစျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို စုေဆာင္းရရွိေစျခင္းဟု ဆိုလိုပါသည္။ ဤသို႔ထိေတြ႔မႈႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္းမွာ ဘ၀ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ အရာအားလံုးကို သိျမင္ နားလည္ေစရန္ အေထာက္အကူျပဳႏုိင္သည္။ အမွန္တကယ္တြင္လည္း စိတၱဇဆန္ေသာ စဥ္းစားေတြးေတာမႈမွာ လက္ေတြ႔က်ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၏ ရလဒ္ အေနျဖင့္ ဖြံ႔ျဖိဳးလာျခင္းပင္။ စိတၱဇဆန္ေသာ အေတြးအေခၚမ်ားကို တျဖည္းျဖည္း သိျမင္ နားလည္ လာျခင္းျဖစ္သည္။

သို႔ရာတြင္ “လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖင့္ သင္ယူျခင္း learning by doing” နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳပံုႏွင့္ သင္နည္း မွားယြင္းျခင္းေၾကာင့္ ပညာေရးတြင္ ျပႆနာျဖစ္ရေလသည္။ သိပၸံ၊ ပထ၀ီ၀င္ႏွင့္ သမိုင္းသင္ခန္းစာမ်ားတြင္ စီမံကိန္း သင္ခန္းစာ မ်ားႏွင့္ အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ရေသာ အေသးစား သုေတသန သင္ခန္းစာမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ စဥ္းစားေတြးေတာျခင္း (သို႔မဟုတ္) (ေတြးေတာရန္အတြက္ စဥ္းစားျခင္း meta-cognition) ကိုမူကား ဤ သင္ခန္းစာမ်ားမွ မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါ။ ဆရာမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွ ေနာက္ဆံုး ရလဒ္ကို ရရွိေစရန္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မွ်သာျဖစ္၏။ သင္ခန္းစာ ဦးတည္ခ်က္မ်ားကို ေပါက္ေျမာက္ေစရန္အတြက္ ဦးတည္သည္။ သင္ၾကားျခင္းနည္းကိုကား ျပည့္ျပည့္စံုစံု မစဥ္းစားခဲ့ၾကပါ။ ဘာ “လုပ္” ရမည္ကို ညႊန္ၾကားေသာ္လည္း ဘယ္လို “ေတြး” ရမည္ကိုကား မသင္ၾကားခဲ့ပါ။

သို႔ျဖစ္ပါ၍ လြဲေခ်ာ္ေနေသာ အပိုင္းမွာ “ဦးေခါင္းကို” အသံုးျပဳ သင္ယူျခင္း “heads-on” learning ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ “လက္ေတြ႔” ေတာ့ လုပ္ေဆာင္ပါ၏။ “ဦးေခါင္း” ကုိမူ သံုးရန္ မသင္ၾကားခဲ့ပါ။ ႏွစ္ကာလ ၾကာျမင့္စြာပင္ ပညာေရးတြင္ ဤ အပိုင္းကို အမွတ္တမဲ့ပင္ ထားရွိခဲ့သည္။ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အလုပ္ရႈပ္ေနခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ျမင္ေနရတုန္းပင္။ မူလတန္းစာသင္ခန္းမ်ားမွ စတင္ကာ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား သက္သက္ျဖင့္ သာလွ်င္ သင္ယူေစျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးမ်ားကို သင္ၾကားေရးႏွင့္ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ ဆက္စပ္ေနေသာ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား လုပ္ခိုင္းျခင္း ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းမ်ားမွ ဤနည္းျဖင့္ ေလ့က်င့္ျခင္းသည္ အယူအဆမ်ား၊ အသိပညာမ်ားကို သိရွိ နားလည္ေစမည္ဟု ယံုၾကည္ထားၾကျပန္သည္။ အလိုအေလ်ာက္ပင္ ရရွိမည္ဟု ယူဆၾက၏။ ရွင္းျပရန္ ခက္ခဲလွသည့္ သိမႈျဖစ္စဥ္မ်ား cognitive process အတိုင္း ကေလးမ်ားအေနျဖင့္ လက္ေတြ႔မွတဆင့္ သင္ၾကားႏိုင္ မည္ဟုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားရွိသည္။ ဤသည္မွာ အစဥ္အျမဲ မမွန္ကန္ႏိုင္ပါ။

လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ဦးေခါင္းကို အသံုးျပဳျခင္းကို ေပါင္းစပ္ပါ။

(လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တရာေက်ာ္ ၁၉ ရာစု စက္မႈေခတ္ဦးပုိင္းက) ေခတ္စားခဲ့ေသာ “အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း” ႏွင့္ စက္ရုပ္ဆန္စြာ “စာေမးပြဲမ်ားတြင္ မွတ္မိသမွ်ကို ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ေျဖဆိုျခင္း” အေလ့အက်င့္ထက္ “လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားျဖင့္ ေလ့လာသင္ယူျခင္း” မွာ အပံုၾကီး ျခားနားသည္မွာ မွန္ပါ၏။ ၂၁ ရာစု အသိပညာ ေခတ္တြင္မူကား မလံု ေလာက္ေသးပါ။ “စဥ္းစားေတြးေတာေနေသာ” ကမၻာၾကီးကို ရင္ဆုိင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ျမန္မာကေလးမ်ားကို ျပင္ဆင္ေပးရာ၀ယ္ ဘက္စံု ပညာေရး အတြက္လည္းေကာင္း၊ စဥ္းစားေတြးေတာမႈ စြမ္းရည္ ျမင့္မားေစေရးအတြက္ လည္းေကာင္း၊ တစ္ဦးခ်င္း၏ ေမြးရာပါ ဗီဇ ဥာဏ္ရည္မ်ား မပ်က္စီးေစေရးအတြက္ လည္းေကာင္း ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ေဆာင္ရန္မွာ အေရးတၾကီး လိုအပ္ ေလသည္။ အဓိကအားျဖင့္ “လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ သင္ယူျခင္း Hands-on ” ႏွင့္ “ဦးေခါင္းမ်ားျဖင့္ စဥ္းစား ေတြးေတာ သင္ယူျခင္း Heads-on” ၂ ခုစလံုး ပါရွိေသာ ပညာေရးကို ဆိုလုိပါသည္။ စာသင္ခန္းမ်ားတြင္ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို “မလုပ္ေဆာင္မီ”၊ “လုပ္ေဆာင္ေနစဥ္” ႏွင့္ “လုုပ္ေဆာင္ျပီးစီး” သည့္ အခ်ိန္တိုင္းတြင္ ကေလးမ်ားအား “မည္သို႔စဥ္းစား ေတြးေတာရမည္ကို” လည္း သင္ၾကားေပးရပါအံုးမည္။

စဥ္းစားေတြးေတာရင္း သင္ယူျခင္းျဖစ္ေျမာက္ရန္အတြက္ အားလံုးစဥ္းစားသင့္ပါသည္။