ဘယ္သူ႔တာ၀န္လဲ

ေရးသားတင္ျပသူ- နည္းပညာ တကၠသိုလ္ ဆရာတဦး

ငယ္စဥ္အခါက ဆိုေကာင္းေကာင္းႏွင့္ မၾကာခဏ သီဆိုဖူးေသာ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ကို သတိရမိ သည္။

`မုန္႔လံုးစကၠဴကပ္၊ ၾကာကလပ္မွာဆြမ္းေတာ္တင္
ပလင္ေပၚကေမ်ာက္ကေလး၊ ဆင္းတဲ့လို႔ေျပး ဂ်ာေအး
ဂ်ာေအးသူ႔အေမ႐ုိက္၊ ေမွာင္မိုက္မွာငို
ကိုလူပ်ဳိထရံေပါက္က၊ ေျခေထာက္ကိုဆြဲ တြဲလြဲ
တြဲလြဲေနပါဦး၊ မိုးေတာင္ကခ်ဳန္း မုန္႔လံုး မုန္႔လံုး-----´

သတိရမိေစသည့္ အေၾကာင္းကလည္း စာေရးသူက်င္လည္ေနေသာ နည္းပညာ တကၠသိုလ္မ်ားရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာျပႆနာတုိင္းက မုန္႔လံုးေတြျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ပင္။

+++++

ယခင္ Rangoon Institute of Technology(RIT) ဟုထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကား ခဲ့ေသာ ဆုိဗီယက္ယူနီယံရဲ႕လက္ေဆာင္၊ သမၼတႀကီးမန္း၀င္းေမာင္ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့တဲ့ ယခု YTU (Yangon Technological University) သည္ခန္႔ထည္ေသာ မ်က္ႏွာစာ တုိင္လံုးႀကီးမ်ားၿဖင့္ တိတ္ဆိတ္စြာ တည္ရွိေနပါသည္္။

ယခင္ ခမ္းနားသာယာခဲ့ေသာ Rangoon Institute of Technology( RIT)

တိုင္လံုးႀကီးမ်ား၏ ေနာက္ ယခုေခတ္ နည္းပညာေက်ာင္းသား-သူမ်ား မတက္ေရာက္ႏိုင္ ေတာ့ သည့္ စာသင္ခန္းမ်ား၊ workshop မ်ားကေတာ့ မြမ္းမံ ျပင္ဆင္မႈ ကင္းမဲ့စြာ မ်က္ႏွာငယ္ ေန႐ွာ သည္။ သည္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွာက ယခုလက္႐ွိ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနက ဖြင့္လွစ္ထားေသာ အဂၤလိပ္စာ မြမ္းမံ ဆရာ၊ဆရာမ သင္တန္းသားအခ်ဳိ႕ႏွင့္ ၀န္ႀကီးေဖာ္ေဆာင္ ေနသည့္ယႏၲရားမွာ သိပ္အသံုးမတဲ့ေတာ့ ေသာ၊ ဆရာ၊ဆရာမ အခ်ဳိ႕ကိုပဲ ထား႐ွိပါသည္။

ယခုျမင္ေတြ႕ရေသာ ျခံဳႏြယ္ပိတ္ေပါင္းမ်ား အမိုးေပၚထို ေပါက္ေရာက္ေနေသာ RIT


စာေရးသူတို႔ ငယ္စဥ္ကေတာ့ ၁၀တန္းမွာ အမွတ္ ေကာင္းမြန္စြာ ရလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ တနံတလ်ားက အင္ဂ်င္နီယာ ေက်ာင္းသားေတြ သည္ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွာ စုေ၀းပညာ ႐ွာမွီး ခဲ့ၾကပါသည္။ ယခုေတာ့ နအဖ လမ္းစဥ္အရ တကၠသိုလ္ဆိုတာ သြားေရးလာေရး ခက္ခဲေသာ ေနရာမွာပဲ ဖြင့္လွစ္ ရသည့္ကာလေပကိုး ။

ပထမဆံုး ၾကံဳရသည့္အခက္အခဲကေတာ႔ တကၠသိုလ္မ်ား၏ ေက်ာင္းကား ျပႆနာပင္။ ရန္ကုန္ နယ္နိမိတ္မွ ေက်ာင္းသား- သူေတြ တက္ရတဲ့ နည္းပညာတကၠသိုလ္ေတြက ရန္ကုန္ကေန (၁)နာရီေက်ာ္ ကားစီးရေသာ ေမွာ္ဘီ၊လႈိင္သာယာ၊သန္လ်င္ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ရန္ကုန္ျမိဳ႕ျပင္ရွိ တကၠသိုလ္သို႕ သြားၾကေသာ အရပ္လိုင္းကားေပၚမွ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားငယ္မ်ား

အဲဒီေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးက ၁၀တန္းေအာင္ၿပီး နည္းပညာ တကၠသိုလ္ကို ေရာက္လာၾကေသာ ေက်ာင္းသား- သူမ်ားသည္ တကၠသိုလ္မွစီစဥ္ေသာ ေက်ာင္းကားမ်ားကို အားကိုး ၾကရသည္။ တကၠသိုလ္မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားသည္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမိတက္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ ပါရမီကားလိုင္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ကာ ေက်ာင္းကားမ်ား စီစဥ္ၾကသည္။ ယခင္က ႀကံဳသလို လိုင္းကား ေလးေတြႏွင့္ (တခါတရံကားေခါင္မိုးေပၚထိုင္ၿပီး) ေက်ာင္းေတာ္ေတြကို သြားေနရတာမွ ယခု ပါရမီ ဟီးႏိုးႀကီးေတြႏွင့္ သက္ေတာင့္သက္သာ သြားႏိုင္ၾကၿပီ ဟုဆိုရမည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းသားထု ခမ်ာ မိေအးႏွစ္ခါမက အခါခါ နာရေသာအျဖစ္မ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္။

နည္းပညာတကၠသိုလ္မွ တာ၀န္႐ွိသူမ်ားသည္ ပါရမီကားလိုင္းမွ ကားမ်ားကို ကား တာ၀န္ခံ ထားၿပီး တာ၀န္ယူ ငွားေပးသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကိုယ္စီးမည့္ၿမိဳ႕နယ္ အမည္ကို ေက်ာင္းတြင္ စာရင္းေပးရသည္။ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးတစ္လလွ်င္ တစ္ေသာင္း ႏွစ္ေထာင္ႏႈန္းၿဖင့္ ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္မွာ တစ္ခါတည္း ေကာက္ခံလုိက္ၾကသည္။ အေၿခအေန အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေက်ာင္းကားခကို ေက်ာင္းမွ ေကာက္ခံခ်ိန္ ခ်က္ခ်င္း မေပးသြင္းေသးသူမ်ား လည္းရွိၾက၏။ ပါရမီဂိတ္ ေက်ာင္းကားတာ၀န္ခံထံသို႔ ေငြေပးေခ်ရာ၌မူ ကားတစ္စီးလွ်င္ လူ(၅၀)ေယာက္ စာၿဖင့္္ ၁ဦးလွ်င္ (၈၀၀၀)က်ပ္ႏႈန္းႏွင့္ နည္းပညာ တကၠသိုလ္မွ ေပးေခ် ရသည္။ ေက်ာင္းသားေတြကို ဘာေၾကာင့္ ေငြေတြ ပိုေကာက္ရတာလဲ ဟု ေမးေသာ ဆရာ၊ဆရာမ မ်ားကို ပိုေသာေငြမ်ားက ကားလိုေသာ ၿမိဳ႔နယ္မ်ားအတြက္ ကားထပ္ငွားေပးရန္ ဟုဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းဖြင့္ၿပီး အခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ၾကာသည္အထိ ေက်ာင္းသား-သူမ်ား အဆင္မေျပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ တခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ထိုေက်ာင္းသို႔ လာေရာက္တက္သူ (၁၀၀)ေက်ာ္ ခန္႔ ႐ွိသည္။ ထိုၿမိဳ႕နယ္မ်ားအတြက္ တကယ္တမ္း ကားငွားေပးေတာ့ ပါရမီကား တစ္စီးသာ ငွားေပးသည္။ အဲဒီေတာ့ လူ(၅၀)စာ ကားတစ္စီးမွာ လူ(၈၀)ေယာက္ မက က်ပ္ညပ္ ပိတ္သိပ္၍ လုိက္ၾကရသည္။ ကားဆရာေတြကလည္း သူတို႔ ရသင့္သေလာက္ မရၾကလို႔ မၾကည္လင္။ နည္းပညာ တကၠသိုလ္မွ တာ၀န္ခံႏွင့္ ပါရမီဂိတ္မွ တာ၀န္ခံေတြ ဘယ္လိုညွိ ၾကသလဲမသိ။

ညေန ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္ မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားတုိင္းက ကိုယ့္ၿမိဳ႕နယ္ကို ေရာက္မည့္ကား ေပၚ အလုအယက္ တက္ကာ ေနရာဦးၾကရသည္။ တခ်ဳိ႕ စာသင္ခ်ိန္ (၁)ခ်ိန္ဖ်က္ၿပီး ေနရာရႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾက သည္။ ေက်ာင္းကားႀကီးမ်ားမွာ သတ္မွတ္ေနရာမွာ တန္းစီၿပီး စတင္ ထြက္ခြာဖို႔ အခ်က္ေပးသည့္ ၀ီစီသံကို နားေထာင္ရသည္။ ထိုသို႔ ေစာင့္ဆိုင္း ေနရစဥ္ ေက်ာင္းကား တာ၀န္ခံဆိုသူမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ား ေက်ာင္းကားခ ေပးသြင္းမႈ ႐ွိမ႐ွိ ကားမ်ားေပၚသို႔ လိုက္စစ္ၿပီး ခ်လံစာ႐ြက္ မျပႏုိင္သူမ်ားကို ေမာင္းခ် ၾကသည္။ သူတို႔ဆိုလိုတာက ေငြမသြင္းပဲ တက္စီးေနလို႔ ေက်ာင္းကားက်ပ္ရပါသည္ဟု။
ေက်ာင္းသူ-ေက်ာင္းသား သိကၡာကို ဘယ္ေနရာမွာသိမ္းထားပါသလဲ။ ကားေပၚတြင္ပါ လာတတ္ေသာ ဆရာ-ဆရာမမ်ားကလည္း ဘာမွ ၀င္မေျပာႏိုင္ၾက။ ေျပာေသာ ဆရာ-ဆရာမ မ်ားမွာလည္း စာေရးသူ ဖတ္ဖူးေသာ ေအာ္ပီက်ယ္၏ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ ပညာေပး ေရးဆြဲထားေသာ ကာတြန္းထဲက ကေလးမေလးက တာ၀န္ရွိသူမ်ားထံ စာေရးေန သလိုပင္ --- ` သမီးတို႔ လမ္းထိပ္႐ွိ အမႈိက္ပံုႀကီးမွာ--------။ သမီးအႀကိမ္ (၁၀၀၀) ေျမာက္ စာေရးလုိက္ပါသည္ ႐ွင့္´ .. ဆိုသလိုပင္။

+++++

`ေက်ာင္းတက္ ရာခိုင္ႏႈန္း ၇၅% မျပည့္လွ်င္ စာေမးပြဲ ၀င္ေရာက္ ေျဖဆိုခြင့္မ႐ွိ´ ဆိုေသာ ဆုိင္းဘုတ္ႀကီးက ေက်ာင္းအ၀င္၀မွာ ထင္ထင္႐ွား႐ွား ျမင္ရသည္။ ေက်ာင္းတက္ ရာခိုင္ႏႈန္းကို မိသားစုဆရာ ဟု တာ၀န္ ေပးခံရသူ ဆရာ-ဆရာမက တြက္ခ်က္ရသည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ဆရာ-ဆရာမမ်ားမွာ ေက်ာင္းသား-သူမ်ား အေပၚတြင္ roll call တြက္ခ်က္မႈႏွင့္ အႏိုင္ယူထားတတ္ၾကသည္။ မိမိႏွင့္ အဆင္ေျပ သူမ်ား၊ မိမိထံ က်ဴရွင္ ယူသူမ်ား ေက်ာင္းပ်က္ ေသာ္လည္း roll call ျပည့္ႏိုင္သည္။ အဆင္မေျပ သူမ်ားကေတာ့ ကိုယ့္ဘက္က ရက္ပ်က္မ႐ွိ တက္ထားႏိုင္မွ တန္ကာက်သည္။ စာေရးသူ GTC ေက်ာင္းသို႔ စတင္ေရာက္႐ွိစက စာသင္ရင္းအခ်ိန္ျပည့္သြားသျဖင့္ roll call မေခၚမိပဲ ထြက္လာရာ မိမိ၏ေနာက္မွ ကေလးမ်ား တစ္တန္းႀကီး လိုက္ပါလာကာ roll call ေပးပါဟု လိုက္ေတာင္း ၾကသည္။ ပထမေတာ့ အလြန္ အံ့ၾသသြားမိသည္။ ကိုယ့္တိုင္းၿပည္ ပညာေရးစနစ္ အတြက္လဲ စိတ္မေကာင္း ၿဖစ္မိသည္။ စာေမးဖို႔ လိုက္လာတာ မဟုတ္ပဲ roll call အတြက္လိုက္လာ ၾကလို႔ပါ။ ေနာက္ေတာ့လဲ ကိုယ္က်င္လည္ရာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ မထူးဆန္းစြာပင္ စီး၀င္ေမ်ာပါ ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ` ဆရာမွာလည္း ဂုဏ္သိကၡာ ႐ွိသလို ေက်ာင္းသားမွာလဲ ဂုဏ္သိကၡာ ႐ွိသည္´ လို႔ ယူဆထားတဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ ခံယူခ်က္ ကိုေတာ့ မေမ့ေအာင္ မိမိကိုယ္ကို ခဏခဏ သတိေပး ရပါသည္။

ဆရာ-ဆရာမ အမ်ားစုအတြက္ က်ဴ႐ွင္ေပးျခင္း ကိစၥသည္ အၿပစ္မဆိုသာ။ မိမိလစာျဖင့္ ေလာက္ငဖို႔ ဆိုသည္မွာ စိတ္ကူးယဥ္ အိပ္မက္ပင္။ သို႔ေသာ္ ရ႐ွိလာေသာအက်ဳိးဆက္မ်ား ကေတာ့ ဆရာ-ဆရာမ ေတြ က်ဴ႐ွင္လုၾကသည္။ တခ်ိဳ႔ေသာ ဆရာ-ဆရာမေတြက တပည့္ေမြး ၾကသည္။ roll call ႏွင္ ့ၿခိမ္းေျခာက္ၾကသည္။ အတန္းထဲမွာ `ပညာ´ ျပ၍စာသင္ၾကသည္။ ထို `ပညာ´ ကား ကိုယ့္ထံ ေငြတံုးကေလးေတြ ေရာက္လာဖို႔ ပင္္တည္း။

ဆရာ-ဆရာမတို႔ သိကၡာကား အသိမ္းလြန္သြားလို႔ ထင္သည္။ ႐ွာေတြ႕ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ ခက္ခဲလာပါသည္။

++++++

တစ္ရက္မွာေတာ့ ဌာနထဲမွာထိုင္ရင္း ဆရာ-ဆရာမ အခ်င္းခ်င္း စကားစျမည္ ေျပာေနခိုက္ ဆရာမေလး တစ္ေယာက္ မ်က္ရည္လည္႐ြဲႏွင့္ ၀င္လာသည္။ အားလံုးက ဘာျဖစ္လာလုိ႔လဲလို႔ ၀ိုင္းေမးၾကသည္။ `သမီးကို 1-T အခန္းက ဟာေတြ အ႐ွက္ခြဲလိုက္တယ္ ´ ဆိုၿပီး ငိုေနပါေတာ့သည္။ ( 1-T ဆိုသည္မွာ B.Tech 1st year.. 1-G ဆိုသည္မွာ AGTI first year အခန္းကိုဆိုလိုသည္။) တပည့္မ (၃)(၄)ဦးခန္႔ ေနာက္က လိုက္လာၿပီး ဆရာမ စိတ္မဆိုးဖို႔ရန္ ႐ွိခုိးဦးတင္ ေတာင္းပန္ ေနၾကသည္။ အေၾကာင္းစံု ေမးလိုက္ေတာ့ ဆရာမ စာသင္ေနစဥ္ ေနာက္ဖက္မွ ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စကားမ်ား ေနၾက သည္။နားမေထာင္ၾက။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာမက စာေမးမည္ဟု ဆိုကာ တစ္ေယာက္ခ်င္း စာေမးသည္။ (စာေမးသည္ဟု ဆိုရာတြင္ ဆရာမက ထိုစာမ်ားကို ႀကိဳတင္ ဖတ္မထားရေသး ၍ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဖတ္ခိုင္းၿပီး ဘာသာျပန္ခိုင္း ျခင္းျဖစ္သည္)။
ေက်ာင္းသားတစ္ဦး အလွည့္တြင္ ထိုေက်ာင္းသားက မေျဖ။

`ကြၽန္ေတာ္မသိ၊ အဲဒီအေၾကာင္း ဆရာမအရင္႐ွင္းျပေလ´ ဟုျပန္ေျပာသည္။ အဲသည္အခါမွာ ဆရာမငယ္ေလး အလြန္ စိတ္ဆိုး ၿပီး အတန္းထဲက ထြက္လာပါေတာ့သည္။
ဆရာမေလး ငိုတာလဲ အဆိုးမဆိုသာ၊ သူ႔ခမ်ာ ဆရာမ ၀င္လုပ္တာ (၃)လ ေလာက္ပဲ ႐ွိေသးသည္။ သူေက်ာင္းၿပီးတာကလဲ (၇)လပဲ ႐ွိေသးသည္။ BE ၿပီးၿပီးခ်င္း အလုပ္ေလွ်ာက္လိုက္ေတာ့ သ႐ုပ္ျပရာထူး၊ လစာ(၃၅၀၀၀ိ)စေကး ရသြားသည္။ BE ဆင္းေတြ အလုပ္ရဖို႔ မလြယ္ေသာ အခ်ိန္ ဆရာမ အလုပ္ရေတာ့ အိမ္ကလည္း လုပ္ေစခ်င္သည္ႏွင့္ စာသင္ေသာ အလုပ္ကို ၀ါသနာ မပါေသာ္လည္း ၀င္လုပ္ျဖစ္သြားသည္။ Posting က်ေသာ အခါမွာေတာ့ သူမတစ္ခါမွ မေရာက္ဖူးေသးသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အနီးအနားေက်ာင္း။ သူမ ႀကီးျပင္း ခဲ့တာက ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္းရဲ႕ ၿမိဳ႕ငယ္ေလးတစ္ၿမိဳ႕။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္႐ြာ မေျပာင္း၊ သူေကာင္းမျဖစ္ ဆိုတဲ့ စကားေလး လက္ကိုင္ထားၿပီး ရင္ခုန္လႈပ္႐ွားစြာနဲ႔ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုဆရာမေလး ေျပာျပေသာ သူက်င္လည္ခဲ့ရတဲ့ နည္းပညာတကၠသိုလ္ရဲ႕ အေၾကာင္းေလးမ်ား ကိုလည္း ေဖာက္သည္ ခ်ခ်င္ပါေသးသည္။

+++++

သူမအမည္က ျဖဴျဖဴပဲ ဆိုပါေတာ့၊ ျဖဴျဖဴတို႔ ၁၀တန္းေအာင္ေတာ့ သူမတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕အနီးမွာ Government Technological College (GTC) လို႔ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းႀကီးတစ္ေက်ာင္း တည္ေဆာက္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ႏွင့္ ထို (GTC) ေက်ာင္းႀကီးတြင္ (Electronic Circuit) major ယူ၍ပညာစတင္သင္ၾကားခဲ့သည္။ ျဖဴျဖဴတို႔အတန္းတြင္ စုစုေပါင္းမွ ေက်ာင္းသား-သူ (၁၆)ဦး ပဲ႐ွိသည္။ ျဖဴျဖဴတို႔ Major ရဲ႕ [1styearAGTI, 2ndyearAGTI, B.Tech1styear, B.Tech2ndyear, BE] စသျဖင့္ (၅)တန္း ေပါင္းလုိက္မွ စုစုေပါင္း ေက်ာင္းသားက (၁၀၀) မျပည့္၊ (၇၀)ပတ္၀န္းက်င္ပဲ ႐ွိ၏။ ဆရာ-ဆရာမဦးေရကို ေက်ာင္းသားဦးေရႏွင့္ အခ်ဳိးခ်၍ (Electronic Circuit) major အတြက္ ၀န္ၾကီးဌာနမွ ခ်ေပးထားတာ ဆရာ-ဆရာမ (၅)ဦးပဲ႐ွိသည္။ သို႔ေသာ္ major ဘာသာ စုစုေပါင္းက အတန္း(၅)တန္း အတြက္ (၂၀) ေက်ာ္သည္။ ထိုအခါဆရာ(၁)ဦးလွ်င္ ဘာသာရပ္ ၄ဘာသာ၊ ၅ဘာသာစီ ယူၿပီး စာသင္ရေတာ့သည္။

ျဖဴျဖဴမွတ္မိေသးသည္။ ျဖဴျဖဴတို႔ ဆရာ ဦးေအာင္ေက်ာ္မိုးသည္ မနက္စာသင္ရန္ ထြက္လာေတာ့ ဆံပင္စုတ္ဖြားႏွင္ ့ျဖစ္ေနသည္။ တပည့္ေတြက ၀ိုင္းေျပာေတာ့ `ေအး.. နင္တို႔ကိုသင္ဖို႔ ငါ့မွာ ညကစာဖတ္ရတာ ဆိုင္း၀ိုင္းႀကီးတီးေနရသလို ဟိုဘာသာၾကည့္လိုက္၊ ဒီဘာသာၾကည့္ လိုက္နဲ႔... အခု၈နာရီေက်ာ္မွႏိုးလို႔ ပလုပ္က်င္းၿပီးထြက္လာခဲ့တာေဟ့.. မ်က္ႏွာသစ္ခဲ့တာေတာင္ ေက်းဇူးတင္´ တဲ႔။

စာေမးပြဲေတြကနီးလာခ်ိန္ ျဖဴျဖဴတို႔ရဲ႔ major ဘာသာတစ္ခုက ဆရာမ သင္ထားတဲ့ သင္႐ုိး မဟုတ္ဘူးတဲ့။ သင္႐ိုးျပဌာန္းတဲ့ ဆရာက အသစ္ ျပဌာန္းလိုက္တာကို ျဖဴျဖဴတို႔ ေက်ာင္းက မသိလိုက္ပါတဲ့။ ကဲ--သင္ထားတဲ့ ဆရာမ ခင္မ်ာလဲ ပင္ပင္ပန္းပန္း ဖတ္ၿပီး သင္ထား ခဲ့တာျဖဴျဖဴတို႔ အသိ၊ အသစ္ကို ျပန္သင္ေပးဖို႔ သူ႔မွာ အခ်ိန္မ႐ွိေတာ့။ ဒီလိုနဲ႔ စာေမးပြဲႀကီး စခဲ့ၿပီ။ ထိုဘာသာရပ္ ေျဖရတဲ့ေန႔မွာ ဆရာမက အေျဖေတြကို ေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚမွာ ေရးျပသည္။ ဆရာႀကီးႏွင ့္တကြ အားလံုးက မသိလုိက္ မသိဖာသာ ေနၾကသည္။

ဒီလိုနဲ႔ပဲ ျဖဴျဖဴလဲ BE ဘြဲ႕ရ႐ွိခဲ့သည္။ ျဖဴျဖဴတို႔ BE တက္တဲ့ႏွစ္မွာပဲ GTC ကေန TU(Technology University) ဆိုတဲ့ အေခၚအေ၀ၚ ေျပာင္းခဲ့သည္။ ေက်ာင္းထိပ္က ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးမွာ Civil ဌာနက ဆရာေတြတက္ၿပီး ေဆးေတြသုတ္ စာေတြျပင္ေရးေနတာ ေတြ႕ေတာ့ ငါတို႔ေက်ာင္းက GTC မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုတာျဖဴျဖဴသိသြားသည္။ ေနာက္တစ္လ ေလာက္ၾကာေတာ့ သတင္းစာ ေတြထဲမွာ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနက GTC မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္း ႏိုင္ရန္ အဆင့္ၿမွင့္ တင္လိုက္သည္ဟု ပါရွိခဲ့ပါသည္။

ဆရာမျဖစ္လာေသာ ျဖဴျဖဴ စာသင္ဖို႔အတြက္ ဘာသာရပ္ေတြ ခြဲေတာ့ ယခုႏွစ္မွာ University ေတြျဖစ္သြားလို႔ ပညာေရးကို ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီ ျဖစ္ေအာင္ စင္ကာပူက နန္ယန္း တကၠသိုလ္္ရဲ႕ သင္႐ုိးျပဌာန္းခ်က္နဲ႔ ၫွိလိုက္၍ စာအုပ္အသစ္ေတြ ေျပာင္းသြားသည္။ ျဖဴျဖဴသင္ဖို႔ တာ၀န္ယူရတဲ့ ဘာသာဟာ သူမကိုယ္တိုင္ တစ္ခါမွ မဖတ္ဖူုးခဲ့ေသာ ျပဌာန္းစာအုပ္ ျဖစ္ေနသည္။ ဌာနက ဆရာ-ဆရာမေတြက အားေပးသည္။

` ျဖဴျဖဴေရ စိတ္ညစ္မေနနဲ႔၊ ငါတို႔လဲဒီလိုပဲေဟ့၊ ဒီတြင္းထဲေရာက္မွေတာ့ ဒါပဲစားရေတာ့မွာပဲ၊ ဟဲ ဟဲ´ တဲ့။

သူတို႔ေတြက လုပ္သက္ ေတာ္ေတာ္ရၿပီဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရာမွာ သိပ္ၿပသနာမရွိ၊ ျဖဴျဖဴမွာေတာ့ စာသင္ခန္းထဲ ေရာက္တာနဲ႔ ေဇာေခြၽးေတြ ျပန္ၿပီး အတန္းထဲက ေက်ာင္းသားေတြက သူကို႔ ေလွာင္ၿပံဳး ၿပံဳး ေနၾကသည္ဟု ထင္ေနသည္။ အားလံုးကို အျမင္ကပ္မိသည္။ ခုေခတ္ ေက်ာင္းသားေတြ ေတာ္ေတာ္မိုက္႐ုိင္းသည္ဟု မွတ္ခ်က္ခ်မိသည္။

++++++

ခုေခတ္ ေက်ာင္းသားေတြဟု အမည္ေပးခဲ့ေသာ ျဖဴျဖဴသည္ ဘယ္ေခတ္မွာ ႀကီးျပင္းခဲ့ပါ သလဲ။ စာေရးသူ စဥ္းစားမိသည္။ မႏိုင္၀န္ကို ထမ္းရတဲ့အခါ ျဖစ္လာတတ္တဲ့ သဘာ၀လား။ စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္လည္း (သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာနက) ၂ႏွစ္ခြဲေလာက္ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္း ႐ွိတဲ့ Master ဘြဲ႕ကို ၁ႏွစ္၃လေလာက္နဲ႔ ၿပီးေအာင္ ေမြးထုတ္ထားေသာ ေထာ့နဲ႔နဲ ႔ဆရာ တစ္ေယာက္ပါပဲ။ ကိုယ္သင္ရမယ့္ ဘာသာရပ္ေတြက သင္ရုိးၿပဌါန္းခ်က္ မတည္ၿငိမ္မႈေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ အသစ္ေတြ ေျပာင္းေနလို႔ စာအုပ္ေတြ ႐ွာရတာနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ၿပီး self-study နဲ႔ပဲ ျပန္လည္ သင္ၾကား ပို႔ခ်ေနရတဲ့ ဆရာတစ္ဦးပါ။ သီအိုရီပိုင္းက အဲလိုေတြ ၿဖစ္ေနသည္မို႔ လက္ေတြ႔ပိုင္း မွာေရာ ဘယ္လိုပါလဲ။


နည္းပညာတကၠသိုလ္ ဟူသည္ လက္ေတြ႕ပေရာဂ်က္မ်ား၊ field ဆင္းျခင္းမ်ား ရွိရပါသည္။ သို႔မွသာ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ အၾကားအျမင ္အေတြ႕အႀကံဳမ်ား ႐ွိၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ရာတြင္ အဆင္ေျပ ႏိုင္ေပမည္။ ယခုေတာ့ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္စရာ ပစၥည္းမ်ားမ႐ွိ သေလာက္ပင္။ ႐ွိသမွ်ေသာ စက္ပစၥည္း မ်ားမွာလည္း ေ႐ွးေဟာင္းျပတုိက္ထဲက ပစၥည္းေတြဟု ထင္ရသည္။ field ဆင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း တာ၀န္ယူ ေဆာင္႐ြက္ေပးေသာ အဖြဲ႕အစည္း ဟူ၍မ႐ွိ။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား ကိုယ္တုိင္ အဆက္အသြယ္႐ွာၿပီး field ဆင္းမွသာ ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
တစ္ခုေတာ့ လုပ္ထားေပးသည္။ တကၠသိုလ္တုိင္းမွာ IP-star ဆိုတာတပ္ဆင္ၿပီး အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္ ေပးထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ (၃၀၀၀) နီးပါး႐ွိေသာ ေက်ာင္း၏ ကြန္ပ်ဴတာလံုးေရမွာ အလံုး(၃၀) ခန္႔ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲတြင္မွ အပ်က္မ်ားက ႐ွိေသးသည္။ အင္တာနက္ကိုလည္း ေက်ာင္းသူ-ေက်ာင္းသားမ်ား လာေရာက္ အသံုးျပဳျခင္းကို ကန္႔သတ္ထားသည္။ စက္မ်ား ပ်က္စီးသြားလွ်င္ တာ၀န္ခံမ်ားက တာ၀န္ မယူရဲေသာေၾကာင့္ အလြယ္တကူ ကိုင္တြယ္ ခြင့္မျပဳ။ ႏိုင္ငံ၏ အၫြန္႔အဖူးေလးမ်ား ပညာရင္ႏို႔ ေသာက္စို႔ရာ ေနရာမ်ားရဲ႕ အျဖစ္ အပ်က္ကေလးေတြပါ။ တာ၀န္႐ွိသူတုိင္းက တာ၀န္မခံရဲ ၾကသည့္အတြက္ ရ႐ွိလာေသာ ဆိုးျပစ္မ်ားဟုသာ ေကာက္ခ်က္ခ်မိပါသည္။

ယခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာႏို႔ခ်ဳိတုိက္ေကြၽးေသာ ေက်ာင္းၾကီးမ်ားသည္ မာမူႀကီးေတြ အဆင့္ဆင့္ လက္လႊဲ လက္ေျပာင္းနဲ႔ ေရာင္းေနတဲ့ ႏြားႏို႔ေတြလို ေရေတြ အထပ္ထပ္ ေရာခံေနရတဲ့ ႏို႔ရည္က်ဲေတြပဲ ရႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ ဒီႏို႔ရည္က်ဲကိုေတာင္ အားလံုးဟာ ေသာက္သံုးႏိုင္ရဲ႕လား။

သိကၡာေတြ ေခ်ာင္ထိုးထားခံရတဲ့ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဆရာတို႔ ေက်ာင္းကားေပၚမွာ ဆံုၾကတဲ့အခါ ` ဆရာလာတာျမင္ရက္နဲ႔ ေနရာ ဖယ္မေပးတဲ့ ခုေခတ္ ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္ မိုက္႐ုိင္းသား´ လို႔ ဆရာကဆိုသလို ` ေက်ာင္းသားအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္တဲ့ အေရး နည္းနည္းေလးေတာင္ ေလသံမဟရဲ.. သတၱိနည္းတဲ့ ခုေခတ္ဆရာ´ လို႔ ေက်ာင္းသားက ျမင္ေနၾကပါၿပီ။

ဘယ္သူေတြက မွန္သလဲ၊ဘယ္သူေတြက မွားသလဲ၊ တကယ္ေတာ့ အားလံုးဟာ မွားယြင္း ေနတဲ့စနစ္ရဲ႕ သားေကာင္ေတြ မဟုတ္ပါလား။ မုန္႔လံုးကို စကၠဴမကပ္ၾကပဲ စနစ္မွားႀကီးကို တုိက္ဖ်က္ရဲေသာ သိကၡာ႐ွိသည့္ဆရာ၊ သိကၡာ႐ွိသည့္ ေက်ာင္းသား၊ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ အျပည့္အ၀႐ွိေသာလူသားမ်ား အေနႏွင့္ ႏို႔ရည္ ခ်ဳိခ်ဳိေမႊးေမႊးကို ေသာက္သံုးႏုိင္ဖို႔ အားလံုးမွာ တာ၀န္႐ွိေနသည္ကေတာ့အမွန္ပင္။ ။

လွ်ပ္စီးမီးလံုးႏွင့္ ဖေယာင္းတိုင္

(၁)

အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အေတာ္ပင္ ေမွာင္ေနျပီ။ ယူေကေဆာင္းတြင္းမွာ ညေနေလးနာရီ ေက်ာ္ကတည္းက အေမွာင္ထုလႊမ္းေနတာမို႕ သူမအိမ္ျပန္ေရာက္ခ်ိန္မွာ အေမွာင္ထု သိပ္သည္းေနတတ္စျမဲ။ ဧည့္ခန္းထဲ ေရာက္လာေတာ့ မီးခလုတ္ကို သူမဖြင့္လိုက္သည္။ သားေလးက တြန္းလွည္းေလးထဲမွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနတုန္း စာအျမန္ဖတ္ဦးမွ။ ညေနအလုပ္ ဆင္းသည္ႏွင့္ ဆိုင္တဆိုင္ဆိုင္မွာ ကပ်ာကယာ မုန္႕၀င္စားျပီး၊ ညသန္းေခါင္ထိ ဖြင့္တဲ့ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္မွာ သန္းေခါင္ခ်ိန္ထိ စာထိုင္ဖတ္ျပီးမွ အိမ္ျပန္လာေလ့ရွိတဲ့ အတိတ္ဘ၀ေလးကို သတိရမိသြားသည္။ အိမ္ျပန္ေရာက္သည့္ အခါတိုင္း သက္မဲ့စာအုပ္ေတြ မဟုတ္ေတာ့ပဲ သက္ရွိစာအုပ္ေလးကို ဖတ္ေနျဖစ္ခဲ့တာ ႏွစ္ႏွစ္ေတာင္ၾကာလာခဲ့ျပီပဲ။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီညေတာ့ သက္မဲ့စာေလး ထိုင္ဖတ္ဦးမွပါေလ။

သို႕ေပမယ့္ သူမစိတ္ကူးတို႕က ခ်က္ခ်င္းအေကာင္အထည္ ေပၚမလာ။ မီးခလုတ္ႏွိပ္ေပမယ့္ မီးက လင္းမလာခဲ့။ ဖြင့္လိုက္ပိတ္လိုက္ ျပန္လုပ္ၾကည့္သည္။ အိပ္ခန္းထဲက မီးခလုတ္ဖြင့္ၾကည့္သည္။ ဒီေတာ့မွ အေျဖက ေပၚလာသည္။ ဧည့္ခန္းထဲက မီးလံုးေလး က်ြမ္းသြားသည္ပဲ။ ညၾကီးမင္းၾကီး စတိုခန္းဖြင့္ျပီးလဲ မီးလံုးသစ္နဲ႕ ေလွကားလဲ သြားမယူခ်င္။ သားပစၥည္းေတြနဲ႕ ျပည့္ေနတဲ့ အိပ္ခန္းထဲမွာလဲ မထိုင္ခ်င္။ ဒီေတာ့ အၾကံထုတ္ရသည္။ ထမင္းစား စားပြဲေပၚမွာ တခါတရံ ထြန္းေလ့ရွိသည့္ ဖေယာင္းတိုင္ေလး ရွိေနတာမို႕ အဆင္ေျပသြားသည္။ လူပင္ပန္း၊ စိတ္ပင္ပန္းႏွင့္ သိပ္ပင္ပန္းသည့္ ညမ်ားမွာ မီးညွိျပီး အနားယူဖို႕ ထားထားသည့္ အနံေမႊးေသာ ဖေယာင္းတိုင္ေလးမ်ားကလဲ ရွိေသးသည္။ အားလံုးထြန္းညွိလိုက္ေတာ့ စာဖတ္လို႕ရေလာက္သည့္ အလင္းေရာင္ေလး ရလာသည္။


သူမဖတ္ျဖစ္သည့္ စာအုပ္က Raymond Lamont-Brown ေရးသားသည့္ Kamikaze ဆိုတဲ့စာအုပ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တုန္းက မဟာမိတ္စစ္သေဘၤာမ်ားေပၚသို႕ ေလယာဥ္မ်ား ထိုးစိုက္ခ်ျပီး အေသခံတိုက္ပြဲ၀င္သြားသည့္ ဂ်ပန္အေသခံ ဆာမူရိုင္းမ်ား အေၾကာင္း ေရးထားသည့္ စာအုပ္။ ဒီလိုစာအုပ္ေလးေတြကို သူမစိတ္၀င္စားသည္။ အထူးသျဖင့္ သူတို႕ရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႕ အိုင္ဒီေရာ္ေလာ္ဂ်ီမ်ား။ တိုင္းျပည္နဲ႕ လူမ်ိဳးအတြက္ဆိုျပီး ရန္သူကို အေသခံ ေခ်မွဳန္းသြားသည့္ အဆိုပါ ဆာမူရိုင္းမ်ား၊ တိုင္းျပည္ကံၾကမၼာအတြက္ ရန္သူေသနတ္ေျပာင္း၀ေရွ႕ကို လက္နက္တစံုတရာ မပါပဲ တိုး၀င္သြားရဲခဲ့ၾကသည့္ ကမၻာအရပ္ရပ္မွ အၾကမ္းမဖက္ဆႏၵျပသူမ်ား၊ ယံုၾကည္ခ်က္ တစံုတရာေၾကာင့္ ၾကိဳးစင္ထက္ကုိ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့လွမ္းတက္သြားခဲ့ဖူးသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၊ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားေနေသာ အေသခံဗံုးေဖာက္ခြဲမွဳလုပ္ေနသည့္ အစြန္းေရာက္မ်ား။ သူတို႕အားလံုး၏ ကေလးသူငယ္ဘ၀ ျဖတ္သန္းမွဳ စိတ္ေနစိတ္ထား၊ ၾကီးျပင္းခဲ့ရာ ပတ္၀န္းက်င္၊သူတို႕ဘ၀မွာ သက္ေရာက္မွဳ ရွိခဲ့သည့္ အေတြးအေခၚေတြ၊ တြန္းအားေတြ၊ ဒါေလးေတြကို ေလ့လာျပီး တေန႕က်ရင္ေတာ့ သုေတသနေလ့လာ ဆန္းစစ္ခ်က္ေလးတခု လုပ္ဦးမယ္လို႕ စိတ္ကူးထားမိသည္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ပတ္သက္သမွ် စာအုပ္စာတမ္းေလး ေတြကို သီအိုရီရွဳေထာင့္မွ မဟုတ္ပဲ၊ တဦးခ်င္းစီရဲ႕ အတိတ္ဘ၀ေလးေတြအထိ စိတ္၀င္တစား ေလ့လာေနမိသည္။


ကေလာ့စ္၀စ္ဆိုခဲ့ဖူးသည့္ friction ဆိုတဲ့ လြဲေခ်ာ္မွဳေလးေတြဟာ စစ္ပြဲမ်ားတင္မကပဲ ေနရာတိုင္းမွာ ရွိသည္ထင္ပ။ စာအုပ္ေလးကို ကိုင္ျပီး ဖတ္မယ္လုပ္ခါမွ အစီအရီ ထြန္းထားသည့္ ဖေယာင္းတိုင္ေလးေတြကို ၾကည့္မိရင္း သူမအေတြးထဲသို႕ တစံုတရာက ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာသည္။ ပထမအစက်ေတာ့ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ေလး။ ေနာက္ေတာ့ ေမြးရပ္ေျမ။ ေနာက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ဒီလိုနဲ႕ အေတြးေတြက တစတစ က်ယ္ျပန္႕သြားရင္း လတ္တေလာျဖစ္ေနၾကသည့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဆိုင္ရာ ျငင္းခံုေဆြးေႏြးေနၾကမွဳမ်ားဆီ အေတြးက ေရာက္သြားသည္။


(၂)

ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး။

ဒီစကားလံုးေလး သူမအေတြးထဲသို႕ ခို၀င္လာခဲ့သည္မွာ သူမ ငါးႏွစ္ခန္႕က ျဖစ္မည္ထင္သည္။ ဒီတုန္းက တီဗြီမွာ ျမန္မာသတင္းကလဲ မိနစ္ႏွစ္ဆယ္ခန္႕သာ ျပသည္။ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းကလဲ ခဏတာမွ်သာ။ သို႕ေပမယ့္ အဖိုးနဲ႕အတူ ႏိုင္ငံတကာသတင္း ၾကည့္ဖို႕ ထိုင္ေစာင့္ရတာက ထိုစဥ္က အလုပ္တခု။ ဒီအခ်ိန္ကာလက ကမၻာတ၀ွမ္း သတင္းမ်ားမွာ အီသီးယိုပီးယား ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွဳ ျပႆနာက ေနရာယူ လႊမ္းမိုးထားသည့္ကာလ။ ရြက္ဖ်င္တဲေလးေတြ။ ကေလးငယ္ေလးေတြ။ ပံုရိပ္မ်ားက သူမႏွလံုးသားထဲ တိုး၀င္လာခဲ့ၾကသည္။ ဘာမွန္းေတြ ေသခ်ာမသိေပမယ့္ အဖိုးေျပာျပေနသည့္ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွဳျပႆနာ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုေသာ စကားလံုးေလးေတြကိုေတာ့ မွတ္မွတ္ရရ သတိရေနျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ေက်ာင္းသူဘ၀တေလွ်ာက္မွာ ေမေမေခၚသြားဖူးသည့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ပညာေပးျပပြဲမ်ား၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ပညာေပးျပပြဲမ်ားကို ေရာက္ခဲ့ရျပန္သည္။


သူမသာ ေဆးေက်ာင္းျပီးေအာင္ တက္ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး ဘာသာရပ္ကို အထူးျပဳျဖစ္ခဲ့လိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ အေျခအေနအရ ေနာက္ပိုင္းကာလ ျပည္ပမွာ ေက်ာင္းျပန္တက္ျဖစ္ေတာ့ ငယ္စဥ္က စိတ္၀င္စားမွဳေလးမ်ားကို ေသခ်ာေလ့လာခြင့္ ရလာခဲ့ေတာ့သည္။ စီးပြားေရးဆို္င္ရာ မဟာဘြဲ႕တက္ျဖစ္ေတာ့ အဓိက သင္ရမည့္ advanced macroeconomics, advanced microeconomics, econometrics သံုးဘာသာအျပင္ ေနာက္ထပ္ ငါးဘာသာကို ၾကိဳက္ရာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရခဲ့သည္။ မဆိုင္းမတြပင္ political economy အထူးျပဳ က႑မွ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ Health Economics, ပညာေရးဆိုင္ရာ (Economics of Education), ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ (Development Economics), ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ (Defence Economics) ႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ၊ ျမိဳ႕ျပဆိုင္ရာ (Regional & Urban Economics) တို႕ကို ေရြးခ်ယ္ေလ့လာျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ သုေတသနဘြဲ႕မ်ား ဆက္တက္ျဖစ္သြားတာမို႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရးႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ေတြမွာ သုေတသီျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ားကေတာ့ သူမရဲ႕ research interests အေနနဲ႕ ရွိေနခဲ့ဆဲ။ Public Health and Civil Wars in Burma ဆိုတဲ့ စာတမ္းေလးတခု သုေတသနလုပ္ဖို႕ စျပီးမွ လိုခ်င္တဲ့ data ေတြ အစံုအလင္မရႏိုင္တာမို႕ ရပ္ထားရျပန္သည္။ data မစံုလွ်င္ Information Bias ရွိေနလိမ့္မည္။ သုေတသီတေယာက္နဲ႕ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးသမားတေယာက္ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္ခ်င္းက သေဘာသဘာ၀ မတူညီတာမို႕ အခ်က္အလက္မစံုပဲနဲ႕ေတာ့ သူမမလုပ္ခ်င္ပါ။


ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအေၾကာင္း စဥ္းစားရင္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးက႑ရဲ႕ အေရးၾကီးဆံုး လုပ္ငန္းေဆာင္တာတခုျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရးသို႕ သူမ အေတြးမ်ားက ေရာက္သြားသည္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ခ်မ္းသာဆင္းရဲ ကြာဟမွဳ ၾကီးထြားေနသေရြ႕၊ အေျခခံ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးကို ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားအားလံုး ခံစားခြင့္ မရွိေနသေရြ႕၊ လူတဦးအတြက္ ေန႕စဥ္လိုအပ္ေသာ အာဟာရဓာတ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္သည့္ အစာအာဟာရကို လူသားတိုင္း စားေသာက္ခြင့္ မရွိေနသေရြ႕ အဆိုပါႏိုင္ငံကို ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေနျပီဟု ေျပာ၍ မရႏိုင္ပါ။ ကမၻာ့ဘဏ္မွ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေ၀သည့္ ကမၻာ့ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီရင္ခံစာအရ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ပေပ်ာက္ေရးသည္ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ၏ အေျခခံအက်ဆံုးေသာ ရည္မွန္းခ်က္တရပ္ ျဖစ္ပါသည္။


ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ေပၚလစီမ်ား၊ ပါ၀င္ရမည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အဖြဲ႕မ်ားကို ပညာရွင္မ်ားက macro level, meso level, micro level ဟူ၍ အဆင့္ (၃) ဆင့္ခြဲ၍ ဆန္းစစ္သတ္မွတ္ၾကပါသည္။

1.

macro level

ထိုအဆင့္အေနျဖင့္ အဓိက ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းႏွစ္ခုမွာ စီးပြားေရးအရ တည္ျငိမ္မွဳ (economic stabilization) ရွိလာေစရန္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႕ ျဖစ္ရန္အတြက္ စီးပြားေရးေပၚလစီတြင္ exchange-rate depreciation ေပၚလစီျဖင့္ ညွိယူရပါမည္။ သြယ္၀ိုက္အခြန္မ်ား ျမွင့္တင္ျခင္းကို မျပဳလုပ္ရပါ။ ဤနည္းလမ္းကို ယူဂန္ဒါတြင္ (၁၉၉၀)တြင္လည္းေကာင္း၊ ေမာ္ေရးရွတြင္ (၁၉၈၀) မွ (၁၉၈၂) အထိလည္းေကာင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားတြင္ (၁၉၈၀) မွ (၉၇) အထိ လည္းေကာင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ေနာက္တနည္းမွာ social capital တည္ေဆာက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ရန္ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရမွ reputation for trust ကို တည္ေဆာက္ရပါမည္။


2.

Meso level


ဒီအဆင့္တြင္ ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ကိုင္နည္း သံုးနည္းရွိပါသည္။ ပထမတနည္းမွာ လုပ္အားအသံုးျပဳ က႑မ်ားသို႕ အရင္းအျမစ္မ်ားကို လႊဲေျပာင္းအသံုးျပဳရပါမည္။ ထိုသို႕လုပ္ကိုင္ရန္ လုပ္ငန္းငယ္မ်ား အမ်ားအျပားေပၚေပါက္လာေစရန္ အားေပးေဆာင္ရြက္ရမည္။ အစိုးရမွ အေျခခံ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳမ်ား ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ရမည္။ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဤနည္းလမ္းအသံုးျပဳ၍ ေအာင္ျမင္မွဳမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။


ဒုတိယနည္းလမ္းမွာ ျပည္သူ႕ဘ႑ာခြဲေ၀သံုးစြဲမွဳမ်ားကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ရာတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပမွဳပေပ်ာက္ေရးကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ စီးပြားေရးက႑မ်ားတြင္ လုပ္အားအေျချပဳ သီးႏွံမ်ားထုတ္လုပ္ေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စက္မွဳႏွင့္ စြမ္းအင္နည္းပညာမ်ား (ဥပမာ- မိုက္ခရိုဟိုက္ဒရို)စသည္တို႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေရးကို ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ Informal sector မ်ားကိုလည္း ေထာက္ခံအားေပးရပါမည္။


တတိယနည္းလမ္းမွာ က႑မ်ိဳးစံုအတြက္ လူမွဳေရးရံပံုေငြမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထိုရံပံုေငြမ်ားမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ေက်ာင္း၊ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း၊ ေရအရင္းအျမစ္ စသည္တို႕အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ လွဴဒါန္းေသာ ရံပံုေငြမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထိုရံပံုေငြမ်ားကို စနစ္တက်စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္ရန္ institution autonomy ေတာ့ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ လိုအပ္ပါသည္။


3.

Micro level


ဒီအဆင့္တြင္ ခ်ဥ္းကပ္ရမည့္ နည္းမ်ားကို ပညာရွင္မ်ားက ေျခာက္နည္းခန္႕ ခြဲျခားေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပထမတနည္းမွာ social safety nets မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အန္ဂ်ီအိုမ်ားမွ ျဖစ္ေစ၊ ပုဂၢလိကမ်ားမွ ျဖစ္ေစ အေျခခံအစားအေသာက္မ်ား ျပည့္၀စြာရရွေစေရး၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ကယ္ဆယ္ေရး၊ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေရး စသည္မ်ားကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးမွဳမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယတနည္းမွာ Public employment ပေရာဂ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ လုပ္အားေျချပဳလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ျဖစ္ေစရပါမည္။ တတိယနည္းလမ္းမွာ ထြက္ကုန္ႏွဳန္းျမင့္မားေသာ သီးႏွံမ်ားအား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ေဒသမွ ေတာင္သူမ်ားကို စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေစျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေရးအလြန္ၾကီးေသာ ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုမွာ ပိုင္ဆိုင္မွဳ ခြဲေ၀မွ်တျခင္း (Asset Redistribution) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕အတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားဘက္မွ ဘက္လိုက္ေသာ လယ္ယာေျမျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး မလြဲမေသြ ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ေက်းလက္ေဒသ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ထုတ္လုပ္မွဳအတြက္ အေရးၾကီးေသာ water rights ကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားထံသို႕ ေခ်းငွားမွဳပံုသ႑ာန္ျဖင့္ လႊဲေျပာင္းေပးထားရပါမည္။


ထိုမွ်မကေသး။ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ financial exclusion ကို ဖယ္ရွားႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား (ဥပမာ- ေၾကြးျမီေစ်းကြက္ကို ေအာက္ေျခသို႕ တိုးခ်ဲ႕ျခင္း) စသည္မ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးရပါမည္။ အုပ္စုလိုက္ ေခ်းငွားျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးျပီး၊ အာမခံထားျခင္း၊ စုေဆာင္းျခင္းစသည့္ risk management devices မ်ားကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ထားရပါမည္။ ထို႕အျပင္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးပရိုဂရမ္မ်ားကိုလည္း တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။


(၃)


အဆိုပါ အခ်က္မ်ားမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ ပေပ်ာက္ေရးေဆာင္ရြက္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ေပၚလစီမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ က်မ္းတေစာင္မဟုတ္၍ အေသးစိတ္ခ်ဲ႕ကာ မေျပာခ်င္ေတာ့ပါ။ ထိုအခ်က္မ်ားအား ျပန္လွန္စဥ္းစားေနမိရင္း အေတြးမ်ားက လက္ရွိအျငင္းပြားေနၾကေသာ ကိစၥရပ္မ်ားဆီသို႕ ေရာက္သြားခဲ့ျပန္သည္။ ဒီလူေတြ ဘာအတြက္ေၾကာင့္မ်ား ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္မလုပ္ပဲ ျငင္းခုန္ေနၾကပါလိမ့္လို႕ သူမေတြးေနမိျပန္သည္။ အျဖစ္က ဒီလိုပါ။


ျမန္မာျပည္အေရးမွာ စစ္အုပ္စုကို တိုက္ခိုက္ရန္မလို။ လက္ေတြ႕က်ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပမွဳ ပေပ်ာက္ေရးတို႕ကိုပဲ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု အခ်ိဳ႕က ဆိုေနၾကပါသည္။ နအဖအတိုက္အခံထဲမွ တခ်ိဳ႕ကလဲ စစ္အုပ္စုကို တိုက္ခိုက္ရန္လိုသည့္ အဆိုကို ေျပာၾကရင္း စစ္အုပ္စုျပဳတ္က်မွ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးလုပ္ရမည္လိုလို အဆင့္ထိ ေရာက္ကုန္ၾကသည္။ ႏွစ္ဖက္လံုးက သူလုပ္တာ ထိေရာက္တယ္၊ ကိုယ္လုပ္တာ ထိေရာက္တယ္ဟူ၍ ျငင္းေနၾကျပန္သည္။


အမွန္ေတာ့ ေပၚလစီေရးရာမ်ား၊ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းမ်ားကိုသာ ေလ့လာထားလွ်င္ ျငင္းစရာလံုး၀ မလိုေတာ့သည့္ အခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ micro level မွာ တဦးခ်င္း၊ တဖြဲ႕ခ်င္း တႏိုင္တပိုင္ လုပ္လို႕ရသည့္ ကိစၥမ်ားရွိပါသည္။ ထို႕အတူ macro level, meso level မ်ားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရကိုယ္တိုင္က ေစတနာေရွ႕ထားျပီး တတပ္တအား ဦးေဆာင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ပါမွ လုပ္လို႕ရသည့္ ကိစၥမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ စစ္အုပ္စုအုပ္ခ်ဳပ္ရာ ကာလတေလွ်ာက္တြင္ စစ္အသံုးစရိတ္ၾကီးမားမွဳ၊ စစ္မ်ိဳးစစ္ႏြယ္မ်ားမွသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လက္၀ါးၾကီးအုပ္မွဳ၊ စီးပြားေရးေပၚလစီမ်ား၊ ဘ႑ာေရးေပၚလစီမ်ား ထိေရာက္စြာ မခ်မွတ္ႏိုင္မွဳဆိုသည့္ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ျပည္သူတို႕ ခါးစည္းခံေနၾကရပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳျပဳလုပ္ရန္ စစ္အုပ္စုအား မဖယ္ရွားပဲ မရပါ။(စကားအသံုးအႏွဳန္းကို ရွင္းစြာ ေျပာထားပါသည္။ စစ္အုပ္စု ဟု သံုးထားပါသည္။ တပ္မေတာ္ဟု မသံုးထားပါ။ တပ္မေတာ္ဟူသည္ ႏိုင္ငံတရပ္၏ ျပည္သူ၊ အစိုးရ၊ စစ္တပ္ ဆိုေသာ ျဖစ္တည္မွဳသ႑ာန္သံုးရပ္တြင္ ပါ၀င္ျပီးသာျဖစ္၍ တပ္မေတာ္ကို မည္သူကမွ ဖယ္ရွား၍ မရပါ။ တပ္မေတာ္ကို တိုင္းျပည္အတြက္ လိုအပ္သည့္ ပံုသ႑ာန္အေနျဖင့္ မဟုတ္ပဲ ျပည္သူ႕ခ်ဥ္ဖတ္အေနျဖင့္ သြတ္သြင္းေနသည့္ စစ္အုပ္စုႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ဖယ္ရွားရန္ လိုအပ္ျခင္းကိုသာ ဆိုလိုပါသည္)။


သို႕ျဖစ္ရာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ (ရာႏွဳန္းျပည့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ၂၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းပဲျဖစ္ျဖစ္) ရွိေနသေရြ႕ macro level ေပၚလစီမ်ားကို ထိေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္၍ ရမည္မဟုတ္ပါ။ meso level အခ်ိဳ႕ႏွင့္ micro level အပိုင္းတြင္ လုပ္လွ်င္ အတိုင္းအတာတခုအထိ ထိေရာက္မည္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ျမန္မာမ်ားအေနႏွင့္က ျမန္မာျပည္ကို ေစတနာရွိသည္ဆိုလွ်င္ အဆိုပါ အဆင့္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားမေနသင့္ၾကပါ။ micro level ႏွင့္ meso level လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို စိတ္၀င္စားသူမ်ား တကယ္လုပ္ကိုင္ၾကပါ။ (တခုေတာ့ ရွိပါသည္။ ဘာမွ မလုပ္ပဲႏွင့္ macro level ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ စစ္အုပ္စုကို တိုက္ဖ်က္ေနသည့္ အတိုက္အခံ မ်ားကိုေတာ့ အေၾကာင္းမဲ့ လိုက္လံ တိုက္ခိုက္မေနပါႏွင့္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အခ်ိန္ကုန္ပါသည္။ လုပ္စရာရွိတာကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ လုပ္ရန္သာျဖစ္သည္)


ထို႕အတူ တိုင္းျပည္ျခြင္းခ်က္မရွိ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လိုအပ္သည့္ macro level ေပၚလစီမ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ စစ္အုပ္စုကို တိုက္ရမည့္သူမ်ားကလည္း အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေရးအတြက္ အားစိုက္ၾကိဳးပမ္းေတြးဆရင္း လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္။ သူ႕ဘာသာသူ လူမွဳေထာက္ကူ ကိစၥလုပ္သူမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးထဲ မပါလို႕ဟူ၍ သြားေရာက္တိုက္ခိုက္ ေျပာဆိုျခင္း မျပဳလုပ္မိေစရန္ သတိထားၾကရမည္။


ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ တိုက္ေနၾကလို႕ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မျပီးပါ။ ေဆးရံုဆရာ၀န္က ေဆးကုပါသည္။ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ေပၚလစီေရးဆြဲသူမ်ားက က်န္းမာေရး စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ပါသည္။ အားလံုး ကိုယ့္နည္းကိုယ္ဟန္ျဖင့္ အက်ိဳးျပဳေနသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အေျခအေနတခုကို ေတြးၾကည့္ပါ။ ဆရာ၀န္ရွိျပီး ေဆးရံုႏွင့္ ေဆး၀ါးမ်ား မရွိပါက ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးကို မည္သို႕ေစာင့္ေရွာက္မည္နည္း။ ထို႕အတူပဲ ေပၚလစီသမားမ်ားမွ ေပၚလစီခ်မွတ္ျပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္မည့္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ား မရွိပါက မည္သို႕မည္ပံု ေဆာင္ရြက္ၾကမည္နည္း။ ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္။ ေက်ာင္းဆရာမ်ားရွိျပီး သင္ရိုးႏွင့္ ပညာေရးစီမံကိန္းမ်ား မရွိပါက မည္သို႕ျဖစ္ေနမည္နည္း။ စီမံကိန္းမ်ားရွိျပီး ဆရာမရွိပါက မည္သို႕မည္ပံု စာသင္ၾကမည္နည္း။


ယခုကိစၥမ်ားမွာလဲ ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ “ပညာေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ရမည္။ အတိုက္အခံမ်ားလုပ္ေနသည္မွာ အက်ိဳးမရွိ” ဟု ျပည္ပတြင္ ငုတ္တုတ္ထိုင္ရင္း ေ၀ဖန္ေလကန္ေနသူမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းတြင္ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား၌ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးေသးျခင္း မရွိေၾကာင္း ေသခ်ာလွေပသည္။ စစ္အုပ္စုႏွင့္ ဆက္စပ္လုပ္ကိုင္ျခင္း မ၇ွိသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေစတနာရွင္မ်ား ၾကံဳေတြ႕ေနတတ္သည့္ အခက္အခဲမ်ား၊ လူမွဳကယ္ဆယ္ေရးကိုေတာင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူျပဳလုပ္၍ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရမွဳမ်ားကို မသိနားမလည္၍ “ငါ့စကားႏြားရ” ေျပာေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ သားဆက္ျခားေရးအတြက္ တအိမ္တက္ဆင္း ပညာေပးေဟာေျပာမွဳမ်ားကိုပင္ ႏိုင္ငံေရးအေရာင္ပါမွာစိုးလို႕ဆိုျပီး၊ ရ၀တ၊ ၾကံ့ဖြတ္တေယာက္မွ တေကာက္ေကာက္လိုက္ေနသည့္ အခက္အခဲမ်ိဳးကို ၾကံဳေတြ႕ဖူးပါရဲ႕လား။ ႏြမ္းပါးသည့္ ရြာငယ္ေလးမွာ ညေနပိုင္း အခမဲ့က်ဳရွင္ေလး ဖြင့္ဖို႕ကိုေတာင္ အဆင့္ဆင့္ လေပါင္းမ်ားစြာ ခြင့္ျပဳခ်က္တင္ေနရျပီး၊ ပညာသင္ႏွစ္ကုန္သြားသည္မ်ိဳးကိုေကာ ၾကံဳဖူးပါရဲ႕လား။ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ ကိစၥမ်ား မဟုတ္ေသး။ လူမွဳေရး၊ ပညာေရးတြင္ေတာင္ ဤမွ်အထိ ကန္႕သတ္ တားျမစ္ခ်င္မ်ားေနေသာ စစ္အုပ္စုအား ဖယ္ရွားရန္ ၾကိဳးစားေနျခင္းကို လိုက္လံတိုက္ခိုက္ေျပာဆိုေနသည့္ ထိုလူမ်ား၏ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးပဲ လုပ္ဖို႕ လိုတယ္ ေျပာေနေသာ စကားသံမ်ားရဲ႕ ေစတနာမွာေကာ တကယ္မွန္ကန္ပါရဲ႕လား။


ထိုနည္းတူပင္။ အတိုက္အခံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးရာ ကိစၥမ်ားတြင္ တခြန္းတပါဒမွ လာေရာက္ ပါ၀င္ေျပာဆိုတိုက္ခိုက္ျခင္းမရွိပဲ သူ႕ဘာသာသူ လူမွဳေထာက္ကူကိစၥမ်ား၊ လုပ္လို႕ရႏိုင္သေလာက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနသူ မ်ားအား အခ်ိဳ႕ေသာ အတိုက္အခံမ်ားမွ တိုက္ခိုက္ေျပာဆိုျခင္းမွာေကာ မွန္ကန္ နည္းလမ္းက်ပါရဲ႕လား။


အေရးၾကီးသည္ကေတာ့ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ၾကဖို႕ပင္ျဖစ္သည္။ ကိုယ္က က်ြမ္းေလာင္ျပီး ပ်က္ေနသည့္ မီးလံုးကို ေလွကားေထာင္ တက္လဲျပီး မီးလံုးသစ္ အစားထိုးမည္လား။ (သို႕မဟုတ္) အလင္းေရာင္ ခဏတာေပးဖို႕ ဖေယာင္းတိုင္ေလး သြားထြန္းေပးမည္လား။ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး သူ႕နည္းသူဟန္ႏွင့္ေတာ့ ေလာကအလွဆင္ ေနသူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ တခုေတာ့ရွိပါသည္။ ဖေယာင္းတိုင္ထြန္းမည့္သူကလဲ ထြန္းေပးႏိုင္သည္မွာ ခဏတာပဲဆိုသည့္ သေဘာကို နားလည္ရေပမည္။ မီးလံုးေလာက္ေတာ့ လင္းလာမွာ မဟုတ္တာကို သေဘာေပါက္ရေပမည္။ ထို႕အတူ မီးလံုးတက္လဲမည့္သူကလဲ အခ်ိဳ႕ေသာ ေနရာမ်ားမွာ ဖေယာင္းတိုင္အလင္းေလးေတြ ယာယီလိုအပ္သည္ကို နားလည္ရေပမည္။ ကိုယ္မွန္တယ္၊ သူမွန္တယ္ ျငင္းစရာမလိုပါ။ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ ထိေရာက္စြာ လုပ္ဖို႕သာ လိုအပ္သည္။


မီးလံုးလဲမည္ဆိုျပီး တက္ရမည့္ ေလွကားကို ဟိုအမွတ္တံဆိပ္ပါေလွကား၊ ဒီအမွတ္တံဆိပ္ပါေလွကားေရြးေနျခင္း၊ ေလွကားေပၚတက္မည့္သူကို ဟိုတီရွပ္တံဆိပ္၊ ဒီတီရွပ္တံဆိပ္ ၀တ္တက္ပါ လုေျပာေနျခင္း၊ တေယာက္ကတက္မည္လုပ္သည္ကို ေနာက္တေယာက္က ဆြဲခ်ျခင္း၊ မီးလံုးပ်က္အား လက္ညွိဳးထိုးျပျပီး လုပ္စားေနျခင္းမ်ား မရွိလွ်င္ေတာ့ မီးလံုးလဲမည့္သူမ်ားမွ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ေနသည္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။


ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္။ ဖေယာင္းတိုင္၀ယ္ရန္ အေၾကာင္းျပျပီး ပိုက္ဆံေတာင္းစားေနျခင္း၊ ျပည္ပေစတနာရွင္မ်ား၏ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားကို အာဏာပိုင္ႏွင့္ ေပါင္း၍ ေ၀စားမွ်စားလုပ္ျခင္း၊ မီးလံုးသာ လဲႏိုင္သြားလွ်င္ ကိုယ့္ေနရာေပ်ာက္မည္စိုး၍ လိုက္လံ ပိတ္ဆို႕ တားဆီးေနျခင္း၊ ဖေယာင္းတိုင္ မီးညွိရန္ ေစတနာတရား အမွန္တကယ္လဲ မရွိပါပဲႏွင့္၊ တကယ္လဲ မီးညွိရန္ၾကိဳးစားေနျခင္း မရွိပါပဲႏွင့္ မိမိနာမည္ရေရးအတြက္ မီဒီယာမ်ားေပၚတက္ျပီး အသံေကာင္းဟစ္ေနျခင္း စသည္မ်ား မရွိလွ်င္ေတာ့ ဖေယာင္းတိုင္ထြန္းသူမ်ားမွ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ေနသည္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။


ထိုအခ်က္မ်ားကို ေတြးေနမိရင္း သူမ ထိုင္ေနရာမွ အသာထလိုက္ပါသည္။ ပ်က္ယြင္းေနေသာ လွ်ပ္စီးမီးလံုးေလးကို လဲရပါဦးမည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ခဏတာ အလင္းေရာင္ေပးသည့္ ဖေယာင္းတိုင္ေလးမ်ားကိုလဲ သူမေက်းဇူးတင္ေနမိပါသည္။


ခင္မမမ်ိဳး (၂၁၊ ၂၊ ၂၀၀၉)

လမိုက္ညမွာလင္းတဲ့ၾကယ္စင္

အေမွာင္ထုမည္မွ်ပင္ ပိတ္ကာလႊမ္းေစကာမူ လမ္းျပၾကယ္၏ အလင္းေရာင္ေလးႏွင့္ လမ္းဆံုးေအာင္ သြားႏိုင္သည့္ လူသား သတၱိရွင္မ်ား ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ ရွိလဲရွိေနဆဲ။ ေနာင္လဲရွိေနမည္မလြဲ။ သို႔ေပမယ့္ ထိုလူသားမ်ား လမ္းဆံုးထိ ေရာက္ေစေရးအတြက္ လမ္းျပၾကယ္စင္ေလးမ်ား လင္းလက္ေပးဖို႔ေတာ့ လိုေပလိမ့္မည္။



ျမန္မာျပည္မွာ လူျဖစ္ခြင့္ရေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ ဘဝကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။ လမိုက္ညႏွင့္ ၾကံဳေတြ႔ေနၾကရေပသည္။ လသာညမွာ ခရီးသြားခြင့္ရေနျပီး ေျဖာင့္ျဖဴးေသာ အနာဂတ္လမ္းႏွင့္ ၾကီးျပင္းခြင့္ရသူမ်ားကား ခပ္ရွားရွား။ တကယ့္ကို ခပ္ရွားရွားရယ္ပါ။

ကေလးငယ္၊ လူငယ္မ်ားအား ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ သူတို႔မိဘမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္၊ စီးပြားေရးအေျခအေနကိုၾကည့္၍ ဘဝအမ်ိဳးမ်ိဳးကြာျခားေနၾကရသည္ကို ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ လူ႔ဘဝအနာဂတ္၏ တစ္ခုတည္းေသာ ဖန္ဆင္းရာျဖစ္သည့္ ပညာေရး ရရွိပံုမ်ားမွာလဲ ဘဝအေျခအေနေပၚမူတည္၍ ကြာျခားၾကေလသည္။

(၁)အခ်ိဳ႔ေသာ ကေလးငယ္၊လူငယ္မ်ား၏ မိဘမ်ားမွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ၊ အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ ရာထူးၾကီးသူမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၏ ကေလးမ်ားျဖစ္ျပီး၊ ငယ္စဥ္မွစ၍ နာမည္ၾကီးထိပ္တန္းေက်ာင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရၾကျပီး၊ အထက္တန္းပညာေအာင္ျပီးေသာအခါတြင္လဲ စင္ကာပူ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ဘြဲ႔မ်ားရရွိကာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ပင္ ပညာႏွင့္ အလုပ္လုပ္သူလုပ္၊ ျပည္တြင္းျပန္ဝင္ျပီး မိဘပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဦးစီးလုပ္ကိုင္သူ လုပ္ကိုင္၊ စစ္အာဏာရွင္တို႔၏ ဌာနဆိုင္ရာမ်ားတြင္ ရာထူးၾကီးရသူရႏွင့္ ဘဝလမ္းခရီးအဆင္ေျပၾကပါသည္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ မိဘအရွိန္အဝါႏွင့္ ဆိုးသြမ္းမိုက္မဲေနသူမ်ားကို မဆိုလိုပါ။ ပညာရႏိုင္ေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကိုသာ ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္)

(၂)အခ်ိဳ႔ေသာ ကေလးငယ္လူငယ္မ်ားမွာမူ သင့္တင့္ေသာ ဝင္ေငြရွိသည့္ မိသားစုမ်ားတြင္ ၾကီးျပင္းလာၾကျပီး၊ အခ်ိန္တန္ဘြဲ႔တစ္ခုရ၊ လုပ္ငန္းခြင္ဝင္၊ မဟုတ္လွ်င္လဲ မိဘလုပ္စာ ထိုင္စားျပီး လိုက္လ်ားလိုက္လ်ား ဘဝခရီးလမ္းကို ၾကံဳေတြ႔ၾကပါသည္။ ဤမိသားစုမ်ားတြင္းမွ အခ်ိဳ႔ေသာ ပညာလိုလားသူမ်ားမွာမူ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိ္ုလ္မ်ားတြင္ ပညာဆက္သင္ႏိုင္သည္ ဆိုေသာ ပညာသင္ဆု အခြင့္အေရးမ်ားေၾကာင့္ နအဖလက္ကိုင္တုတ္အဖြဲ႔မ်ား အတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိျပီး ေပးတာယူ ေက်ြးတာစားဘဝတြင္ တင္းတမ္ေရာင့္ရဲၾကရသည္။ အခ်ိဳ႕လဲ နအဖေထာက္လွမ္းေရး ၾကိဳးကိုင္ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရင္း၊ အဆိုပါဂ်ာနယ္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားသည့္ တကၠသိုလ္တခ်ိဳ႕မွ ပညာသင္ဆုမ်ား ရရွိကာ တတိယအုပ္စု၀င္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ အခ်ိဳ႔မွာလဲ အလြယ္နည္းလိုက္ကာ နအဖတို႔၏ စစ္တကၠသိုလ္၊ စစ္ေဆးတကၠသိုလ္၊ စစ္အင္ဂ်င္နီယာတကၠသိ္ုလ္၊ စစ္ကြန္ပ်ဴတာ တကၠသိုလ္မ်ားသို႔ ေရာက္ကုန္ၾကပါသည္။ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္တကၠသိုလ္မ်ားသို႔ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ား ယခုကာလတြင္ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါျပီ။ အခ်ိဳ႔မွာလဲ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ထြက္ခြာကာ ၾကံဳရာက်ပန္းလုပ္ကိုင္ရင္း အိမ္စရိတ္ကို ျပန္လည္ေထာက္ပံ့ၾကရပါသည္။ ၾကိဳးစားရင္း မိမိဥာဏ္ပညာျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား တကၠသိုလ္ ပညာသင္ဆုမ်ားရ၍ ေက်ာင္းမ်ား ဆက္တက္ႏိုင္ကာ ဘ၀ေရး အဆင္ေျပလာသူမ်ားလဲ ရွိသည္။ သို႕ေပမယ့္ ရာခိုင္ႏွဳန္းကား အလြန္နည္းပါးေနဆဲ။

(၃)အခ်ိဳ႔ေသာ ကေလးငယ္၊လူငယ္မ်ားမွာကား မိဘမ်ားမွ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းပညာ ေလာက္အထိသာ သင္ၾကားေပးႏိုင္ျပီး၊ စက္မွဳလက္မွဳလုပ္ငန္းမ်ား၊ ယာဥ္လုပ္ငန္းမ်ား၊ စတိုးဆိုင္ အေရာင္းစာေရး လုပ္ငန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိေနၾကပါသည္။ ကံဆိုးသူတခ်ိဳ႔မွာ အေျခအေန အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာႏွင့္ ရင္းျပီး စီးပြားရွာရသည့္ ဘဝသို႔ ေရာက္ရွိေနၾကရသည္။

(၄)အခ်ိဳ႔ေသာကေလးငယ္၊ လူငယ္မ်ားမွာကား မူလတန္းပညာေရးကိုပင္ သြားေရာက္သင္ၾကားေပးရန္ မိသားစုဝင္ေငြမလံုေလာက္သျဖင့္၊ ဝမ္းေရးအတြက္ အိမ္ရွိလူကုန္ အလုပ္လုပ္ၾကရကာ သူတပါးအိမ္မွ အိမ္ေဖာ္ဘဝ၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ စားပြဲထုိးဘဝ၊ လမ္းေဘးေစ်းသည္ဘဝ၊ လက္ငုတ္လက္ရင္း လယ္ယာကိုင္းသမား ဘဝမ်ားႏွင့္ က်င္လည္ေနၾကရပါသည္။ မသမာဝိသမသမားမ်ား၏ လူကုန္ကူးမွဳ သားေကာင္ဘဝသို႔ ေရာက္ကာ ဘဝပ်က္ရသူမ်ားလဲ ရွိပါသည္။

(၅)အခ်ိဳ႔ေသာ ကေလးငယ္၊လူငယ္မ်ားမွာမူ စစ္မက္ဇံုတြင္ ေနထိုင္ၾကီးျပင္းရသျဖင့္ ပညာသင္ခြင့္ဆံုးရွံဳးကာ တေျပးေျပး တလႊားလႊား၊ တထိတ္ထိတ္တလန္႔လန့္ႏွင့္ ေနထိုင္ေနၾကရပါသည္။

(၆)အျခားေသာ သီးသန္႔ထြက္ေပၚလာသည့္ အုပ္စုမွာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ရင္ေသြးငယ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ မည္သည့္ ဝင္ေငြရွိသည့္ မိသားစုဝင္ပင္ျဖစ္ပါေစ၊ တခုတည္းေသာ တူညီခ်က္မွာ ေက်ာင္းေနစဥ္မွစ၍ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား၊ ရြယ္တူမ်ား၏ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းကို ခံၾကရျပီး၊ အထက္တန္းပညာေအာင္၍ တကၠသိုလ္မ်ား ေလွ်ာက္ေသာ အခါ၌ကား အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း ပညာမ်ားကို သင္ခြင့္မရၾကျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္ေက်ာင္းသားလူရြယ္၊ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ထိုသို႔ျဖစ္ေပၚေနဆဲ အေျခအေနမ်ားၾကားတြင္ နအဖျပန္ၾကားေရးတာဝန္ရွိသူကေတာ့ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာ့ဘဏ္မွ ခ်မွတ္ထားေသာ လူမွဳေရးဦးတည္ခ်က္ျဖစ္သည့္ မူလတန္းပညာ အားလံုးတတ္ေျမာက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္အား ျပည့္မွီသည္ ‘ဆိုကာ အရွက္မရွိေသာ မ်က္ႏွာျဖင့္ ျပက္လံုးထုတ္သလား ေအာက္ေမ့ရေအာင္ ေျပာဆိုသြားခဲ့ဖူးပါသည္။ ထိုသို႔ေျပာၾကားေနသည့္ ေနရာႏွင့္ မလွမ္းမေဝး ျမိဳ႔တစ္ျမိဳ႔ဆီမွ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရရွာေသာ မူလတန္းအရြယ္ ကေလးငယ္မ်ားကိုပင္ မျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အျမင္လႊာ ခ်ြတ္ယြင္းအားနည္းေန၍ပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။

စာေရးသူအထက္ပါအတိုင္း ခြဲျခားထားသည့္ အုပ္စုမ်ားမွာ မိဘမ်ား၏ ဝင္ေငြေပၚမူတည္၍ ပညာသင္ခြင့္ ကြဲျပားျခားနားပံုကို ျပသျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ပထမအမ်ိဳးအစား လူငယ္မ်ားမွာ ျမန္မာ့လူရြယ္ ကေလးငယ္မ်ား၏ တစ္ရာခိုင္ႏွဳန္းပင္မရွိပါ။ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရေရးသည္ လူ့အခြင့္အေရး တခုျဖစ္ပါလ်က္ ျမန္မာေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား၏ ပညာသင္ခြင့္ရေရးသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဝင္ေငြေပၚ မူတည္ေနရပါသနည္း။ စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူမ်ား အသံုးမက်၍သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ အနာဂတ္သည္ လက္ရွိလူရြယ္၊ ကေလးသူငယ္မ်ားေပၚတြင္မူတည္သည့္ အမွန္တရားကိုပင္ မျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အာဏာရူး၊ ဥစၥာရူးမ်ား ျဖစ္ေနၾကလို႔သာျဖစ္သည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္းၾကီး၏ အပိုဒ္(၁၆)တြင္ လူသားတို႔၏ ပညာသင္ၾကားခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍

(၁)လူတိုင္းသည္ ပညာသင္ယူႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆံုးမူလတန္းႏွင့္ အေျခခံအဆင့္ အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။ မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မွဳလက္မွဳပညာႏွင့္ အသက္ေမြးမွဳပညာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ သင္ၾကားရယူႏိုင္ေစရမည္။

(၂)ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတို႔၏ စရိုက္လကၡဏာ အျပည့္အဝတိုးတက္မွဳအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ရိုေသေလးစားမွုတို႔ကို ရွင္သန္ဖြံ႔ျဖိဳးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ ႏိုင္ငံအားလံုးတို႔တြင္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိဳးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း အခ်င္းခ်င္းနားလည္မွဳ၊ သည္းခံမွဳႏွင့္ခင္မင္ရင္းႏွီးမွဳတို႔ကို အားေပးရမည္။ ထို႔အျပင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္တံ့ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အလို႔ငွာ ကုလသမဂၢ၏ ေဆာင္ရြက္မွဳမ်ားကိုလဲ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးရမည္။

(၃)မိဘတို႔တြင္ မိမိတို႔ကေလးမ်ားသင္ယူရမည့္ ပညာအမ်ိဳးအစားကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေသာ ကနဦး အခြင့္အေရးရွိရမည္ ဟူ၍ ေဖာ္ျပပါရွိေလသည္။

ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူတိုင္းအတြက္ပညာေရးဟူေသာ လူ႔အခြင့္အေရးမရွိသည္မွာ ေသခ်ာေနေပျပီ။ က်ြႏ္ုပ္တို႔၏ ေနာင္အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္ေလးမ်ားသည္ ကမၻာ့လူသားတိုင္း ခံစားခြင့္ရသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခံစားခြင့္မရရွာၾက။ လမိုက္ညအေမွာင္တြင္ လမ္းေပ်ာက္ေနသူမ်ားႏွယ္ ျဖစ္ေနၾကရရွာသည္။

ထိုလမိုက္ညထဲမွ လမ္းေပ်ာက္ေနသူမ်ားအတြက္ အလင္းေပးမည့္ ၾကယ္စင္မ်ား လိုအပ္လွပါသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ အေျခစိုက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ မင္းမေဟာ္၊ ေအအီအိုင္အိုယူ ႏွင့္ အျခားပညာေရး ဖြံံျဖိဳးတိုးတက္မွဳ အစီအစဥ္မ်ားမွာ ထိုသို႔ အနာဂတ္အတြက္ လမ္းျပေပးမည့္ ၾကယ္စင္ေလးမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။

အဆိုပါလမ္းျပၾကယ္စင္ေလးမ်ား ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ျမဲရန္၊ ၾကယ္စင္အသစ္ေလးမ်ား ဆက္လက္ ေပၚေပါက္လာေစရန္ႏွင့္ ေနာက္ဆံုး ျမန္မာ့မ်ိဳးဆက္မ်ားအေပၚတြင္ ဖံုးအုပ္ေနေသာ အေမွာင္ထုမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားေစရန္ကေတာ့ စာေရးသူတို႔ ျမန္မာမ်ားအားလံုး၏ တာဝန္ပင္ျဖစ္ပါေၾကာင္း----။

အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ႏိုင္သူမ်ားျဖစ္ေစရန္ ဝိုင္းဝန္းၾကိဳးပမ္းၾကပါစို႔။

ခင္မမမ်ိဳး

သင္ယူျခင္းအေပၚ စာေမးပြဲရဲ႔ သက္ေရာက္မႈမ်ား

ေရးသားသူ - S.S.

မၾကာေသးခင္ စကၤာပူနိုင္ငံမွ Primary Education Review and Implementation (PERI) Committee က မူလတန္းပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့အခ်က္ေတြကို စကၤာပူနိုင္ငံရွိပညာေရးဌာနကို အၾကံေပးတင္ျပခဲ့ပါတယ္ ။ လူဦးေရ ၁၁ ေယာက္ပါ၀င္တဲ့ Primary Education Review and Implementation (PERI) Committee ကို Senior Minister of State (National Development and Education) ဦးေဆာင္ျပီး ၊ ပညာေရးဌာနနဲ႔ ပုဂၢလိကနယ္ပယ္မွလူမ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္ ။ အဲဒီ PERI အဖြဲ႔ဟာ ခုလို မူလတန္းပညာေရးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့အၾကံျပဳခ်က္ေတြ မတင္ျပခင္ လူဦးေရ ၆၀၀ ေက်ာ္ပါ၀င္တဲ့ ပညာေရးနယ္ပယ္မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား နဲ႔ ဆရာ ဆရာမမ်ား ၊ မိဘမ်ား ၊ ျပည္သူလူထုတို႔နဲ႔ သူတို႔ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို အက်ယ္တ၀င့္ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္ ။ [1]

PERI တင္ျပခဲ့တဲ့အၾကံျပဳခ်က္ေတြဟာ ကေလးေတြကို စာပိုင္းဆိုင္ရာပဲမဟုတ္ဘဲ ၊ ဘက္စံုပညာေရးပိုင္းကိုဦးတည္ထားပါတယ္ ။ အၾကံျပဳခ်က္ေတြအားလံုးထဲမွာ ထူးျခားသိသာေျပာင္းလဲေစတဲ့အခ်က္ကေတာ့ မူလတန္းရဲ႕ပထမဆံုးနွစ္တန္းျဖစ္တဲ့ Primary 1 & Primary 2 ေတြမွာ စာေမးပြဲၾကီးေတြမစစ္ေတာ့ပဲ သင္ခန္းစာအလုိက္ပဲစစ္ေဆးတဲ့ assessment လို႔ေခၚတဲ့ အေသးစားစာေမးပြဲပံုစံေလးေတြပဲ လုပ္ဖို႔ပါပဲ ။ [1]

မူလတန္းပထမနွစ္နွစ္မွာ စာေမးပြဲၾကီးေတြမစစ္ဖို႔အၾကံေပးတယ္ဆိုတဲ့သတင္းထြက္ေပၚလာအျပီး စကၤာပူနိုင္ငံမွာရွိတဲ့စာဖတ္သူေတြဟာ သတင္းစာရဲ႕ေပးစာအပိုင္းမွာ အဲဒီအၾကံျပဳခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး အမိ်ဳးမိ်ဳးေ၀ဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း စာေမးပြဲၾကီးေတြေပၚမွာပဲ အေလးထားေနတာမိ်ဳးမရွိေတာ့ရင္ ကေလးေတြဟာ သူတို႔သင္ေနရတဲ့ဘာသာထဲက အေၾကာင္းအရာေတြကို စာေမးပြဲအတြက္ပဲမဟုတ္ဘဲ ပိုစိတ္ပါ၀င္စားစြာသင္ယူတာမိ်ဳးျဖစ္လာနိုင္တယ္လို႔ျမင္တဲ့အတြက္ ေထာက္ခံသလို ၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း အဲဒီနွစ္နွစ္အျပီးမွာ စာေမးပြဲၾကီးေတြေပၚအေလးထားတဲ့ အၾကီးတန္းမူလတန္းပညာေရးကိုရင္ဆိုင္ရတဲ့အခါ ကေလးေတြေနသားက်ပါေတာ့မလားလို႔ စိုးရိမ္ပူပန္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း စာေမးပြဲဆိုတာ လံုး၀မရွိတာေတာ့မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ၊ ကေလးေတြကို သင္ခန္းစာအလိုက္ရံဖန္ရံခါစစ္ေဆးတယ္ဆိုတာ ေကာင္းသလိုထင္ရေပမယ့္ တကယ္လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အဲလိုစစ္ေဆးတိုင္းအမွတ္ေကာင္းရေအာင္ မိဘေတြက ကေလးေတြကို တြန္းအားေပးတာမိ်ဳး ျဖစ္လာနိုင္ေၾကာင္း ၊ စာေမးပြဲဆိုတာကို အေရအတြက္ေလွ်ာ့ခ်ျပီး အရည္အေသြးကိုပိုအေလးေပးသင့္ေၾကာင္း ၊ အရည္အေသြးကိုပိုအေလးေပးဖို႔ စာေမးပြဲစစ္ျပီးတိုင္း အမွတ္စာရင္းပဲထုတ္ေပးတာထက္ ကေလးတေယာက္ဆီကို ဘယ္ေနရာမွာလိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာမိ်ဳး ျပန္လည္ေျပာျပသင့္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္ ။ ေပးစာေတြထဲမွာ စိတ္၀င္စားစရာအေကာင္းဆံုးကေတာ့ Primary 4 အဆင့္မွာ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ေက်ာင္းသားတဦးဆီကပါ ။ သူေရးထားတာကေတာ့ ေက်ာင္းဆိုတာ စာပိုင္းဆိုင္ရာတြက္ပဲ သင္ၾကားေပးေနတဲ့ေနရာ မျဖစ္သင့္ပဲ ၊ ေက်ာင္းသားေတြကို ဘ၀မွာလူေကာင္းေတြျဖစ္လာေအာင္ပါ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သင့္ေၾကာင္းပါ ။ [2]

စာဖတ္သူေတြေရးထားတဲ့စာေတြကိုဖတ္ရင္း learning (သင္ယူျခင္း) နဲ႔ motivation (လႈံ႔ေဆာ္ တိုက္တြန္းမႈ) တို႔ရဲ႕ ဆက္စပ္မႈေတြကို သြားစဥ္းစားလိုက္မိတယ္ ။ လႈံ႔ေဆာ္ တိုက္တြန္းမႈ (motivation) ဆိုတာကို intrinsic (ကိုယ္ပိုင္မူလအတြင္းစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ) နဲ႔ extrinsic (ျပင္ပအရာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ) ဆိုျပီး နွစ္မိ်ဳးခြဲထားပါတယ္ ။ ေလ့လာသင္ယူျခင္းပိုင္းကိုလည္း deep learning (အခ်က္အလက္မ်ားကို ေသခ်ာ ေလ့လာ ေတြးေခၚ ဆက္စပ္ နက္ရႈိင္းစြာ သင္ယူျခင္း) နဲ႔ surface learning (အခ်က္အလက္မ်ားကို တစံုတရာရရွိဖို႔အတြက္ အေပၚယံ သင္ယူျခင္း) ဆိုျပီး အဓိကနွစ္မိ်ဳးခြဲနိုင္ပါတယ္ ။ ပညာေရးသုေတသီေတြ ေလ့လာေတြ႔ရွိတာကေတာ့ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုဟာ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႔ပဲစာက်က္ၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ဟာ အေပၚယံသင္ယူျခင္းမိ်ဳးနဲ႔ပဲ သင္ယူေနၾကတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ ။ ဒီလိုဆိုရင္ စာဖတ္သူေတြေရးထားတဲ့စာေတြထဲကလို စာေမးပြဲဆိုတာမရွိခဲ့ရင္ ေကာင္းသလား လို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေနရာတိုင္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ဘာေတြကိုသင္ယူ မွတ္သား နိုင္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ျပန္စစ္ေဆးဖို႔အတြက္ စာေမးပြဲဆိုတာမိ်ဳး ေပတံတခု မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္ ။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စာေမးပြဲဆိုတာေတြဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ယူေနရတဲ့အခ်က္အလက္ေတြအေပၚ ေသခ်ာ ေလ့လာ ေတြးေခၚ ဆက္စပ္နိုင္ျပီး နက္ရႈိင္းတဲ့သင္ယူျခင္း (deep learning) မိ်ဳးရနိုင္ဖို႔ အတားအဆီးတခုလိုမိ်ဳးျဖစ္ေနတာကေတာ့ ျငင္းလို႔မရတဲ့အခ်က္တခုျဖစ္ပါတယ္ ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေမးပြဲမွာပါနိုင္မယ့္အခ်က္အလက္ေတြကိုပဲ အလြတ္က်က္မွတ္တာတို႔ ၊ စာေမးပြဲမွာလာနိုင္မယ့္ေမးခြန္းပံုစံမိ်ဳးေတြကိုပဲ ေလ့လာမွတ္သားတာတို႔ စသည္ျဖင့္ စာေမးပြဲမွာအမွတ္ေကာင္းဖို႔အတြက္ပဲ အေလးထားလုပ္လာၾကပါတယ္ ။ သူတို႔သင္ယူေနရတဲ့ဘာသာရပ္ေတြကို ေသခ်ာ ေလ့လာ ဆန္းစစ္ ေတြးေခၚေနခဲ့ရင္ အခ်ိန္ေတြကုန္ျပီး စာေမးပြဲမွာေမးတဲ့ေမးခြန္းမိ်ဳးေတြကို မေျဖလိုက္နိုင္မွာ စိုးရိမ္လာၾကပါတယ္ ။ အဆင္ျမင့္ပညာေရးေတြကို ဆက္တက္တဲ့အခါမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ စေကာလားရွစ္ေလွ်ာက္တာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ အလုပ္တခုကို ေက်ာင္းအျပီးမွာ စေလွ်ာက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ အဲလိုအခါေတြမွာ စာေမးပြဲေတြရမွတ္ဟာ တပိုင္းတေဒသက အေရးပါေနတာအတြက္ ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေမးပြဲရမွတ္အေပၚ အေလးထားၾကတာ အံ့ၾသစရာေတာ့မဟုတ္ပါဖူး ။

ထပ္မံျပီးေတာ့ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဖတ္ျပီးသြားတဲ့ Edward L. Deci (Professor of psychology at the University of Rochester) ေရးတဲ့ "Why we do what we do - Understanding Self-Motivation" ဆိုတဲ့စာအုပ္ထဲမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိမႈေတြကို ဆက္စပ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္ ။ အဲဒီစာအုပ္ထဲမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ စမ္းသပ္မႈတခုကေတာ့ မူလတန္းကေလးတခ်ိဳ႕ကို အဖြဲ႕နွစ္ဖြဲ႕ခြဲျပီး သူတိုရဲ႕ ျပဌာန္းစာအုပ္ထဲက စာပိုဒ္နွစ္ပိုဒ္ကိုဖတ္ခိုင္းပါတယ္ ။ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ကို သူတို႔ဖတ္တဲ့စာပိုဒ္နွစ္ပိုဒ္ထဲကအေၾကာင္းအရာေတြကို စာေမးပြဲစစ္ေဆးမယ္လို႔ေျပာျပီး ၊ က်န္အဖြဲ႔ကိုေတာ့ စစ္ေဆးမႈလုပ္မယ္ဆိုတာမေျပာဘဲ ဖတ္ရံုပဲဖတ္ခိုင္းလိုက္တာမိ်ဳးပါ ။ အဲဒီစမ္းသပ္မႈရဲ႕ေတြ႔ရွိခ်က္ကေတာ့ - -

စာေမးပြဲစစ္ခံရမယ္လို႔ ေျပာထားမခံခဲ့ရတဲ့အဖြဲ႕ကကေလးေတြဟာ သူတို႔ဖတ္ထားခဲ့တဲ့စာပိုဒ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို စာေမးပြဲစစ္ခံရမယ္လို႔ ေျပာထားခံခဲ့ရတဲ့အဖြဲ႔ကကေလးေတြထက္ ပိုမိုနားလည္နိုင္ခဲ့ပါတယ္ ။

စစ္ေဆးခံရမယ္လို႔ ေျပာထားခံခဲ့ရတဲ့အဖြဲ႔ကကေလးေတြဟာ သူတို႔ဖတ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ပိုမိုအလြတ္က်က္မွတ္နိုင္ခဲ့ပါတယ္ ။

အဲဒီစမ္းသပ္ခ်က္အျပီး တစ္ပတ္အၾကာမွာ အဲဒီနွစ္ဖြဲ႔ကကေလးေတြကို သူတို႔ဖတ္ခဲ့တဲ့စာပိုဒ္ေတြထဲကအေၾကာင္းအရာေတြကို ျပန္စစ္ေဆးတဲ့အခါ စစ္ေဆးခံရမယ္လို႔ေျပာထားမခံခဲ့ရတဲ့အဖြဲ႕ကကေလးေတြဟာ အေၾကာင္းအရာေတြကို ပိုမိုေျဖဆိုနိုင္ခဲ့ပါတယ္ ။

ဒီစမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အစစ္ေဆးခံရမယ္ဆိုတာကိုသိခဲ့ရင္ အခ်က္အလက္ေတြကို စာေမးပြဲအတြက္ အလြတ္က်က္မွတ္တတ္ေလ့ရွိျပီး ေသခ်ာနားလည္မႈေလ်ာ့နည္းၾကေၾကာင္း ၊ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အစစ္ေဆးခံျပီးသြားရင္ (စာေမးပြဲျပီးဆံုးသြားရင္) အလြတ္က်က္မွတ္ထားတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ေခါင္းထဲကထုတ္ျပီးသားျဖစ္သြားေလ့ရွိေၾကာင္း Edward L. Deci က သူ႔စာအုပ္ထဲမွာေထာက္ျပထားပါတယ္ ။

ေပတံတခုအျဖစ္သံုးေနရတဲ့ ဖယ္ရွားလို႔မရတဲ့စာေမးပြဲဆိုတာကိုက်င့္သံုးေနရင္း ေက်ာင္းသားေတြကို နက္ရႈိင္းတဲ့သင္ယူျခင္းမိ်ဳး (deep learning) အားေပးနိုင္ဖို႔ ၊ ေက်ာင္းသားေတြမွာ ပညာသင္ယူျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကိုယ္ပိုင္မူလအတြင္းစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းမႈ (intrinsic motivation) ရွိလာေအာင္ ၊ သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲရမလဲဆိုတာေတြကို ပညာေရးသုေတသီေတြ ၾကည့္လာၾကပါတယ္ ။ အဲဒီအခါမွာ မူလတန္း ၊ အထက္တန္း ၊ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးရယ္လို႔ တကန္႔စီျပန္လည္သံုးသပ္ၾကပါတယ္ ။ ငယ္ရြယ္စဥ္ကေလးတေယာက္ရဲ႕ ဦးေနွာက္ဟာ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကံဳေတြ႔ရတာေတြမွန္သမွ်ကို သင္ယူရာမွာ ေရျမဳပ္တခုလိုပဲ စုပ္ယူနိုင္တဲ့စြမ္းအင္ရွိတယ္လို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြကဆိုၾကပါတယ္ ။ ဒါ႔အျပင္ ကေလးတေယာက္ရဲ႕ ေလ့လာသင္ယူတဲ့ႏႈန္း (learning curve) ဟာ သူ႔ဘ၀တခုလံုးမွာ အျမင့္ဆံုး (သို႔မဟုတ္) အမတ္ေစာက္ဆံုး (steepest) ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ျဖစ္တဲ့ မူၾကိဳ နဲ႔ မူလတန္းပညာေရးေတြမွာ နက္ရႈိင္းတဲ့သင္ယူျခင္းမိ်ဳး (deep learning) အားေပးနိုင္ဖို႔ သူတို႔ဆီမွာ သူတုိ႔သင္ယူေနရတဲ့အခ်က္အလက္ေတြေပၚ စိတ္၀င္တစားျဖစ္ျပီး ၊ ကိုယ္ပိုင္မူလအတြင္းစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းမႈ (intrinsic motivation) ရွိလာေအာင္ အလြန္အေရးၾကီးတယ္လို႔ ပညာေရးေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္လာၾကပါတယ္ ။

အဲဒါေၾကာင့္ စကၤာပူနိုင္ငံမွာလည္း အငယ္တန္းမူလတန္းပညာေရးမွာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေမးပြဲမွာအမွတ္ေကာင္းဖို႔အတြက္ပဲ (extrinsic motivation) လံႈ႔ေဆာ္တိုက္တြန္းမႈေၾကာင့္ ၊ အေပၚယံသင္ယူျခင္း (surface learning) ေတြပဲ ျဖစ္ေနမွာမလိုလားတဲ့အတြက္ စာေမးပြဲကိုပဲအေလးထားတဲ့စနစ္ကို ကန္႔သတ္ (သို႔မဟုတ္) ဖယ္ရွားဖို႔ စတင္ေလ့လာေနတာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ထင္ျမင္မိပါတယ္ ။

တကယ္ေတာ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာအထိ ေလ့လာသင္ယူထားနိုင္လဲဆိုတာကို တိုင္းတာဖို႔ စာေမးပြဲလိုမိ်ဳးေပတံတေခ်ာင္း လိုအပ္ေသးတယ္လို႔ျမင္မိပါတယ္ ။ အဲလိုမွမဟုတ္ရင္ သင္ၾကားေနရတဲ့ဘာသာရပ္တိုင္းမွာ စိတ္၀င္စားမႈမရွိနိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႔စိတ္မပါတဲ့ဘာသာရပ္ေတြမွာ ေပါ့ေပါ့ျဖစ္သြားျပီး ၾကိဳးစားသင္ယူတာမိ်ဳး လုပ္ေတာ့မွာမဟုတ္ပါဖူး ။ တခ်ိန္တည္းမွာ စာေမးပြဲဆိုတာေတြဟာ စာေမးပြဲမွာအမွတ္ေကာင္းဖို႔အတြက္ပဲ ေက်ာင္းသားေတြမွာစာကံုးက်က္ေနရတာမိ်ဳး မျဖစ္သင့္ပါဖူး ။

ဒါေၾကာင့္ တူေဒးသတင္းစာရဲ႕ေပးစာမွာေရးထားတဲ့ စာဖတ္သူတေယာက္ေရးသလို အေရအတြက္ထက္ အရည္အေသြးရွိတဲ့ စာေမးပြဲေတြကို အသံုးျပဳဖို႔အေရးၾကီးပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း ပညာေရးစနစ္တခုမွာ စာေမးပြဲနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အဲလို နွစ္ဖက္ညီမွ်တဲ့အေျခအေနဆိုတာေရာက္လာဖို႔ မလြယ္ကူတဲ့အရာျဖစ္တဲ့အတြက္ အေထာက္အကူျပဳနိုင္မယ့္အေျပာင္းအလဲေတြကို စမ္းသပ္သင့္တာမိ်ဳး ၊ ရလဒ္ကိုသံုးသပ္ျပီး ျပန္ ညွိယူရတာေတြလုပ္ဖို႔လည္း အေရးၾကီးသလို လုပ္ရလိမ့္မယ္လို႔ သံုးသပ္လိုက္မိပါေတာ့တယ္ ။


ကုိးကား။

[1] Today Newspaper (http://www.todayonline.com) - Front Page, 28 Jan 2009 issue
[2] Today Newspaper (http://www.todayonline.com) - Forum Section, 4 Feb 2009, 6 Feb 2009 issues
[3] Why we do what we do - Understanding Self-Motivation (Edward L. Deci)
[4] Primary Education Review and Implementation (PERI) Committee Shares Preliminary Recommendations (http://www.moe.gov.sg/media/press/2009/01/strong-fundamentals-for-future.php)

ဆာတီဖီကိတ္ ၂၅ ခုနဲ႕လူ

သိန္းႏုိင္

အသိပညာေခတ္မွာ လူျဖစ္လာၾကတဲ့အထဲမွာ ငါသိပ္ကံေကာင္းတာဘဲကြလို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြစုမိတုိင္း ကိုေမာင္ၾကီး ေျပာ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကိုေမာင္ၾကီးဟာ အေတာ္ကေလး မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းသူ ျဖစ္တယ္။ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားၾကီး မွတ္ထားႏိုင္တယ္။ ေစတနာေကာင္းသူလည္း ျဖစ္ေလေတာ့ သိသမွ်ကို ၾကိတ္မိွတ္ျပီး ျမဳိသိပ္ သိမ္းဆည္း မထားဘဲ ေပါေပါမ်ားမ်ား ျပန္ေ၀ငွတယ္ဆိုပါေတာ့။ ပညာကို အစဥ္ရွာေဖြေနသူ ျဖစ္ေလေတာ့ ေတြ႔သမွ်မွတ္၊ ရသမွ်ဖတ္၊ ေပးသမွ်သင္တန္းတက္၊ မေမာႏိုင္ မပန္းႏိုင္။ အခု ေျပာျပခ်င္တာက ကိုေမာင္ၾကီးနဲ႔ သင္တန္းအေထြေထြ အေၾကာင္းပါ။ ဒီျမိဳ႕ေလးမွာ ရရွိႏိုင္သမွ်သင္တန္း သူ မတက္ဘူးတာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါတင္မကေသး။ အျခားနယ္ေတြ၊ အနီးအေ၀း ျမိဳ႔ေတြမွာရွိတဲ့ သင္တန္းေတြ၊ ၀ါ့ေရွာ့ပ္ေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း အလြတ္မေပး။ တကူးတကန္႔ကို စံုစမ္းျပီးေတာင္မွ လိုက္တက္ေသးတာ။ အိမ္သူဇနီးကိုလည္း အအားမထား။ သေဘာတရားေတြေပး သင္တန္းေတြ တက္ခိုင္း။

“မေလး အခုဟာက ပညာေခတ္ကြ၊ ေအ့ဂ်္ေအာ့ဖ္ေနာ့္ေလ့ကြ၊ အိမ္လည္၊ သန္းရွာ၊ အတင္းေျပာ၊ ရန္ျဖစ္၊ ေရွာ့ပင္ထြက္ အခ်ိန္မကုန္ သင့္ေတာ့ဘူး။ ေနရာတကာမွာ ပညာေတြရႏိုင္တယ္။ နည္းလမ္းေတြလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိျပီ၊ အသက္အရြယ္ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ဘာေတြလည္း မရွိေတာ့ဘူးကြ၊ လူျဖစ္ရက်ဳိး သိပ္နပ္ေန ျပီေနာ္။ အလဟႆ မေနစမ္းနဲ႔။ သင္တန္းေတြ တက္သာတက္၊ တစ္ခ်ိန္မဟုတ္ တစ္ခ်ိန္၊ တစ္ေနရာမဟုတ္ တစ္ေနရာ အသံုး၀င္မွာကြ”။ အစပိုင္းေတာ့ ေလးဆယ္ေက်ာ္ အရြယ္ေရာက္မွ သင္တန္းေတြ ဘာေတြ ျပန္တက္ရမွာ မဒမ္ေမာင္ၾကီးမွာ သိပ္စိတ္မပါ။ “ကေလးေတြ ေတာင္ ၉ တန္း ၁၀ တန္းေရာက္ေတာ့မယ္။ ေတာ္... မရွက္ေပမဲ့၊ က်မရွက္တယ္။ အားအားယားယား။ ေတာ့္သင္တန္း ဘာလုပ္ရမွာတုန္း” ဆိုေတာ့ လင္မယား စကားမ်ားခဲ့ရေသးတာ။ ကိုေမာင္ၾကီးက ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ကေတာ့ လံုး၀မေရွာ့။ တုိက္တိုက္တြန္းတြန္း။ “တြမ္တီဖတ္စ္ ဆန္က်ဴရီမွာ ေနာ္ေလ့မရွိယင္ ခံသြားရမယ္။ လာမယ့္အပတ္ ဟိုဖက္ရပ္ကြက္ထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးေရးရာအဖြဲ႕က က်န္တာလား ဂ်န္ဒါလား သင္တန္းတစ္ခု ေပးမလို႔တဲ့.. သြား… တက္ေခ်။ ေတာဇီးကြက္မတို႔ အုပ္စုနဲ႕ အေၾကာ္ေရာင္းတဲ့ ေဒၚၾကီးပန္းကိုလည္း ရေအာင္ေခၚသြား..” တြန္႔ဆုတ္တန္႔ဆုတ္နဲ႔ ဘာသင္တန္းမွန္း ေရေရရာရာ မသိရေသးဘဲ မေလးခမ်ာ စျပီး သြားတက္ခဲ့ရရွာတာ။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ မေလးလည္း အေတာ္ကေလး အသားက် သြားျပီ။ “သင္တန္းလား... အခုဘဲလာခဲ့မယ္။” အသိပညာဗဟုသုတ တိုးပြား ေစတာအမွန္ပါ။ နတ္၀ါ့က္လည္း လုပ္လို႔ရေသးတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ အခ်ဳိ႕ေသာသင္တန္းေတြ အတူူတူသြား... အတူတူတက္လို႔။

သိတဲ့အတိုင္း အခုေခတ္မွာ သင္တန္းေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖံုဖံု။ လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္ ၂၀-၃၀ ကာလမ်ားႏွင့္ ဘာမွ မဆိုင္။ ႏုပ်ဳိစဥ္ ေရာင္ေပစူးဘ၀ အဲဒီတုန္းကတည္းကလည္း သင္တန္း`ဇ´ကရွိထားတာ။ ဟိုး... လမ္းစဥ္ ေခတ္က ရွားရွားပါးပါး “ေႏြရာသီ လူငယ္ သင္တန္းေတြ၊ ဘင္ခရာသင္တန္း၊ ဗနတ ၂ ၾကိမ္ဆင္း၊ ယူတီစီ ႏွစ္စဥ္တက္” လုပ္ခဲ့ေသးတာ။ ဒီေတာ့ မ်က္ေမွာက္ ၂၁ ရာစုအစပိုင္း ကာလမွာ ကိုေမာင္ၾကီးတို႔ လူျဖစ္ရက်ဳိး နပ္တယ္လို႔ေျပာတာ မလြန္ပါဘူး။ သူတက္ျပီးထားတဲ့ သင္တန္း ေတြကိုဘဲ ၾကည့္ပါအံုး။ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ ေတြက ဘာသာစကားေျပာသင္တန္း ၂ ခုလည္းပါရဲ႕။ ကြန္ျပဴတာ သင္တန္းဆို အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့။ လူ႔အခြင့္အေရး သင္တန္းေတြဆိုလည္း အလီလီအခါခါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈသင္တန္း၊ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုနည္း သင္တန္း၊ ရံုးအုပ္ၾကီး လုပ္နည္းသင္တန္း၊ ေပ်ာ္စရာမိသားစု ဘ၀တည္ေဆာက္နည္းသင္တန္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသင္တန္း၊ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရးသင္တန္း၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရားသင္တန္း၊ လူမႈ၀န္ထမ္း လုပ္ငန္းသင္တန္း။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ သင္တန္း။ ၄၀ ေက်ာ္ က်န္းမာေရးသင္တန္း၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ သိေကာင္းစရာသင္တန္း၊ ပန္းအလွျပင္နည္းသင္တန္း၊ ဇနီးခင္ပြန္းစကားမမ်ား ရန္ မျဖစ္တဲ့ နည္းလမ္းသင္တန္း၊ ျခင္းလံုးနည္းျပသင္တန္း၊ ဘာမဆိုစီမံခန္႔ခြဲမႈသင္တန္း၊ ဂ်န္ဒါသင္တန္း၊ ပန္ဒါသင္တန္း၊ ေက်ာင္းဆရာသင္တန္း၊ တိုင္းရင္းသား ရိုးရာဂီတသင္တန္း၊ ဆံပင္ညွပ္နည္း သင္တန္း၊ ဗန္တို သိုင္းသင္တန္း၊ တရုတ္-အိႏိၵယအစားအစာေရာခ်က္နည္းသင္တန္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲနည္းသင္တန္း၊ ဒီမိုကေရစီ ရေအာင္ လုပ္နည္းသင္တန္း၊ သီးႏွံအထြက္တိုး စိုက္ပ်ဳးိနည္း သင္တန္း၊ အတၱထိန္းခ်ုဳပ္နည္း သင္တန္း၊ ေမာ္ေတာ္ဆို္င္ကယ္ ျပင္နည္းသင္တန္း၊ မဟာဘုတ္ထူနည္းသင္တန္း၊ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း ေျဖရွင္းနည္းသင္တန္း၊ တရုတ္ရိုးရာ အပ္စိုက္ကု သင္တန္း၊ လူၾကီးလုပ္နည္းသင္တန္း၊ ရန္ပြဲေျဖရွင္းနည္း သင္တန္း၊ အဲ.. အခုေနာက္ဆံုးတစ္ခုက ဘေလာ့ဂါ တည္ေဆာက္နည္းသင္တန္း၊ မွတ္မိ သေလာက္ ေျပာျပတာပါ။ တတ္တဲ့ပညာ မေနသာဆိုသလို ျပန္ျပီးလည္း ဆင့္ပြား သင္တန္းေတြကို လူစုစုရွိတုိင္းေပးေနေသးရဲ႕။

တက္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းစဥ္ေတြကို အားလံုးေတာင္မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ သင္တန္းေပးခ်င္ေနသူေတြကလည္း မ်ားမွမ်ား၊ သင္တန္း အတြက္ ပေရာဂ်က္ေတြကလည္း မရွား။ အခ်ဳိ႕သင္တန္းက ကိုယ္ပိုက္ဆံနဲ႔ကိုယ္တက္ရတာ၊ အခ်ဳိ႕ သင္တန္းမ်ားဆို ခရီးသြားလာစရိတ္ျငိမ္းတဲ့အျပင္ ပါဒီယန္ပါရေသး။ သင္တန္းလုပ္စားသူေတြနဲ႔ သင္တန္း တက္စားေနသူေတြလို႔ေတာင္ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဟိုးေလးတေက်ာ္။ ေပးသမွ်သင္တန္းေတြကို တက္ေနေလေတာ့ အခ်ဳိ႕သင္တန္းေတြဆို ျပီးလို႔သာ သြားတယ္ အေမာင္ေတာင္မွန္းေျမာက္မွန္း ဘာမွန္းမသိလိုက္တာမ်ဳိးလည္း ရွိရဲ႕။ သင္တန္းေပးတဲ့လူေတြကလည္း အိမ္ျပည့္ဖို႔ လိုတာကိုး။ ကိစၥမရွိပါဘူး။ ပညာရွာတယ္ဆိုတာေကာင္းတဲ့ အလုပ္မဟုတ္လား။ ႏိုင္ငံျခားသားဘဲ သင္တန္း ေပးေပး၊ ျမန္မာဘဲေပးေပး ေပးသမွ်ယူတယ္။ အဲ... ႏိုင္ငံျခားသားဆိုလို႔၊ ကိုယ္နဲ႔ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆုိင္ ဘာ သင္တန္းဘဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆံုးေတာ့ အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ေသး။ လစ္ဆင္းနင္းေလာက္ရ နည္းလား။

အားတဲ့အခါေတြမွာ ကိုယ္တက္ခဲ့ဘူးတဲ့သင္တန္းေတြကို ျပန္စဥ္းစားေနရတာကိုက အရသာတစ္ခု။ ဆာတီဖီ ကိတ္ေတြ၊ ဂုဏ္ျပဳလက္မွတ္ေတြကို ဖုန္မတက္ေအာင္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းေပးလုိက္။ ထုတ္ၾကည့္လိုက္။ ေက်နပ္ ေနလိုက္။ “အင္း... အေတာ္ေလးကို ပညာစံုလာျပီပဲ။ ငါႏွင့္ ငါ့မယား တယ္ဟုတ္ပါလား။” ဗာဟုႆစၥဥၥ၊ သိပၸဥၥ၊ ၀ိနေယာ စ သုသိကၡိေတာ… လို႔ဆိုထားတယ္မဟုတ္လား။ မဂၤလာရွိေလစြ…။

ဒီလိုနဲ႔ သိပ္မၾကာေသးခင္က ရပ္ကြက္ထဲမွာ အင္တာနက္ခ်ိတ္လို႔ ရျပီဆိုတာနဲ႔ ဦးေမာင္ၾကီးတို႔ ဘယ္ေႏွးလိမ့္ မတံုး။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ သူငယ္ခ်င္းေတြဆီ ကမန္းကတန္း စာလွမ္းေရးေတာ့တယ္။ “ကိုယ္တို႔ရပ္ကြက္မွာ အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ျပီ။ မင္းတို႔ေတြစုျပီး လက္ေတာ့ တစ္လံုးေလာက္ လုပ္စမ္းပါ။ ဆိုက္ဘာစေပ့ အြန္လိုင္းထဲမွာ ပညာရွာခ်င္တယ္။ မင္းတို႔လို ေဖာရိန္းမသြားဘဲ ရပ္က်ဳိးရြာက်ဳိး သယ္ပိုးေနတာ နားလည္သင့္ တယ္။ အပူတျပင္းလိုအပ္ေနျပီ။ ျမန္ျမန္ လုပ္ၾကစမ္းပါအံုး။ မင္းတို႔နဲ႔လည္း ပံုမွန္ ဆက္သြယ္ႏုိင္ေတာ့မယ္။ ခ်က္တင္ေတြ၊ ဂ်ီေတာ့ေတြလည္း လုပ္ၾကတာေပါ့။” နားမခံသာတဲ့ အေ၀းေရာက္ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြကလည္း လုပ္ေပးရွာပါတယ္။ ေတာမွာ ဂ်င္ေပါက္တန္းကစားခဲ့ၾကတဲ့ သံေယာဇဥ္က မေသးဘူးမဟုတ္လား။ ဒီလိုနဲ႔ အြန္လုိင္းေပၚက ဆာတီဖီကိတ္ ၂ ခုေလာက္ကို ယူထားလိုက္ေသးတယ္။ “ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြက တက္ခဲ့ဘူးတဲ့ ကြန္ျပဴတာ သင္တန္းေလးရဲ႕ ဒိ႒အက်ဳိးေပါ့ကြ၊ ျမင္လား” မေလးကို လွည့္ေျပာ လိုက္ေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ကိုေမာင္ၾကီးမွာ ဆာတီဖီကိတ္ ေအာင္လက္မွတ္ ၂၅ ခု စုေဆာင္းမိခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့။ သူ႔ေနာက္မွ လုိက္ တက္တဲ့ မေဟသီမေလးလည္း ၁၅ ခုေလာက္ရထားျပီးျပီ။ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ေပါင္း ဆာတီဖီကိတ္ ၄၀ ဟာ ျမန္မာ့စံခ်ိန္တင္မက ကမၻာ့စံခ်ိန္ပါ တင္ႏိုင္ေလာက္ပါရဲ႕။

ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္းအတြက္ ေလ့လာထားတာမဟုတ္ဘူးေလ၊ အမ်ားအတြက္ ေ၀မွ်ေနသူလည္း ျဖစ္တယ္။ ျပီးေတာ့ ရပ္ေရးရြာေရးဆိုလည္းမေႏွးတက္ၾကြ ေရွ႕ကပါစျမဲမို႔ လူခ်စ္လူခင္၊ လူအျမင္ကတ္ အစံုအလင္ေပါမ်ားပါတယ္။ ေတြ႔သမွ် လူေတြကိုလည္း သင္တန္းေတြတက္ဖို႔ကို တိုက္တြန္းေနေလရဲ႕။ ျမန္မာမႈမွာ ၾကီးသူ႔စကားကိုနားေထာင္ရတယ္ မဟုတ္လား။ ရပ္ကြက္ထဲက လူၾကီးျဖစ္တဲ့ ရပ္ကြက္ေပါငး္စံု ျခင္းလံုးအသင္းအဖြဲ႔မ်ား မူ၀ါဒေရးရာအဖြဲ႔၀င္၊ ေက်ာင္း မိဘဆရာအသင္းေကာ္မီတီ၀င္၊ စစ္ျပန္၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္း ကိုေမာင္ၾကီး ကုိယ္တုိင္က စံျပတက္ျပေနေတာ့ လူငယ္ေတြ မွာလည္း သူေျပာသမွ်နားေထာင္၊ သူ႔ေနာက္ကို သူလိုဆက္ေတာက္ဆက္ေတာက္ေလွ်ာက္လိုက္၊ သူ႔လို သင္တန္းေတြ တက္၊ ဟိုဘြဲ႔ျပီးရင္ ေနာက္ထပ္ဘာမွ မဆိုင္တဲ့ ဒီဘြဲ႔တစ္ခုကို ထပ္ယူ။ ေနာက္ထပ္ဆက္တက္၊ သူ႔လို ဆာတီဖီကိတ္ေတြစု၊ ထပ္စု၊ သူ႔လို သင္တန္းေတြ ျပန္ေပး။ ပညာေခတ္ေလ…။

* * * * *

အစပိုင္းေတာ့ ပညာရဖို႔လိုတယ္၊ ပညာျပည့္ဖို႔ ဆိုျပီးသင္တန္းေတြတက္ၾကတာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သင္တန္းေတြ တက္ထားျခင္းဟာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရးေတြရွိႏုိင္တယ္ေပါ့။ သို႔ေပမဲ့… အခ်ိန္ေတြ တျဖည္းျဖည္းကုန္လာလိုက္တာ။ သင္တန္းေတြလည္း စံုျပီ၊ ေအာင္လက္မွတ္ေတြလည္း ထပ္ေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ေတြမွာ ဆုပ္ဆုပ္ကိုင္ကိုင္ျပစရာ၊ လုပ္စရာ အလုပ္အကိုင္ရယ္လို႔ မည္မည္ရရမရွိၾကေသးဘူး။ တက္ခဲ့တဲ့ သင္တန္းေတြက ဘ၀ရပ္တည္မႈအတြက္ အလုပ္ အကိုင္တစ္ခုခုအတြက္ တကယ္ဘဲ အေထာက္အကူ ျပဳသလား ဆိုေတာ့လည္း မေရမရာ။ ဒီမွာတင္ ကိုယ္ တက္ထားခဲ့ ဘူးတဲ့သင္တန္းေတြကို ကိုယ့္ဟာကိုယ္ စိတ္ပ်က္မိၾက။ ကိုေမာင္ၾကီးကို ေဒါပြၾက။ လက္ရွိဘ၀၊ အလုပ္အကိုင္ေတြနဲ႔ သင္တန္းအမ်ားစုဟာ ဆက္စပ္လို႔ မရႏိုင္။ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ႏွေျမာတသ…။ တကယ္လို႔မ်ား အျခား တစ္ခုခုကိုသာ လုပ္ကိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အေတြးေတြကႏွိပ္စက္…။ အျခားတစ္ခုခု လုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြကလည္း ဟိုမေရာက္၊ ဒီမေရာက္ျဖစ္ေန...။ ကိုယ္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဘာလုပ္တတ္မွန္း၊ ဘာ၀ါသနာပါမွန္း၊ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိၾကေတာ့...။ ရပ္ရြာအနီး ပတ္၀န္း က်င္မွာ စံျပဳစရာလူရယ္လို႔လည္း နတၱိ...။ ေကာင္းေရာင္းေကာင္း၀ယ္၊ အလုပ္တစ္ခုခုဆိုတာ ကလည္း အရင္း အႏွီးကမ်ား...။ အက်ဳိးအျမတ္ကမေသခ်ာ။ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားထြက္ျပီး စြန္႔စားလုပ္ကိုင္သူေတြ အမ်ားစု က်ျပန္ေတာ့လည္း အဆင္မေျပမႈေတြနဲ႔ ေအာက္ေျခသိမ္းလုပ္ကိုင္ေနၾကရ....။ အဲဒီအတြက္လည္း ျပင္ဆင္တဲ့ အေနနဲ႔ ရရာသင္တန္းေလးေတြကို ရွိစုမဲ့စုနဲ႕အကုန္ခံျပီး ေျပးတက္ၾကရ...။ အင္း... ေအ့ဂ်္ေအာ့ဖ္နက္သင္း...။

အရွိန္အဟုန္ျပင္းထန္တဲ့ ပညာေခတ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ တအိအိနဲ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ပါျပီ။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဒါဟာ ၀မ္းသာစရာပါ။ တကယ္ေတာ့လည္း ပညာကို ျမန္မာတို႔တန္ဖိုးထားခဲ့ၾကတာ ဟိုး ... ေရွးပေ၀သဏီ ကာလမ်ားကတည္း မဟုတ္လား။ ဘိုးဘြားအေမြေတြကိုဘဲၾကည့္ပါလား။ ပညာေရႊအိုးလူမခိုး၊ ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္၊ ပညာႏွင့္ တူေသာ အားသည္မရွိ၊ ပညာရွာပမာ သူဖုန္းစား၊ ပညာလို အိုသည္မရွိ၊ အတတ္ပညာႏွင့္ တူေသာ မိတ္ေဆြဟူသည္မရွိ၊ ပညာမရွိ သူ၏၀န္ထမ္း၊ ပညာဂုဏ္ေရာင္ထြန္းလင္းေျပာင္၊ ပညာျမင့္မွ လူမ်ဳိးတင့္မည္၊ ….။

ဒီေတာ့ကာ ပညာေခတ္အတြက္ ျမန္မာေတြ ရယ္ဒီရွိတယ္လို႔ဆိုရင္ မမွားတန္ပါဘူး။ ဒီအေမြတေလွၾကီးကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ကိုေမာင္ၾကီးနဲ႔ ရပ္ကြက္ထဲက လူငယ္လူရြယ္ေတြကို အျပစ္ရယ္လို႔လည္း မဆိုသာျပန္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ စဥ္းစားစရာေတြ ရွိပါတယ္။ မိမိရဲ႕လက္ရွိအလုပ္အကိုင္၊ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္မျဖစ္၊ ၀ါသနာ၊ ဗီဇသေဘာ၊ ကိုယ္တိုင္စိတ္ပါ၀င္စားမႈနဲ႔ အနာဂတ္အလုပ္အကိုင္ တန္ဖိုးေတြအေပၚမွာ စံထားျပီး သင္တန္းေတြကို ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ဒီထက္နည္းနည္း ပိုစဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး Human Resource Development ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့မည့္ နယ္ေျမ ေဒသဖြံ႔ျဖိဳးမႈ sustainable development...။

အဓိကျပႆနာရင္းျမစ္ေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္သင့္ေနပါျပီ။ အခ်က္ (၃) ခ်က္ကို ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။

ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔က ေက်ာင္းျပီးတဲ့အခါ ပညာကို ဆက္ရွာေနတာ သာမန္အားျဖင့္ ေတာ့ ၂၁ ရာစုပညာေရးအေတြးအေခၚတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘ၀တစ္သက္တာစဥ္ဆက္မျပတ္ပညာေရး Lifelong Learning ကို ကိုယ္တိုင္ က်င့္သံုးေနျပီလို႔ ယူဆေကာင္း ယူဆမိၾကမယ္။ ဒါေပမယ့္ တက္ေရာက္ေနရတဲ့ သင္တန္းအမ်ားစုဟာ ေက်ာင္းပညာေရး (မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း၊ ဘြဲ႔ဒီဂရီတန္း) ေတြမွာ ကၽြဲကူးေရပါ မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းမွာ သင္ခဲ့ရေပမယ့္ ျပန္လို႔ ေလ့လာေနၾကရတယ္။ ဥပမာ - အဂၤလိပ္စာ သင္တန္း၊ ကြန္ျပဴတာသင္တန္း၊ ရံုးလုပ္ငန္း၊ အေျခခံစီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ အေျခခံ က်န္းမာေရးအသိပညာသင္တန္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးသင္တန္း၊ အေထြေထြဗဟုသုတ စသည္အားျဖင့္။ ဒီပညာရပ္ ေတြရဲ႕အေျခခံတင္မကဘဲ လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းခြင္နယ္ပယ္နဲ႕ မိမိဘ၀ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အသံုးခ်ႏိုင္ေလာက္ တဲ့ အဆင့္ကို ေက်ာင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ပညာေရးက ျဖည့္ဆည္းေပး ႏုိင္ခဲ့သင့္ပါတယ္။ တာ၀န္လည္း ရွိေနတယ္။ ပင္မေမဂ်ာပညာရပ္အျပင္ ဒါေတြဟာ တြဲဖက္ျပီး ရလာသင့္တာပါ။ အခ်ဳိ႕ေသာအရာမ်ားဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္ ကာလမ်ားကတည္းက ေက်ာင္းပညာေရးမွာ ထည့္သြင္းျပီး အေလ့အက်င့္ လုပ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ၾကီးမွဆို သိပ္ခက္သြားျပီ။ ဥပမာ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္၊ ကြန္ဖလစ္ ရီေဆာ္လူးရွင္း… စသည္။ ပညာေရးစိတ္ပညာမွာ ပါရွိတာက ပညာေရးဟာ အျပဳအမူ၊ အျမင္သေဘာထား၊ ကၽြမ္းက်င္မႈစြမ္းရည္တစ္ရပ္ရပ္ (သို႔မဟုတ္) အားလံုးကို ေလ့က်င့္ ပ်ဳိးေထာင္ေပးျခင္းလို႔ ဆိုထားတယ္မဟုတ္လား။ ငယ္ႏုစဥ္ကတည္းက ေလ့က်င့္ေပးကာမွ ၾကီးလာတဲ့အခါ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းမွာ ေတာ္ကာက်မယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြမ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။ ေက်ာင္းလံုး၀ မေနဘူးတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အသက္အေတာ္ကေလးၾကီးမွ အသံုးလံုးျပန္သင္ရတယ္၊ သခ်ၤာကို အစကျပန္ေလ့လာရမယ္ဆိုရင္ ဒီလူဒီဘ၀မွာ တတ္ေျမာက္ႏိုင္တဲ့ အေရးအဖတ္ အဆင့္၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ အဆင့္ဆိုတာ၊။ ဒီလိုပါဘဲ တတ္သိနားလည္ျပီး လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးတတ္တဲ့ သူေတြ ျဖစ္လာဖို႔ဆိုတာ ငယ္စဥ္ကစလို႔ ေလ့က်င့္ေပးရမွာပါ။ ဘ၀ထဲကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ ငယ္ႏုစဥ္မွာ ကတည္းက ေလ့က်င့္ေပးရမွာပါ။ ေက်ာင္းျပီးမွ ဒီသင္တန္းေတြနဲ႔ အျခားေသာ သင္တန္းေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကို ျပန္တက္ေနၾကရတာဟာ တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ အသိပညာနက္ရိႈင္းမႈ၊ ဘ၀တိုးတက္မႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳမႈ၊ အလုပ္အကိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈႏွင့္ ၀င္ေငြေတြအတြက္သာမကဘဲ ေဒသတြင္းနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ လူမႈစီးပြား၊ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ တန္ဖိုးရွိတဲ့အခ်ိန္ေတြကို အင္မတန္ ႏွေျမာစရာေကာင္းေနပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ဟိုအလုပ္ရႏိုးႏိုး၊ ဒီအလုပ္ရႏိုးႏိုးနဲ႔ ရွိသမွ်သင္တန္းေတြကို လိုက္တက္ေနၾကရတာပါ။ ေမွ်ာ္ တလင့္လင့္နဲ႕ပါ။ ဆက္ေက်ာ္သက္အရြယ္ရဲ႕ ေစာေစာပိုင္းႏွစ္ေတြကတည္းက (၁၃၊ ၁၄ ႏွစ္၀န္းက်င္ ေလာက္မွာ) မိမိ၏၀ါသနာ၊ ဗီဇႏွင့္ စြမ္းရည္ေတြကို သိျမင္နားလည္ခံစားႏိုင္စြမ္းကို ဖန္တီးေပးရမွာပါ။ မတူညီတဲ့ စြမ္းရည္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ဥာဏ္ရည္အေထြအေထြသေဘာ Multiple intelligences ကို သိျမင္နားလည္ ေစသင့္ တယ္။ ကုိယ္စီမွာ မတူညီတဲ့ စြမ္းရည္ေတြ၊ ဥာဏ္ရည္ေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို သိရွိေစသင့္တယ္။ စုစုေပါင္း ဥာဏ္ရည္နိမ့္ျခင္း၊ ျမင့္ျခင္းသေဘာမ်ား မပာုတ္တာကို ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ နားလည္ေအာင္ ကူညီ ေပးရမယ္။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို ဥာဏ္ရည္ပိုင္း ဆိုင္ရာမွာ အခ်င္းခ်င္း ႏိႈင္းယွဥ္တာမ်ဳိး မလုပ္သင့္ ပါ။ သူမ်ားလုပ္လို႔၊ သူမ်ားတက္လို႔လုိက္ လုပ္တာ၊ လုိက္တက္တာ မဟုတ္ဘဲ မိမိရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အေတြးအျမင္ေတြနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္း ရွိၾကရပါမယ္။ တဆက္တည္းမွာဘဲ သင္တန္းေတြကို ေရြးခ်ယ္ ၀င္ေရာက္ ခြင့္ ရႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိႏိုင္ဖို႔ကိုလည္း ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳေပး သင့္ပါတယ္။ မိမိလမ္းေၾကာင္းအတြက္ မိမိကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္၊ ဖန္တီး တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖို႔ကို ကူညီေပး သင့္တယ္။

တတိယအခ်က္က အလုပ္အကိုင္ရွားပါးေနမႈ၊ အဆင့္အတန္းခြဲျခားလြန္းမႈႏွင့္ ဘ၀ရွင္သန္ရပ္တည္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြ အတြက္ေၾကာင့္ျ့ဖစ္တယ္။ လုပ္ခ်င္တာကို မလုပ္ၾကရ။ မလုပ္ခ်င္တာကို လုပ္ေနၾကရနဲ႔ လမ္းေၾကာင္းလြဲေနၾကတယ္။ ေပ်ာက္ေနၾကရတာ။ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြမရွိ။ အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစား အနည္းစုအတြက္ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ ေကာင္းရပိုင္ခြင့္ေတြကို (သီးသန္႔) ဖန္တီးထားၾကတယ္။ ဌာနဆိုင္ရာမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းေတြမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ လူငယ္အမ်ားစုအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မ်ားမ်ား မရွိေသး။ မွ်မွ်တတမျဖစ္ေသး။ ရပ္ရြာေဒသဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြအတြက္ တႏိုင္တပိုင္ လုပ္ကိုင္လိုတဲ့ လူငယ္ အမ်ားစုမွာလည္း ကိုယ္ထူကုိယ္ထ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာင္ မနည္း ထူမ ေနရတဲ့လူငယ္ေတြခမ်ာ…။ ေက်ာင္းျပီးရင္ ဘာလုပ္မလဲလို႔ေမးၾကည္ေတာ့ ဟိုတိုး၊ ဒီတိုးေပါ့လို႔ေျဖၾကတယ္။ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္တစ္ခုမွာ ေက်ာင္းတတ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း ေက်ာင္းျပီးလို႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္ခဏျပန္လည္ျပီး အျခား ႏုိင္ငံတစ္ခုခုမွာ အလုပ္ထြက္ လုပ္မယ္တဲ့။ လုပ္အားတန္ဖိုး၊ ပညာတန္ဖိုးႏွင့္ ၀င္ေငြညီမွ်တဲ့ အေျခအေနမွ မရွိတာ။ ျမန္မာ့ၾကြက္သားနဲ႔ ျမန္မာ့ဦးေႏွာက္ေတြဟာ အေ၀းအေ၀းသို႔ အတားအဆီးမဲ့ လြင့္စင္ေနေလရဲ႕။ စိမ့္ယို စီးဆင္းေနဆဲ။ ျပည္တြင္း လူငယ္ေတြမွာ ဟိုတိုး၊ ဒီတိုးနဲ႔။ စိုးရိမ္စိတ္၊ မေရမရာစိတ္၊ အခြင့္အလမ္းမဲ့ အေျခအေန ေတြနဲ႔ အမ်ားစုဟာ အလုပ္အကိုင္ရွားပါးမႈကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း၊ ဘြဲ႕ဒီဂရီတန္း ပညာေရးအဆင့္ဆင့္မွာ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဆရာေတြ၊ နည္းျပေတြရဲ႕ တာ၀န္ ေဆာင္ပုဒ္ထဲက ေနာက္ဆံုး အပိုဒ္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ ေပ်ာက္ဆံုး ေနခဲ့တာၾကာပါျပီ။ သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔...က်င့္ဖို႔၀တ္ငါးျဖာ ဆိုတာပါ...။

အမ်ားၾကီးဆံုးရံႈးခဲ့ၾကျပီးျပီ။ ခံစားခဲ့ၾကရတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အဆိုး၀ါးဆံုးကေတာ့ ေမြးဖြားၾကီး ျပင္းလာတဲ့ တိုင္းျပည္အေပၚ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြ ေလ်ာ့ပါးလို႔လာေနတယ္။ (ဘဲြ႕သင္တန္းေတြအပါအ၀င္) ပညာေရးကို မယံု႕ တယံုနဲ႕ရွိေနတယ္။ တက္ေနရဆဲပါ။ ၀ါသနာ၊ ဗီဇစြမ္းရည္၊ တက္ေရာက္ေနဆဲ (သို႔မဟုတ္) ရရွိထားတဲ့ ဘဲြ႕ သင္တန္းနဲ႕ ကို္ယ္လုပ္ ေနတဲ့အလုပ္အကိုင္ ထပ္တူက်တဲ့လူငယ္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိႏုိင္ပါသလဲ။ ဘာကို ၀ါသနာ ပါျပီး ဘာအလုပ္လုပ္မလို႔ ဘာေက်ာင္းတတ္ေနတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ဘယ္လူငယ္ထံမွ မၾကားရေတာ့ပါ။ လက္မွတ္တစ္ခုခုရရင္ျပီးေရာ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ဘြဲ႔ဒီဂရီသင္တန္းေတြကိုလည္း တက္ေနၾကေလရဲ႕။

မွတ္ရန္တစ္ခု
ႏႈတ္မႈလက္မႈ၊ အတတ္စုကို
ငယ္ႏုေသာအား၊ မေမ့ျငားႏွင့္။
ရင္းဖ်ားကုန္စင္၊ တတ္ေျမာ္ျမင္က
တစ္ခုမွ်လ်က္၊
အသက္ေမြးေၾကာင္း၊ ျဖစ္တံုေရွာင္း၏။ ။(ဆားတံု ဆရာေတာ္)

ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမွ မရွိတဲ့ “ဘြဲ႕ရမွ လူျဖစ္တာ” ဆိုတဲ့ ပညာေရးအေဟာသိကံျဖစ္ေစတဲ့ ဆိုရိုးစကားကို လူငယ္ေတြ ၾကားမွာ ရွင္းလင္းခ်ိန္တန္ပါျပီ။ လြဲမွားေနတဲ့ ပညာေရးအယူအဆေတြမ်ားၾကီးရွိေနေသးတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ အတြက္ အၾကမ္းဖ်င္း ေလ့လာခ်က္အရ လိုင္းေပါင္းစံုက အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ ဘြဲ႕ရ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ဘဲ တုိင္းျပည္က လိုအပ္ပါတယ္။ ထိုက္တန္တဲ့ အလုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ က်န္တဲ့ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဘာလုပ္မွာလဲ။ မိမိထက္ပိုျပီးဖြံ႕ျဖိဳးေနတဲ့ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာင္ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္သာရွိတာပါ။ ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ထားတဲ့ အသက္ေမြးမႈ တစ္ခုခုဟာ ဘ၀ရပ္တည္ေရးႏွင့္ မိမိရဲ႕အနီးစပ္ဆံုး လူ႔အဖြ႔ဲအစည္း အတြက္ လည္း မ်ားစြာ အေရးပါတယ္၊ တန္ဖိုးရွိတယ္ ဆိုတာကို ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို သတိေပး သင့္တာပါ။ ရပ္ရြာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အေ၀းသို႔ လူငယ္ေတြဟာ လႊင့္ပစ္ျခင္း ထပ္မခံရမီ ေဒသတြင္း စက္မႈ၊ လယ္ယာနဲ႕ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ စီးပြားလုပ္ငန္းေတြ တိုးပြားေစမယ့္အျပင္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင့္အညီ ရွင္သန္ႏိုင္စြမ္း ရွိေစမယ့္၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေစမယ့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ သင္တန္းေတြ ေဒသအႏွံ႕အျပားမွာ ရာ ေထာင္ခ်ီ ဖြင့္လွစ္ခ်ိန္လည္း တန္ပါျပီ။ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ရလိမ့္မယ္။ ေနရာေဒသတိုင္းမွာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးခြင့္၊ ထားရွိခြင့္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ပံပိုးေပးၾကရပါလိမ့္မယ္။

* * * * * *

တကယ္လို႔မ်ားေပါ့ေလ ေနာက္ထပ္ သင္တန္းေလးဘာေလးရွိတယ္ဆိုရင္ ကိုေမာင္ၾကီးရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေအာင္လက္မွတ္ ၃၀ ေက်ာ္ ပိုင္ဆိုင္ေရးအတြက္ ကူညီေပးၾကပါ။ ဆာတီဖိတ္ကိတ္ ၂၆ ခုေျမာက္အတြက္ သင္တန္းေလးမ်ားရွိယင္ အဲဒီျမိဳ႕ေလးက အစြန္ဆံုးရပ္ကြက္၊ အစြန္ဆံုးလမ္းက၊ အစြန္ဆံုးအိမ္ မွာေနတဲ့ ကိုေမာင္ၾကီးကို အေၾကာင္းၾကားပါ။ သင္တန္းတက္၊ ခရီးထြက္ဖို႔ကို အထုပ္အပိုး အဆင့္သင့္ျပင္ျပီး ေစာင့္ေနေလရဲ႕။

သိန္းႏိုင္
၅ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၀၉။

ပညာေရးဆိုင္ရာ အေမးအေျဖ (၂)

Nay Mar: I want to study " Acturary Science".Now I am in S'pore.Pls advise.


3 Feb 09, 17:47
Khin Ma Ma Myo: MSc (Financial Engineering) ဘြဲ႕မ်ားကို တက္ေရာက္ဖို႕ အၾကံျပဳလိုပါတယ္။
3 Feb 09, 17:46
Khin Ma Ma Myo: ဒါမွမဟုတ္ပဲ တကၠသိုလ္က ဘြဲ႕တခုခုကို အရင္တက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ MSc Actuarial science (သို႕မဟုတ္) MSc Mathematical Finance (or) MSc Financial Mathematics (or) MSc Fiancial Economics (or)
3 Feb 09, 17:44
Khin Ma Ma Myo: ယူေက FIA စာေမးပြဲအေသးစိတ္ကို www.actuaries.org.uk မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္
3 Feb 09, 17:42
Khin Ma Ma Myo: ယူအက္စ္ FSA အေသးစိတ္ကို www.soa.org မွာ ေလ့လာၾကည့္ရွဳႏိုင္ပါတယ္
3 Feb 09, 17:42
Khin Ma Ma Myo: လွပါဘူး။ စင္ကာပူကေန ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ေလ့လာသင္ယူလို႕ ရတာေၾကာင့္ ယူအက္စ္စာေမးပြဲနဲ႕ ယူေကစာေမးပြဲ တခုခုကို အရင္ေရြးခ်ယ္ေစလိုပါတယ္
3 Feb 09, 17:40
Khin Ma Ma Myo: မေနမာရွင့္။ actuarial science နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ယူေကအဖြဲ႕က က်င္းပတဲ့ FIA exam ရယ္၊ ယူအက္စ္ေအအဖြဲ႕ က က်င္းပတဲ့ FSA exam ရယ္ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ကေနဒါစာေမးပြဲစတာမ်ိဳးေတြရွိေပမယ့္ ယူအက္စ္နဲ႕ သိပ္မကြာ