ဆာတီဖီကိတ္ ၂၅ ခုနဲ႕လူ

သိန္းႏုိင္

အသိပညာေခတ္မွာ လူျဖစ္လာၾကတဲ့အထဲမွာ ငါသိပ္ကံေကာင္းတာဘဲကြလို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြစုမိတုိင္း ကိုေမာင္ၾကီး ေျပာ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကိုေမာင္ၾကီးဟာ အေတာ္ကေလး မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းသူ ျဖစ္တယ္။ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားၾကီး မွတ္ထားႏိုင္တယ္။ ေစတနာေကာင္းသူလည္း ျဖစ္ေလေတာ့ သိသမွ်ကို ၾကိတ္မိွတ္ျပီး ျမဳိသိပ္ သိမ္းဆည္း မထားဘဲ ေပါေပါမ်ားမ်ား ျပန္ေ၀ငွတယ္ဆိုပါေတာ့။ ပညာကို အစဥ္ရွာေဖြေနသူ ျဖစ္ေလေတာ့ ေတြ႔သမွ်မွတ္၊ ရသမွ်ဖတ္၊ ေပးသမွ်သင္တန္းတက္၊ မေမာႏိုင္ မပန္းႏိုင္။ အခု ေျပာျပခ်င္တာက ကိုေမာင္ၾကီးနဲ႔ သင္တန္းအေထြေထြ အေၾကာင္းပါ။ ဒီျမိဳ႕ေလးမွာ ရရွိႏိုင္သမွ်သင္တန္း သူ မတက္ဘူးတာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါတင္မကေသး။ အျခားနယ္ေတြ၊ အနီးအေ၀း ျမိဳ႔ေတြမွာရွိတဲ့ သင္တန္းေတြ၊ ၀ါ့ေရွာ့ပ္ေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း အလြတ္မေပး။ တကူးတကန္႔ကို စံုစမ္းျပီးေတာင္မွ လိုက္တက္ေသးတာ။ အိမ္သူဇနီးကိုလည္း အအားမထား။ သေဘာတရားေတြေပး သင္တန္းေတြ တက္ခိုင္း။

“မေလး အခုဟာက ပညာေခတ္ကြ၊ ေအ့ဂ်္ေအာ့ဖ္ေနာ့္ေလ့ကြ၊ အိမ္လည္၊ သန္းရွာ၊ အတင္းေျပာ၊ ရန္ျဖစ္၊ ေရွာ့ပင္ထြက္ အခ်ိန္မကုန္ သင့္ေတာ့ဘူး။ ေနရာတကာမွာ ပညာေတြရႏိုင္တယ္။ နည္းလမ္းေတြလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိျပီ၊ အသက္အရြယ္ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ဘာေတြလည္း မရွိေတာ့ဘူးကြ၊ လူျဖစ္ရက်ဳိး သိပ္နပ္ေန ျပီေနာ္။ အလဟႆ မေနစမ္းနဲ႔။ သင္တန္းေတြ တက္သာတက္၊ တစ္ခ်ိန္မဟုတ္ တစ္ခ်ိန္၊ တစ္ေနရာမဟုတ္ တစ္ေနရာ အသံုး၀င္မွာကြ”။ အစပိုင္းေတာ့ ေလးဆယ္ေက်ာ္ အရြယ္ေရာက္မွ သင္တန္းေတြ ဘာေတြ ျပန္တက္ရမွာ မဒမ္ေမာင္ၾကီးမွာ သိပ္စိတ္မပါ။ “ကေလးေတြ ေတာင္ ၉ တန္း ၁၀ တန္းေရာက္ေတာ့မယ္။ ေတာ္... မရွက္ေပမဲ့၊ က်မရွက္တယ္။ အားအားယားယား။ ေတာ့္သင္တန္း ဘာလုပ္ရမွာတုန္း” ဆိုေတာ့ လင္မယား စကားမ်ားခဲ့ရေသးတာ။ ကိုေမာင္ၾကီးက ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ကေတာ့ လံုး၀မေရွာ့။ တုိက္တိုက္တြန္းတြန္း။ “တြမ္တီဖတ္စ္ ဆန္က်ဴရီမွာ ေနာ္ေလ့မရွိယင္ ခံသြားရမယ္။ လာမယ့္အပတ္ ဟိုဖက္ရပ္ကြက္ထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးေရးရာအဖြဲ႕က က်န္တာလား ဂ်န္ဒါလား သင္တန္းတစ္ခု ေပးမလို႔တဲ့.. သြား… တက္ေခ်။ ေတာဇီးကြက္မတို႔ အုပ္စုနဲ႕ အေၾကာ္ေရာင္းတဲ့ ေဒၚၾကီးပန္းကိုလည္း ရေအာင္ေခၚသြား..” တြန္႔ဆုတ္တန္႔ဆုတ္နဲ႔ ဘာသင္တန္းမွန္း ေရေရရာရာ မသိရေသးဘဲ မေလးခမ်ာ စျပီး သြားတက္ခဲ့ရရွာတာ။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ မေလးလည္း အေတာ္ကေလး အသားက် သြားျပီ။ “သင္တန္းလား... အခုဘဲလာခဲ့မယ္။” အသိပညာဗဟုသုတ တိုးပြား ေစတာအမွန္ပါ။ နတ္၀ါ့က္လည္း လုပ္လို႔ရေသးတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ အခ်ဳိ႕ေသာသင္တန္းေတြ အတူူတူသြား... အတူတူတက္လို႔။

သိတဲ့အတိုင္း အခုေခတ္မွာ သင္တန္းေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖံုဖံု။ လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္ ၂၀-၃၀ ကာလမ်ားႏွင့္ ဘာမွ မဆိုင္။ ႏုပ်ဳိစဥ္ ေရာင္ေပစူးဘ၀ အဲဒီတုန္းကတည္းကလည္း သင္တန္း`ဇ´ကရွိထားတာ။ ဟိုး... လမ္းစဥ္ ေခတ္က ရွားရွားပါးပါး “ေႏြရာသီ လူငယ္ သင္တန္းေတြ၊ ဘင္ခရာသင္တန္း၊ ဗနတ ၂ ၾကိမ္ဆင္း၊ ယူတီစီ ႏွစ္စဥ္တက္” လုပ္ခဲ့ေသးတာ။ ဒီေတာ့ မ်က္ေမွာက္ ၂၁ ရာစုအစပိုင္း ကာလမွာ ကိုေမာင္ၾကီးတို႔ လူျဖစ္ရက်ဳိး နပ္တယ္လို႔ေျပာတာ မလြန္ပါဘူး။ သူတက္ျပီးထားတဲ့ သင္တန္း ေတြကိုဘဲ ၾကည့္ပါအံုး။ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ ေတြက ဘာသာစကားေျပာသင္တန္း ၂ ခုလည္းပါရဲ႕။ ကြန္ျပဴတာ သင္တန္းဆို အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့။ လူ႔အခြင့္အေရး သင္တန္းေတြဆိုလည္း အလီလီအခါခါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈသင္တန္း၊ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုနည္း သင္တန္း၊ ရံုးအုပ္ၾကီး လုပ္နည္းသင္တန္း၊ ေပ်ာ္စရာမိသားစု ဘ၀တည္ေဆာက္နည္းသင္တန္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသင္တန္း၊ အမ်ဳိးသားက်န္းမာေရးသင္တန္း၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရားသင္တန္း၊ လူမႈ၀န္ထမ္း လုပ္ငန္းသင္တန္း။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ သင္တန္း။ ၄၀ ေက်ာ္ က်န္းမာေရးသင္တန္း၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ သိေကာင္းစရာသင္တန္း၊ ပန္းအလွျပင္နည္းသင္တန္း၊ ဇနီးခင္ပြန္းစကားမမ်ား ရန္ မျဖစ္တဲ့ နည္းလမ္းသင္တန္း၊ ျခင္းလံုးနည္းျပသင္တန္း၊ ဘာမဆိုစီမံခန္႔ခြဲမႈသင္တန္း၊ ဂ်န္ဒါသင္တန္း၊ ပန္ဒါသင္တန္း၊ ေက်ာင္းဆရာသင္တန္း၊ တိုင္းရင္းသား ရိုးရာဂီတသင္တန္း၊ ဆံပင္ညွပ္နည္း သင္တန္း၊ ဗန္တို သိုင္းသင္တန္း၊ တရုတ္-အိႏိၵယအစားအစာေရာခ်က္နည္းသင္တန္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲနည္းသင္တန္း၊ ဒီမိုကေရစီ ရေအာင္ လုပ္နည္းသင္တန္း၊ သီးႏွံအထြက္တိုး စိုက္ပ်ဳးိနည္း သင္တန္း၊ အတၱထိန္းခ်ုဳပ္နည္း သင္တန္း၊ ေမာ္ေတာ္ဆို္င္ကယ္ ျပင္နည္းသင္တန္း၊ မဟာဘုတ္ထူနည္းသင္တန္း၊ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း ေျဖရွင္းနည္းသင္တန္း၊ တရုတ္ရိုးရာ အပ္စိုက္ကု သင္တန္း၊ လူၾကီးလုပ္နည္းသင္တန္း၊ ရန္ပြဲေျဖရွင္းနည္း သင္တန္း၊ အဲ.. အခုေနာက္ဆံုးတစ္ခုက ဘေလာ့ဂါ တည္ေဆာက္နည္းသင္တန္း၊ မွတ္မိ သေလာက္ ေျပာျပတာပါ။ တတ္တဲ့ပညာ မေနသာဆိုသလို ျပန္ျပီးလည္း ဆင့္ပြား သင္တန္းေတြကို လူစုစုရွိတုိင္းေပးေနေသးရဲ႕။

တက္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းစဥ္ေတြကို အားလံုးေတာင္မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ သင္တန္းေပးခ်င္ေနသူေတြကလည္း မ်ားမွမ်ား၊ သင္တန္း အတြက္ ပေရာဂ်က္ေတြကလည္း မရွား။ အခ်ဳိ႕သင္တန္းက ကိုယ္ပိုက္ဆံနဲ႔ကိုယ္တက္ရတာ၊ အခ်ဳိ႕ သင္တန္းမ်ားဆို ခရီးသြားလာစရိတ္ျငိမ္းတဲ့အျပင္ ပါဒီယန္ပါရေသး။ သင္တန္းလုပ္စားသူေတြနဲ႔ သင္တန္း တက္စားေနသူေတြလို႔ေတာင္ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဟိုးေလးတေက်ာ္။ ေပးသမွ်သင္တန္းေတြကို တက္ေနေလေတာ့ အခ်ဳိ႕သင္တန္းေတြဆို ျပီးလို႔သာ သြားတယ္ အေမာင္ေတာင္မွန္းေျမာက္မွန္း ဘာမွန္းမသိလိုက္တာမ်ဳိးလည္း ရွိရဲ႕။ သင္တန္းေပးတဲ့လူေတြကလည္း အိမ္ျပည့္ဖို႔ လိုတာကိုး။ ကိစၥမရွိပါဘူး။ ပညာရွာတယ္ဆိုတာေကာင္းတဲ့ အလုပ္မဟုတ္လား။ ႏိုင္ငံျခားသားဘဲ သင္တန္း ေပးေပး၊ ျမန္မာဘဲေပးေပး ေပးသမွ်ယူတယ္။ အဲ... ႏိုင္ငံျခားသားဆိုလို႔၊ ကိုယ္နဲ႔ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆုိင္ ဘာ သင္တန္းဘဲျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆံုးေတာ့ အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ေသး။ လစ္ဆင္းနင္းေလာက္ရ နည္းလား။

အားတဲ့အခါေတြမွာ ကိုယ္တက္ခဲ့ဘူးတဲ့သင္တန္းေတြကို ျပန္စဥ္းစားေနရတာကိုက အရသာတစ္ခု။ ဆာတီဖီ ကိတ္ေတြ၊ ဂုဏ္ျပဳလက္မွတ္ေတြကို ဖုန္မတက္ေအာင္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းေပးလုိက္။ ထုတ္ၾကည့္လိုက္။ ေက်နပ္ ေနလိုက္။ “အင္း... အေတာ္ေလးကို ပညာစံုလာျပီပဲ။ ငါႏွင့္ ငါ့မယား တယ္ဟုတ္ပါလား။” ဗာဟုႆစၥဥၥ၊ သိပၸဥၥ၊ ၀ိနေယာ စ သုသိကၡိေတာ… လို႔ဆိုထားတယ္မဟုတ္လား။ မဂၤလာရွိေလစြ…။

ဒီလိုနဲ႔ သိပ္မၾကာေသးခင္က ရပ္ကြက္ထဲမွာ အင္တာနက္ခ်ိတ္လို႔ ရျပီဆိုတာနဲ႔ ဦးေမာင္ၾကီးတို႔ ဘယ္ေႏွးလိမ့္ မတံုး။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ သူငယ္ခ်င္းေတြဆီ ကမန္းကတန္း စာလွမ္းေရးေတာ့တယ္။ “ကိုယ္တို႔ရပ္ကြက္မွာ အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ျပီ။ မင္းတို႔ေတြစုျပီး လက္ေတာ့ တစ္လံုးေလာက္ လုပ္စမ္းပါ။ ဆိုက္ဘာစေပ့ အြန္လိုင္းထဲမွာ ပညာရွာခ်င္တယ္။ မင္းတို႔လို ေဖာရိန္းမသြားဘဲ ရပ္က်ဳိးရြာက်ဳိး သယ္ပိုးေနတာ နားလည္သင့္ တယ္။ အပူတျပင္းလိုအပ္ေနျပီ။ ျမန္ျမန္ လုပ္ၾကစမ္းပါအံုး။ မင္းတို႔နဲ႔လည္း ပံုမွန္ ဆက္သြယ္ႏုိင္ေတာ့မယ္။ ခ်က္တင္ေတြ၊ ဂ်ီေတာ့ေတြလည္း လုပ္ၾကတာေပါ့။” နားမခံသာတဲ့ အေ၀းေရာက္ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြကလည္း လုပ္ေပးရွာပါတယ္။ ေတာမွာ ဂ်င္ေပါက္တန္းကစားခဲ့ၾကတဲ့ သံေယာဇဥ္က မေသးဘူးမဟုတ္လား။ ဒီလိုနဲ႔ အြန္လုိင္းေပၚက ဆာတီဖီကိတ္ ၂ ခုေလာက္ကို ယူထားလိုက္ေသးတယ္။ “ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြက တက္ခဲ့ဘူးတဲ့ ကြန္ျပဴတာ သင္တန္းေလးရဲ႕ ဒိ႒အက်ဳိးေပါ့ကြ၊ ျမင္လား” မေလးကို လွည့္ေျပာ လိုက္ေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ကိုေမာင္ၾကီးမွာ ဆာတီဖီကိတ္ ေအာင္လက္မွတ္ ၂၅ ခု စုေဆာင္းမိခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့။ သူ႔ေနာက္မွ လုိက္ တက္တဲ့ မေဟသီမေလးလည္း ၁၅ ခုေလာက္ရထားျပီးျပီ။ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ေပါင္း ဆာတီဖီကိတ္ ၄၀ ဟာ ျမန္မာ့စံခ်ိန္တင္မက ကမၻာ့စံခ်ိန္ပါ တင္ႏိုင္ေလာက္ပါရဲ႕။

ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္းအတြက္ ေလ့လာထားတာမဟုတ္ဘူးေလ၊ အမ်ားအတြက္ ေ၀မွ်ေနသူလည္း ျဖစ္တယ္။ ျပီးေတာ့ ရပ္ေရးရြာေရးဆိုလည္းမေႏွးတက္ၾကြ ေရွ႕ကပါစျမဲမို႔ လူခ်စ္လူခင္၊ လူအျမင္ကတ္ အစံုအလင္ေပါမ်ားပါတယ္။ ေတြ႔သမွ် လူေတြကိုလည္း သင္တန္းေတြတက္ဖို႔ကို တိုက္တြန္းေနေလရဲ႕။ ျမန္မာမႈမွာ ၾကီးသူ႔စကားကိုနားေထာင္ရတယ္ မဟုတ္လား။ ရပ္ကြက္ထဲက လူၾကီးျဖစ္တဲ့ ရပ္ကြက္ေပါငး္စံု ျခင္းလံုးအသင္းအဖြဲ႔မ်ား မူ၀ါဒေရးရာအဖြဲ႔၀င္၊ ေက်ာင္း မိဘဆရာအသင္းေကာ္မီတီ၀င္၊ စစ္ျပန္၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္း ကိုေမာင္ၾကီး ကုိယ္တုိင္က စံျပတက္ျပေနေတာ့ လူငယ္ေတြ မွာလည္း သူေျပာသမွ်နားေထာင္၊ သူ႔ေနာက္ကို သူလိုဆက္ေတာက္ဆက္ေတာက္ေလွ်ာက္လိုက္၊ သူ႔လို သင္တန္းေတြ တက္၊ ဟိုဘြဲ႔ျပီးရင္ ေနာက္ထပ္ဘာမွ မဆိုင္တဲ့ ဒီဘြဲ႔တစ္ခုကို ထပ္ယူ။ ေနာက္ထပ္ဆက္တက္၊ သူ႔လို ဆာတီဖီကိတ္ေတြစု၊ ထပ္စု၊ သူ႔လို သင္တန္းေတြ ျပန္ေပး။ ပညာေခတ္ေလ…။

* * * * *

အစပိုင္းေတာ့ ပညာရဖို႔လိုတယ္၊ ပညာျပည့္ဖို႔ ဆိုျပီးသင္တန္းေတြတက္ၾကတာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သင္တန္းေတြ တက္ထားျခင္းဟာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရးေတြရွိႏုိင္တယ္ေပါ့။ သို႔ေပမဲ့… အခ်ိန္ေတြ တျဖည္းျဖည္းကုန္လာလိုက္တာ။ သင္တန္းေတြလည္း စံုျပီ၊ ေအာင္လက္မွတ္ေတြလည္း ထပ္ေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ေတြမွာ ဆုပ္ဆုပ္ကိုင္ကိုင္ျပစရာ၊ လုပ္စရာ အလုပ္အကိုင္ရယ္လို႔ မည္မည္ရရမရွိၾကေသးဘူး။ တက္ခဲ့တဲ့ သင္တန္းေတြက ဘ၀ရပ္တည္မႈအတြက္ အလုပ္ အကိုင္တစ္ခုခုအတြက္ တကယ္ဘဲ အေထာက္အကူ ျပဳသလား ဆိုေတာ့လည္း မေရမရာ။ ဒီမွာတင္ ကိုယ္ တက္ထားခဲ့ ဘူးတဲ့သင္တန္းေတြကို ကိုယ့္ဟာကိုယ္ စိတ္ပ်က္မိၾက။ ကိုေမာင္ၾကီးကို ေဒါပြၾက။ လက္ရွိဘ၀၊ အလုပ္အကိုင္ေတြနဲ႔ သင္တန္းအမ်ားစုဟာ ဆက္စပ္လို႔ မရႏိုင္။ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ႏွေျမာတသ…။ တကယ္လို႔မ်ား အျခား တစ္ခုခုကိုသာ လုပ္ကိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အေတြးေတြကႏွိပ္စက္…။ အျခားတစ္ခုခု လုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြကလည္း ဟိုမေရာက္၊ ဒီမေရာက္ျဖစ္ေန...။ ကိုယ္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဘာလုပ္တတ္မွန္း၊ ဘာ၀ါသနာပါမွန္း၊ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိၾကေတာ့...။ ရပ္ရြာအနီး ပတ္၀န္း က်င္မွာ စံျပဳစရာလူရယ္လို႔လည္း နတၱိ...။ ေကာင္းေရာင္းေကာင္း၀ယ္၊ အလုပ္တစ္ခုခုဆိုတာ ကလည္း အရင္း အႏွီးကမ်ား...။ အက်ဳိးအျမတ္ကမေသခ်ာ။ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားထြက္ျပီး စြန္႔စားလုပ္ကိုင္သူေတြ အမ်ားစု က်ျပန္ေတာ့လည္း အဆင္မေျပမႈေတြနဲ႔ ေအာက္ေျခသိမ္းလုပ္ကိုင္ေနၾကရ....။ အဲဒီအတြက္လည္း ျပင္ဆင္တဲ့ အေနနဲ႔ ရရာသင္တန္းေလးေတြကို ရွိစုမဲ့စုနဲ႕အကုန္ခံျပီး ေျပးတက္ၾကရ...။ အင္း... ေအ့ဂ်္ေအာ့ဖ္နက္သင္း...။

အရွိန္အဟုန္ျပင္းထန္တဲ့ ပညာေခတ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ တအိအိနဲ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ပါျပီ။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဒါဟာ ၀မ္းသာစရာပါ။ တကယ္ေတာ့လည္း ပညာကို ျမန္မာတို႔တန္ဖိုးထားခဲ့ၾကတာ ဟိုး ... ေရွးပေ၀သဏီ ကာလမ်ားကတည္း မဟုတ္လား။ ဘိုးဘြားအေမြေတြကိုဘဲၾကည့္ပါလား။ ပညာေရႊအိုးလူမခိုး၊ ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္၊ ပညာႏွင့္ တူေသာ အားသည္မရွိ၊ ပညာရွာပမာ သူဖုန္းစား၊ ပညာလို အိုသည္မရွိ၊ အတတ္ပညာႏွင့္ တူေသာ မိတ္ေဆြဟူသည္မရွိ၊ ပညာမရွိ သူ၏၀န္ထမ္း၊ ပညာဂုဏ္ေရာင္ထြန္းလင္းေျပာင္၊ ပညာျမင့္မွ လူမ်ဳိးတင့္မည္၊ ….။

ဒီေတာ့ကာ ပညာေခတ္အတြက္ ျမန္မာေတြ ရယ္ဒီရွိတယ္လို႔ဆိုရင္ မမွားတန္ပါဘူး။ ဒီအေမြတေလွၾကီးကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ကိုေမာင္ၾကီးနဲ႔ ရပ္ကြက္ထဲက လူငယ္လူရြယ္ေတြကို အျပစ္ရယ္လို႔လည္း မဆိုသာျပန္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ စဥ္းစားစရာေတြ ရွိပါတယ္။ မိမိရဲ႕လက္ရွိအလုပ္အကိုင္၊ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္မျဖစ္၊ ၀ါသနာ၊ ဗီဇသေဘာ၊ ကိုယ္တိုင္စိတ္ပါ၀င္စားမႈနဲ႔ အနာဂတ္အလုပ္အကိုင္ တန္ဖိုးေတြအေပၚမွာ စံထားျပီး သင္တန္းေတြကို ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ဒီထက္နည္းနည္း ပိုစဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး Human Resource Development ႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့မည့္ နယ္ေျမ ေဒသဖြံ႔ျဖိဳးမႈ sustainable development...။

အဓိကျပႆနာရင္းျမစ္ေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္သင့္ေနပါျပီ။ အခ်က္ (၃) ခ်က္ကို ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။

ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔က ေက်ာင္းျပီးတဲ့အခါ ပညာကို ဆက္ရွာေနတာ သာမန္အားျဖင့္ ေတာ့ ၂၁ ရာစုပညာေရးအေတြးအေခၚတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဘ၀တစ္သက္တာစဥ္ဆက္မျပတ္ပညာေရး Lifelong Learning ကို ကိုယ္တိုင္ က်င့္သံုးေနျပီလို႔ ယူဆေကာင္း ယူဆမိၾကမယ္။ ဒါေပမယ့္ တက္ေရာက္ေနရတဲ့ သင္တန္းအမ်ားစုဟာ ေက်ာင္းပညာေရး (မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း၊ ဘြဲ႔ဒီဂရီတန္း) ေတြမွာ ကၽြဲကူးေရပါ မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းမွာ သင္ခဲ့ရေပမယ့္ ျပန္လို႔ ေလ့လာေနၾကရတယ္။ ဥပမာ - အဂၤလိပ္စာ သင္တန္း၊ ကြန္ျပဴတာသင္တန္း၊ ရံုးလုပ္ငန္း၊ အေျခခံစီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ အေျခခံ က်န္းမာေရးအသိပညာသင္တန္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးသင္တန္း၊ အေထြေထြဗဟုသုတ စသည္အားျဖင့္။ ဒီပညာရပ္ ေတြရဲ႕အေျခခံတင္မကဘဲ လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းခြင္နယ္ပယ္နဲ႕ မိမိဘ၀ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အသံုးခ်ႏိုင္ေလာက္ တဲ့ အဆင့္ကို ေက်ာင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ပညာေရးက ျဖည့္ဆည္းေပး ႏုိင္ခဲ့သင့္ပါတယ္။ တာ၀န္လည္း ရွိေနတယ္။ ပင္မေမဂ်ာပညာရပ္အျပင္ ဒါေတြဟာ တြဲဖက္ျပီး ရလာသင့္တာပါ။ အခ်ဳိ႕ေသာအရာမ်ားဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္ ကာလမ်ားကတည္းက ေက်ာင္းပညာေရးမွာ ထည့္သြင္းျပီး အေလ့အက်င့္ လုပ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ၾကီးမွဆို သိပ္ခက္သြားျပီ။ ဥပမာ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္၊ ကြန္ဖလစ္ ရီေဆာ္လူးရွင္း… စသည္။ ပညာေရးစိတ္ပညာမွာ ပါရွိတာက ပညာေရးဟာ အျပဳအမူ၊ အျမင္သေဘာထား၊ ကၽြမ္းက်င္မႈစြမ္းရည္တစ္ရပ္ရပ္ (သို႔မဟုတ္) အားလံုးကို ေလ့က်င့္ ပ်ဳိးေထာင္ေပးျခင္းလို႔ ဆိုထားတယ္မဟုတ္လား။ ငယ္ႏုစဥ္ကတည္းက ေလ့က်င့္ေပးကာမွ ၾကီးလာတဲ့အခါ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းမွာ ေတာ္ကာက်မယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြမ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။ ေက်ာင္းလံုး၀ မေနဘူးတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အသက္အေတာ္ကေလးၾကီးမွ အသံုးလံုးျပန္သင္ရတယ္၊ သခ်ၤာကို အစကျပန္ေလ့လာရမယ္ဆိုရင္ ဒီလူဒီဘ၀မွာ တတ္ေျမာက္ႏိုင္တဲ့ အေရးအဖတ္ အဆင့္၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ အဆင့္ဆိုတာ၊။ ဒီလိုပါဘဲ တတ္သိနားလည္ျပီး လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးတတ္တဲ့ သူေတြ ျဖစ္လာဖို႔ဆိုတာ ငယ္စဥ္ကစလို႔ ေလ့က်င့္ေပးရမွာပါ။ ဘ၀ထဲကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ ငယ္ႏုစဥ္မွာ ကတည္းက ေလ့က်င့္ေပးရမွာပါ။ ေက်ာင္းျပီးမွ ဒီသင္တန္းေတြနဲ႔ အျခားေသာ သင္တန္းေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကို ျပန္တက္ေနၾကရတာဟာ တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ အသိပညာနက္ရိႈင္းမႈ၊ ဘ၀တိုးတက္မႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳမႈ၊ အလုပ္အကိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈႏွင့္ ၀င္ေငြေတြအတြက္သာမကဘဲ ေဒသတြင္းနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ လူမႈစီးပြား၊ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ တန္ဖိုးရွိတဲ့အခ်ိန္ေတြကို အင္မတန္ ႏွေျမာစရာေကာင္းေနပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ဟိုအလုပ္ရႏိုးႏိုး၊ ဒီအလုပ္ရႏိုးႏိုးနဲ႔ ရွိသမွ်သင္တန္းေတြကို လိုက္တက္ေနၾကရတာပါ။ ေမွ်ာ္ တလင့္လင့္နဲ႕ပါ။ ဆက္ေက်ာ္သက္အရြယ္ရဲ႕ ေစာေစာပိုင္းႏွစ္ေတြကတည္းက (၁၃၊ ၁၄ ႏွစ္၀န္းက်င္ ေလာက္မွာ) မိမိ၏၀ါသနာ၊ ဗီဇႏွင့္ စြမ္းရည္ေတြကို သိျမင္နားလည္ခံစားႏိုင္စြမ္းကို ဖန္တီးေပးရမွာပါ။ မတူညီတဲ့ စြမ္းရည္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ဥာဏ္ရည္အေထြအေထြသေဘာ Multiple intelligences ကို သိျမင္နားလည္ ေစသင့္ တယ္။ ကုိယ္စီမွာ မတူညီတဲ့ စြမ္းရည္ေတြ၊ ဥာဏ္ရည္ေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို သိရွိေစသင့္တယ္။ စုစုေပါင္း ဥာဏ္ရည္နိမ့္ျခင္း၊ ျမင့္ျခင္းသေဘာမ်ား မပာုတ္တာကို ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြ နားလည္ေအာင္ ကူညီ ေပးရမယ္။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို ဥာဏ္ရည္ပိုင္း ဆိုင္ရာမွာ အခ်င္းခ်င္း ႏိႈင္းယွဥ္တာမ်ဳိး မလုပ္သင့္ ပါ။ သူမ်ားလုပ္လို႔၊ သူမ်ားတက္လို႔လုိက္ လုပ္တာ၊ လုိက္တက္တာ မဟုတ္ဘဲ မိမိရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အေတြးအျမင္ေတြနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္း ရွိၾကရပါမယ္။ တဆက္တည္းမွာဘဲ သင္တန္းေတြကို ေရြးခ်ယ္ ၀င္ေရာက္ ခြင့္ ရႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိႏိုင္ဖို႔ကိုလည္း ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳေပး သင့္ပါတယ္။ မိမိလမ္းေၾကာင္းအတြက္ မိမိကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္၊ ဖန္တီး တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖို႔ကို ကူညီေပး သင့္တယ္။

တတိယအခ်က္က အလုပ္အကိုင္ရွားပါးေနမႈ၊ အဆင့္အတန္းခြဲျခားလြန္းမႈႏွင့္ ဘ၀ရွင္သန္ရပ္တည္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြ အတြက္ေၾကာင့္ျ့ဖစ္တယ္။ လုပ္ခ်င္တာကို မလုပ္ၾကရ။ မလုပ္ခ်င္တာကို လုပ္ေနၾကရနဲ႔ လမ္းေၾကာင္းလြဲေနၾကတယ္။ ေပ်ာက္ေနၾကရတာ။ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြမရွိ။ အခြင့္ထူးခံ လူတန္းစား အနည္းစုအတြက္ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ ေကာင္းရပိုင္ခြင့္ေတြကို (သီးသန္႔) ဖန္တီးထားၾကတယ္။ ဌာနဆိုင္ရာမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းေတြမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ လူငယ္အမ်ားစုအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မ်ားမ်ား မရွိေသး။ မွ်မွ်တတမျဖစ္ေသး။ ရပ္ရြာေဒသဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြအတြက္ တႏိုင္တပိုင္ လုပ္ကိုင္လိုတဲ့ လူငယ္ အမ်ားစုမွာလည္း ကိုယ္ထူကုိယ္ထ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာင္ မနည္း ထူမ ေနရတဲ့လူငယ္ေတြခမ်ာ…။ ေက်ာင္းျပီးရင္ ဘာလုပ္မလဲလို႔ေမးၾကည္ေတာ့ ဟိုတိုး၊ ဒီတိုးေပါ့လို႔ေျဖၾကတယ္။ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္တစ္ခုမွာ ေက်ာင္းတတ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း ေက်ာင္းျပီးလို႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္ခဏျပန္လည္ျပီး အျခား ႏုိင္ငံတစ္ခုခုမွာ အလုပ္ထြက္ လုပ္မယ္တဲ့။ လုပ္အားတန္ဖိုး၊ ပညာတန္ဖိုးႏွင့္ ၀င္ေငြညီမွ်တဲ့ အေျခအေနမွ မရွိတာ။ ျမန္မာ့ၾကြက္သားနဲ႔ ျမန္မာ့ဦးေႏွာက္ေတြဟာ အေ၀းအေ၀းသို႔ အတားအဆီးမဲ့ လြင့္စင္ေနေလရဲ႕။ စိမ့္ယို စီးဆင္းေနဆဲ။ ျပည္တြင္း လူငယ္ေတြမွာ ဟိုတိုး၊ ဒီတိုးနဲ႔။ စိုးရိမ္စိတ္၊ မေရမရာစိတ္၊ အခြင့္အလမ္းမဲ့ အေျခအေန ေတြနဲ႔ အမ်ားစုဟာ အလုပ္အကိုင္ရွားပါးမႈကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း၊ ဘြဲ႕ဒီဂရီတန္း ပညာေရးအဆင့္ဆင့္မွာ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဆရာေတြ၊ နည္းျပေတြရဲ႕ တာ၀န္ ေဆာင္ပုဒ္ထဲက ေနာက္ဆံုး အပိုဒ္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ ေပ်ာက္ဆံုး ေနခဲ့တာၾကာပါျပီ။ သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔...က်င့္ဖို႔၀တ္ငါးျဖာ ဆိုတာပါ...။

အမ်ားၾကီးဆံုးရံႈးခဲ့ၾကျပီးျပီ။ ခံစားခဲ့ၾကရတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အဆိုး၀ါးဆံုးကေတာ့ ေမြးဖြားၾကီး ျပင္းလာတဲ့ တိုင္းျပည္အေပၚ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြ ေလ်ာ့ပါးလို႔လာေနတယ္။ (ဘဲြ႕သင္တန္းေတြအပါအ၀င္) ပညာေရးကို မယံု႕ တယံုနဲ႕ရွိေနတယ္။ တက္ေနရဆဲပါ။ ၀ါသနာ၊ ဗီဇစြမ္းရည္၊ တက္ေရာက္ေနဆဲ (သို႔မဟုတ္) ရရွိထားတဲ့ ဘဲြ႕ သင္တန္းနဲ႕ ကို္ယ္လုပ္ ေနတဲ့အလုပ္အကိုင္ ထပ္တူက်တဲ့လူငယ္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိႏုိင္ပါသလဲ။ ဘာကို ၀ါသနာ ပါျပီး ဘာအလုပ္လုပ္မလို႔ ဘာေက်ာင္းတတ္ေနတယ္ ဆိုတာမ်ဳိး ဘယ္လူငယ္ထံမွ မၾကားရေတာ့ပါ။ လက္မွတ္တစ္ခုခုရရင္ျပီးေရာ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ဘြဲ႔ဒီဂရီသင္တန္းေတြကိုလည္း တက္ေနၾကေလရဲ႕။

မွတ္ရန္တစ္ခု
ႏႈတ္မႈလက္မႈ၊ အတတ္စုကို
ငယ္ႏုေသာအား၊ မေမ့ျငားႏွင့္။
ရင္းဖ်ားကုန္စင္၊ တတ္ေျမာ္ျမင္က
တစ္ခုမွ်လ်က္၊
အသက္ေမြးေၾကာင္း၊ ျဖစ္တံုေရွာင္း၏။ ။(ဆားတံု ဆရာေတာ္)

ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမွ မရွိတဲ့ “ဘြဲ႕ရမွ လူျဖစ္တာ” ဆိုတဲ့ ပညာေရးအေဟာသိကံျဖစ္ေစတဲ့ ဆိုရိုးစကားကို လူငယ္ေတြ ၾကားမွာ ရွင္းလင္းခ်ိန္တန္ပါျပီ။ လြဲမွားေနတဲ့ ပညာေရးအယူအဆေတြမ်ားၾကီးရွိေနေသးတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ အတြက္ အၾကမ္းဖ်င္း ေလ့လာခ်က္အရ လိုင္းေပါင္းစံုက အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ ဘြဲ႕ရ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ဘဲ တုိင္းျပည္က လိုအပ္ပါတယ္။ ထိုက္တန္တဲ့ အလုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ က်န္တဲ့ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဘာလုပ္မွာလဲ။ မိမိထက္ပိုျပီးဖြံ႕ျဖိဳးေနတဲ့ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာင္ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္သာရွိတာပါ။ ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ထားတဲ့ အသက္ေမြးမႈ တစ္ခုခုဟာ ဘ၀ရပ္တည္ေရးႏွင့္ မိမိရဲ႕အနီးစပ္ဆံုး လူ႔အဖြ႔ဲအစည္း အတြက္ လည္း မ်ားစြာ အေရးပါတယ္၊ တန္ဖိုးရွိတယ္ ဆိုတာကို ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို သတိေပး သင့္တာပါ။ ရပ္ရြာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အေ၀းသို႔ လူငယ္ေတြဟာ လႊင့္ပစ္ျခင္း ထပ္မခံရမီ ေဒသတြင္း စက္မႈ၊ လယ္ယာနဲ႕ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ စီးပြားလုပ္ငန္းေတြ တိုးပြားေစမယ့္အျပင္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင့္အညီ ရွင္သန္ႏိုင္စြမ္း ရွိေစမယ့္၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေစမယ့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ သင္တန္းေတြ ေဒသအႏွံ႕အျပားမွာ ရာ ေထာင္ခ်ီ ဖြင့္လွစ္ခ်ိန္လည္း တန္ပါျပီ။ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ရလိမ့္မယ္။ ေနရာေဒသတိုင္းမွာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးခြင့္၊ ထားရွိခြင့္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ပံပိုးေပးၾကရပါလိမ့္မယ္။

* * * * * *

တကယ္လို႔မ်ားေပါ့ေလ ေနာက္ထပ္ သင္တန္းေလးဘာေလးရွိတယ္ဆိုရင္ ကိုေမာင္ၾကီးရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေအာင္လက္မွတ္ ၃၀ ေက်ာ္ ပိုင္ဆိုင္ေရးအတြက္ ကူညီေပးၾကပါ။ ဆာတီဖိတ္ကိတ္ ၂၆ ခုေျမာက္အတြက္ သင္တန္းေလးမ်ားရွိယင္ အဲဒီျမိဳ႕ေလးက အစြန္ဆံုးရပ္ကြက္၊ အစြန္ဆံုးလမ္းက၊ အစြန္ဆံုးအိမ္ မွာေနတဲ့ ကိုေမာင္ၾကီးကို အေၾကာင္းၾကားပါ။ သင္တန္းတက္၊ ခရီးထြက္ဖို႔ကို အထုပ္အပိုး အဆင့္သင့္ျပင္ျပီး ေစာင့္ေနေလရဲ႕။

သိန္းႏိုင္
၅ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၀၉။