ပညာသိုက္

ဆရာတိုက္စိုး၏ စာၾကည့္တိုက္ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ားကို စုစည္း ထုတ္ေ၀လိုက္ေသာ စာအုပ္ေကာင္း တစ္အုပ္ျဖစ္ပါသည္။ စာအုပ္တြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ စာၾကည့္တိုက္ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ား၊ ျမန္မာ့စာၾကည့္တုိက္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းစံုကို တင္ျပ႐ွင္းလင္းထားပါသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ စာစံု႐ွိေသာ စာၾကည့္တိုက္တို႔၏ ဂုဏ္၀င့္ထည္ပံုကို ထင္သာျမင္သာေအာင္ေဖာ္ျပထားသည္။ ဆရာႀကီးေဇယ်သည္ လမ္းေဘးစာအုပ္ဆိုင္ေလးမ်ားကို လမ္းေဘးတကၠသိုလ္ဟု သံုးႏႈန္းခဲ့ဖူးသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ စာၾကည့္တိုက္ဟူသည္ ျပည္သူျပည္သားတို႔အတြက္ ေက်ာင္းျပင္ပတကၠသိုလ္ပင္ ျဖစ္လိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ ပညာအလင္းသည္ အလြန္ပင္အေရးႀကီးပါသည္။ အေတြးအေခၚ အေျမာ္အျမင္႐ွိ၍ ႏိုင္ငံအက်ဳိးအမွန္ပင္လိုလားေသာ ေခါင္းေဆာင္တိုင္းသည္ ျပည့္မ်က္လံုးကို ဖြင့္ေပးရာ၏။ ျပည့္မ်က္လံုးဟူသည္ ပညာပင္ျဖစ္သည္။ ထို ထိုေသာ ပညာရပ္မ်ားစုစည္းရာ ဌာနသည္ စာၾကည့္တိုက္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာ့စာၾကည့္တိုက္ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ေသာ္ ပုဂံေခတ္ကိုပင္ ၫႊန္းရမည္ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာမင္းေစာသည္ သထံုကို တိုက္ခိုက္သိမ္းသြင္း၍ ပိဋကတ္အစံုသံုးဆယ္ကို ပုဂံျပည္သို႔ ပင့္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုပင့္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ပိဋကတ္အစံုကို ရတနာအတိျဖစ္ေသာ ျပသာဒ္၀ယ္ထား၍ အရိယာသံဃာတို႔အား သင္ၾကားပို႔ခ်ရ၏ဟု ရာဇ၀င္၌ လာေလသည္။ ပိဋကတ္တို႔ထားရွိရာ ထိုအုတ္တိုက္ကို အေနာ္ရထာမင္းေစာ၏ ေကာင္းမႈေတာ္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ပိဋကတ္တိုက္ဟူ၍လည္းေကာင္း ေခၚခဲ့ၾကသည္။ တဖန္ က်န္စစ္သားမင္းလက္ထက္၌ ျမကန္သာအနီး တူရြင္းေတာင္ေျခတြင္ ပိဋကတ္တိုက္ေတာ္ရွိခဲ့သည္ကို သမိုင္းအေထာက္ထားမ်ားအရ သိရျပန္သည္။ ၁၄၄၂ ခုႏွစ္၌ ေတာင္တြင္းမင္း မင္းသီရိေဇယ်သူရေမာင္ႏွံသည္ ပုဂံ၌ ေက်ာင္းေဆာက္၍ က်မ္းေပါင္းေလးရာခန္႔ လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင္း သိမွတ္ရသည္။ ပိဋကတ္စာလွဴဒါန္းေသာ၊ ပိဋကတ္တိုက္ထူေထာင္ေသာ အစဥ္အလာသည္ အင္း၀၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဆက္ဆက္တိုင္ တည္တံ့ခဲ့ေလသည္။

၁၉ ရာစုအကုန္တြင္ အဂၤလိပ္ႏွင့္ဒုတိယအႀကိမ္စစ္ျဖစ္၍ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ဟူ၍ႏွစ္ျခမ္းကြဲေလသည္။ ၁၈၈၃ ခု၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေကာ္မရွင္နာလမ္း၊ အစိုးရေက်ာင္း၌ အမိုးခၽြန္ခၽြန္ႏွင့္ သစ္သားအေဆာက္အအံုေလးတစ္ခု ေပၚေပါက္လာသည္။ ဗားနတ္ အခလြတ္ ပိဋကတ္တိုက္ဟု ေခၚတြင္ေလသည္။ မဟာ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး ခ်ားလ္ဗားနတ္ကို ဂုဏ္ျပဳခ်င္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ အခလြတ္ဟုဆိုခဲ့ျခင္းမွာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ငွားရမ္းသံုးစြဲႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေလသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ မႏၱေလးနန္းေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ေလသည္။ ထိုမွရရွိေသာ ေပပုရပိုက္စာစုတို႔ကို သံုးစုခြဲ၍ ယိုးဒယားဘုရင္ထံသို႔လည္းေကာင္း၊ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ အိႏၵိယျပည္ဆိုင္ရာ အတြင္း၀န္႐ုံး ပိဋကတ္တိုက္သို႔ လည္းေကာင္း၊ က်န္တစ္စုသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီးမွတဆင့္ ဗားနတ္ပိဋကတ္တိုက္သို႔ လည္းေကာင္း ေရာက္ရေလသည္။

ဗားနတ္တိုက္သည္ ေခတ္ကာလအရ ဦးေပၚဦးေလွ်ာက္ထံုးက်မ္းျပဳ ဆရာေအာင္၊ သဘင္ပညာသုေတသီ ဦးႏု၊ ေလးခ်ဳိးႀကီး ဆရာလြန္း၊ စာေရးဆရာ ေဇယ်၊ စာေရးဆရာ သိပၸံေမာင္၀ စေသာ ျမန္မာမႈလိုက္စားသူမ်ားအဖို႔ မီွခိုလဲေလ်ာင္းရာဌာနျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုစာၾကည့္တိုက္ ပိဋကတ္တိုက္မ်ဳိးသည္ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္အထိ ရန္ကုန္တြင္ တစ္ခုတည္းသည္ရွိခဲ့သည္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တစ္၀ိုက္တြင္ ျမန္မာအမ်ားစု၌ ၀ံသာႏုရကၡိတစိတ္မ်ား တိုးပြားလာခဲ့သည္။ အမ်ဳိးဘာသာ၊ သာသနာ၊ ပညာျမွင့္တင္ရန္ ၀ိုင္အမ္ဘီေအအသင္းႀကီးကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္၌ ေဒါက္တာဘခက္၊ ဦးဖာနိဗယ္ စေသာပုဂၢဳိလ္မ်ားက ျမန္မာျပည္ ပညာျပန္႔ပြားေရးအသင္း တည္ေထာင္၍ ျမန္မာဘာသာစာအုပ္မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ အျခားဘာသာစာအုပ္မ်ားကို လည္းေကာင္း လူအမ်ားဖတ္႐ႈႏိုင္ေစရန္ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕၌ အမ်ားျပည္သူတို႔ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ပိဋကတ္စာတိုက္မ်ားကို ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။

စစ္ႀကီးအၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးရလာသည့္အခါ စာၾကည့္တိုက္မ်ား ေပါမ်ားလာခဲ့သည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈဌာနသစ္တစ္ခု တိုးလာသည္။ ထိုဌာနသည္ ဗားနတ္ပိဋကတ္တိုက္ အႄကြင္းအက်န္ကို သိမ္းယူ၍ အမ်ဳိးသား စာၾကည့္တိုက္ ထူေထာင္ရန္ စတင္စီမံေလသည္။ ယဥ္ေက်းမႈဌာနကပင္ ယဥ္ေက်းမႈ စာၾကည့္တိုက္၊ ျပတိုက္မ်ားဟူ၍ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ပုသိမ္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕တို႔တြင္ ထပ္မံဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ၿမိဳ႕ရြာ ၇၄ ခုတြင္ ျပန္ၾကားေရး စာၾကည့္တိုက္ငယ္မ်ား ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔အတူ စာၾကည့္တိုက္ႀကီးမ်ား အျဖစ္ျဖင့္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ စက္မႈပညာ ဗဟိုျပန္ၾကားေရးဌာနစာၾကည့္တိုက္၊ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္ေမာ္ကြန္း စာၾကည့္တိုက္ႏွင့္ ကမၻာ့ဗုဒၶတကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္၊ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ စာေပဗိမာန္ ျပည္သူ႕စာၾကည့္တိုက္စသည္ျဖင့္ သူ႔ဌာနႏွင့္သူ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပန္ေလသည္။ တကၠသိုက္အသီးသီးႏွင့္အတူ စာၾကည့္တိုက္မ်ားလည္း ယွဥ္တြဲေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္ကို တကၠသိုလ္မ်ား ဗဟိုစာၾကည့္တိုက္ ဟူ၍ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေလသည္။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ၀ိဇၨာႏွင့္သိပၸံ တကၠသိုလ္သည္ စာၾကည့္တိုက္ဌာနသစ္တစ္ခုကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေလသည္။

ယခုအခါ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စာၾကည့္တိုက္မ်ားလည္း ေက်းရြာ အႏွံ႔အျပား ေပၚေပါက္လာၾကသည္။ စာၾကည့္တိုက္မ်ားေပါမ်ားလာျခင္းႏွင့္အတူ စာအုပ္လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ေထာက္ပံ့ႏိုင္မႈလည္း အားနည္းလာသည္။ ျပန္ၾကားေရးစာၾကည့္တိုက္မ်ားတြင္လည္း ဆြဲခန္႔စာၾကည့္တိုက္မွဴးမ်ားေၾကာင့္ စာစု၊ စာျပဳ၊ စာျဖန္႔ လုပ္ငန္းမ်ား အားနည္းလာသည္။ မငွားရမ္းသည့္စာအုပ္မ်ား၊ ဖတ္ခြင့္လံုး၀မရသည့္ စာအုပ္မ်ားပင္ရွိလာသည္။ စာအုပ္ငွားရမ္းခ်င္သည့္အခါ စာၾကည့္တိုက္မွဴး လိုက္ရွာေနရသည္ကပင္ အလုပ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ေနသည္။ ဆိုင္ရာမွလည္း စာၾကည့္တိုက္တို႔၏ တိုးတက္မႈ၊ ဆုတ္ယုတ္မႈတို႔ကို အေရးယူ စံုစမ္းျခင္း မရွိ။ အခ်င္းခ်င္း လက္၀ါး႐ုိက္၍ ၿပီးေနျခင္းသည္ ျပည္သူတို႔အား မ်က္လံုးပိတ္ထားျခင္းႏွင့္တူေပသည္။ စာၾကည့္တိုက္မ်ား ေပါမ်ားလာျခင္းသည္ ေကာင္းေသာလကၡဏာျဖစ္၍ စာၾကည့္တိုက္စည္းကမ္း ေလ်ာ့ရဲလာျခင္းႏွင့္ စာၾကည့္တိုက္လုပ္ငန္းမ်ား စနစ္တက် မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းသည္ အႏုတ္လကၡဏာပင္ျဖစ္သည္။

ဟိုးယခင္ ပုဂံမင္းဆက္မွသည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေခတ္ေနာက္ပိုင္းတိုင္ေအာင္ စာၾကည့္တိုက္သမိုင္းသည္ အစဥ္လာေကာင္းခဲ့ပါသည္။ သူ႔ကၽြန္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္၍ သခင္ဘ၀ေရာက္ေအာင္ စာၾကည့္တိုက္မ်ားသည္ အလင္းေရာင္ေပးခဲ့ေပသည္။ ထိုအလင္းေရာင္သည္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ တန္းတူရည္တူျဖစ္ေအာင္လည္း ေပးစြမ္းႏိုင္ပါသည္။ ထိုအလင္းေရာင္မီးမိွန္ရျခင္း၊ အားနည္းရျခင္းသည္ ႏိုင္ငံနိမ့္က်ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းေပတည္း။ ထိုသို႔ျဖစ္ေအာင္ မည္သူတို႔ဖန္တီးသနည္း။ ဘာေၾကာင့္ထိုသို႔ဖန္တီးသနည္း။ စာၾကည့္တိုက္သည္ ပညာသိုက္ႀကီးျဖစ္ေပသည္။ ပညာဟူသည္ အမွား၊ အမွန္ကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္စြမ္းသည္။ ထိုးထြင္းၾကံဆႏိုင္သည္။ ပညာမ်က္လံုး ေဖာက္ထုတ္ျခင္းသည္ ကိုယ္ေျပာသမွ် အမွန္ျဖစ္ေနေစလိုျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဗုဒၶအဆံုးအမအရ အရာရာကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္ခြင့္ ရွိရမည္။ ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵကို အမွန္တိုင္းထုတ္ေဖာ္ခြင့္ရွိရမည္။ အမွား၊ အမွန္ကို ေ၀ဖန္ႏိုင္ျခင္းသည္ ပညာအရာျဖစ္ပါသည္။ ယခုလို ပိတ္ဆို႔ေနေသာ ေခတ္ႀကီး၌ အြန္လိုင္း ပညာသိုက္မ်ား ဟိုဟိုဒီဒီမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းသည္ ၀မ္းသာစရာပင္။ ရွိၿပီးေသာ အြန္လိုင္းပညာသိုက္မ်ား ဆက္လက္တည္တံ့ႏိုင္ေစရန္ႏွင့္ အသစ္သစ္ေသာ ပညာသိုက္ေလးမ်ား ေပၚထြန္းလာေစေၾကာင္းလည္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းအပ္ပါသည္။

မီွျငမ္း။ ။
ဆရာတိုက္စိုး၏ ပညာသိုက္။
ဆရာခ်စ္ဦးၫိဳ၏ ရာဇကုမာရ။