ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို တန္ဖိုးထားၾကပါစို ့။

ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန ့၂၀၀၈ ႏွင့္ ျမန္မာဆရာဆရာဆရာမမ်ားအား ဂုဏ္ျပဳေဆာင္းပါး
သိန္းႏိုင္

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေအာက္တိုဘာလ ၅ ရက္ကို ကမၻာ့ဆရာမ်ား(world teachers day) အေနျဖင့္သတ္မွတ္ထားရွိပါတယ္။ ကမၻာ့ ကုလသမဂၢ ယူနက္စကို အဖြဲ ့အစည္း ၾကီးကေန ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္သတ္မွတ္ခဲ့ျပီး အဲဒီေန ့တိုင္းမွာ ကမၻာ တ၀ွမ္းလံုးမွာရွိတဲ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့ အစီအစဥ္မ်ားကို ပညာေရးအဖြဲ ့အစည္းအသီးသီးမွ က်င္းပ ျပဳလုပ္ၾကတာပါ။ ေန ့စဥ္ေန ့တိုင္း သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ စာသင္ခန္းေတြ ထဲမွာ စာသင္ၾကားျခင္းႏွင့္ စာသင္ယူျခင္း ကို ျပဳလုပ္ေနၾကတယ္မဟုတ္လား။ မ်ဳိးဆက္တစ္ခုကေန ေနာက္မ်ဳိးဆက္ တစ္ခုအတြက္ ဘာသာစကား လက္ေဆာင္ ေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းယင္း ပညာသင္ယူလိုစိတ္ကို ပ်ဳိးေထာင္ယင္း၊ ရွင္သန္မႈအတြက္ျဖည့္ဆည္းယင္း၊ အသိပညာမြတ္သိပ္မႈကိုလည္း ေျဖေဖ်ာက္ ေပးေနၾကတာပါ။ အသိပညာေတြကို မွ်ေ၀ေပးျပီး စြမ္းရည္ေတြရရွိလာတဲ့အခါမွာ ဘ၀ေတြဟာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ လာမွာပါ။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ လက္ရွိမ်က္ေမွာက္ေခတ္
ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ တန္ဖိုး ထားျခင္း ျဖစ္သလို အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားရဲ ့လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးျခင္းပါဘဲ။ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔ဟာလူ႔အဖြ႕ဲ အစည္းအတြင္းမွာ ပညာေရးႏွင့္ ဖြံ႕့ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ားရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း အထင္ကရ ထုတ္ေဖၚျပသျခင္းလည္းျဖစ္တယ္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ျပည္ႏွစ္ကတည္းက စတင္ခဲ့တဲ့ ကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ ပညာေရး လႈပ္ရွားမႈ Education for All ဟာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ အေတာ္ကေလး တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈေတြရရွိခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္။ သို ့ေပမဲ့ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၅ ေရာက္တဲ့အခါ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ကေလးအားလံုးမူလတန္း ပညာေရးဆံုးခန္းတိုင္ေအာင္ေနႏိုင္ေရး Universal primary education by 2015 ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ရွိဖို ့ဆိုရင္ ေလာေလာဆယ္မွာ အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမဦးေရ ၁၈ သန္းေက်ာ္ ထပ္မံလိုအပ္ေနေၾကာင္းကို ယူနက္စကိုအဖြဲ ့ၾကီးက ခန္ ့မွန္းထားပါတယ္။ ပညာေရးေန႕ထူးေန႔ျမတ္အျဖစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႕ကို ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႕အျဖစ္သီးျခား သတ္မွတ္ ထားျခင္းဟာ ဆရာဆရာမမ်ားကို ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳျခင္းႏွင့္ အတူ သူတို႔ရဲ႔အင္မတန္အေရးၾကီးလွတဲ့ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ မူၾကိဳအရြယ္ကေလးငယ္ေလးေတြ၊ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းကေလးေတြ၊ လူငယ္ေတြ၊ လူၾကီးေတြအားလံုးအတြက္ ဘ၀တစ္သက္တာပညာေရးခရီးကို ေရွ ့ေဆာင္လမ္း ထြင္ရင္း ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးေနတာ ဆရာဆရာမေတြဘဲမဟုတ္ပါလား။

အရည္အေသြးျပည့္၀တဲ့ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ား ရွားပါးေနမႈဟာ ၂၀၁၅ ပညာေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ရွိဖို ့ရာ အတြက္ အၾကီးမားဆံုးေသာ အတားအဆီးျဖစ္ေနေၾကာင္းလည္း ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန ့အထူးအစီအစဥ္ေတြထဲမွာ အရည္အေသြးျပည့္၀တဲ့ ပညာေရးအတြက္ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္အကိုင္နဲ ့ ပတ္သက္တဲ့ ဆရာအတတ္ပညာ အရည္အခ်င္းျမွင့္သင္တန္းေတြကို ဦးစားေပးထားျခင္းပါ။ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာရွိတဲ့ ေက်ာင္း ဆရာ ဆရာမသမဂၢေတြအေနနဲ ့လည္း အာဏာပိုင္အဖြဲ ့အစည္းေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရအဖြဲ႕ေတြကို ေတာင္းဆိုထားတဲ့ အခ်က္ေတြထဲမွာ လံုေလာက္တဲ့ ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္ျခင္းႏွင့္ မြမ္းမံသင္တန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ေပးဖို ့ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန ့ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ ဆရာဆရာမ်ားရဲ ့အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ကို အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ “ဆရာဆရာမမ်ားကို တန္ဖိုးထားၾကပါစို ့” Teacher Matters! အတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္ကတည္းက အစဥ္အလာအရ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ၾကတဲ့ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔တိုင္းမွာ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းၾကီးမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ယူနက္စကို၊ ယူအင္န္ဒီပီ၊ အုိင္အယ္လ္အိုႏွင့္ ယူနီဆက္ဖ္ အဖြဲ႔ၾကီး ေလးဖြဲ႔ရဲ႔အၾကီးအကဲေလးဦးအျပင္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ႏိုင္ငံတကာပညာေရးအဖြဲ႔ၾကီး Education International ရဲ႔ ဥကၠဌပါ ပါ၀င္ျပီး အၾကီးအကဲငါးဦးအေနနဲ႔ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔ အခမ္းအနားကို စုေပါင္းသ၀ဏ္လႊာ ေပးပို႔ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ စုေပါင္းသ၀ဏ္လႊာထဲမွာ "ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔တြင္ ႏိုင္ငံအားလံုး၊ ေတာႏွင့္ျမိဳ႔ပါမက်န္ ကမၻာ့တစ္နံတလ်ားရွိ ဆရာဆရာမမ်ားအားလံုးကို ကြၽႏု္ပ္တို႔ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳအပ္ပါသည္။ အရည္အခ်င္းျပည့္၀ေသာ လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရးကို လက္၀ယ္ရရွိရန္ ဆရာဆရာမမ်ား၏ အခန္းက႑ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုျပီး တက္ၾကြမႈရွိေသာ၊ ေလးစားတန္ဖိုးထားအပ္ေသာ၊ ထိေရာက္ေသာဆရာဆရာမ အင္အားစုကို အားေပးျမႇႇင့္တင္သည့္ မူ၀ါဒမ်ားေပၚထြက္လာေစရန္ လုိအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း ကြၽႏု္ပ္တို႔ အခိုင္အမာေျပာဆိုပါသည္။ ယေန႔ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔တြင္ ဆရာဆရာမမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရွိပါေၾကာင္းႏွင့္ ဆရာဆရာမမ်ားကို တန္ဖိုးထားၾကပါစို႔ ဆိုသည္ကို အခုိင္အမာ ေျပာဆိုလိုပါသည္။" လို႔ဆိုျပီး ဆရာဆရာမမ်ားကို အားေပးျမႇင့္တင္ဖို႔လိုတဲ့အခ်က္ကို အဓိကထားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာ့ပညာေရးေလာကမွာ ထင္ရွားတဲ့ ဆရာၾကီးဦးသန္းဦးက ပညာ့၀န္းက်င္ေကာင္းႏွင့္ ဆရာ့ ၀န္းက်င္ေကာင္းေတြကို ၾကံဆဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးဟာ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ပညာရာစု၊ ပညာေခတ္၊ ပညာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔တကယ့္လိုအပ္ခ်က္ အႏွစ္သာရျဖစ္ေၾကာင္းကို ၂၀၀၈ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းမွာ မီးေမာင္းထိုးတင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။ မွန္ပါတယ္။ ေခတ္အစဥ္အဆက္ ျမန္မာေတြရဲ႔ယဥ္ေက်းမႈမွာ ဆရာဆရာမေတြကို တန္ဖိုးထားခဲ့၊ ေလးစားခဲ့၊ ျမတ္ႏိုးခဲ့၊ ရိုေသခဲ့၊ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္အညီ ရွင္သန္ခြင့္ေတြေပးခဲ့ပါတယ္။ ပညာ့၀န္းက်င္ေကာင္းႏွင့္ ဆရာ့၀န္းက်င္ေကာင္းေတြကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ဘူးတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းလည္းျဖစ္တယ္။ အဲဒီေခတ္ေတြ အေတာ္ကေလး အလွမ္းေ၀းေ၀းမွာ က်န္ရစ္ေနခဲ့ပါျပီ။ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ ဘယ္လိုအေမြေတြကို ထားရစ္ခဲ့ၾကမလဲ။

မ်က္ေမွာက္ပညာေခတ္ရဲ႔ ျမန္မာ့ပတ္၀န္းက်င္က ပညာေရးႏွင့္ ဆရာဆရာမမ်ားရဲ႔လူမႈဘ၀ေတြကို ေလ့လာၾကည့္ သင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပညာ့၀န္းက်င္ေကာင္းႏွင့္ ဆရာ့၀န္းက်င္ေကာင္းရွိေနပါသလား။ ေက်ာင္းပညာေရးကဆင့္ အနာဂတ္လူ႔အဖြဲ႔စည္းကို ပံုေဖၚထုဆစ္ေနၾကတဲ့ လူသားဗိသုကာဆရာဆရာမမ်ားရဲ႔ အရည္အေသြးျမင့္မားေနပါျပီလား။ အသိပညာႏွင့္ အသိတရားေတြျဖန္႔ျဖဴးသူေတြမွာ လံုေလာက္တဲ့ အသိပညာေတြ ရရွိပါရဲ႔လား။ လူ႔ဂုုဏ္သိကၡာႏွင့္အညီ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွင္သန္ရပ္တည္ခြင့္ေတြေကာရွိပါရဲ႔လား။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ့အေျခခံပညာမွာ ႏွစ္စဥ္ေက်ာင္းဆရာဆရာမအသစ္လိုအပ္ခ်က္ဟာ တစ္ေသာင္းငါးေထာင္ နီးပါခန္ ့ရွိတယ္လို ့ျပည္တြင္းစစ္တမ္းမ်ားအရ အၾကမ္းဖ်င္း ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က ေရရွည္အႏွစ္ ၃၀ ပညာေရး စီမံခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့အထဲမွာ ဆရာအတတ္ပညာ အရည္အေသြးျမင့္မားေရး လုပ္ငန္းေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းထားခဲ့တာေတြ႔ရပါတယ္။ ႏွစ္ေနရာတည္းေသာ ပညာေရးဘြဲ ့သင္တန္းေတြ ထားရွိတဲ့ ရန္ကုန္ပညာေရးတကၠသိုလ္ရယ္၊ စစ္ကိုင္းမွာရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသား ဖြံ႔ျျဖိဳးေရးသိပံၸ၊ ပညာေရး ေကာလိပ္ရယ္၊ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိေနတဲ့ လက္မွတ္မဲ့ ေက်ာင္းဆရာ၀န္ထမ္းအေရးေပၚအေျခအေနေၾကာင့္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိတဲ့ ေဒသအသီးသီးမွာရွိတဲ့ ပညာေရးေကာလိပ္ ၂၀ နီးပါးဟာ ႏွစ္စဥ္လိုအပ္ခ်က္ရဲ ့တစ္၀က္ကိုေတာင္ မျဖည့္ဆည္း ေပးႏိုင္ေသးပါဘူး။

ကေလးေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းႏွင့္ အျပိဳင္ လက္ရွိေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားရဲ ့အလုပ္စြန္ ့ႏႈန္း ဟာလည္း ေၾကာက္ခန္းလိလိ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာေတြြ ့ရွိရပါတယ္။ ဘယ္သူမွ မလုပ္ခ်င္ဆံုး ၀န္ထမ္းအလုပ္အကိုင္ဟာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမ အလုပ္အကိုင္ျဖစ္ေနရတာဟာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။

စား၀တ္ ေနေရးမျပည့္စံု၊ မဖူလံုျခင္းႏွင့္အတူ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမ အလုပ္ရဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရး သမိုင္းေခတ္အဆက္ဆက္မွာ အနိမ့္က်ဆံုးျဖစ္ေနတာကေတာ့ အင္မတန္ ၀မ္းနည္းေၾကကြဲစရာပါ။ မူတန္းျပ က်ပ္ သံုးေသာင္းလစာဟာ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမ အလုပ္အကိုင္တစ္ခုတည္းနဲ႔မိမိတစ္ဦးတည္းရဲ႔ စားေရးကို (၀မ္းစာတစ္ခုတည္းကို) လ၀က္ေတာင္ ္မဖူလံုႏုိင္ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ တစ္ေန႔ရွစ္နာရီ အခ်ိန္ျပည့္ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမ အလုပ္အကိုင္ကို မလုပ္ခ်င္ၾကေတာ့တာဟာ အံ့ၾသစရာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။

ဆရာဆရာမမ်ားဟာ ေက်ာင္းဆရာ အလုပ္အကိုင္ တစ္ခုတည္းနဲ႔ စား၀တ္ေနေရး မဖူလံု ႏိုင္တဲ့အတြက္ အျခားအျခားေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားကို တြဲဖက္ လုပ္ကိုင္ ေနၾကရတယ္။ ေခါင္းရြက္ ေစ်းျခင္းေတာင္းတဲ့မွာ ခပ္ႏြမ္းႏြမ္း အျဖဴအစိမ္း ေက်ာင္းဆရာမ ၀တ္စံုကို ထည့္ျပီး ေက်ာင္းမတက္ခင္ ႏွင့္ ေက်ာင္းအဆင္းမွာ လမ္းေဘး ေစ်းေရာင္း ေနၾကရတဲ့ အေျခခံပညာ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ားရဲ႔ ဘ၀ေတြ၊ မနက္ ေစာေစာထျပီး အလုပ္ၾကမ္း လုပ္တဲ့ စာသင္ခန္းထဲက ကေလးေတြရဲ႔ လစာက အခ်ိန္ျပည္ ့ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း ေက်ာင္းဆရာမရဲ႔ လစာထက္ ျမင့္ေနတာေတြ၊ မေအာင္ရင္ ေငြျပန္အမ္းမယ္ ဆိုတဲ့ အတန္းပိုင္ ဆရာ ဆရာမေတြရဲ႔ က်ဴရွင္ေတြ၊ ျမတ္ႏိုးတဲ့ ဆရာမအလုပ္ကို ေက်ာခိုင္းျပီး အိမ္နီးခ်င္း တုိင္းျပည္ေတြမွာ ေအာက္ေျခသိမ္း လုပ္ကိုင္ ေနၾကရတာေတြ၊ လဘက္ရည္ဆိုင္မွာ ကြၽန္ေတာ္ ေက်ာင္းဆရာပါလို႔ မေျပာရဲတာေတြ၊ စာသင္ခန္း အတြင္းဘက္ကို တစ္ခါမွ မ၀င္ဘူးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ၊ ဘီအီးဒီ ပညာေရးဘြဲ႔ကို ေလးႏွစ္ တက္ေရာက္ ႏိုင္ဖို႔ ကုန္က်စရိတ္ကို တြက္ခ်က္ျပီး ဒီတစ္သက္ ေက်ာင္းဆရာမ အလုပ္နဲ႔ ျပန္ဆပ္လို႔ မေက်ႏိုင္ဘူး ဆိုတဲ့ ၀ါသနာပါတဲ့ လူငယ္ေတြ၊ ဘ၀ေတြ -- ဘ၀ေတြ---ပညာေရးႏွင့္ အျခားအျခားေသာ ဘ၀ေတြ။

လူငယ္ေတြ အတြက္ စံျပဳႏိုင္သူ ျဖစ္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့ ေက်ာင္းဆရာ အလုပ္အကိုင္ရဲ႔ ေဆာင္ပုဒ္ဟာ ေပ်ာက္ဆံုး ခဲ့ရပါျပီ။ ျပိဳလဲေနျပ ီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႔ စာရိတၱမ႑ိဳင္ကို ကယ္ထူဖို႔ ဘယ္သူေတြမွာ တာ၀န္ရွိပါလဲ။ အာစရိယ ဂုေဏာ အနေႏၲာ၊ ပညာသမာ အာဘာနတၴိ အစရွိတဲ့ သီက်ဴးသံေတြ ဆိတ္သုန္းခဲ့ရပါတယ္။ အစဥ္အလာၾကီးမားခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမအလုပ္အကိုင္ရဲ ့တန္ဖိုးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာေတြ ျမန္မာ့ပညာေရးရႈခင္းက ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနပါျပီ။

လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ၃၀ေက်ာ္ တေခတ္တခါက စာေရးသူတို ့ရဲ ့ဆရာဆရာမမ်ားဟာ ဂုဏ္ယူစြာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ၊ ၾကည္ႏူးစြာ၊ ေက်နပ္စြာ၊ လိုလားစြာ၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာ၊ ၀ါသနာၾကီးမားစြာ တန္ဖိုးထားျပီးလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ အနာဂတ္ကာလ ပန္းခင္းအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ၊ အိပ္မက္ေတြကို ဖူးပြင့္ေစဖို ့ဆရာဆရာမမ်ားရဲ ့ ရင္မွာ ပ်ဳိးေထာင္ခဲ့တာပါ။ ပညာေရးေစတနာအင္အားေတြ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားရဲ ့ရင္ဘတ္ထဲမွာ အျပည့္ရယ္ပါ။ ဒီေက်ာင္းဆရာဆရာမအလုပ္နဲ ့ပတ္သက္ျပီးအဲဒီဆုတ္ကပ္ေခတ္ကာလမွာ လက္ကိုင္ဆိုရိုးစကားတစ္ခြန္းရွိခဲ့ပါတယ္။ “ရိကၡာမရွိေပမဲ့ သိကၡာရွိတယ္” ဆိုတာပါ။ ၂၁ ရာစုုႏွစ္ဦးပိုင္းမွာေတာ့ ဆိုရုိးစကားေျပာင္းလဲခဲ့ရပါျပီ။ “ရိကၡာေရာ သိကၡာပါမရွိေတာ့ျပီ” တဲ့။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ား ဘယ္လိုရွင္သန္ရပ္တည္ေနၾကရပါသလဲ။ လက္ရွိဘ၀ေတြနဲ ့ အနာဂတ္ ကံၾကမၼာမ်ားအတြက္ ဘာေတြ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ထားရွိၾကပါ သလဲ။ ထားရွိခြင့္ေရာရွိပါေသးရဲ ့လား။ အစဥ္အလာနဲ ့ေက်ာင္းဆရာ ၊ဆရာမ အလုပ္အကိုင္ ရဲ႕ေေစတနာ၊ ၀ါသနာ၊ အနစ္နာ၊ အသိပညာ ခြန္အားေတြကို ဆရာ၊ ဆရာမေတြ ရဲ ့ရင္ဘတ္ ထဲ က ဘယ္သူထုတ္ယူသြားခဲ့ပါသလဲ။

လက္မွတ္မဲ့ဆရာဆရာမအရည္အတြက္ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိေနတဲ့အတြက္ ပညာေရး ေကာလိပ္ေတြကို နယ္အသီးသီးမွာ ျဖစ္သလိုဖြင့္လွစ္ခဲ့ရတယ္။ မျပည့္စံုတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ အဂၤါစဥ္မမီတဲ့ေက်ာင္းေတြ၊ တကၠသိုလ္ေတြ၊ ၀န္ထမ္းအင္အား၊ ပညာေရး အရင္းအျမစ္နဲ႔ စာၾကည့္တိုက္၊ သင္ၾကားေရးဆိုင္ရာ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းလုိအပ္ေနမႈေတြဟာ နည္းျပမ်ား ႏွစ္စဥ္ၾကံဳေတြ႔ေနရတာပါ။ ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္မႈနိမ့္ပါးေနေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ မသင္မေနရ မူလတန္းပညာေရးကို ကေလးတိုင္း ရရွိႏိုင္ဖို ့ဆိုရင္ ဆရာအင္အားကို ၂၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တိုးျမွင့္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပထားပါတယ္။ ဒီပညာေရး သင္တန္းေတြမွာ လည္း ေခတ္မီ ဆရာအတတ္ပညာေရး သင္ရိုးညြန္းတမ္းေတြ တည္ေဆာက္ဖို ့လိုအပ္ ေနပါတယ္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ရဲ ့ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသားေတြကို ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္ေပးႏိုင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္အရည္အခ်င္းျမွင့္သင္တန္းေတြမွာ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရးအစီအစဥ္ေတြ၊ တက္ၾကြတဲ့သင္ယူေလ့လာမႈနည္းစနစ္ေတြ၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ အကဲခတ္ျပီး ဘက္စံုစစ္ေဆးျခင္းစနစ္ေတြ၊ ဘက္စံုပညာေရးအစီအစဥ္ေတြကို အရွိန္အဟုန္နဲ ့ေရာ အရည္အေသြးပါျမွင့္တင္လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမအလုပ္ကို ၀ါသနာပါျပီး အရည္အခ်င္းရွိတဲ့သူေတြ လက္လွမ္းမီ တက္ေရာက္ သင္ၾကားႏိုင္ခြင့္ အတြက္လည္း ပညာေတာ္သင္ဆုေတြကို ဖန္တီးထားရွိသင့္ပါတယ္။

ပညာေရးပညာရွင္ေတြကဒီလိုဆိုပါတယ္။ အဂတိလိုက္အစားဆံုးတုိင္းျပည္ေတြမွာ အထိခိုက္ဆံုးက႑ဟာ ပညာေရးျဖစ္ပါသတဲ့။ ရွင္းပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႔ အသိပညာ၊ အနာဂတ္စာရိတၲ၊ စံတန္ဖိုးေတြရယ္နဲ ့တိုင္းျပည္ရဲ႔ စိတ္ဓါတ္ေတြကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေနရတဲ့ ေက်ာင္းပညာေရးဟာ နစ္နာေနျပီ၊ ထိခုိက္ေနျပီ၊ အရည္အေသြးက်ဆင္းေနျပီ၊ ေခတ္မမီ ေတာ့ျပီ၊ ခြဲျခားမႈေတြကိုခံစားေနရျပီ ဆိုရင္ အနာဂတ္ဘ၀ေတြ ဘယ္လိုရွင္သန္ႏုိင္မွာလဲ။ ေသခ်ာတဲ့အက်ဳိးဆက္ကေတာ့ အမ်ားစုၾကီးရဲ႔အနာဂတ္ဘ၀ေတြ နစ္နာေတာ့မယ္၊ ထိခုိက္ေတာ့မယ္၊ လူသားအရည္အေသြးေတြ က်ဆင္းသြားမယ္၊ ခြဲျခားတတ္လာမယ္။ ရွင္သန္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ႏုိင္ပါေတာ့မလား။

ေက်ာင္းပညာေရးရဲ႔ က်ဆံုးမႈ (သို႔မဟုတ္) ေအာင္ျမင္မႈဟာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားရဲ႔ အရည္အေသြးမ်ားနဲ႔ စြမ္းရည္ေတြအေပၚမွာ အမ်ားၾကီးမူတည္ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာအတတ္ပညာ သင္တန္းေတြ၊ အရည္အခ်င္းျမႇင့္သင္တန္းေတြ ၀န္ထမ္းအသစ္ ခန္႔အပ္ေရးေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္သင္တန္းေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ မူ၀ါဒေတြကို စနစ္တက် ခ်မွတ္ျပီး ေဆာင္ရြက္ၾကရပါတယ္။ ႏုိင္ငံတုိင္းလိုလိုမွာ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ႏိုင္ဖို႔ရာ ေက်ာင္းဆရာဘြဲ႔ (သို႔မဟုတ္) ပညာေရးဘဲြ႔ရရွိထားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဘယ္ဌာနမွာ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ၾကာၾကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္ျဖစ္ေစ၊ ဘယ္ပညာရပ္မွာျဖစ္ျဖစ္ မဟာဘဲြ႔ေတြ၊ ပါရဂူဘြဲ႔ေတြအထိရသည္ျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းဆရာဘြဲ႔မရွိရင္ေတာ့ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းတြင္းမွာ စာသင္တဲ့ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကို မရရွိႏိုင္ပါ။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ တန္ဖိုးျမင့္မားတဲ့ ေက်ာင္းဆရာအတတ္ပညာဟာ အေသအခ်ာေလ့က်င့္ယူရမည့္ ပညာတစ္ရပ္ျဖစ္လို႔ပါဘဲ။ အဲဒီအတြက္ စာေရးသူဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ပညာေရးဘြဲ႔ သင္တန္းကို တက္ေရာက္ေနခဲ့စဥ္မွာ အသက္ ၄၀၊ ၅၀ ေက်ာ္အရြယ္ လုပ္သက္ရွိ သိပၸံပညာရွင္ေတြ၊ ပညာရပ္နယ္ပယ္အသီးသီးက ပါရဂူဘြဲ႔ရေတြ၊ ေလယာဥ္ေမာင္း အင္ဂ်င္နီယာၾကီးေတြဟာ (ေက်ာင္းဆရာဘြဲ႔) ပညာေရးဘြဲ႔အတြက္ သင္တန္း ျပန္လည္ တက္ေရာက္ၾကရပါတယ္။ ဘြဲ႔ေတြအလီလီရထားၾကေပမယ့္ အနည္းဆံုးအခ်ိန္ျပည့္ တစ္ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ ျပန္တတ္ၾကရတာပါ။ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြမွာ တစ္သက္တာမွာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္အလုပ္ေတြကို မၾကာခဏ ေျပာင္းလဲလုပ္တတ္ေလ့ရွိၾကတယ္မဟုတ္လား။ အျခားေသာ အေတြ႔အၾကံဳေတြဟာ ေက်ာင္းပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳမွာပါ။ သို႔ေပမဲ့ ပညာေရးဘဲြ႔ေတာ့လိုအပ္ေနေသးတယ္ေလ။ ကေလးသူငယ္ေတြကို ပညာသင္ၾကားေပးေနတဲ့ မူၾကိဳ၊ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းစတဲ့ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ တကၠသိုလ္က အသိအမွတ္ျပဳ ပညာေရးဘြဲ႔ တစ္ခုခုရရွိထားျပီး အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမြန္ေၾကာင္းေထာက္ခံစာရယ္၊ အစိုးရ ပညာေရးဌာန မွ အသိအမွတ္ျပဳေက်ာင္းဆရာလိုင္စင္ေတြရွိမွသာလွ်င္ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ရွိတာပါ။ ဆြဲခန္႔ဆိုတာမ်ဳိးမရွိပါဘူး။ ကေလးေတြအေၾကာင္း၊ ကေလးဖြံ႔ျဖိဳးမႈ အေၾကာင္း၊ ပညာသင္ၾကားေရးႏွင့္ သင္ယူေရးအေၾကာင္း၊ ပညာေရးဒႆနအေတြးအေခၚ၊ ပညာေရးစိတ္ပညာ၊ သင္ခန္းစာစီစဥ္ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ပညာရည္တိုးတက္မႈကို စစ္ေဆးနည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ဒီမိုကေရစီစံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ေက်ာင္းပညာေရးမွ ပ်ဳိးေထာင္ေပးျခင္း၊ ပညာေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈပညာ၊ ဆရာ့ဘ၀ဆရာ့အလုပ္အကိုင္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ပညာေရး ဆက္ႏြယ္ေနမႈ၊ အနာဂတ္ဘ၀မ်ားရဲ႔ ရွင္သန္ေရး စတဲ့ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းတရားေတြ၊ ဗဟုသုတေတြဟာ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္အတြက္ မရွိမျဖစ္ေတြပါ။ ဘာသာရပ္နယ္ပယ္အလုိက္၊ အတန္းအလိုက္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း၊ သင္ရိုးမာတိကာမ်ား၊ ေခါင္းစဥ္မ်ား၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ စာသင္ၾကားနည္း အမ်ဳိးမ်ဳးိ ကိုလည္း ေျခေျချမစ္ျမစ္ ေလ့လာၾကရတယ္။ တကၠသိုလ္ကပါေမာကၡေတြရယ္ ၀ါရင့္ ဆရာဆရာမၾကီးမ်ားရဲ႔ ၾကီးၾကပ္မႈေတြ ေအာက္မွာ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းတြင္း လက္ေတြ႔တန္းျပသင္ၾကားျခင္းကိုလည္း ႏွစ္စဥ္ဆင္းၾကရပါတယ္။ သင္တန္းဆင္းေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကိုလည္း ထိုက္တန္စြာ ပံ့ပိုးျပီး တန္ဖိုးထားၾကပါတယ္။

ျမန္မာ ေက်ာင္းဆရာဆရာမတစ္ဦးရဲ႔ ၀င္ေငြလစာဟာ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံက ေက်ာင္း ဆရာဆရာမမ်ားရဲ႔ လစာေတြနဲ႔ ၁၀ ဆ ကြာျခားေနတယ္။ လူေနမႈစရိတ္ကေတာ့ အတူတူေလာက္ရွိတာပါ။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာမွာ ေပးဆပ္ စြန္႔လႊတ္ခဲ့ၾကသူ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားရဲ႔ လူမႈဘ၀ကို စာနာေထာက္ထားသင့္ပါတယ္။

ေက်ာင္းဆရာဆရာမေတြက ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့လို ့အခုလို အသိဥာဏ္ေတြရရွိခဲ့၊ လူလားေျမာက္လာခဲ့၊ မိမိႏွင့္ မိမိရဲ ့ ပတ္၀န္းက်င္အေၾကာင္း၊ ကမၻာၾကီးအေၾကာင္းကို တိုးတက္သိျမင္ခြင့္ေတြ ရရွိခဲ့တဲ့ ေက်းဇူးတရားေတြကို အစဥ္သျဖင့္ သတိရေနသင့္တယ္ မဟုတ္ပါလား။ လက္ရွိလုပ္ငန္းခြင္မွာရွိေနတဲ့ အေျခခံပညာေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို တန္ဖိုးထားျခင္းဟာ မိမိရဲ ့ဘ၀ကို ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုေက်ာ္ ပဲ့ကိုင္ထိန္းေက်ာင္း လမ္းညြန္ေပး ခဲ့တဲ့ ေက်းဇူးတရားကို ေပးဆပ္ရာေရာက္သလို အနာဂတ္ဘ၀မ်ားစြာအတြက္လည္း ပံ့ပိုးကူညီျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားရဲ ့ ပညာ အရည္အေသြးျမင့္မားေရး၊ စား၊ ၀တ္၊ ေနေရး လူမႈဘ၀ျပည့္စံုဖူလံုေရးႏွင့္ ဆရာအလုပ္အကိုင္ ဆရာဆရာမ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အညီ ဘ၀ရွင္သန္ရပ္တည္ႏိုင္ေရးေတြအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္၊ အာဏာပိုင္အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ ျပည္နယ္၊ ျမိဳ ့၊ ရပ္ရြာေဒသလူ ့အဖြဲ ့အစည္းမ်ားဟာ အေကာင္းဆံုးျဖည့္ဆည္းေပးရမွာပါ။ ဒါဟာ ၂၀၀၈ ကမၻာ့ဆရာမ်ားေန ့ ဂုဏ္ျပဳေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ “ဆရာဆရာမ်ားကို တန္ဖိုးထား ၾကပါစို ့” ႏွင့္ အညီလည္း က်င့္ၾကံလုပ္ေဆာင္ရာျဖစ္သလို ျမန္မာေတြရဲ ့အနာဂတ္ အတြက္လည္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ားကို တန္ဖိုးထားခြင့္ရွိေသာ ပညာ့၀န္းက်င္ေကာင္းႏွင့္ ဆရာ့ ၀န္းက်င္ေကာင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ပိုင္ဆုိင္ႏိုင္ပါေစ။

သိန္းႏိုင္
၅ ရက္ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၈၊ ကမာ့ဆရာမ်ားေန ့ ၂၀၀၈ အမွတ္တရ ေဆာင္းပါး။

ႏုိင္ငံျပဳ ပညာ

စံပယ္ျဖဴ မဂၢဇင္းမွ စာေရးဆရာ မုိးသန္ ဘာသာျပန္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံျပဳပညာ ေဆာင္းပါးကို ဒီကေန႔ တင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါး ေရးသားဖို႔အတြက္ ကုိးကားျပဳစုတဲ့ ေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္မ်ားကေတာ့ Geoff An drews နဲ႔ Michael Saward ေရးသားတဲ့ Living Political Ideal's၊ Richard Hudelson ေရးသားထားတဲ့ Modern Political Philiosophy နဲ႔ Encarta Reference 2007 တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ စာေရးဆရာ မုိးသန္ အေနနဲ႔ ျပည္တြင္း တင္းက်ပ္မႈ ၾကားထဲမွ ေရးသားတင္ျပရလို႔ နားလည္ေပးေစလိုၿပီး ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အေျခအေန ေျပာင္းလဲႏုိင္ဖုိ႔ စဥ္းစားသံုးသပ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္္မ်ား၊ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ား အစရွိသျဖင့္ စိတ္၀င္စားစရာ ႏုိင္ငံေရးသိပံၸ ပညာရပ္မ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အခ်က္အလက္မ်ား၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္ေရးသား တင္ျပထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံျပဳပညာျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသိပံၸ ပညာရပ္ဟာ ႏို္င္ငံတခုမွာ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္တဲ့အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္တခုကုိ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏို္င္တဲ့ ပညာရပ္တခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ အနာဂါတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ လူငယ္လူရြယ္မ်ား ဗဟုသုတ အသိပညာ ၾကြယ္၀ဖို႔ ဒီေဆာင္းကို ဖတ္သင့္တယ္ဆုိတာ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။

.......................................................

ပုဂၢလိက လူသားလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ရပ္တည္ရင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေရွးရႈႏုိင္ေရးကို အာမခံႏုိင္မည့္ စနစ္မ်ား၊ မူေဘာင္မ်ားကို ေတြးေခၚေဖာ္ထုတ္ ခ်ေပးခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ လူ႔သမုိင္း တစ္ေလွ်ာက္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရးရာ အေတြးအျမင္မ်ားသည္ သိပံၸပညာရပ္ႀကီးတစ္ခုအျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့သည္။ ဤ စာစုတြင္ ႏုိင္ငံေရး သိပံၸပညာရပ္မ်ား၏ အေျခခံက်ေသာ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္မ်ား၊ ထုိနယ္ပယ္မ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ပညာရွင္မ်ား အသံုးျပဳေလ့ရွိေသာ ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းနာမ်ား၊ အေကာက္အယူ မ်ားကို တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။

လူတုိ႔သည္ ပုရြက္ဆိတ္မ်ား၊ ပ်ားမ်ားကဲ့သုိ႔ အစုအေပါင္း အသိုက္အၿမံဳႏွင့္ ေနတတ္ေသာ သတၱ၀ါ ျဖစ္သည္။ မိမိတုိ႔၏ ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ တစ္ဦးေပၚ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ အမီွသဟဲ ျပဳရင္း စနစ္က်သည့္ ဆက္ဆံေရး ပံုစံေအာက္တြင္ ေပါင္းစုေနထုိင္းျခင္း၊ အရည္အေသြးေပၚ မူတည္၍ တာ၀န္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တာ၀န္ယူမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို ခြဲေ၀ထမ္းေဆာင္ၾကျခင္းျဖင့္ ကုိယ့္ အစုအေ၀း အသိုက္အၿမံဳအတြင္း ရွင္သန္ လႈပ္ရွားေနၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ လူသားႏွင့္ပ်ားမ်ား၊ ပုရြက္ဆိတ္မ်ားကဲ့သုိ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး သတၱ၀ါမ်ားၾကားတြင္ ႀကီးမားေသာ ကြာဟမႈ ရွိသည္။ အျခား သတၱ၀ါမ်ားသည္ ဗီဇ၏ လႊမ္းမိုးမႈ သက္သက္ျဖင့္ သူတုိ႔ အသိုက္အၿမံဳ၏ အစဥ္အလာ ဖြဲ႔စည္းမႈ စည္းကမ္းမ်ားအတုိင္း ရွင္သန္ေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ သူတုိ႔၏ ပုဂၢလိက ဘ၀သည္ အေရႊ႔အေျပာင္းမရွိ၊ ေရြးခ်ယ္ရန္ အခြင့္အလမ္း မရွိၾကေခ်။ လူသားတု႔ိမွာကား ထိုသို႔မဟုတ္ေပ။ ေရွ ႔မ်ိဳးဆက္မွ အေတြ႔အႀကံဳမ်ား၊ အသိတရားမ်ားကို ေနာက္မ်ိဳးဆက္သို႔ လက္ဆင့္ကမ္း တတ္သည့္ အသိဥာဏ္ပိုင္ရွင္ ျဖစ္သည္။ အသိဥာဏ္ ျမင့္မားသည့္ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ႀကီးမ်ားသည္ သူတုိ႔ ျဖတ္သန္းခဲ့ရေသာ သမုိင္းေခတ္၏ ေနာက္ခံကားေပၚတြင္ အေကာင္းဆံုး လူမႈ ဖြဲ႔စည္းပံုစံမ်ား၊ လူမႈ ဆက္ဆံေရးပံုစံမ်ား၊ စံျပႏိုင္ငံေတာ္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ကို မတူညီေသာ ရႈေထာင့္အသီးသီးမွ ေတြးေခၚႀကံဆ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ပုဂၢလိက လူသားလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ရပ္ခံရင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေရွ ႔ရႈႏုိင္ေရးကို အာမခံႏုိင္မည့္ စနစ္မ်ား၊ မူေဘာင္မ်ားကို ေတြးေခၚေဖာ္ထုတ္ခ်ေပးခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ လူ႔သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေရးရာ အေတြးအျမင္မ်ားသည္ သိပံၸပညာရပ္ႀကီး တစ္ခုအျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့သည္။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရပ္၏ အေျခခံက်ေသာ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္မ်ား၊ ထိုနယ္ပယ္မ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ပညာရွင္မ်ား အသံုးျပဳေလ့ရွိေသာ ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းနာမ်ား၊ အယူအဆမ်ားကို တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရပ္သည္ ႏိုင္ငံေရးကို စနစ္တက် ေလ့လာျခင္း သို႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံေရး၏ေရာင္ျပန္ဟပ္မႈမ်ား၊ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရးဟူသည္ လူမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ပါ၀ါ အသံုးျပဳမႈႏွင့္ ပါ၀ါအတြက္ ရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရး သိပံၸ ပညာရွင္မ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး ပါ၀ါမ်ားကို အစိုးရမ်ားက မည္သို႔မည္ပံု အသံုးခ်သည္တုိ႔ကို ေလ့လာေလ့ရွိသည္။ အျခား တစ္ဖက္တြင္လည္း စီးပြားေရးအေပၚ ႏုိင္ငံေရး၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္ပံုမ်ား၊ သာမန္အရပ္သူ အရပ္သားတို႔၏ ႏုိင္ငံေရးအေပၚ သေဘာထားအျမင္မ်ား၊ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းတုိ႔အေပၚ ႏိုင္ငံေရး၏ ၾသဇာသက္ေရာက္ပံုမ်ား စသည္တု႔ိကို ေလ့လာသည္။ အစုိးရမ်ား၏ သေဘာသဘာ၀ႏွင့္ ပါ၀ါက်င့္သံုးပံုမ်ားကို အေလးေပးေလ့လာျခင္းသည္ အျခားေသာ လူမႈသိပံၸပညာရပ္မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသိပံၸတုိ႔ကို ျခားနားေစေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္မ်ားသည္ အစုိးရမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈတုိ႔၏ ဆက္စပ္ပံုကို ေလ့လာႏုိင္ရန္ စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေလ့လာရမႈ ရွိသည္။ ထို႔အတူ လူမႈ အေဆာက္အအံုႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အေဆာက္အအံု တုိ႔အၾကား ဆက္ႏြယ္ေနမႈကို သိရွိနားလည္ေစရန္ လူမႈပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေလ့လာရမႈမ်ားလည္း ရွိသည္။

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸ၏ အေရးပါမႈ

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸသည္ အေရးႀကီးေသာ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၂၀ ရာစုအတြင္း သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူသားတုိ႔သည္ မတူညီေသာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို ယံုၾကည္စြဲကိုင္ၾကေသာ အၿပိဳင္ႏုိင္ငံေရး အုပ္စုမ်ား၊ အုပ္စုိးသူမ်ား၊ အာဏာရွင္မ်ား၏ ဒဏ္ေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရံႈးခဲ့ၾကရသည္။ လူသားတုိ႔၏ ဘ၀သည္ သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ ႏုိင္ငံ အစုိးရမ်ား၏ သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ လုပ္ရပ္မ်ား၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြကို ခံေနၾကရၿပီး သူတုိ႔ ေနထုိင္ရာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ လူမႈ အေဆာက္အအံုအေပၚ မူတည္၍ တာ၀န္ႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ား မတူညီၾကေပ။ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို ပညာေပးျခင္း၊ ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အႀကံေပးျခင္း၊ ဦးေဆာင္လမ္းျပျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရး အေတြးအျမင္ မ်ိဳးစံု ေပၚေပါက္ရွင္သန္လာေစရန္ သုေတသန ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး၊ ဖိႏွိိပ္ျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္ျခင္း၊ ညီမွ်မႈႏွင့္ မညီမွ်မႈ၊ စစ္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစသည့္ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ အေၾကာင္းျခင္းရာတုိ႔၏ ရင္းျမစ္မ်ားႏွင့္ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို နားလည္ႏုိင္ေစရန္၊ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္အတြက္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာ အခန္းက႑သည္ အေရးႀကီးလွပါသည္။


ႏိုင္ငံေရး သိပံၸ၏ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္မ်ား

(၁) ႏုိင္ငံေရး ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာမႈ (Comparative Politics)

မတူညီေသာ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ႏုိင္ငံ့ေရးရာမ်ားကို ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ ႔ေသာ ပညာရွင္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံတစ္ခု၏ အေျခအေနမ်ားကို မတူညီေသာ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ ႏွစ္ခု ပိုင္းျခား၍ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာၾကသလို ယဥ္ေက်းမႈျခင္း ဆင္တူသည့္ ႏိုင္ငံအုပ္စုမ်ား (ဥပမာ - အေရွ ႔ေတာင္ အာရွ ႏုိင္ငံမ်ား) ကို ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာၾကသည္။ ထုိပညာရွင္တုိ႔သည္ ေလ့လာေနေသာ ႏုိ္င္ငံ (သို႔မဟုတ္) ႏုိ္င္ငံအုပ္စုမ်ား၏ ဘာသာစကား၊ သမုိင္း ေနာက္ခံ အေျခအေန၊ ယဥ္ေက်းမႈေရးရာတုိ႔ကို ကြ်မ္းက်င္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႔ပညာရွင္မ်ားသည္ ယဥ္ေက်းမႈျခင္း မတူညီေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကို ေလ့လာၾကၿပီး ထုိႏုိင္ငံတုိ႔၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ၾကသည္။ ထုိသုိ႔ ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ရရွိလာေသာ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားသည္ သမုိင္း သင္ခန္းစာအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး စနစ္ အေျပာင္းအလဲ လုပ္လိုေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ ရင္ဆုိင္ရႏိုင္ေသာ အခက္အခဲမ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ႏိုင္သလို၊ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနပါကလည္း ႀကိဳတင္ျဖည့္ဆည္းႏိုင္သည့္အတြက္ မ်ားစြာအက်ိဳးရွိေပသည္။

(၂) ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး (International Relation)

ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးပညာသည္ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း၊ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံစံုေက်ာ္ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ား၏ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈ ပံုစံမ်ား၊ အကိ်ဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေလ့လာသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္တြင္ ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္မ်ား အသံုးျပဳေသာ အစဥ္အလာ ခ်ဥ္းကပ္နည္း ႏွစ္ခုမွာ Realism ႏွင့္ Liberalism တုိ႔ ျဖစ္သည္။ Realism အစဥ္အလာအရ ႏိုင္ငံတကာစနစ္ (International Order) ၏ တည္ၿငိမ္မႈကို ထိန္းထားႏုိင္ရန္ အင္အားညိႇေရး (Balance of Power) အယူအဆကို အသံုးျပဳသည္။ Liberalism အစဥ္အလာအရ ၾကည့္ျမင္ သံုးသပ္မည္ ဆုိလွ်င္မူ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကား ေပၚေပါက္လာေသာ ပဋိပကၡမ်ား၊ တင္းမာမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ၾကား၀င္ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေပးမႈကို အားေပးသည္။ ဥပမာ ကုလသမဂၢ၊ အီးယူ မဟာမိတ္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ၀င္ေရာက္ ညိႇႏိႈင္းေပးရသည့္ သာဓက ရွိပါသည္။ ဤသို႔ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ တည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကျခင္းျဖစ္သည္။

(၃) ႏုိင္ငံေရး သီအုိရီမ်ား (Political Theories)

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရပ္ စတင္ထြန္းကားခဲ့ရာ ဂရိေခတ္မွ စတင္၍ ယခုအခ်ိန္ထိ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရး သီအုိရီမ်ားကုိ ေလ့လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး သီအုိရီမ်ားတြင္ တရားမွ်တမႈ၊ ညီမွ်မႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ မွန္ကန္မႈ၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ စသည့္ ႏိုင္ငံေရး၏ အေရးပါေသာ အေျခခံ အယူအဆမ်ားကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္မႈမ်ား ပါ၀င္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸကုိ ေလ့လာရာတြင္ လိုအပ္ေသာ ယုတၱိေဗဒဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံေရး သီအုိရီမ်ားတြင္ ေတ႔ြျမင္ႏုိင္သည္။ ႏိုင္ငံေရး သီအုိရီမ်ားသည္ ဥပေဒနယ္ပယ္၊ ဒႆနိက နယ္ပယ္တုိ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိသည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး သီအုိရီပိုုင္ရွင္မ်ားသည္ လူသားႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတုိ႔အတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ စံျပဖြဲ႔စည္းပံုမ်ားကို တင္ျပၾကသလုိ၊ အုပ္စုိးသူႏွင့္ အုပ္စုိးခံသူမ်ားၾကား ပဋိညာဥ္ျပဳမႈ စသည္တုိ႔ကို ေလးနက္စြာ စဥ္းစားေဖာ္ထုတ္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး သီအုိရီမ်ားကို ဓမၼဓိဌာန္ စံႏႈန္းမ်ားအတိုင္း စဥ္းစားေတြးေခၚ တည္ေဆာက္ထားေသာ Normative Theories မ်ား၊ လူသား၏ သဘာ၀ကုိ အေျချပဳစဥ္းစားေသာ Prudential Theories မ်ားႏွင့္ လူသားတုိ႔၏ လြတ္လပ္မႈ အေျခခံမွ စဥ္းစားေသာ Constructive Theories မ်ားဟူ၍ သံုးမ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္သည္။ Normative Theories မ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားတုိ႔၏ ႏိုင္ငံေတာ္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဥပေဒကို လိုက္နာမႈတို႔တြင္ မည္သည့္အတြက္ ထုိသုိ႔လုပ္သင့္ျခင္း ျဖစ္သည္တုိ႔ကို ကိုယ္က်င့္တရား ရႈေထာင့္၊ ဓမၼဓိ႒ာန္ရႈေထာင့္တုိ႔မွ ဆန္းစစ္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။ Prudential Theories မ်ားမွာမူ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ဆင္ျခင္တံုတရားတုိ႔ထက္ လူသား၏ မိမိအက်ိဳးစီးပြားရွိမႈကို လုိလားေသာ သဘာ၀ကို အေျချပဳၿပီး ဆန္းစစ္ထားေသာ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတရားမ်ား ျဖစ္သည္။ Constructive Theories ပညာရွင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားတုိ႔ မည္သည့္အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္ အေပၚ သစၥာေစာင့္သိၾကသည္ဆုိသည္ထက္ လိုအပ္မႈအရ ႏိုင္ငံေတာ္က အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနေသာ စနစ္တု႔ိိအေပၚတြင္ မည္သုိ႔မည္ပံု ပါ၀င္ပတ္သက္သင့္သည္ ဆုိသည္တု႔ိကုိ ရွင္းလင္းျပျခင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ရွိႏွင့္ၿပီးသား အေဆာက္အအံုတုိ႔၏ လႊမ္းမိုးမႈထက္၊ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္မႈကို အသံုးခ်ၿပီး လိုအပ္ပါက အေဆာက္အအံုပိုင္းဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို မည္သုိ႔ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္တုိ႔ကို ေ၀ဖန္ပိုင္းဆစ္ ျပျခင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

(၄) လူထုအုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Public Administration)

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္အခ်ိဳ ႔သည္ လူထုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ အစိုးရ ဌာနမ်ား၏ ဆက္ႏြယ္မႈကို ေလ့လာၾကသည္။ ထုိအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ပံုကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ားကို သိျမင္ကာ ႏုိင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္မ်ားသည္ ပိုမုိတိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူထုဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စနစ္မ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ေပးႏိုင္ေပသည္။

(၅) ျပည္သူလူထုႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ မူ၀ါဒမ်ား (Public Policies)

က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ၊ စီးပြားေရး အေျခအေန စသည့္ လူထုႏွင့္တုိက္ရိုက္ သက္ဆုိင္ေသာ အေရးအရာမ်ားကို ေလ့လာကာ မည္သုိ႔မည္ပံု ေပၚလစီမ်ား ခ်မွတ္ေျဖရွင္းရမည္ဆုိသည္ကို စဥ္းစားေ၀ဖန္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤပညာရပ္သည္ ျပည္သူ႔ေပၚလစီဆုိင္ရာ အယူအဆမ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာမႈမ်ား ရွိသလို၊ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး မူ၀ါဒမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္မွ အခ်က္အလက္မ်ားကို အသံုးျပဳ ေလ့လာသည္။ ေပၚလစီမ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ လုိအပ္ေသာ က်င့္၀တ္မ်ားကိုမူ ႏိုင္ငံေရးသီအုိရီမ်ားမွ ထုတ္ယူ အသံုးျပဳသည္။

(၆) ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အျပဳအမူ (Political Behavior)

ျပည္သူတု႔ိ၏ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ား၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္မႈ စသည့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အျပဳအမူတုိ႔ကို ေလ့လာေသာ ပညာရပ္ ျဖစ္သည္။ ထုိပညာရပ္သည္ လူထု၏ မဲဆႏၵေပးရာတြင္ အျခားေသာ လူမႈေရး ဖိအားတုိ႔၏ လႊမ္းမိုးမႈ ကင္း မကင္း၊ လူတုိ႔၏ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အစြဲအလမ္းမ်ား (ဥပမာ - ပါတီစြဲ၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲ)၊ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မ်ား ပါ၀င္ရာတြင္ ျပည္သူတုိ႔၏ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခံစားမႈမ်ား၊ အက်ိဳးစီးပြားအျမင္မ်ား စသည္တုိ႔ကို ေလ့လာသည္။ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားသည္ ပါတီစည္းရံုးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပါတီတုိ႔၏ မူ၀ါဒ ေရးဆြဲေရးမႈမ်ားအေပၚ မ်ားစြာ အက်ိဳးျပဳသည္။

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္တုိ႔၏ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ဗ်ဴဟာမ်ား

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရွင္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို စနစ္တက် ရွင္းျပႏိုင္ရန္အတြက္ ရႈေထာင့္သံုးမိ်ဳးမွ ခ်ဥ္းကပ္ေလ့ ရွိသည္။

ပထမဦးဆံုး ပံုစံမွာ လူ႔သဘာ၀ကို အေျခခံေသာ ဆင္ေျခေရြးခ်ယ္မႈ ပံုစံ (Relational Choice Model) ျဖစ္သည္။ ထုိရႈေထာင့္မွ ေလ့လာမည္ဆုိလွ်င္ လူသားတုိ႔သည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မိမိတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွးရႈတတ္သူမ်ား ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ မည္သည့္ အေျခအေနတြင္မဆုိ မိမိတို႔အတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္း ႏုိင္ဆံုးလမ္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေရးရာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္လည္း မိမိတို႔အတြက္ အက်ိဳးျပဳႏုိင္ဆံုး ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အစုိးရမ်ားကိုသာ ေထာက္ခံၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ဒုတိယ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ပံုစံမွာ စနစ္ပိုင္းဆုိင္ရာ လိုအပ္မႈကို အေျခခံေသာ ပံုစံ (Function Model) ျဖစ္သည္။ လည္ပတ္လ်က္ရွိေသာ စနစ္တစ္ခုသည္ လူသားတုိ႔၏ လိုအပ္မႈကို အျပည့္အ၀ ျဖည့္ဆည္း မေပးႏိုင္ေတာ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ ထိုစနစ္၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ရွာေဖြဆန္းစစ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားသည္ သမိုင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈအတြက္ အေရးပါသည့္ ညႊန္ျပမွတ္မ်ား ျဖစ္လာသည္။

တတိယ ခ်ဥ္းကပ္မႈ ပံုစံမွာ လူသားတု႔ိ၏ တန္ဖိုးထားမႈမ်ား၊ ေလာကအျမင္မ်ားကို အေျခခံေသာ ေလ့လာမႈပံုစံ (Interpretive Model) ျဖစ္သည္။ ထုိရႈေထာင့္အရ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ထုိျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္သူတုိ႔၏ ယံုၾကည္မႈမ်ား၊ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားကို နားလည္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ထုိျဖစ္ရပ္မ်ား၏ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျပဳသည္။

ႏိုင္ငံေရး သိပံၸပညာရပ္၏ သုေတသန လုပ္နည္းလုပ္ဟန္မ်ားကို ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးသြားမည္ ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႔ေသာ ႏုိင္ငံေရး သုေတသီတုိ႔သည္ ကိန္းဂဏာန္းပမာဏ အေျချပဳနည္းနာ (Quantitative Method) ကို အသံုးျပဳ၍ နမူနာ အုပ္စုငယ္မ်ား အတြင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိမႈမ်ားကို အေျခခံျပဳကာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသမ်ား၊ သီအုိရီမ်ားကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ လူသားတုိ႔၏ စိတ္သည္ အစဥ္အၿမဲ ေျပာင္းလဲတတ္သည့္ အေလ်ာက္ နမူနာပံုစံငယ္မ်ားအတြင္း ေလ့လာရရွိေသာ အခ်က္အလက္ ရလဒ္မ်ားသည္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ လက္ေတ႔ြအေျခအေနမ်ားတြင္ အံ၀င္ခြင္က် မျဖစ္ႏိုင္သည္မ်ား ရွိႏိုင္ေပသည္။ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏိုင္ရန္ ခက္ခဲေသာ လူတို႔၏ အျပဳအမူမ်ားကို ေဖာ္မ်ဴလာ သေဘာမ်ားျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္၍ မရႏိုင္သည္မ်ား ရိွေပသည္။ ဥပမာ မည္သည့္ ႏိုင္ငံေရးသိပံၸ ပညာရွင္ကမွ် ၁၉၈၉ခုႏွစ္ ဆုိဗီယက္ ယူနီယံ ၿပိဳကြဲမႈကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ ႔ေသာ ပညာရွင္တုိ႔က ျဖစ္ရပ္တခုတည္းကို သီးသန္႔ေလ့လာမႈ (Case Study) မ်ားျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္သာ ထုိေလ့လာေနေသာ ျဖစ္ရပ္၏ လက္ေတြ႔ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ျပႆနာ ေျဖရွင္းရန္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြသင့္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။

ကိန္းဂဏာန္း ပမာဏ အေျချပဳ နည္းပညာ (Quantitative Method)

ထုိ သုေတသန နည္းနာတြင္ လူထု သေဘာထား စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈႏွင့္ ေလ့လာေနေသာ အုပ္စု (သို႔မဟုတ္) လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေပၚ ေယဘုယ် ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္မႈတုိ႔ ပါ၀င္သည္။ သေဘာထား စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈ ပံုစံတြင္မူ မဲဆႏၵနယ္ တခု (သို႔မဟုတ္) ျပည္နယ္တစ္ခုအတြင္း လူထု၏ ဘ၀ရပ္တည္မႈ အေျခအေန၊ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း၊ ပ်မ္းမွ်သက္တမ္း စသည့္ လူမႈေရးဆုိင္ရာ အေျခအေနတို႔ကို စနစ္တက် မွတ္တမ္းတင္၍ ေလ့လာေသာ ပံုစံျဖစ္သည္။ ထုိသို႔ ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ထုိေဒသ (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိက်င့္သံုးေနေသာ ႏုိင္ငံေရး စနစ္ႏွင့္ လက္ေတြ႔ အေျခအေနၾကား ကြာဟမႈ ရွိ မရွိ ေလ့လာ သိရွိႏိုင္သည္။

ျဖစ္ရပ္တစ္ခုခ်င္း သီးသန္႔ ေလ့လာျခင္း

ထုိ သုေတသန နည္းနာအရ ထူးျခားေသာ ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္မ်ား (ဥပမာ ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္ပြားမႈ၊ စစ္ျဖစ္ပြားမႈ၊ ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး တုိးတက္လာမႈ) စသည္တုိ႔ကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ အေၾကာင္းရင္းမ်ား၊ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ေလ့လာရာတြင္ အစဥ္အလာ သီအုိရီမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းထက္ ေလ့လာေနေသာ ျဖစ္ရပ္၏ ထူးျခားေသာ ျပႆနာမ်ားကို စနစ္တက် နားလည္ႏို္င္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္းႏွင့္ ထုိျပႆနာမ်ားအတြက္ လုိအပ္ေသာ ေျဖရွင္းမႈမ်ားကို ဦးစားေပး ရွာေဖြရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ အသစ္သစ္ေသာ တုိးတက္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျပႆနာမ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ ဤနည္းလမ္းသည္ မ်ားစြာ အသံုး၀င္ေပသည္။

အျခား နည္းလမ္းမ်ား (The Other Methods)

အထက္ပါ နည္းလမ္း (၂) ခု အျပင္ အေျခအေန၏ လုိအပ္မႈအေပၚ မူတည္၍ အျခားပညာရပ္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳေလ့ရွိေသာ လက္ေတြ႔စမ္းသပ္မႈမ်ားအတုိင္း သုေတသန ျပဳလုပ္မႈမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဥပမာ - ေပၚလစီတစ္ခုကို ကာလအတုိင္းအတာ တစ္ခု သတ္မွတ္၍ လက္ေတြ႔စမ္းသပ္ က်င့္သံုးၾကည့္ကာ အက်ိဳးဆက္ကို ေလ့လာျခင္း၊ ေပၚလစီ တစ္ခုကို မတူညီေသာ ေနရာႏွစ္ခုတြင္ စမ္းသပ္က်င့္သံုးေစၿပီး ထြက္ေပၚလာေသာ ရလဒ္မ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာၾကည့္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။

(ဤ ေဆာင္းပါးသည္ အေျပာက်ယ္လွေသာ ပညာသမုဒ္ျပင္က်ယ္ႀကီးထဲမွ ေရစက္ကေလး တစ္စက္သဖြယ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး သိပံၸ၏ ေလ့လာမႈ နယ္ပယ္မ်ားႏွင့္ သေဘာသဘာ၀ကို ၿခံဳငံုမိေစရန္ မိတ္ဆက္သေဘာျဖင့္ အက်ဥ္းမွ် တင္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)

ရည္ညႊန္း -

''Living Political Ideal's'' : by Geoff An drews and Michael Saward
''Modern Political Philiosophy" : by Richard Hudelson
Encarta Reference 2007