စိတ္အားထက္သန္ေသာေက်ာင္း (အခန္းဆက္ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး) (အပိုင္း-၁)

အခန္း (၁) နိဒါန္း ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္ေနျပီ (၁၉၈၀) မတိုင္မီကာလေတြရဲ႕ ေက်ာင္းသားစီမံခန္႕ခြဲမွဳ သေဘာတရားကို ရိုက္ႏွက္ျပစ္ဒဏ္ေပးမွဳ အေတြးအေခၚေတြက ၾကီးစိုးထားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ အျခားနည္းလမ္းျဖစ္္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းနဲ႕ ျပစ္ဒဏ္ေပးမွဳ (ဥပမာ- ခံ၀န္ကတိထိုးခိုင္းျခင္း၊ မိဘလက္မွတ္ထိုးခိုင္းျခင္း စသည္မ်ား)နဲ႕ အစားထိုးလာခဲ့ေပမယ့္လဲ ျပဳျပင္ေရးျပစ္ဒဏ္ေပးမွဳ အေတြးအေခၚေတြကသာ ပိုမို လႊမ္းမိုးေနခဲ့ပါတယ္။ ရိုက္ႏွက္ျပစ္ဒဏ္ေပးမွဳေတြကို ေက်ာင္းေတြမွာ ကန္႕သတ္လိုက္ခ်ိန္မွာ စာသင္ေက်ာင္းေတြအေနနဲ႕ ေကာင္းမြန္တဲ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုေတြနဲ႕ ထိေရာက္တဲ့ သင္ယူေရးကို ဘယ္လိုတြန္းအားေပး လုပ္ေဆာင္ရမယ္ ဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျပန္လွန္စဥ္းစားလာၾကရပါတယ္။ ျပစ္ဒဏ္ေပးမွဳဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္း (punitive approach) ကေန ျပဳျပင္ေပးမွဳဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္း (corrective approach) ကို ေျပာင္းလဲလာေပမယ့္လဲ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳသ႑ာန္ (control model) က လႊမ္းမိုးေနတဲ့အခါ ေက်ာင္းဆရာေတြအေနနဲ႕ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ အတူတကြ အရာတခုကို လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားထက္ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အရာတခုကို လုပ္ေပးရတယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကိုသာ ေတြးေတာမိေနေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုသေဘာတရားေတြကေနတဆင့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ အေပၚမွာ ေက်ာင္းနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ေပးအပ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္အတန္းေတြအၾကား လိုက္ေလ်ာညီေထြ မရွိတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြအေနနဲ႕ ဒီလိုကြာဟခ်က္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္မွဳသ႑ာန္ေပၚမွာ အေျခတည္ေသာ ေက်ာင္းအျဖစ္မွတဆင့္ လူငယ္ေတြရဲ႕ ေလ့လာသင္ယူလိုေသာစိတ္ကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳတဲ့ တက္ၾကြေသာေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳျပင္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ လိုအပ္လာပါတယ္။ သင္ယူေလ့လာျခင္း နဲ႕ ၾကီးပြားတိုးတက္ျခင္းဟာ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးရမယ့္ လူ႕သေဘာ၊ လူ႕သဘ-ေတြျဖစ္ေၾကာင္း စာသင္ေက်ာင္းေတြအေနနဲ႕ သိျမင္ဖို႕ လိုအပ္လာပါတယ္။ ယေန႕ကမၻာရဲ႕ လူငယ္လူရြယ္ေတြဟာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတဲ့ ကမၻာၾကီးနဲ႕အညီ ေခတ္မီတဲ့ ဗဟုသုတ အမ်ားအျပားကိုလဲ ရရွိလာၾကပါတယ္။ ဂီတနဲ႕ ဖက္ရွင္ကို စိတ္၀င္စားတဲ့ လူငယ္ေတြ အလြန္မ်ားျပားလာပါတယ္။ ကေလးသူငယ္ပညာေပး ဇာတ္လမ္းရုပ္ရွင္ေတြထက္ ေအာ္ပရာဇာတ္ေတြ၊ စတိတ္ရွိဳးေတြ၊ ေၾကာ္ျငာေတြကို ပိုျပီး ၾကည့္ခ်င္လာၾကပါတယ္။ ယခင္မ်ိဳးဆက္ေတြမွာတုန္းကဆိုရင္ ကေလးေတြဟာ မိဘေတြက ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူေပးတဲ့ အရုပ္ေတြနဲ႕ ကစားခဲ့ၾကရပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္မွာေတာ့ ကေလးေတြဟာ သူတို႕လိုခ်င္တဲ့ အရုပ္ေတြကို သူတို႕ကိုယ္ဆိုင္ ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္လာၾကပါတယ္။ ဒီလိုတိုးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ တိုးတက္ေသာအျမင္ရွိတဲ့ မိဘေတြကလဲ သူတို႕သားသမီးေတြကို ေျပာရဲဆိုရဲ၊ လုပ္ရဲကိုင္ရဲရွိျပီး၊ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့၊ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္ႏိုင္စြမ္းရွိေသာ လူငယ္မ်ားအျဖစ္ ျမင္ခ်င္လာၾက ပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္ကာလမွာ ကိုယ့္သားသမီးကို ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုေသာ၊ ပါ၀ါအလြန္အက်ဴးသံုးေနေသာ၊ ရိုက္ႏွက္ဆံုးမေသာ ဆရာဆရာမေတြကို တိုးတက္ေသာအျမင္ရွိတဲ့ ဘယ္မိဘေတြကမွ အလိုမရွိ ေတာ့ပါဘူး။ အိမ္မွာလဲ လူငယ္ေတြကို ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္စါမ္းရွိလာေအာင္ ေလ့က်င့္ ေပးလာၾကပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနေတြဟာ ေက်ာင္းသားနဲ႕ဆရာအၾကားမွာ ကြာဟမွဳအခ်ိဳ႕ ျဖစ္လာ ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာေတြ ငယ္စဥ္ကာလတုန္းက ၾကီးျပင္းလာတဲ့ မိသားစုေတြဟာ မိဘကပဲ သားသမီးေတြနဲ႕ဆိုင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ေပးရတဲ့ ေခတ္မွာျဖစ္ျပီး၊ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ဆိုရင္လဲ ဆ၇ာေတြက စာသင္ခန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေခတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုကြာဟခ်က္ေတြကို ေက်ာင္းအေနနဲ႕ေရာ၊ ဆရာေတြအေနနဲ႕ပါ ျပန္လည္ညွိယူဖို႕ လိုအပ္ရပါတယ္။ ေျပာရဲဆိုရဲ၊ လုပ္ရဲကိုင္ရဲျခင္းဟာ တဦးခ်င္းစီရဲ႕ လူမွဳဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအစီအစဥ္ (personal social development programme) ရဲ႕ က႑တခုျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးသူငယ္နဲ႕ လူငယ္ေတြအေနနဲ႕ လူစိမ္းေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ မေကာင္းမွဳ (ဥပမာ- မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမွဳ စတာေတြ) ကို ဆြဲေဆာင္လာတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကို "No" ဆိုတဲ့ စကားကို ေျပာရဲလာေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးဖို႕ လိုအပ္လာပါတယ္။ ယေန႕ကမၻာရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို " လူၾကီးေတြေျပာတဲ့အတိုင္း လိုက္လုပ္တာဟာ အျမဲတမ္း မမွန္ႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႕ လူၾကီးေတြဟာလဲ မွားယြင္းတတ္တယ္ " ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကို စတင္သင္ၾကားလာၾကရပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းဆရာေတြအတြက္ေတာ့ လူငယ္ယဥ္ေက်းမွဳ (youth culture) ေျပာင္းလဲလာျခင္းဟာ ၾကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမွဳတရပ္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစိန္ေခၚမွဳကို ဘယ္လိုရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာက ကာလေပၚေက်ာင္းပညာေရးရဲ႕ ထိေရာက္မွဳအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေက်ာင္းသားနဲ႕ဆရာအၾကားမွာ ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္လွ်ာ (power balance) ရွိေနဆဲ ဆိုေပမယ့္လဲ ေျပာင္းလဲမွဳေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာေတြ တိုးတက္မွဳကလဲ "ဆရာဆိုတာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ရဖို႕အတြက္ အဓိကအေရးပါသူ" ဆိုတဲ့ အခန္းက႑ကို စိန္ေခၚသလို ျဖစ္လာပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဗဟုသုတရဖို႔အတြက္ ဆရာကိုပဲ မွီခိုေနရတာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ အင္တာနက္ဟာ သင္ၾကားမွဳ (teaching) ဆိုတာကို သင္ယူသူ (learner) က ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို ေျပာင္းလဲ လိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြကို ထုတ္လုပ္သူေတြနဲ႕ စားသံုးသူေတြ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းလာေသာ ဆုတံဆိပ္ယဥ္ေက်းမွဳ (Reward Culture) (၂၁)ရာစု လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ လူငယ္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို အသိအမွတ္ျပဳမွဳေတြ၊ တာ၀န္ခြဲေ၀ေပးမွဳေတြ တစထက္တစ တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္လာပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြအေနနဲ႕ လူငယ္ေတြကို ေနာင္တေခတ္ရဲ႕ သားေကာင္းေတြအေနနဲ႕ မျမင္ေတာ့ပဲ ယေန႕ေခတ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ တက္ၾကြေသာသားေကာင္းေတြ အေနနဲ႕ ရွဳျမင္ဖို႕ လိုအပ္လာပါတယ္။ တန္းတူညီမွဳမွဳ သေဘာတရား (equality principle) ဟာ အိုမင္းေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳ သ႑ာန္ေတြကို စိတ္ေခၚလာပါတယ္။ ဒီလိုယဥ္ေက်းမွဳေခတ္ကာလမွာ အခ်ိဳ႕ဆရာေတြအေနနဲ႕ ပညာေရးဆိုင္ရာေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးရမွဳေတြမွာ ဖိအားေပးတယ္လို႕ ခံစားလာရတာေတြ ရွိႏိုင္ျပီး၊ ယေန႕ေခတ္ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ပိုျပီး စိန္ေခၚမွဳျပဳလုပ္တတ္သူေတြ၊ ပညာသင္ယူမွဳအေပၚမွာ စိတ္အားထက္သန္ လာေအာင္ ျပဳလုပ္ဖို႕ ခဲယဥ္းသူေတြလို႕ ျမင္လာတာေတြရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေခတ္ကာလ ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ကို ဆရာေတြအေနနဲ႕ တားဆီးမွဳ လုပ္ႏိုင္မွဳ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျပာင္းလဲမွဳႏွဳန္းနဲ႕အညီ ေျခတလွမ္းသာေနေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႕ပဲ လိုအပ္လာပါတယ္။ အတိတ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အတိတ္ရဲ႕ က်င့္ထံုးနဲ႕ပဲ ေနထို္ငတဲ့ ဆရာေတြအေနနဲ႕ကေတာ့ ပဋိပကၡႏွင့္ အျပစ္တင္မွဳႏြံထဲကေန ရုန္းထြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ နာရီေတြကို ေနာက္ျပန္လွည့္လို႕ မရႏို္င္ေတာ့မွန္း လက္ခံလိုက္မွသာ ေရွ႕ခရီးအတြက္ ေရြ႕လ်ားမွဳေတြ လုပ္ႏိုင္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္တဲ့အျမင္ရွိတဲ့ ေက်ာင္းေတြကေတာ့ ယဥ္ေက်းမွဳေျပာင္းလဲလာတာနဲ႕အညီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ေတြ လုပ္ေဆာင္လာၾကပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္မွဳေတြေၾကာင့္ ျပစ္တင္ရွံဳခ်မွဳေတြအေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳေခတ္ ကုန္ဆံုးသြားျပီး၊ ခ်ီးမြမ္းေျပာဆိုမွုေတြအေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳေခတ္ကို ေျပာင္းလဲလာေၾကာင္း ဆရာေတြကလဲ နားလည္လာၾကပါတယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးယဥ္ေက်းမွဳ (control culture) ကေန ဆုတံဆိပ္ေပးယဥ္ေက်းမွဳ (reward culture) ကို ေျပာင္းလဲလာျခင္းဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုတံဆိပ္ေပး ယဥ္ေက်းမွဳကို က်င့္သံုးလာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတ ြအေနနဲ႕ အက်ိဴးေက်းဇူးေတြကို သိျမင္လာၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႕ ဆုေပးစနစ္နည္းလမ္းေတြကို က်င့္သံုးမလဲဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ရွာေဖြလာၾကပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဆုတံဆိပ္ေပး ယဥ္ေက်းမွဳကို culture of indulgence အျဖစ္ ေ၀ဖန္မွဳေတြလဲ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ယဥ္ေက်းမွဳဆီသို႕ ေက်ာင္းေတြအေနနဲ႕ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ေစျခင္း ယဥ္ေက်းမွဳ (compliance culture) ကေန ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ယဥ္ေက်းမွဳ (culture of autonomy) ကို အသြင္ကူးေျပာင္းရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ဒီစာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြကို သူတို႕ရဲ႕ဘ၀အတြက္ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ အခ်ိန္ေတြ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႕နဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ေလ့လာသင္ယူမွဳေတြမွာ ကိုယ္တိုင္တည္ေဆာ္သူေတြ ျဖစ္လာဖို႕ တိုးတြန္းအားေပးရန္ လိုအပ္လာပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ေပးစရာမလိုတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ စည္းကမ္းခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳဟာ ယေန႕ကမၻာမွာ အလုပ္ရွင္ေတြက ရွာေဖြေနတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀တသက္သာသင္ယူမွဳ (life-long learning) ဟာ ကိုယ္တိုင္ပိုင္းျခားဆံုးးျဖတ္ႏိုင္မွဳေပၚမွာ တည္မွီပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ယူေလ့လာေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေကာင္းျမင္ သေဘာထားေတြ ရွိလာေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြက ပညာေရး ေအာင္လက္မွတ္ေတြကို ပိုျပီး အေလးထားတတ္ၾကပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ပညာသင္ယူေလ့လာမွဳဆိုတာ ပညာေရးေအာင္လက္မွတ္ရရွိမွဳမွာ အဆံုးသတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီပညာေရးေအာင္လက္မွတ္ေတြ ရရွိလာေစတဲ့ ပညာေတြကို ဘယ္လိုအသံုးျပဳမလဲဆိုတာက ပိုျပီးအေရးၾကီးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းကထြက္သြားတဲ့ လူငယ္ေတြ ၾကံဳေတြ႕ရတတ္တဲ့ ျပႆနာရပ္က အလုပ္အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ သင္ၾကားမွဳအေတြ႕အၾကံဳ နည္းပါးမွဳ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႕ဆီမွာ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွဳ (self-confidence) နဲ႕ ကိုယ္တိုင္စိတ္ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္မွဳ (self-determination) အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနျခင္း ကသာ ျပႆနာျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕လူငယ္ေတြက်ေတာ့လဲ ပညာေရးနဲ႕ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားမွဳေတြကို ဆန္႕က်င္တဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳထဲကေန ရုန္းထြက္ႏိုင္စြမ္း မရွိၾကပါဘူး။ စိတ္အားထက္သန္ေသာေက်ာင္း ဒီစာအုပ္ထဲမွာေရးထားတဲ့ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းေတြဟာ စိတ္အားထက္သန္ေသာေက်ာင္းကို ဖန္တီးလိုၾက တဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအတြက္လဲ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားဗဟိုျပဳသင္ၾကားေရး (student-centred teaching) အတြက္ ဆရာဗဟိုျပဳစီမံခန္႕ခြဲေရး (teacher-centred management) လိုအပ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႕ ဆရာေတြက ေက်ာင္းသားေတြကို ဆက္ဆံေစရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ပံုစံအတိုင္း ဆရာေတြကို ဆက္ဆံဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳပံုစံကလဲ ဆ၇ာေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မွဳကို အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကို ေလ့လာသင္ယူမွဳမွာ စိတ္အားထက္သန္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ဆရာဆီမွာ သင္ၾကားေရးနဲ႕ေလ့လာသင္ယူမွဳဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္စိတ္အားထက္သန္မွဳ (self-motivation) ရွိဖို႕ အလြန္ အေရးအၾကီးပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေနနဲ႕ ေက်ာင္းမွာ အသံုးျပဳတဲ့ စိတ္အားထက္သန္ေရး ဆိုင္ရာ လွံဳ႕ေဆာ္မွဳနည္းလမ္းမ်ားကို မ်က္ေခ်မျပတ္အကဲျဖတ္ေနဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္ေရး၊ ေလ့လာသင္ယူမွဳအေပၚမွာ စိတ္အားထက္သန္ လာေအာင္ မိမိကုိယ္ကို လွံဳ႕ေဆာ္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားစါမ္းရည္တိုးတက္လာမွဳ စတာေတြကို သံုးသပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ စာအုပ္ေရးသားရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ဒီစာအုပ္ဟာ စိတ္အားထက္သန္မွဳအေၾကာင္းကို နားလည္လိုသူမ်ားနဲ႕ လူငယ္မ်ားကို ေလ့လာသင္ယူမွဳ အေပၚ စိတ္အားထက္သန္မွဳ ရွိလာေစရန္ လွံဳေဆာ္လိုသူမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳေပးႏိုင္ ပါတယ္။ ပညာသင္ယူေရးအေပၚ စိတ္အားထက္သန္မွဳဆိုင္ရာ သုေတသန ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားနဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳမွတဆင့္ ရရွိလာေသာ အေတြးအေခၚမ်ားကို ေပါင္းစပ္ျပီး ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဆရာေတြအေနနဲ႕ သူတို႕ကိုယ္တိုင္နဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မွဳကို အကဲျဖတ္ႏိုင္ေစမယ့္ သေဘာတရားေရးရာ သီအိုရီေတြကိုလဲ ပံုနဲ႕တကြ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီသီအိုရီေတြကတဆင့္ ေက်ာင္းသားေတြကို စိတ္အားထက္သန္ေရး လွံဳ႕ေဆာ္ႏိုင္တဲ့ အေျခခံ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကိုလဲ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီစည္းမ်ဥ္းေတြကို လက္ေတြ႕က်င့္သံုးမွဳသာမက တတ္ကၽြမ္းမွဳ ဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္အေနနဲ႕ပါ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ေက်ာင္းသားေတါရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ပံုေတြနဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပထားျပီး အဆံုးစြန္ေလ့လာသင္ယူမွဳျဖစ္လာေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းဆိုင္ရာ အၾကံဥာဏ္ျပဳ ေဖာ္ျပခ်က္ မ်ားလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေလ့လာသင္ယူမွဳ၀န္းက်င္ (learning environment) ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနဆဲ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား အေနနဲ႕ သူတို႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကတဆင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မွဳအေပၚ သက္ေရာက္မွဳေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္ႏိုင္ေရးအတြက္လဲ အေထာက္အကူ ျပဳထားပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳနဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို သိျခင္းအားျဖင့္ အေကာင္းျမင္ သေဘာထားကဲ့သို႕ေသာ ေယဘုယ် အေတြးအေခၚေတြကိုလဲ ပိုမိုနားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြမွာ ဘယ္အရာေတြကအလုပ္ျဖစ္ျပီး၊ ဘယ္လိုက်င့္သံုးမွုေတြက အလုပ္မျဖစ္ဘူးဆိုတာကိုလဲ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ စာဖတ္သူမ်ားရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကိုလဲ ျပန္လည္သံုးသပ္မွဳရွိေစျပီး၊ လူငယ္ေတြကို စိတ္အားထက္သန္မွဳရွိလာေအာင္ မလွံဳ႕ေဆာ္ခင္မွာ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ စိတ္အားထက္သန္မွဳ ရွိေစဖို႕ကိုလဲ သိျမင္လာေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာေတြအေနနဲ႕ မိမိကိုယ္ကို ဘယ္လိုစိတ္အားထက္သန္မွဳ ျဖစ္ေစလဲ ဆိုတာနဲ႕ သူတပါးကို ကိုယ္က မည္သို႕မည္ပံု စိတ္အားထက္သန္လာေအာင္ လွံဳ႕ေဆာ္သလဲ ဆိုတာကို သိျမင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာေတြဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ပညာသင္ယူေလ့လာမွဳအေပၚ စိတ္အားထက္သန္လာေအာင္ လွံဳ႕ေဆာ္ႏိုင္သူ ျဖစ္ရံုသာမက စိတ္အားထက္သန္မွဳ ယုတ္ေလ်ာ့သြားေအာင္ မသိဘာသာ လုပ္မိသူေတြလဲ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာေတြအေနနဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မွဳ မည္သုိ႕မည္ပံု အလုပ္လုပ္သလဲဆိုတာ နားလည္ျပီး၊ ဘယ္အရာေတြက စိတ္အားထက္သန္ေစမွဳအေပၚမွာ သက္ေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္းကို သိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါတင္မကပဲ ဆရာမ်ားနဲ႕ ပညာေပးသူမ်ားရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္စိတ္အားထက္သန္မွဳ စိတ္ေနစိတ္ထားေတြဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို ကူးစက္သြားေစႏိုင္ ေၾကာင္းကိုလဲ သိရွိနားလည္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံု မကၽြမ္းက်င္တာကို ေက်ာင္းက သင္ၾကားေပးႏိုင္ပါတယ္။ ပညာသင္ယူမွဳအေပၚမွာ စိတ္အပားထက္သန္လာေအာင္ကိုေတာ့ ေက်ာင္းက သင္ၾကားေပးလို႕ မရႏိုင္ပါဘူး။ ပညာသင္ယူမွဳအေပၚမွာ ကိုယ္တိုင္စိတ္အားထက္သန္မွဳ ရွိလာေအာင္ကိုသာ ေက်ာင္းက လွံဳ႕ေဆာ္ေပးႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္အားထက္သန္မွဳျဖစ္စဥ္ (motivational processes) ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးမွသာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႕ရဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မွဳအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းမွဳ ရွိလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတြအေနနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ စိတ္အားထက္သန္မွဳ သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္ ဆိုတာကိုလဲ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းကေန ပညာသင္ယူေရးမွာ စိတ္မပါဘူးဆိုျပီး ထုတ္ပယ္လိုက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အားကစားမွာ ထူးခၽြန္မယ့္သူေတြနဲ႕ ဂီတပညာရွင္ျဖစ္လာမယ့္ သူေတြ မပါလာဘူးလို႕ ဘယ္သူမွ တပ္အပ္ေသခ်ာမေျပာႏိုင္ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ စိတ္အားထက္သန္မွဳ မရွိဘူးလို႕ ယူဆထားခ်က္ေတြက မွားပါတယ္။ သူတို႕နည္း၊ သူတို႕ဟန္နဲ႕ စိတ္အားထက္သန္မွဳေတြကေတာ့ ရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုေဖာ္ထုတ္ျပီး ပညာသင္ယူေရးအေပၚမွာ စိတ္အားထက္သန္လာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္မလဲဆိုတာကို ၾကိဳးစားလမ္းျပေပးဖို႕ကသာ ဆရာေတြရဲ႕ တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။ မူရင္းစာေရးသူ - Alan McLean မူရင္းစာအုပ္အမည္ - The Motivated School ထုတ္ေ၀ေသာႏွစ္ - (၂၀၀၃) ခုႏွစ္ ဘာသာျပန္သူ - ခင္မမမ်ိဳး (၁၇၊ ၁၁၊ ၂၀၁၂)