တရားမွ်တမွဳႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား

ျမန္မာစကားပံုမွာ “မမွားေသာ ေရွ႕ေန၊ မေသေသာ ေဆးသမား“ ဆိုတဲ့ စကားပံု တခုရွိပါတယ္။ ဒီစကားပံု အစျပဳခဲ့သူေတြဟာ ေရွ႕ေနေတြလား၊ ေဆးသမားေတြလား ဆိုတာကိုေတာ့ အတိအက် မည္သူမွ် ေျပာႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။ လူေတြက က်န္းမာေရး အခက္အခဲေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ေဆးပညာရွင္ေတြကို အားကိုးၾကပါတယ္။ တရားေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ေရွ႕ေနေတြကို အားကိုးၾကပါတယ္။ ေသေရး၊ ရွင္ေရး၊ ဘ၀ေရး ကိစၥေတြမို႕ ေဆးသမားေတြနဲ႕ ေရွ႕ေနေတြဆိုရင္ အလြန္ေလးစား အားထားၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တခ်ိဳ႕ ရပ္ကြက္ေလးေတြမွာဆို ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း မသြားႏိုင္လို႕ လမ္းေဘး ကြမ္းယာဆိုင္ေလးကေန ေဆး၀ယ္ေသာက္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ ဒီကြမ္းယာေရာင္းသမားေလးက သိပ္မ်က္ႏွာရတာပဲ။ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေဒသေတြမွာ ေဒါက္တာရမ္းကုေတြ ေပၚထြက္ေနရျခင္း၊ လုပ္စားလို႕ ရေနျခင္းကလဲ ဒီသေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက ေဆးသမားနဲ႕ ေရွ႕ေနေတြကို ကယ္တင္ရွင္ေတြလို႕ သတ္မွတ္ယူဆထားၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ တခုခု အမွားအယြင္းနဲ႕ ေသသြားတာ၊ တစံုတရာ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္သြားတာဆိုရင္လဲ “မမွားေသာေရွ႕ေန၊ မေသေသာ ေဆးသမား“ ဆိုတာ မရွိပါဘူးေလ ဆိုျပီး ခြင့္လႊတ္လိုက္ၾကတာပါပဲ။



ဒီအေတြးအေခၚေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳေနာက္က်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေပၚေနတာေလးေတြပါ။ ဒီလိုႏိုင္ငံေတြမွာ အစိုးရရဲ႕ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အားနည္းေလ့ရွိတယ္။ က်န္းမာေရး မေကာင္းလို႕ ေဆးရံုကား လွမ္းေခၚဖို႕ မရွိဘူး။ လွမ္းေခၚဖို႕ တယ္လီဖုန္းစတဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာေတြကိုေတာင္ လူတိုင္း မသံုးစြဲႏိုင္ဘူး။ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အာမခံလုပ္ငန္းေတြ မရွိဘူး။ အေရးေပၚလာရင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ၊ ဆရာ၀န္ေတြရွိတဲ့ ေနရာေတြကို သြားၾကရတယ္။ ဒီလိုသြားတာမွာလဲ ေငြေၾကးကုန္က်စရိတ္ ျပႆနာနဲ႕ ရင္ဆိုင္ၾကရျပန္တယ္။ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္ေဒသေတြအတြက္ ဘယ္သူက တာ၀န္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အလုပ္တာ၀န္ ခြဲေ၀သတ္မွတ္မွုေတြ မရွိတာေၾကာင့္ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းနဲ႕ ဆရာ၀န္ေတြဆီ ေျပးေခၚၾကရတယ္။ တာ၀န္သတ္မွတ္မွဳမရွိတဲ့ အခါမွာက်ေတာ့ လူနာဆီ လိုက္သြားမယ္၊ မလိုက္သြားဘူးဆိုတာက ေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြေပၚမွာ မူတည္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးနဲ႕ အခန္းက႑က အရမ္းၾကီးမားသေယာင္ ျဖစ္ေနတယ္။

ျမိဳဳ႕ေတြေပၚမွာ ေဆးရံုေတြသြားတဲ့ အခါက်ေတာ့လဲ ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြဆီ သြားမွာလား၊ အထူးကု ေဆးခန္းၾကီးေတြဆီ သြားမွာလား ဆိုတာက ေငြေၾကးနဲ႕ တိုင္းတာျပီး ဆံုးျဖတ္ၾကရျပန္တယ္။ ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြမွာ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုကုသခံရဖို႕ကလဲ အခက္အခဲေတြ ရွိၾကျပန္ေသးတယ္။ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြ ေရာက္လာျပီး လူနာေတြကို လွည့္လည္ၾကည့္ရွဳတယ္ ဆိုျပန္ေတာ့လဲ သူတို႕တေတြ ျပန္သြားရင္ သူနာျပဳေတြက အထူးကု ဆရာ၀န္ၾကီးေတြ လွည့္လည္စစ္ေဆးခ ဆိုတာကို လိုက္ေတာင္းၾကျပန္ေသးတယ္။ တခါ အထူးကုဆရာ၀န္ေတြအၾကားက အျပိဳင္အဆိုင္ ျပႆနာေတြကလဲ ရွိေသးတယ္။ သားဖြားမီးယပ္အထူးကု ႏွစ္ေယာက္ရွိတဲ့ ျပည္သူ႕ေဆးရံုတခုမွာ အိုဂ်ီေတြ လူနာလုျပီး ၾကားထဲက လူနာေတြ ဒုကၡေရာက္တာေတြလဲ ၾကံဳဖူးေတြ႕ဖူးတယ္။ မိခင္ေလာင္းေတြက ေမြးဖြားခ်ိန္ ဂရုစိုက္ဖို႕ အိုဂ်ီေတြကို သူတို႕ေဆးခန္းမွာ သြားအပ္ၾကရတယ္။ ခြဲေမြးမယ္ဆိုရင္လဲ ေမြးဖို႕ အပ္ၾကတယ္။ ေဆးပညာက်င့္၀တ္အရ မခြဲသင့္တဲ့ လူနာေတြကို ခြဲတာ က်င့္၀တ္နဲ႕ညီလား၊ မညီလားေတာ့ မသိဘူး။

ဒါေပမယ့္ ေဗဒင္ဆရာက ဒီအခ်ိန္ေမြးရင္ ေကာင္းမယ္ တြက္ခ်က္ေပးလို႕ဆိုျပီး အဲဒီအခ်ိန္ေမြးလို႕ ရမလားဆိုျပီး အိုဂ်ီေတြကို အခါသြားေပးတဲ့ လူနာေတြလဲ ရွိေသးရဲ႕။ ေငြေၾကး အေပးအယူ ကိစၥ တည့္သြားလို႕ ခြဲေပးတဲ့ အိုဂ်ီေတြလဲ ရွိရဲ႕။ ဒီလိုနဲ႕ ေမြးလူနာေတြ ေဆးရံုေပၚေရာက္လာတဲ့အခါ ဒါက ပထမအိုဂ်ီ လူ၊ ဒါက ဒုတိယအိုဂ်ီလူနဲ႕ ျဖစ္ေနေတာ့တယ္။ ေဆးရံုေရာက္လာရင္လဲ သူနာျပဳေတြက ရိုးရိုးေရာက္လာတဲ့ ေမြးလူနာလား၊ ဘယ္မမ အိုဂ်ီရဲ႕ ေမြးလူနာလား ဆိုတာေတြ ေမးၾကရတယ္။ ဂ်ဴနီယာေဒါက္တာေလးေတြ၊ ေဆးေက်ာင္းသားေလးေတြ၊ သားဖြားသင္တန္းသူေတြမ်ား မမအိုဂ်ီရဲ႕ လူနာေတြကို သြားမကိုင္လိုက္ေလနဲ႕။ မီးပြင့္ေတြ ေတာက္သြားႏိုင္တယ္။ တကယ္ျဖစ္သင့္တာက သားဖြားရ လြယ္ကူသူေတြဆို သားဖြားဆရာမေတြက ေမြးလိုက္ျပီး၊ တကယ္ခက္ခဲျပီး လိုအပ္တဲ့ ေက့စ္ေတြကိုမွ အထူးကုေတြက ကိုင္သင့္တယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္က ျမိဳ႕ၾကီး ေဆးရံုေတြမွာကေတာ့ အဲလိုပဲ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တခါတေလ အပ္ထားတဲ့ အိုဂ်ီက ပိုက္ဆံပိုရတဲ့ အထူးကုေဆးခန္းက လူနာကို ဦးစားေပးလိုက္လို႕၊ ဒီဘက္ေဆးရံုမွာကလဲ ဆရာ၀န္ငယ္ေလးေတြက မမအိုဂ်ီလူနာကို မကိုင္ရဲလို႕နဲ႕ ျပႆနာတက္ေနၾကတာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။

ဒီၾကားထဲ “ၾကက္တူေရြးေတာ္ေတာ္၊ မယ္ေဘာ္က ခပ္ကဲကဲ“ ျဖစ္ေနတာေတြကလဲ ရွိတတ္တယ္။ “က်ြန္မသားေလးက၊ သမီးေလးက ဘယ္အိုဂ်ီနဲ႕ ေမြးတာေလ“ ဆိုျပီး အျပိဳင္အဆိုင္လုပ္ၾကတာ။ ဒီအထဲမွာ က်ြန္မ မိဘေတြလဲ ပါပါတယ္။ က်ြန္မအေမကဆို “သမီးေလးကို ေမြးတုန္းကေလ မမအိုဂ်ီ------က ေမြးေပးတာ။ သူက အဂၤလန္ျပန္ေလ။ အမ္အာစီအိုဂ်ီ---------“ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ လာေျပာတတ္တာကလား။ ငယ္တုန္းကေတာ့ ဒီလိုပဲ နားေထာင္တာေပါ့။ ၾကီးလာေတာ့ ျပန္ေမးမိလာတယ္။ “သမီးကိုေမြးတုန္းက normal delivery ပဲ မဟုတ္လား အေမ။ အိုဂ်ီနဲ႕ ေမြးေမြး၊ အရပ္တည္းက သားဖြားဆရာမနဲ႕ပဲ ေမြးေမြး၊ ဘယ္သူကပဲ ေမြးေပးေပး သမီးလူ႕ေလာကထဲ ေရာက္လာေအာင္ ကူညီေပးခဲ့သူတေယာက္ရဲ႕ တန္ဖိုးက တူတူပဲ။ လူသားတေယာက္ ျဖစ္တည္လာမွဳနဲ႕ အဲဒီလူသားတေယာက္ရဲ႕ အနာဂတ္ကို ဘယ္သူေမြးေပးတယ္ဆိုတာက အဆံုးအျဖတ္ ေပးႏိုင္သလား“ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ဒုတိယႏွစ္ေဆးေက်ာင္းသူ ဘ၀မွာ က်ြန္မေမေမ့ကို ျပန္ေမးျဖစ္ခဲ့တယ္။

ဒီအခ်ိန္ကာလေတြမွာတုန္းက “ဘယ္သူလုပ္တယ္ လုပ္တာထက္ အလုပ္ျပီးေျမာက္မွဳက အဓိက က်တယ္ဆိုတာ၊ ဘယ္သူေျပာတယ္ ဆိုတာထက္ ေျပာတဲ့ စကားက အဓိက က်တယ္“ ဆိုတဲ့ ဒႆနကို က်ြန္မသိတတ္ နားလည္ေနခဲ့ျပီ။ စကားတခြန္းရဲ႕ မွန္ကန္မွဳကို ေလ့လာသံုးသပ္ရာမွာ ဘယ္သူေျပာတယ္ ဆိုတာထက္ ဒီစကားထဲက မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ ခံစားခ်က္နဲ႕ ေျပာတာက ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ သံုးသပ္ခ်က္က ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ ရပ္တည္တဲ့ standpoint ၊ ဘက္လိုက္မွဳရွိမရွိ ဆိုတာေလးေတြကို စဥ္းစားဖို႕ အရင္သင့္တယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ပါေမာကၡေတြ၊ ပညာတတ္ေတြ ေျပာတိုင္းလဲ အျမဲ မမွန္ႏိုင္သလို ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနရသူေတြ၊ ပညာမဲ့ေတြက ေျပာတာကို မမွန္ႏိုင္ဘူးလို႕လဲ သံုးသပ္လို႕ မရဘူး။ အေရးၾကီးတာက မွ်မွ်တတ သံုးသပ္ႏိုင္ဖို႕ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တရားမွ်တမွဳဆိုတဲ့ စကားလံုးက လူ႕ေလာကထဲမွာ ေပၚထြက္လာတာပဲ ျဖစ္တယ္။ အာဏာ၊ ပညာ၊ ဥစၥာပစၥည္းရွိသူေတြနဲ႕ အာဏာမဲ့၊ ပညာမဲ့၊ ပစၥည္းမဲ့ေတြအၾကားမွာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ မွန္ကန္တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ ဟာ အလြန္ပဲအေရးၾကီးလွတယ္။ ကြာဟမွဳေတြမွာ အသာစီးရသူေတြက အႏိုင္မပိုင္းႏိုင္ဖို႕ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ စနစ္ကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

ဒီလိုတရားမွ်တမွဳနဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြ ရွိလာဖို႕အတြက္ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ၀န္ေဆာင္မွဳ ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ အခန္းက႑ကို တိုးျမွင့္လာၾကတယ္။ ဥပမာ- ေဆးပညာရွင္ေတြဆီမွာ ဆိုရင္လဲ မေသေသာ ေဆးသမားလို႕ မ်က္စိမွိတ္ေၾကြးေၾကာ္ေနလို႕ မရဘူး။ သူ႕ရဲ႕ အမွားေၾကာင့္ မေသသင့္ပဲ ေသတာဆိုရင္ သူ႕မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ လူနာအၾကားမွာ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတာ ရွိတဲ့အတြက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ ေဆးပညာရွင္ေတြဟာ ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြမွာဆိုရင္ အစိုးရဆီက လခ ယူထားတယ္။ အထူးကုေဆးရံုေတြမွာဆိုရင္ အထူးကုေဆးရံုေတြက သတ္မွတ္တဲ့ ေစ်းႏွုန္းထဲကေန ေ၀စုေကာ္မရွင္ျပန္ယူထားတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးရမယ့္ လူနာေတြက ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္အတြက္ အစိုးရကို အခြန္ေဆာင္ထားတယ္။ အထူးကုေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ က်သင့္တဲ့ ေငြကို ရွင္းရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိုက္တန္တဲ့ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳကို သူတို႕မွာ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ အမွားအယြင္းျဖစ္လာရင္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း နည္းလမ္းေတြအတိုင္း တိုင္တန္းအေရးယူေစမွဳ ျပဳလုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။

ဒီလိုပဲ။ ပါေမာကၡနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြမွာလဲ ပါေမာကၡက ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွဳေပးဖို႕ တကၠသိုလ္ကေန လစာယူထားတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွဳအတြက္ တကၠသိုလ္ကို ၀န္ေဆာင္ခ ေပးထားတယ္။ ဆရာေတြဘက္က လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြဘက္က လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းေတြကို တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ထားတယ္။ ေက်ာင္းသားက စည္းမ်ဥ္းေတြကို ေဖာက္ရင္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ အေရးယူရမယ္။ ဆရာဘက္က ေဖာက္ဖ်က္ရင္လဲ ေက်ာင္းသားက complaint တက္ရမယ္။ ဆရာမို႕ ရိုေသေလးစားပါတယ္ေတြ ဘာေတြနဲ႕ ေတြးေခၚစရာ မလိုအပ္ဘူး။ တဦးနဲ႕ တဦးပတ္သက္မွဳဟာ အေပးအယူအေနနဲ႕ ပတ္သက္မွဳပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုပဲ။ တျခားသက္ဆိုင္ရာ ရံုးဌာနေတြမွာလဲ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းဆိုတာ ျပည္သူလူထုကို ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးရတာျဖစ္တယ္။ ျပည္သူလူထုဘက္ကေနလဲ ဒီလိုျပည္သူ႕၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လုပ္ခ လစာေတြအတြက္ အခြန္ေပးေဆာင္မွဳေတြ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးမွာ တဘက္တလမ္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ထားမွုေတြ ရွိတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြဘက္ကလဲ ျပည္သူလူထုကို ၀န္ေဆာင္ေပးဖို႕ လုပ္ခလစာေတြ ယူထားတယ္။ ဒီအတြက္ ၀န္ေဆာင္မွဳ မလြဲမေသြ ေပးရမယ္။ ဒီလိုပဲ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဆိုရင္လဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး တာ၀န္ယူထားတယ္။ ဒီအတြက္ ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳကို တာ၀န္ေက်ျပြန္ရမယ္။ ဆရာ၀န္မို႕ ေဆးပညာ တတ္တယ္ဆိုျပီး ျပည္သူကို မတရားလုပ္ခြင့္ မရွိေစရဘူး။ အစိုးရေခါင္းေဆာင္မို႕ ဥပေဒမဲ့ လုပ္ခြင့္မရွိေစရဘူး။ ၀န္ထမ္းမို႕၊ အရာရွိမို႕ဆိုျပီး အာဏာျပမွဳ မရွိေစရဘူး။ ေရွ႕ေနမို႕ဆိုျပီး အမွဳသည္ကို လိမ္ညာအက်ိဳးယုတ္ေစမွဳ မရွိေစရဘူး။ တရားသူၾကီးမို႕ဆိုျပီး မမွန္မကန္ အမိန္႕ခ်လို႕မရဘူး။ ဒီလိုေတြ လုပ္လာရင္လဲ ျပည္သူလူထုမွာ မတရားမွဳကို ေခါင္းငံု႕မခံပဲ ကိုင္စြဲထားႏိုင္တဲ့ တရားမွ်တမွဳဆိုင္ရာ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြ ရွိရမယ္။ ဒါဟာ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ထြက္ေပၚေနတဲ့ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွုဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

က်ြန္မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနသေရြ႕ ျပႆနာေတြဟာ တက္ေနဦးမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး ၀န္ေဆာင္မွုကို ျပည္သူလူထုထံ ေပးရမယ့္ တပ္မေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို ယူထားတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးရမယ့္သူေတြက အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ ဆိုျပီး ဥပေဒအထက္မွာ ေနၾကတယ္။ မတရားမွဳေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ စစ္အရာရွိဦးထုပ္ကို ကားေပၚ တင္ထားရင္ မီးပြိဳင့္နီျဖတ္ေမာင္းလဲ ေမာ္ေတာ္ပီကယ္က မတားရဲဘူး။ ဘယ္ေလာက္အေျခအေနဆိုးေနျပီလဲ ဆိုရင္ စစ္ဗိုလ္ကို လူမိုက္ငွားတဲ့ အဆင့္အထိ ေရာက္ေနျပီျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးအရ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ရင္ သက္ေသဆိုျပီး စစ္ဗိုလ္ေတြ ေခၚလာၾကတာေတြ ရွိေသးတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းၾကီးေတြကို အာဏာရွင္နဲ႕ နီးစပ္သူေတြကသာ လက္၀ါးၾကီး အုပ္ထားၾကတယ္။ ရာဇ၀တ္မွဳေတြမွာေတာင္ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြဟာ အာဏာရွင္နဲ႕ နီးစပ္ပတ္သက္ရင္ ဥပေဒဘက္ေတာ္ သား ေတြက စကားေတာင္မဟရဲၾကဘူး။

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ၀န္ေဆာင္ေပးရတဲ့ ျပည္သူ႕ရဲေတြ၊ တရားရံုးေတြကလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ ကိုလိုနီေခတ္တုန္းကလဲ ပုလိပ္အဖြဲ႕ကို ဆိုရင္ ပလိပ္ေရာဂါဆိုးနဲ႕ေတာင္ ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကတယ္။ “ရံုးေရာက္၊ ဂတ္ေရာက္ မျဖစ္ခ်င္ဘူး“ ဆိုတဲ့ စကားေတြက အဲဒီေခတ္ကတည္းက ေပၚထြက္လာတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းေခတ္ ေရာက္ေတာ့လဲ ဒါေတြက မေပ်ာက္သြားဘူး။ တကယ္ကေတာ့ ရံုးေတြ၊ ဂတ္ေတြဟာ ျပည္သူေတြကို အမွန္တကယ္ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးေနရင္၊ တရားမွ်တမွဳ ေဆာင္က်ဥ္းေပးေနရင္ အမွန္တရားကို လက္ကိုင္ျပဳထားသူေတြအတြက္ ေၾကာက္စရာ လန္႕စရာ မဟုတ္ဘူး။ အမွန္တရားအတြက္ ရင္ဆိုင္ရဲရမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ရဲေတြ၊ စစ္တပ္ေတြတင္မကပဲ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းေလာကမွာကလဲ ျပႆနာက အဖံုဖံု ျဖစ္ေနျပန္တယ္။ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းဆိုတာ ျပည္သူလူထုကို သက္ဆိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေပးဖို႕ တာ၀န္ရွိသူေတြျဖစ္တယ္။ အိုးအိမ္ငွာနက အမွန္တကယ္ လိုအပ္ေနသူေတြဆီ အိုးအိမ္ေတြ ေရာက္သြားေအာင္ စီမံေပးရမယ္။ အခြန္ရံုးက မွန္ကန္တဲ့ အခြန္ႏွဳန္းထားတြက္ခ်က္မွဳကို လူထုဆီ ပံ့ပိုးေပးရမယ္။ ရပ္ကြက္ေကာင္စီ၊ ျမိဳ႕နယ္ေကာင္စီ ေတြက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳေတြကို စနစ္တက် ထမ္းေဆာင္ရမယ္။ လူထုက တေလးတစားဆက္ဆံရမယ္။ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တာ၀န္ရွိသူဆိုတာ ရပ္ရြာလူၾကီးဆိုျပီး ရပ္ရြာက ကိုးကြယ္ထားရမယ့္ လူမဟုတ္ဘူး။ ရပ္ကြက္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ သူေတြသာျဖစ္တယ္။ ရံုးေတြသြားရင္ ျပည္သူလူထုက ၀န္ထမ္းေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ရိုေသျပေနစရာ မလိုအပ္ဘူး။ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသား ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ခံစားထိုက္တဲ့ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ခံစားခြင့္ရွိတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ခက္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒါေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးရမယ့္ လူေတြကို ၀န္ေဆာင္မွဳ ရပိုင္ခြင့္ ရွိသူေတြက “ဆရာရယ္။ ဒါေလးျပီးေအာင္ လုပ္ေပးပါေနာ္။ ဒါက ဆရာ့အတြက္ လက္ဘရည္ဖိုး“ ဆိုျပီး ေတာင္းေတာင္းပန္ပန္ ေျပာေနၾကရျပန္တယ္။

စည္ပင္သာယာကိစၥေတြလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ အမွန္က သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြက ဒါအတြက္ အခြန္ေကာက္ျပီးရင္ စည္ပင္ကလဲ သူတို႕လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ဖို႕ပဲ ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာမွ တာ၀န္မေက်ပဲ အမွိဳက္ပံုေတြ ျဖစ္လာရင္ စည္ပင္က လူေတြကို လက္ဖက္ရည္ဖိုးေပးျပီး ေခၚရွင္းခိုင္းရတယ္ ဆိုတာကလဲ ရွိေသးတယ္။ စည္ပင္ဘက္ကလဲ လူေတြ အမွိဳက္ကို စနစ္တက် စြန္႕ပစ္ေအာင္ ပညာေပးရမယ္။ ပညာေပးလို႕မွ မလိုက္နာရင္ အေရးယူရမယ္။ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္ေက်ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ေနာက္ဆံုး မဆီမဆိုင္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စနစ္ဆိုျပီး အမွိဳက္သန္႕ရွင္းေရး ပြဲေတြ လုပ္တာက ရွိေသးတယ္။ မရွဳပ္တဲ့ အလုပ္ကို အလကားေနရင္း ရွဳပ္ေနၾကတယ္။ တကယ္က သူ႕တာ၀န္၊ ကိုယ့္တာ၀န္ ေက်ျပီးရင္ အပိုအလုပ္ေတြ ဘာမွ လုပ္စရာ မလိုအပ္ဘူး။

ဒီလိုပဲ။ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမဆိုတာကလဲ သူရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ ေပးရမယ္။ ဒါဟာ တာ၀န္တရပ္သာ ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းမွာ ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ေပးျပီး ျပင္ပအခ်ိန္မွာ က်ဴရွင္သင္တာမ်ိဳးက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး အေျခအေနအရ လက္ခံေပးလို႕ ရေပမယ့္ ေက်ာင္းမွာ စာေကာင္းေကာင္း မသင္ပဲ က်ဴရွင္မွာမွ ေကာင္းေကာင္းသင္တာေတြ၊ က်ဴရွင္မတက္တဲ့ ေက်ာင္းသားကို အတန္းထဲမွာ ျငိဳျငင္တာေတြ၊ က်ဴရွင္မွာ ေမးခြန္းၾကိဳထုတ္ ေပးတာကက်ေတာ့ ေက်ာင္းမွာ ယူထားတဲ့ တာ၀န္မေက်တာပဲျဖစ္တယ္။ ဆရာေကာင္းတာေတြ၊ မေကာင္းတာေတြ၊ က်င့္၀တ္ေတြကို ေျပာေနတာ မဟုတ္ဘူး။ တာ၀န္ယူမွဳနဲ႕ တာ၀န္ေက်ပြန္မွုကို ဆိုလိုေနတာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလခေလာက္နဲ႕ ေလာက္မွ မေလာက္တာ လို႕ ေျပာစရာရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေနအရ ဒါက အမွန္တရားပဲ။ ဒီလိုဆို ဒီလခနဲ႕ အလုပ္ကို မလုပ္ပဲ ျပင္ပမွာ က်ဴရွင္သင္စားလို႕လဲ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ ဒီအလုပ္ကို လက္ခံျပီး လုပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအလုပ္ရဲ႕ တာ၀န္ကို ေက်ျပြန္ရမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာျပည္မွာက ဒီလို၀န္ေဆာင္မွု သေဘာတရားေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ဆရာသမားဆိုေတာ့ မွားတာေတြ လုပ္ေနမွန္းသိတဲ့ မိဘေတြကလဲ မေျပာရဲၾကဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြကလဲ မေ၀ဖန္ရဲၾကဘူး။ အမွန္ကေတာ့ ဒီေက်ာင္းကေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မွုကို လာယူတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းက ေပးအပ္မယ္ဆိုတဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ မရရင္ complaint တက္ပိုင္ခြင့္ ရွိကိုရွိတယ္။

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မွာလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ က်ြန္မတို႕ လက္ထက္မွာတုန္းက ေျဗာင္ၾကီးကို က်ဴရွင္မွာ ေမးခြန္းေတြ ေအာက္ေပး၊ အေျဖေတြ ေအာက္ေပး၊ စာေမးပြဲနီးလာေတာ့ အုပ္စုေလးေတြ ဖြဲ႕ျပီး ေရႊဆြဲၾကိဳးကန္ေတာ့ခိုင္းတဲ့ ဆရာမေတြပါ ေတြ႕ဖူးတယ္။ ေရႊဆြဲၾကိဳးေတာင္ ဘယ္ဆိုင္က ဆြဲၾကိဳးမွ ဆိုတာကလဲ ပါေသးတယ္။ ဒီကိစၥ ေမေမ့ကို ျပန္ေျပာေတာ့ “ထားလိုက္ပါ သမီးရယ္။ ဆရာဆိုတာ မျပစ္မွားေကာင္းဘူး“ တဲ့။ က်ြန္မက ဆရာဆိုတာကို ျပစ္မွားတာ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာဆိုတာနဲ႕ပဲ သူ႕လုပ္ရပ္မွန္သမွ် မွန္တယ္လို႕ ေထာက္ခံေနစရာ မလိုအပ္ဘူး။ သူေျပာသမွ် အမွန္ေတြလို႕ ေခါင္းညိတ္ေနစရာ မလိုအပ္ဘူး။ ဒီေက်ာင္းကို သြားတက္မွဳမွာ က်ြန္မဘက္က အခ်ိန္၊ အားထုတ္မွဳနဲ႕ ေငြကုန္တယ္။ ဒါက က်ြန္မလိုခ်င္တဲ့ ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳကို ရဖို႕ျဖစ္တယ္။ ပညာဆိုတာကို တတ္ဖို႕ျဖစ္တယ္။ စာေမးပြဲ ေအာင္ဖို႕ မဟုတ္ဘူး။ ဒီအတြက္ က်ြန္မနဲ႕ ေက်ာင္းနဲ႕အၾကားမွာ ပညာ၀န္ေဆာင္မွဳ အေပးအယူ contract ရွိတယ္။ ေက်ာင္းက ဒီလို၀န္ေဆာင္မွဳေပးမယ္ဆိုျပီး က်ြန္မဆီက ေငြယူထားတယ္။ အခ်ိန္ေတာင္းထားတယ္။ ဒီေငြေတြရယ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ရယ္ကေန ေက်ာင္းလည္ပတ္တယ္။ ဆရာေတြကို ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွုေပးရမယ္ဆိုျပီး ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ေက်ာင္းက ခန္႕ထားတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာေတြကလဲ လိုအပ္တဲ့ တာ၀န္ေက်ျပြန္မွဳ ရွိရမယ္။ ဒါကို က်ြန္မမိခင္ကို က်ြန္မျပန္ေျပာျဖစ္ခဲ့တယ္။

ေဆးပညာရွင္နဲ႕ လူနာအၾကားမွာကလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ အမွန္က က်န္းမာေရးအခြင့္အလမ္းဆိုတာ လူတိုင္း ခံစားခြင့္ရွိတဲ့ ေမြးရာပါ အခြင့္အလမ္းပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္က က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳကို အျပည့္အ၀ မေပးႏိုင္ဘူး။ ႏိုင္ငံေတြမွာ လူထုက အစိုးရကို အခြန္ေပးျပီး အခြန္ေငြကေန က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ခ်ျပီး အခမဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳျပဳတာေတြတို႕၊ က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြကို လူေတြက ပိုက္ဆံေပးရျပီး က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့အခါ ကုန္က်စရိတ္ကို အာမခံလုပ္ငန္းေတြက ျပန္ေပးတာတို႕ ဆိုျပီး ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ ေဆးကုသခံသူေတြအၾကားမွာ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ contract ရွိတယ္။ လူေတြေသတိုင္းလဲ ေဆးပညာရွင္ အမွားလို႕ ေျပာလို႕ မရႏိုင္သလို၊ လူေတြ ရွင္သြားတိုင္းလဲ ေဆးပညာရွင္က အသက္ကယ္တာလို႕ခ်ည္းပဲ ေျပာေနလို႕မရဘူး။ က်ြန္မအေမမွာ သူက်င္လည္ခဲ့ရတဲ့ အသိုင္းအ၀ိုင္းေၾကာင့္ တခါတရံမွာ ၾကက္တူေရြးကေတာ္ေတာ္ မယ္ေဘာ္ကဲကဲ ကိစၥေလးေတြ ရွိေပမယ့္ က်ြန္မ ႏွစ္သက္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ တခ်ိဳ႕လဲ ရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ညသန္းေခါင္အခ်ိန္ေတြမွ ျမိဳ႕အနီးတ၀ိုက္က ရြာေတြကေန လူနာလာေခၚရင္လဲ အ၀တ္ေကာက္လဲျပီး လိုက္တတ္တဲ့အက်င့္၊ သူအင္မတန္ ႏွစ္သက္တဲ့ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ေလးေတြ စီးလို႕ မရလို႕ ဖိနပ္ကိုင္ျပီးသြားရလဲ လူနာအတြက္ဆိုရင္ ဖိနပ္ကိုင္ျပီး ေျခဖ၀ါးခ်ည္းသြားရလဲ သြားတဲ့အက်င့္နဲ႕ သူ႕ကိုယ္သူ ေက်းဇူးရွင္အျဖစ္ မသတ္မွတ္တတ္တဲ့ အက်င့္ပဲ။ ဆရာ၀န္တေယာက္အေနနဲ႕ သူလုပ္သင့္တယ္လို႕ ထင္တာကို ဘာေမွ်ာ္ကိုးမွုမွမရွိပဲ သူလုပ္ေပးတာျဖစ္တယ္လို႕ သူအျမဲတမ္း ေျပာေလ့ရွိတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ ရြာတရြာက လူနာမိသားစုက အသက္သခင္ ေက်းဇူးရွင္ပါဆိုျပီး ငွက္ေပ်ာခိုင္ၾကီး တခိုင္ကိုခ်၊ ဆန္ေလးျပည္ေလာက္ အိတ္ေလးဆြဲျပီး လာကန္ေတာ့တယ္ ဆိုတုန္းက ျပန္ေျပာတဲ့စကား။ “က်ြန္မတို႕ ဆရာ၀န္ေတြကို အသက္သခင္ေက်းဇူးရွင္ေတြလို႕ သတ္မွတ္လို႕ မရဘူးေလ။ အဲလိုသာ သတ္မွတ္စတမ္းဆို ေဆးရံုမွာ ေသတဲ့ လူနာေတာင္ ရွိပါဦးမလား။ လူနာရဲ႕ကံရယ္၊ အခ်ိန္မွီလာေခၚေပးတဲ့ ဦးေလးတို႕ မိသားစုရယ္၊ က်ြန္မရဲ႕ ေဆးပညာအတတ္ရယ္ ေပါင္းစပ္သြားလို႕ပါ။ ေဒၚေဒၚ က်ြန္မကို ေက်းဇူးတင္မေနနဲ႕။ မိသားစုကို ေက်းဇူးတင္“ တဲ့။ က်ြန္မမွာ က်ြန္မအေမကို တစိမ့္စိမ့္ ၾကည့္ျပီး ခ်စ္လိုက္ရတာ မေျပာပါနဲ႕ေတာ့။ သူအမွန္ကို ဆိုတယ္ေလ။ ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္ရ နည္းလား ဆိုျပီး ေက်းဇူးမတင္တင္ေအာင္ ထိုင္ေျပာေနတာမွ မဟုတ္တာပဲ။

က်ြန္မအေဖနဲ႕က်ေတာ့ ဒီလိုကိစၥနဲ႕ပဲ ပတ္သက္ျပီး စိတ္အခန္႕မသင့္ ျဖစ္ၾကရဖူးတယ္။ ေဆးပညာ ကိစၥနဲ႕ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေက်းဇူးရွင္ ဆိုတဲ့ ကိစၥနဲ႕။ တရက္ေတာ့ က်ြန္မက အေဖ့ဆီ သြားေတြ႕ျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ လူတစုက သူ႕ကို ကန္ေတာ့ေနၾကတယ္။ က်ြန္မအရြယ္ေကာင္မေလး တေယာက္က ဘဘလို႕ ေခၚလို႕။ မဆီမဆိုင္ လက္ေအာက္မွာ တကယ္အလုပ္လုပ္သူလဲ မဟုတ္ပဲ တကယ္ အလုပ္လုပ္ေနသူရဲ႕ ဇနီးကလဲ “က်ြန္မတို႕ဆီမွာ အစ္ကိုၾကီးရဲ႕ ေက်းဇူးေတြက အမ်ားၾကီးပါ“ ဆိုျပီး အေပၚယံက သကာရည္ေလာင္း၊ စိတ္ထဲက မပါတဲ့ မ်က္ႏွာၾကီးနဲ႕ အေျပာေကာင္းလို႕။ အေဖကလဲ မိန္႕မိန္႕ၾကီး ထိုင္လို႕။ ေက်းဇူးရွင္ၾကီးအျဖစ္ ၾသ၀ါဒေတြ ေျခြေနလိုက္တာ။ တေယာက္က တေယာက္ထက္ ရာထူးပိုၾကီးတာ၊ အရင္ေစာေမြးလို႕ လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကံဳမ်ားတာနဲ႕ပဲ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းနဲ႕ ကိုယ္ သက္ဆိုင္တဲ့ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သြားကန္ေတာ့ေနစရာ လိုအပ္သလား။ “အသက္တရက္တမနက္ ၾကီးလို႕ ကန္ေတာ့ရမယ္“ လို႕ တြင္တြင္ၾကီး လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေျပာေနသူေတြက လမ္းေဘးမွာ ေတာင္းစားေနတဲ့ အဖိုးအိုၾကီးေတြ၊ သခ်ၤိဳင္းက သုဘရာဇာအိုၾကီးေတြကို ဘယ္ႏွစ္ေခါက္မ်ား သြားထိုင္ကန္ေတာ့ၾကဖူးလဲ။ အသက္ၾကီးရင္ ကန္ေတာ့ရမယ္ ဆိုတာက ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးျပဳေပးေနတဲ့ အသက္ၾကီးသူေတြအတြက္ပဲလား။ ဒါဆိုလဲ အသက္ၾကီးလို႕ ကန္ေတာ့တာ မဟုတ္ပဲ ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးျပဳေနလို႕ ကန္ေတာ့တယ္လို႕ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဆိုလိုက္ရင္ ဘာျဖစ္သြားမွာလဲ။ ဒီေနရာမွာ ကန္ေတာ့ခံသူကလဲ စဥ္းစားစရာရွိတာက ကိုယ္က ကိုယ့္လုပ္သက္နဲ႕ကိုယ္ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ အဆက္အသြယ္နဲ႕ စီမံခန္႕ခြဲေရးရာထူးရေနလို႕ ဒီရာထူးနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ တာ၀န္ကို လုပ္ေနတာ၊ ကိုယ္စီမံခန္႕ခြဲေနရသူေတြကလဲ သူတို႕ရဲ႕ အရည္အခ်င္းနဲ႕ အလုပ္အကိုင္နဲ႕ ဆိုင္တဲ့ တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ေနတာ။ ဘာဆိုင္လို႕ ရာထူးၾကီးတာနဲ႕ အကန္ေတာ့ခံျပီး ေက်းဇူးရွင္ သတ္မွတ္ခံခ်င္ ေနၾကရတာလဲ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္ေခတ္ဘယ္အခါက စခဲ့မွန္းမသိတဲ့ ဒီထံုးတမ္းစဥ္လာၾကီးကေတာ့ ျမန္မာေတြဆီမွာ အရိုးကို စြဲလို႕။ ေနာက္ဆံုး န၀တ၊ နအဖ ေခါင္းေဆာင္ေတြေတာင္ ဘယ္သြားသြား ဘယ္လာလာ အကန္ေတာ့ ခံပြဲေတြ လုပ္ကုန္ၾကပါေရာလား။

ကိုယ့္ဟာကို ေလးစားစရာေတြ႕လို႕ ကန္ေတာ့ခ်င္လြန္းလို႕ ကန္ေတာ့တာ၊ ေက်းဇူးရွင္သတ္မွတ္တာေတြကို မလုပ္သင့္ဘူးလို႕ ဆိုလိုေနတာမဟုတ္ပါ။ စိတ္ထဲက မပါပဲ အစဥ္အလာအရ လုပ္ေနၾကတာေတြကေတာ့ ၾကာလာရင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ ေကာင္းလွတာေတာ့ မဟုတ္။ အက်ိဳးလိုလို႕ ေညာင္ေရေလာင္းတာေတြ သိပ္မ်ားလာျပီး၊ ရာထူးတက္လမ္းအခြင့္အလမ္းေတြဟာ အရည္အခ်င္းေပၚ မူတည္တာ မဟုတ္ပဲ အထက္လူၾကီးေပၚ မူတည္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ အဲဒီအခါ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳစြမ္းအားကို ထိခိုက္တယ္။ လူေတြရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားေတြ ပ်က္စီးလာတတ္တယ္။ ငယ္စဥ္ကာလမွာလဲ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို လက္ေဆာင္ပ႑ာေပး ကန္ေတာ့၊ အလုပ္လုပ္စဥ္ကာလမွာ အထက္လူၾကီးေတြကို တံစိုးလက္ေဆာင္ေပး ကန္ေတာ့နဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ အရိုအေသေပးမွဳမဟုတ္ပဲ အခြင့္အေရး ရလိုမွဳနဲ႕ အရိုအေသ ေပးခ်င္ေယာင္ေဆာင္တဲ့ လူေတြ ပါ၀င္ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ အေပါင္းလကၡဏာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္တာေတာ့ အေသအခ်ာပဲ။

ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ ေက်းဇူးရွင္ က႑အေၾကာင္း ျပန္ဆက္ၾကရေအာင္ပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္က က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွု အျပည့္အ၀ ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လူနာေတြ က်န္းမာေရး ျပန္ေကာင္းလာတယ္ဆိုတာမွာ ေက်းဇူးရွင္ေတြက အမ်ားၾကီးပဲ ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က်န္းမာေရးစနစ္၊ အခြန္ထမ္းျပည္သူလူထု၊ က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀မွဳပံုစံ၊ အေရးေပၚ တယ္လီဖုန္း ေအာ္ပေရတာ၊ အေရးေပၚဖုန္းကို ကိုယ္တိုင္ဖုန္းဆက္တာ မဟုတ္ရင္ ဆက္ေခၚေပးတဲ့ မိသားစု၀င္၊ သူငယ္ခ်င္း၊ တက္စီနဲ႕သြားတာဆိုရင္ တက္စီေမာင္းသူ၊ ဘတ္စ္နဲ႕သြားရင္ ဘတ္စ္ေမာင္းသူ၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳမွာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ ဓာတ္ခြဲပညာရွင္၊ ေဆးရံုသန္႕ရွင္းေရးသမား၊ ေဆး၀ါးျပည့္စံုမွု၊ ေဆး၀ါးေတြ ေဆးရံုမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ထုတ္ေပးတဲ့ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ၊ ေဆးစတိုခန္းနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ဘယ္လိုေရာဂါကို ဘယ္လိုေဆး၀ါးနဲ႕ ကုသသင့္တယ္ဆိုတာ တီထြင္ေပးခဲ့တဲ့ ေဆးပညာရွင္ၾကီးေတြ၊ ဒီဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေတြက ဆရာေတြ၊ ေဆးပညာစာအုပ္ေရးသားခဲ့သူေတြ တသီသတန္းၾကီးပဲ ျဖစ္တယ္။ အားလံုးက ကိုယ္ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္ေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ထမ္းေဆာင္ေနၾကလို႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ ယႏၱရားၾကီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လည္ပတ္ေနတာသာျဖစ္တယ္။ တဦးတေယာက္တည္းရဲ႕ စြမ္းအားေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး။ ဒီယႏၱရားထဲ ပါသူေတြအားလံုးဟာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေပးေနၾကသူေတြျဖစ္တယ္။ ကိုယ္တိုင္ကလဲ လူတေယာက္အေနနဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳကို ခံစားခြင့္ရွိတယ္၊ အခြန္ထမ္းျပည္သူ တေယာက္အေနနဲ႕ ကိုယ္နဲ႕ ထိုက္သင့္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ရသင့္တဲ့အတြက္ ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳရဲ႕ စားသံုးသူ ျဖစ္လာရတာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က တာ၀န္ယူတဲ့ ေဆးရံုေတြမွာ မဟုတ္ပဲ တျခားပုဂၢလိက ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းမွာဆို ပိုရွင္းတယ္။ ဒါက ေစ်း၀ယ္သလိုပဲျဖစ္တယ္။ ကိုယ္က က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတဲ့ ကုန္ပစၥည္းလိုခ်င္တယ္။ ဒီအတြက္ ေငြေပးတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ဆရာမေတြဘက္က က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳ ကုန္ပစၥည္းကို ေရာင္းတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတာက ကိုင္တြယ္လို႕ရတဲ့ အေကာင္အထည္ျပ မဟုတ္တဲ့အတြက္ မၾကိဳက္လို႕ ဆိုျပီး ျပန္လဲလို႕မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၀န္ေဆာင္မွဳ မေကာင္းရင္ေတာ့ စားသံုးသူတေယာက္အေနနဲ႕ Complaint တက္ခြင့္ရွိရမယ္၊ ေလ်ာ္ေၾကး ေတာင္းခြင့္ရွိရမယ္၊ ထိခိုက္နစ္နာမွဳရွိရင္ တရားဥပေဒနဲ႕အညီ ေျဖရွင္းခြင့္ရွိရမယ္။

စားေသာက္ဆိုင္တခုမွ စားပြဲထိုးရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွုကို မေက်နပ္တဲ့အခါ ဆိုင္မန္ေနဂ်ာကို တိုင္တန္းၾကတယ္။ ရံုးငွာနဆိုင္ရာတခုခုမွာ ၀န္ထမ္းရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳကို မေက်နပ္တဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႕အညီ တိုင္တန္းမွဳ ျပဳရမယ္။ ေက်ာင္းဆရာမရဲ႕ Professional Misconduct ကို သက္ဆိုင္ရာ ပညာေရးဌာနေတြဆီ တိုင္ရမယ္။ ျပည္သူ႕ေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ ေဆးရံုအၾကီးအကဲကို တိုင္တန္းရမယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနကို တိုင္တန္းရမယ္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲဲ႕ျပီး စစ္ေဆးရမယ္။ လိုအပ္သလို အေရးယူတာေတြ လုပ္ရမယ္။ ပုဂၢလိကေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ သက္ဆိုင္ရာ ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တရား၀င္တိုင္ၾကားမွဳျပဳလုပ္ရမယ္။ ပုဂၢလိက ေဆးရံုက စံုစမ္းေရးဘုတ္အဖြဲ႕ဖြဲ႕ျပီး စစ္ေဆးမွဳလုပ္ဖို႕လိုတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူနာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ေဆးပညာရွင္ရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမွဳ၊ မေတာ္တဆျဖစ္မွဳေၾကာင့္ ထိခိုက္နစ္နာမွုရွိတယ္ဆိုရင္ ဒီလူနာကို က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳေပးတာက ပုဂၢလိက ေဆးရံုျဖစ္လို႕ပဲ။ ေဆးရံုနဲ႕ လူနာအၾကားမွာ ၀န္ေဆာင္မွဳ contract ရွိတယ္။ ေဆးရံုနဲ႕ ေဆးပညာရွင္အၾကားမွာလဲ အလုပ္ခန္႕ထားမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ contract ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေကာ္မရွင္စား contract ပဲျဖစ္ျဖစ္ ရွိတယ္။ ဒါကို ခ်ိဳးေဖာက္မွဳ ျပဳတဲ့အခါမွာ Medical Negligence ျဖစ္မွဳဟာ တရားမမွဳ ေျမာက္တယ္။ တခါတရံမွာ ရာဇ၀တ္မွဳ ေျမာက္တာလဲ ရွိတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နစ္နာတဲ့ လူနာရွင္ဘက္က လုိအပ္တဲ့ ဥပေဒေရးရာ ကိစၥရပ္ေတြကို က်ြမ္းက်င္နားလည္သူေတြနဲ႕ တိုင္ပင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။

အခုတေလာ ရန္ကုန္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ခြဲစိတ္မွု အမွားအယြင္းကေန လူေသဆံုးမွဳျပႆနာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အင္တာနက္အြန္လိုင္းေပၚမွာ အေတာ္ကို သတင္းေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတယ္။ ဒီကိစၥကို ေသခ်ာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေတြ႕ျမင္ရမွာျဖစ္တယ္။ ေဆးရံုက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေငြနဲ႕ေရာင္းတယ္။ လူနာရွင္ဘက္က ေဆးရံုကို ေဆး၀ါးကုသ စရိတ္ေပးရတယ္။ တနည္းဆိုရင္ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ၀ယ္ယူတယ္။ ေဆးရံုက ေဆးပညာရွင္ေတြကို လုပ္ခ (သို႕မဟုတ္) ေကာ္မရွင္ေပးျပီး ေဆးပညာအသံုးခ်ခိုင္းထားတယ္။ ဒီအတြက္ ေဆးရံုနဲ႕ လူနာရွင္အၾကားမွာ၊ ေဆးရံုနဲ႕ ေဆးပညာရွင္ေတြအၾကားမွာ contract ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီမွာ လူနာေသတယ္။ ဒီလို လူနာေသမွဳဟာ ဆရာ၀န္ရဲ႕ ခြဲစိတ္မွဳအမွားအယြင္းေၾကာင့္လို လူနာရွင္ဘက္က မီဒီယာကေနတဆင့္ ထုတ္ေဖာ္စြပ္စြဲထားတယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး မီဒီယာရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြက မမွ်တဘူးလို႕ သံုးသပ္သူေတြလဲ ရွိတယ္။ ေဆာင္းပါးေတြမွာ ေရးသားထားခ်က္ေတြမွာ လူနာရွင္ရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို ကိုးကားထားတယ္။ ဒီေတာ့ တဘက္တည္းအျမင္လို႕လဲ ဆိုႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ဆိုရေအာင္ မီဒီယာဘက္က သက္ဆိုင္ရာေဆးခန္းနဲ႕ ဆရာ၀န္ကို ဆက္သြယ္ခဲ့တာ မရွိဘူးဆိုတာေသခ်ာမွ တဘက္သတ္လို႕ ဆိုႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။

တကယ္လို႕ မီဒီယာဘက္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းျပီးမွ သက္ဆိုင္တဲ့ ေဆးခန္းနဲ႕ ဆရာ၀န္ေတြက လိုအပ္တဲ့ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမွဳ၊ ျငင္းဆိုမွဳ ဘာမွ မလုပ္တာဆိုရင္ေတာ့ မီဒီယာရဲ႕ ကိုးကားေရးသားခ်က္ကို ဘက္လိုက္တယ္လို႕ မဆိုႏိုင္ဘူး။ ဒီေနရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ကို လူသတ္မွဳ တရားခံအေနနဲ႕ ေရးသားျဖန္႕ေ၀ခ်က္ေတြက မွားတယ္။ လူေသေစမွဳအတြက္ သံသယျဖစ္ထားျခင္း ခံရသူ၊ surgical error ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္တေယာက္အေနနဲ႕ စြပ္စြဲသတ္မွတ္ခံထားရသူ အေနနဲ႕သာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ သံုးႏွဳန္းလို႕ ရမွာျဖစ္တယ္။ ခြဲစိတ္မွဳေတြတိုင္းမွာ risks ေတြရွိတယ္။ ဒီ risks ေတြကို လူနာ (သို႕) လူနာရွင္ကို ၾကိဳတင္ေျပာဆိုဖို႕ ဆရာ၀န္ဆီမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာျပည္မွာက ဆရာ၀န္ေတြကလဲ “ငါေျပာေတာ့ေကာ သူတို႕က ဘာနည္းလည္မွာလဲ“ လို႕ အယူအဆရွိတယ္။ လူနာေတြကလဲ “ဆရာတို႕ကပဲ နားလည္တာပါ။ ဆရာတို႕ လုပ္သင့္တာလုပ္ပါ“ လို႕ ဆိုတတ္ၾကတယ္။ တကယ္က အဲလိုမဟုတ္ဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ေဆးပညာရွင္ေတြဘက္က လူနာဘက္က နားလည္ႏိုင္တဲ့ စကားလံုး အသံုးအႏွုန္းနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ risk ေတြကို ရွင္းထားရမယ္။ လူနာေတြဘက္ကလဲ နားလည္ေအာင္ ေမးရမယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္လာရင္ risk ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ျပႆနာေတြကို ဆရာ၀န္အမွားလို႕ စိတ္ထဲက ၾကိတ္ျပီး သတ္မွတ္ထားမွုေတြ ေတာ္ေတာ္နည္းသြားမယ္။ ေဆးသမားဂုဏ္ဆိုတာကို ေထာက္ထားျပီး ဖြင့္မေျပာၾကတဲ့ လူနာေတြ၊ လူနာရွင္ေတြ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားၾကီးပဲ။ စိတ္ထဲကေန ဒီဆရာ၀န္ ငါ့အေမကို သတ္တယ္လို႕ ေတြးေနၾကတဲ့ လူနာရွင္ေတြ မရွိဘူးလို႕ ဘယ္သူတပ္အပ္ေျပာႏိုင္သလဲ။ ဒါေတြဟာ စိတ္ထဲမွာ ေျပာေနရမယ့္ အရာေတြ မဟုတ္ဘူး။ မ်က္ေမွာက္ ရွင္းရမယ့္ အရာေတြသာျဖစ္တယ္။ risk နဲ႕ error ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာဖို႕လိုတယ္။ ဒါမွ risk ကို error လို႕ထင္ျပီး သက္ဆိုင္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြကို စိတ္ထဲက နားၾကည္းေနတာေတြ၊ မယံုမၾကည္ျဖစ္တာေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုပဲ error ေတြ ျဖစ္ရင္လဲ လုပ္ေနတဲ့ ေဆးပညာရွင္ေတြကို သူတို႕အမွားေတြ သူတို႕သိေအာင္ ေထာက္ျပလိုက္သလိုျဖစ္တယ္။ တျခားေဆးပညာရွင္ေတြ သင္ခန္းစာ ယူလို႕ ရလာမွာျဖစ္တယ္။

လူတေယာက္ကားေမာင္းသြားရင္ မဆင္မျခင္ေမာင္းမွုေၾကာင့္ လူေသေစမွဳျဖစ္ရင္ ဥပေဒအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္ရမွုေတြ ရွိတယ္။ ဒီလိုပဲ ဆရာ၀န္တေယာက္ရဲ႕ အမွား (error) ေၾကာင့္ လူေသေစမွဳ ျဖစ္တာမွာ ဆရာ၀န္မို႕ဆိုျပီး ခ်န္လွပ္ထားခြင့္ရွိသလား။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားမမွဳ၊ ရာဇ၀တ္မွဳ တခုခုမွာ ျပစ္ဒဏ္နဲ႕ ညီမွ်တဲ့ ေပးဆပ္မွဳကို ေတာ့ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမွာပဲျဖစ္တယ္။ က်ြန္မတို႕ စေကာတလန္က က်န္းမာေရးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အက္ဥပေဒေတြထဲမွာ Surgical Errors ဆိုတာကို
(၁) မွားယြင္းေသာ ခြဲစိတ္မွဳ ျပဳလုပ္ျခင္း
(၂) ေရာဂါႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေသာ မွားယြင္းသည့္ ကိုယ္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္းတြင္ ခြဲစိတ္ျခင္း
(၃) ေမ့ေဆးေပးမွုႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ခြဲစိတ္ေနစဥ္ ျဖစ္ပြားလာေသာ အမွားမ်ား
(၄) cosmetic surgery အမွားမ်ား ကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီလိုအမွားေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဆရာ၀န္ရဲ႕ ေဆးကုသခြင့္ လိုင္စင္ရုတ္သိမ္းမွဳ၊ ရာဇ၀တ္မွုေျမာက္ရင္ ဥပေဒအရ အေရးယူမွဳ၊ တရားမမွဳေျမာက္ရင္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးေဆာင္ရမွဳ စတာေတြ ရွိတယ္။

ဒီေတာ့ အခုကိစၥမွာ သက္ဆိုင္ရာဆရာ၀န္ကို တရားခံအျဖစ္ စြပ္စြဲေနတာေတြ၊ လူထုကို သတင္းေပးတဲ့ မီဒီယာက တဘက္သတ္ပဲ သတင္းယူခဲ့တာလား၊ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြက ေျပာဆိုဖို႕ ျငင္းဆန္ျပီး ေရွာင္ေျပးေနတာလား ဆိုတာ မေသခ်ာခင္မွာ မီဒီယာဘက္လိုက္မွုလို႕ ေျပာဆိုေနတာေတြထက္စာရင္ တကယ္ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ နစ္နာသူေတြဘက္ကေန တရား၀င္တိုင္ၾကားမွုေတြ၊ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕ျပီး စံုစမ္းေပးဖို႕ေတာင္းဆိုမွုေတြ၊ လိုအပ္ရင္ Post-Mortem စစ္ေဆးမွဳေတြ၊ ေဆးကုသမွဳနဲ႕ ေဆးစစ္ခ်က္မွတ္တမ္းေတြကို ဥပေဒဘက္ေတာ္သားအကူအညီနဲ႕ ေတာင္းဆိုၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးခိုင္းမွဳေတြ၊ surgical risks လား၊ surgical errors လားဆိုတာ ေလ့လာဆန္းစစ္ျပီး error ေတြ၊ Medical Negligence ေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ရင္လဲ တရားစြဲဆိုမွဳေတြ ျပဳလုပ္သင့္တဲ့ ကိစၥရပ္ တခုသာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကသာ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

လူနာေတြဘက္က ဆရာ၀န္ဘက္ကို “ ေဆးကုသခြင့္ လိုင္စင္ကို လူသတ္လိုင္စင္မ်ား မွတ္ေနလား မသိဘူး“၊ “အဲဒီဆရာ၀န္ေပါ့။ တို႕အေဖကို သတ္လိုက္တာ“၊ “ျမန္မာျပည္က ေဆးေက်ာင္းသားေတြ အဆင့္မရွိဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြတကယ္မတတ္ဘူး။ စင္ကာပူသြားကုၾက“၊ “ဆရာ၀န္ေတြလဲ ေငြမ်က္ႏွာပဲ ၾကည့္ေနၾကတယ္“ ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ ထြက္ေပၚ ေျပာဆိုမွုေတြဟာ အမွန္တကယ္ တတ္က်ြမ္းနားလည္ျပီး လူနာေတြအေပၚမွာ တကယ္ေစတနာထားတဲ့၊ တာ၀န္ေက်တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြကိုပဲ ရမ္းျပီး ေစာ္ကားလိုက္သလို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တျပိဳင္နက္တည္းလိုမွာပဲ ဆရာ၀န္ေတြဘက္က လူနာေတြဘက္ကို ဂရုမစိုက္ပဲ “သူတို႕က ဘာနားလည္မွာလဲ“၊ “တို႕ကိစၥေတြထဲ လာေျပာရေအာင္ ဆရာ၀န္မို႕လား“၊ “ေနာက္လာမယ့္ လူနာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေသးတယ္။ ေမးစရာရွိရင္လဲ ေရွ႕က ဆရာမကို ေမးလိုက္ေလ။ တို႕က ဆရာ၀န္။ ဒါေတြလိုက္ရွင္းမျပေနႏိုင္ဘူး“၊ “ငါမွားသြားလဲ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ ေနလိုက္လဲ ငါ့လိုလူမ်ိဳးက ဘယ္သူက ဘာလာလုပ္လို႕ ရမွာမို႕လဲ“ ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚ ေတြ မထားရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ဆရာမေတြ၊ ေဆးပညာရွင္ေတြဘက္က က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ ၀န္ေဆာင္မွဳအတတ္ပညာကို ရင္းျပီး ဘ၀ရပ္တည္ေရး၊ ၀င္ေငြရေရး လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ လူနာေတြဘက္ ေငြေၾကးနဲ႕ရင္းျပီး ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳကို ၀ယ္ယူပါတယ္။ ပစၥည္း၀ယ္မယ့္သူက ကိုယ္၀ယ္မယ့္ပစၥည္းရဲ႕ အရည္အေသြးကို ၾကည့္ရမယ္။ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးေတြ နားလည္ရမယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳ မွန္မွန္ကန္ကန္ မရွိရင္ complaint တက္ရပါမယ္။ ပစၥည္းေရာင္းသူဘက္ကလဲ ကိုယ့္ပစၥည္း အရည္အေသြးကို ေတာက္ေျပာင္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ မွန္ကန္သင့္ေတာ္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေပးရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုမၾကာေသးမီက ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ တျခား ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ရွာေဖြစံုစမ္း ေဖာ္ထုတ္စစ္ေဆးရမယ့္ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္မလား ဆိုတာကေတာ့ တည္ဆဲ ဥပေဒေတြနဲ႕ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ တရားမွ်တမွဳကို မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္တဲ့ နအဖ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ေၾကာင့္လို႕ပဲ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္ တခုလဲရွိပါတယ္။ တခါတုန္းက က်ြန္မနဲ႕ ျမန္မာျပည္ အေၾကာင္းေတြကိုလဲ စဥ္ဆက္မျပတ္ေလ့လာေနတဲ့ ပေရာ္ဖက္ဆာတေယာက္နဲ႕ ျမန္မာေတြအေၾကာင္း စကားေျပာျဖစ္တုန္းက သူကေျပာပါတယ္။ “နင္တို႕ ျမန္မာေတြက အာဏာရွင္စနစ္ကို တကယ္ေကာ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ဖယ္ရွားလိုၾကတာလား။ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ လူ႕ေဘာင္ထဲက အေတြးအေခၚေတြကိုေကာ ေျပာင္းလဲေနၾကျပီလား။ လြတ္လပ္မွဳဆိုတာ ကိုယ္က စတာျဖစ္တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ နင့္ဆီမွာေတာင္ တခါတေလ ငါေပးလိုက္တဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြကို နင္ျပန္မျငင္းဘူး။ ငါက ျငင္းေအာင္ ေျပာလဲမျငင္းဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုက စျပီးျပင္ဖို႕ လိုတယ္“ လို႕ ေျပာပါတယ္။ က်ြန္မေသခ်ာျပန္ျပီး စဥ္းစားၾကည့္ရင္း ျပင္ဖို႕ ၾကိဳးစားရပါေတာ့တယ္။

က်ြန္မတို႕ဆီမွာ မသိမသာ အရိုးစြဲေနတဲ့ “လူၾကီးေတြ စကားေျပာေနရင္ လူငယ္ေတြက လူၾကီးေတြနဲ႕ တန္းတူရည္တူ ယွဥ္ျပီး မေျပာရဘူး၊ မျငင္းခံုရဘူး“၊ “ဆရာေတြဆိုရင္ ျပန္မေျပာရဘူး၊ မိဘစကားကို အလံုးစံု နားေထာင္ရမယ္“၊ “ရံုးေရာက္ဂတ္ေရာက္ မျဖစ္ခ်င္ဘူး“၊ “တိုင္နဲ႕ ေခါင္းနဲ႕ ေဆာင့္ရင္ ေခါင္းပဲ နာလိမ့္မယ္“၊ “ကို္ယ့္အလြန္မျဖစ္ေစနဲ႕၊ သည္းခံလိုက္“၊ “ျပဳသူအသစ္၊ ျဖစ္သူအေဟာင္း“၊ “သည္းခံျခင္းကသာ ေအာင္ျမင္ပါတယ္၊ ကိုယ့္ဘ၀ ၀႗္ေၾကြးနဲ႕ ကိုယ္ပါ“၊ “ အတိတ္က သူ႕ကို ဘာလုပ္ခဲ့မိမွန္းမွ မသိတာ။ ဒါေၾကာင့္ ျပန္ခံရတာ ေနမွာပါ။ စိ္တ္ထဲ မထားနဲ႕ေတာ့“၊ “သူ႕တရားသူစီရင္မွာပါ“ ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ကေတာ့ တရားမွ်တမွဳ ရလာဖို႕ ဆိုတာ မလြယ္ကူပါဘူး။ ခက္တာက ဒီအေတြးေတြကလဲ ကိုယ့္ထက္ အင္အားၾကီးသူေတြေရွ႕မွာမွ ေပၚလာတတ္တာေတြကလဲ ရွိေသးရဲ႕။ အင္အားနည္းရင္ေတာ့ သည္းခံဖို႕ စိတ္က ေပ်ာက္သြားတတ္ျပန္ေသးတယ္။ ဥပမာ- ေခြးတေကာင္က ကေလးကို ကိုက္လိုက္ျပီဆိုပါေတာ့။ သည္းခံဖို႕အေတြးက မထြက္လာဘူး။ တုတ္ဆြဲျပီး ရိုက္ပစ္ေတာ့တာပဲ။ အဲ- ရဲတေယာက္က အျပစ္မရွိတဲ့ ကိုယ့္ကေလးကို ေမွာင္ရိပ္ခုိမွဳနဲ႕ ဖမ္းသြားျပီး တညလံုး စခန္းမွာ ရိုက္လိုက္ျပီ ဆိုပါေတာ့၊ ေငြေပးျပီးလဲ သြားေရြးလာရေသး။ မတရားတာလဲ ခံရေသး။ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရတဲ့ ၀႗္ေၾကြးပါလာလို႕လား မသိဘူး ဆိုျပန္ေရာ။ ဒီလိုသာ ေျပာစတမ္းဆိုရင္ ေခြးကိုက္ခံရမယ့္ ၀႗္ေၾကြးပါလာလို႕ပါလို႕ေကာ ဘာလို႕ မတြက္ၾကသလဲ။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူက ကိုယ့္ကို ထိခိုက္ရင္ ျပန္လုပ္မယ္၊ ဘယ္သူက ထိခိုက္ရင္ ျပန္မလုပ္ဘူး ဆိုျပီး စိတ္ထဲမွာကိုက ဖိႏွိပ္မွဳကို လက္ခံေနလို႕ ဖိႏွိပ္ခံေနရျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳေရးရာ ျပႆနာေတြကို တရားမွ်တမွဳကို အလိုရွိသူတိုင္းက မားမားမတ္မတ္ ရင္ဆိုင္ရပ္တည္ဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္းနဲ႕ ဖိႏွိပ္မွဳနဲ႕ မတရားမွဳဆိုတာ ဖိႏွိပ္တာေတြ၊ မတရားတာေတြကို ေခါင္းငံု႕ခံေနသူေတြပဲ ၾကံဳေတြ႕ရမယ့္ ျပႆနာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၅၊ ၁၁၊ ၂၀၀၉)

ကိုယ့္ထူးကိုယ္ခြ်န္ရေတာ့မယ့္္ပညာေရး

ေရးသားသူ - S.S.
သံလြင္အိပ္မက္အင္တာနက္မဂၢဇင္း အတြဲ (၃) အမွတ္ (၄) တြင္ေဖာ္ျပျပီးျဖစ္သည္ ။

ပညာေရးရဲ႕အဓိပၸါယ္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး American Educator Robert Hutchins က ခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္ - “It must be remembered that the purpose of education is not to fill the minds of students with facts … it is to teach them to think” - - ပညာေရးရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ဆိုတာ ေက်ာင္းသားေတြကို အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ပဲျဖည့္ေပးေနဖို႔မဟုတ္ဘူး ၊ သူတို႔ကိုေတြးေခၚတတ္ေအာင္သင္ၾကားေပးဖို႔ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အျမဲသတိရေနရမယ္ ။

ျမန္မာျပည္ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ လူတိုင္းေျပာေလ့ရွိတဲ့စကားကေတာ့ ပညာေရးစနစ္ေျပာင္းလဲဖို႔လိုျပီ ဆိုတာပါပဲ ။ ျမန္မာျပည္မွာ ခြ်တ္ခ်ံဳက်ေနတဲ့ပညာေရးစနစ္ရဲ႕တရားခံကိုရွာၾကတဲ့အခါ လူအမ်ားစုကအစုိးရကိုလက္ညွိဳးထိုးၾကတယ္ ။ အစိုးရေျပာင္းမွပဲ ျမန္မာျပည္ပညာေရးစနစ္လည္း နာလန္ထူနိုင္ဖြယ္ရွိမယ္လို႔ ထင္ျမင္ၾကတယ္ ။ အစိုးရမေျပာင္းသမွ် ဘာမွေျပာင္းလဲလို႔ရမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဖူးလို႔ လက္ေလွ်ာ့ထားၾကတယ္ ။

တကယ္ေတာ့ အစိုးရေျပာင္းလဲသည္ျဖစ္ေစ မေျပာင္းလဲသည္ျဖစ္ေစ ... Robert Hutchins ေျပာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအသိဥာဏ္တိုးပြားျပီး ေတြးေခၚနိုင္စြမ္းရွိလာေအာင္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးတဲ့ပညာေရးမိ်ဳး ျမန္မာျပည္မွာရွိလာေအာင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ၊ ဆရာေတြ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ကိုယ့္ဒူးကိုယ္ခြ်န္္ျပီး ေအာက္ပါနည္းလမ္းေတြနဲ႔လုပ္ေဆာင္လို႔ရနိုင္ပါတယ္ ။

(၁) လိုအပ္တဲ့ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အျဖစ္နိုင္ဆံုးနည္းလမ္းနဲ႔ေျပာင္းလဲပါ ။

ေျပာင္းလဲခ်င္တယ္ ေျပာင္းလဲဖို႔လိုတယ္လို႔ေျပာေနရံု ေအာ္ေနရံုနဲ႔ကေတာ့ အေျပာင္းအလဲဆိုတာျဖစ္မလာနိုင္ပါဖူး ။ ကိုယ္နဲ႔အနီးစပ္ဆံုးအပိုင္းကေနစျပီး ဘယ္ေနရာေတြမွာ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲခ်င္တယ္ဆိုတာကို ေသခ်ာဆန္းစစ္ရပါမယ္ ။ ျပီးေတာ့ လက္ေတြ႔အျဖစ္နိုင္ဆံုးနည္းလမ္းကိုစဥ္းစားေရြးခ်ယ္ျပီး ေျပာင္းလဲဖို႔ၾကိဳးစားပါ ။

သင္ၾကားနည္းပိုင္း

သင္ခန္းစာေတြအေပၚ ေက်ာင္းသားေတြစိတ္၀င္တစားေတြးေခၚစဥ္းစားတတ္လာေအာင္ ဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲယူနိုင္မလဲ ။

ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔နီးစပ္ရာ သူတို႔ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြသံုးျပီး .. သင္ခန္းစာေတြဟာ စာအုပ္ထဲကအခ်က္အလက္သက္သက္မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႔ဘ၀မွာလည္းအေရးပါေနတယ္ ဆက္စပ္ေနတယ္ဆိုတာ ရွင္းျပရပါမယ္ ။ ဥပမာ .. မူလတန္းကေလးေတြကို အေပါင္း အႏႈတ္သင္တဲ့အခါ သူတို႔သံုးေနက် ပစၥည္းေတြကိုသံုးျပီးျဖစ္ေစ ၊ ေလ့လာေရးခရီးအေနနဲ႔ အျပင္ ေက်ာင္းအနီးအနားကိုသြားျပီး အုတ္တိုင္ေတြကို ေရတြက္တာျဖစ္ျဖစ္ ၊ ေက်ာက္တံုးေတြ ေရတြက္တာျဖစ္ျဖစ္လုပ္ရင္ ၊ သူတို႔ထိေတြ႔ေနရတဲ့အရာေတြသံုးတဲ့အတြက္ စိတ္၀င္စားလာျပီး ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔ ေခါင္းထဲကိုအျမဲမွတ္၀င္သြားပါလိမ့္မယ္္ ။

ေက်ာင္းသားေတြဆီကစိတ္၀င္စားမႈရလာျပီးရင္ သူတို႔ကို ကိုယ့္ဘာသာေတြးေခၚစဥ္းစားတတ္ေအာင္ ထပ္ဆင့္ကဲျပီးစဥ္းစားရမယ့္ပုစၦာမိ်ဳးေတြနဲ႔ challenge လုပ္သင့္ပါတယ္ ။ ဥပမာ .. အုတ္တိုင္ေတြကိုေပါင္းတာသင္ျပီးရင္ ၊ အုတ္တိုင္ေတြမပါဘဲ ဂဏန္းေတြပဲသံုးျပီးေပါင္းခိုင္းတာမိ်ဳး ။

သင္ယူနည္းပိုင္း

ဆရာသင္ျပျပီးသားသင္ခန္းစာေတြကိုက်က္မွတ္ရာမွာ “ဒါသင္ ၊ ဒါက်က္ ၊ ဒါေျဖ” စနစ္သာမက ၊ ကိုယ့္ဘာသာဆင့္ကဲေတြးေခၚစဥ္းစားတာမိ်ဳးျဖစ္လာေအာင္ ေက်ာင္းသားတေယာက္အေနဲ႔ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲယူမလဲဲ ။

“ဒါသင္ ဒါက်က္ ဒါေျဖ” ဆိုတဲ့စနစ္ကိုမၾကိဳက္တာနဲ့ ေက်ာင္းကသင္ေပးတဲ့အတိုင္း မက်က္ဘဲ မေျဖဘဲေနလို႔မရပါဖူး ။ ျမန္မာျပည္ပညာေရးစနစ္မွာအမွတ္ေပးတဲ့အခါ သင္ထားတဲ့အတိုင္းမေျဖရင္ စာေမးပြဲေအာင္မွတ္ထိခိုက္နိုင္ပါတယ္ ။ ေျပာင္းလဲယူနိုင္တဲ့အရာကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္စာသင္ယူတဲ့နည္းပါ ။ ေက်ာင္းကသင္ခန္းစာေတြကို သင္ယူတဲ့အခါ “ဘာေၾကာင့္ (why)” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ေခါင္းထဲဲအျမဲၾကိဳးစားထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္ပါတယ္ ။ အဲဒီေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကိုရဖို႔ စာအုပ္ေတြသူမ်ားထက္ပိုဖတ္ရမယ္ ၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းကို နည္းမိ်ဳးစံုနဲ႔ရွာရမယ္ ၊ လူၾကီးမိဘ ဆရာသမားေတြကို ေမးသင့္ေမးထိုက္ ေမးခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ေမးျမန္းရမယ္ ေဆြးေႏြးရမယ္ ၊ အဲဒီေမးခြန္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေတြးမိတာေတြကို စာအုပ္ထဲခ်ေရးျပီး ကိုယ့္လိုခံယူခ်က္ခ်င္းရွိတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကိုရွာျပီး ေဆြးေႏြးၾကည့္ရမယ္ ။

(၂) လက္ေတြ႔က်က် တဆင့္ခ်င္းေျပာင္းလဲပါ ။

လူေတြရဲ႕သဘာ၀က အေျပာင္းအလဲကိုမၾကိဳက္တတ္ၾကပါဖူး ... ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေျပာင္းအလဲဆိုတာ လုပ္ေနၾကအတိုင္းလုပ္လို႔မရေတာ့ဖူး ၊ အသစ္ေတြကိုေလ့လာသင္ယူလုပ္ကိုင္ရေတာ့မယ္ ၊ ကိုယ္နဲ႔မရင္းနီးတဲ့အသစ္ေတြဆိုေတာ့ အတိုင္းအတာတခုထိ အပင္ပန္းခံၾကိဳးစားရေတာ့မယ္္ ။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ေနၾကပံုစံကေန သိသိသာသာေျပာင္းလဲလုပ္ဖို႔မလိုအပ္တဲ့အေျပာင္းအလဲမိ်ဳးကိုေတာ့ လူေတြကလက္ခံနိုင္ေခ်မ်ားၾကတယ္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းလဲျပီးလုပ္ေနရတယ္လို႔ မသိလိုက္တာမိ်ဳးဆိုေတာ့ သိပ္ပင္ပန္းတယ္လို႔မခံစားရေတာ့ဖူး ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တဲ့အေျပာင္းအလဲတခုဟာ လက္ရွိနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ ဘယ္ေလာက္ကြာျခားေနသလဲ အရင္ဆန္းစစ္ပါ ။ ျပီးေတာ့အဲဒီအေျပာင္းအလဲကိုရဖို႔ လက္ရွိအေျခအေနကေန ေျဖးေျဖးခ်င္း တဆင့္ခ်င္းလုပ္ေဆာင္ပါ ။

သင္ၾကားနည္းပိုင္း

သင္ခန္းစာထဲကအခ်က္အလက္ေတြကိုအသံုးခ်ျပီး ဥာဏ္စမ္းပုစၦာ (သို႔မဟုတ္) အလားတူပံုစံနဲ႔လွည့္ေမးထားတဲ့ပုစၦာေတြကိုေျဖနိုင္တဲ့ (apply လုပ္နို္င္တဲ့) အရည္အခ်င္းမိ်ဳး ေက်ာင္းသားေတြမွာ ရွိလာေအာင္ ဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ စာသင္နည္းမွာ တဆင့္ခ်င္းဘယ္လိုေျပာင္းလဲမလဲ ။

ေက်ာင္းသားေတြ ေျဖေနၾကပုစၦာေတြကို တပုဒ္ျပီးတပုဒ္အရင္တြက္ခိုင္းျပီး အေျခခံကိုေသခ်ာနားလည္ေအာင္ရွင္းျပပါ ။ ဥပမာ - အီးေကြးရွင္းတိုင္းကိုအလြတ္က်က္မွတ္တာမိ်ဳးမျဖစ္ေစပဲ အဲဒီအီေကြးရွင္းဟာဘယ္လို္အဓိပၸါယ္ကိုေဖာ္ညႊန္းေနတယ္ဆိုတာ ေက်ာင္းသားေတြသိေအာင္ေသခ်ာရွင္းျပပါ ။ ျပီးမွ ပုစၦာရဲ႕တပိုင္းခ်င္းဆီကို ဥာဏ္စမ္းအျဖစ္ျပန္လွည့္ေမးပါ ။ အဲလိုမလုပ္ဘဲ ဥာဏ္စမ္းပုစၦာတပုဒ္ကို ခ်က္ခ်င္းခ်ေပးလိုက္ရင္ အေျပာင္းအလဲကၾကီးမားလြန္းေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြက ဘယ္ကစေျဖရမယ္မသိ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္ ။

သင္ယူနည္းပိုင္း

သင္ခန္းစာေတြကိုသင္ယူရာမွာ ထပ္ဆင့္ကဲ ေတြးေခၚတတ္တဲ့အေလ့အက်င့္ရွိလာေအာင္ ေက်ာင္းသားတေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုတဆင့္ခ်င္းေျပာင္းလဲမလဲ ။

ဆရာသင္ထားတဲ့အခ်က္အလက္သာမက ထပ္ဆင့္ေတြးေခၚစဥ္းစားခ်င္တဲ့ေက်ာင္းသားတေယာက္ဟာ ဘာသာရပ္အကုန္လံုးမွာရွိတဲ့ သင္ခန္းစာအကုန္လံုးကို ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း “ဘာေၾကာင့္” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းထုတ္ျပီး လိုက္ေလ့လာစဥ္းစားဖို႔ၾကိဳးစားရင္ အခ်ိန္မလံုမေလာက္ျဖစ္ျပီး စာေမးပြဲအတြက္က်က္မွတ္ရမယ့္သင္ခန္းစာေတြေတာင္မျပီးနိုင္ျဖစ္သြားပါမယ္္ ။ အဲလိုမျဖစ္ေအာင္ ပထမဆံုးလက္ရွိသင္ယူေနရတဲ့သင္ခန္းစာေတြထဲက ကိုယ္စိတ္အ၀င္စားဆံုးတခ်ိဳ႔အပိုင္းေတြကိုု ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္မွာၾကံဳေတြ႔ေနရတာေတြနဲ႔ အရင္ကက်က္မွတ္ထားတဲ့သင္ခန္းစာေတြနဲ႔ ျပန္ဆက္စပ္ၾကည့္တာမိ်ဳး အရင္လုပ္ၾကည့္ပါ ။ ေနာက္တဆင့္အေနနဲ႔ ဘာသာရပ္အလိုက္အေသးစိတ္ ဘာေၾကာင့္ဒီလိုျဖစ္ရတယ္ ဒီလိုေျပာင္းလိုက္ရင္ေရာဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲ ဘာေၾကာင့္ဒီလိုနည္းနဲ႔လုပ္ရတာလဲ စတဲ့ေမးခြန္းေတြကိုေမးျပီး ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ “ဘာေၾကာင့္” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကိုထည့္သြင္းတတ္တဲ့အက်င့္ရသြားပါလိမ့္မယ္ ။

(၃) လုပ္ျပီးသားအေျပာင္းအလဲကို လက္ရွိအေျခအေနမွာ အျမဲအက်ံဳး၀င္ေနေအာင္ၾကိဳးစားပါ ။

အေျပာင္းအလဲဆိုတာ တဒဂၤေျပာင္းလဲတာမိ်ဳးမျဖစ္သင့္ပါဖူး ။ အေျပာင္းအလဲတခုကိုလုပ္ျပီးတဲ့အခါ အဲဒီအေျပာင္းအလဲကို လက္ရွိအေျခအေနထဲမွာအက်ံဳး၀င္သြားေအာင္ ေနသားက်သြားေအာင္ ၊ ကိုယ္အျမဲလုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတဲ့အရာတခုျဖစ္သြားေအာင္ လုပ္ယူရပါမယ္ ။

သင္ၾကားနည္းပိုင္း

ဥာဏ္စမ္းပုစၦာေတြေမးေလ့ရွိတဲ့ဆရာရဲ႕အတန္းကေက်ာင္းသားေတြဟာ ဥာဏ္စမ္းပုစၦာေျဖေလ့ေျဖထရွိသြားေတာ့ ဥာဏ္စမ္းပုစၦာေျဖရဖို႔ကို ၀န္မေလးေတာ့ဖူး ၊ မစိုးရိမ္ေတာ့ဖူး ။ သူတို႔အတြက္အဲလိုလုပ္ရတာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးၾကီးမျဖစ္ေတာ့ဖူး ။

သင္ခန္းစာေတြကိုအခ်က္အလက္သပ္သပ္အေနနဲ႔ပဲ သင္ၾကားပို႔ခ်တာမဟုတ္ဘဲ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာၾကံဳေတြ႔ေနရတာေတြနဲ႔အျမဲၾကိဳးစားဆက္စပ္ျပီးသင္ၾကားေလ့ရွိမယ္ဆိုရင္ သင္ခန္းစာတခုကိုရွင္းျပတိုင္း လက္ေတြ႔မွာအလားတူအျဖစ္အပ်က္ (analogy) နဲ႔ယွဥ္ျပတတ္တဲ့ အေလ့အထရသြားပါလိမ့္မယ္ ။

သင္ယူနည္းပိုင္း

ေက်ာင္းသားတေယာက္ဟာ “ဘာေၾကာင့္” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကိုေမးတတ္လာျပီးရင္ ၊ သူဟာ ေက်ာင္းစာမွာတင္မက ဘယ္အရာကိုမဆိုေလ့လာတဲ့အခါ “ဘာေၾကာင့္” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို အလိုလိုေခါင္းထဲစဥ္းစားမိလိမ့္မယ္ ။ အဲလိုေမးခြန္းေပၚလာေအာင္ သပ္သပ္သတိထားေနစရာမလိုေတာ့ဖူး ။

(၄) ေနာက္က်မက်န္ခဲ့ေအာင္ လိုအပ္တဲ့အခါတိုင္း ေျပာင္းလဲဖို႔အဆင္သင့္ျဖစ္ေနပါ ။

လူသားေတြဟာ ဘ၀မွာအေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔အျမဲေနထိုင္ေနရပါတယ္ ။ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာပိုင္းေတြ လူေနမႈအဆင့္အတန္းေတြ အေတြးအေခၚအျမင္ေတြ စသျဖင့္ေျပာင္းလဲေနတယ္ ။ မိ်ဳးဆက္တခုနဲ႔တခုမွာ ၾကံဳေတြ႔ရတာေတြမတူေတာ့ဖူး ။ ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာရဲ႕ပညာေရးစနစ္ေတြ ၊ ေက်ာင္းသားေတြစာသင္ယူတဲ့ပံုစံေတြ ၊ ဆရာေတြကစာသင္ၾကားတဲ့နည္းစနစ္ေတြဟာလည္း အဲလိုေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔လိုက္ဖက္ညီေအာင္ လိုက္ေျပာင္းလဲေနၾကရပါတယ္ ။

သင္ၾကားနည္းပိုင္း

ဆရာေတြဘက္က “ငါတို႔တုန္းကေတာ့ ဒီလိုပဲစာသင္ယူခဲ့တာ ၊ ခုေခတ္ေက်ာင္းသားေတြကို ဒီလိုသင္ၾကားေပးလည္း ဘာျပသနာရွိမွာလဲ” ဆိုတဲ့စိတ္ထားမိ်ဳးမထားဘဲ ခုေခတ္မွာမိ်ဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ဘယ္လိုသင္ၾကားနည္းေတြကအေထာက္အကူျပဳနိုင္သလဲ ၊ တျခားနိုင္ငံေတြမွာ ဘယ္လိုသင္ၾကားနည္းအသစ္ေတြကိုအသံုးျပဳၾကသလဲ ၊ ဘာေၾကာင့္အသံုးျပဳၾကသလဲ ၊ ဘယ္လိုရလဒ္ေတြျဖစ္နိုင္သလဲဆိုတာကိုစူးစမ္းေလ့လာျပီး သင့္ေတာ္တာမိ်ဳးကို ကိုယ့္သင္ၾကားေရးပိုင္းမွာ အလွ်မ္းသင့္သလိုထည့္သြင္းအသံုးခ်သင့္ပါတယ္ ။

သင္ယူနည္းပိုင္း

ျမန္မာျပည္ကေက်ာင္းသားေတြဟာလည္း ေခတ္မွီေျပာင္းလဲလာတဲ့နည္းပညာပိုင္းေတြကိုအသံုးခ်တတ္လာရင္ ၊ အေၾကာင္းအရာတခုကိုေလ့လာတဲ့အခါ စာအုပ္ေတြတင္မက အင္တာနက္ဆိုတာကိုပါ မွီျငမ္းတတ္လာမယ္ ။ ေတြ႔ရွိမယ့္အခ်က္အလက္ေတြ ရွဳေထာင့္အမိ်ဳးမိ်ဳးကျမင္တာေတြ စာအုပ္ထဲမွာရွာေတြ႔တာထက္ ပိုက်ယ္ျပန္႔လာပါမယ္ ။

(၅) ေျပာင္းလဲဖို႔သက္သက္အတြက္ပဲ ေျပာင္းလဲတာမိ်ဳးမျဖစ္မိပါေစနဲ႔ ။

နိုင္ငံတကာပညာေရးနယ္ပယ္မွာအေျပာင္းအလဲေတြအမ်ားၾကီးလုပ္လာၾကပါတယ္ ။ သင္ရိုးညႊန္းတန္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ၊ စာသင္ၾကားနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ၊ ပညာေရးစနစ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ၊ စာသင္ယူတဲ့နည္းလမ္းေတြအေပၚ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာက ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိေစတယ္ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး စသျဖင့္ ။

သင္ၾကားနည္းပိုင္း

တခ်ိဳ႕ေတြက ခုေခတ္ေက်ာင္းသားေတြရင္းနီးေနတဲ့ အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာပိုင္းကိုအသံုးျပဳျပီး သင္ခန္းစာေတြကိုသင္ၾကားရင္ ေက်ာင္းသားေတြစိတ္၀င္စားမႈရွိလာနိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို အင္တာနက္ကိုသံုးျပီး အင္ေဖာ္ေမးရွင္းရွာတာတုိ႔ ၊ ဘေလာဂ့္ကိုသင္ၾကားေရးပိုင္းရဲ႕အေထာက္အကူ (supplementary teaching aid) အျဖစ္သံုးတာတို႔ ၊ ကြန္ျပဴတာေတြ အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္း (electronics gadgets) ေတြကို အသံုးျပဳျပီး သင္ခန္းစာေတြကို စိတ္၀င္စားေအာင္လုပ္တာတို႔ ရွိလာၾကပါတယ္ ။

ဒါေပမယ့္ အဲလိုအေျပာင္းအလဲေတြကိုထည့္သြင္းတဲ့အခါ အျမဲစိတ္ထဲမွာသတိရွိေနရမယ့္အခ်က္ကေတာ့ - - စာသင္ၾကားရာမွာပိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစဖို႔ ၊ ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ခန္းစာေတြမွာပိုျပီးစိတ္ပါ၀င္စားအာရံုစူးစိုက္လာနိုင္ဖို႔အတြက္ ဒီအေျပာင္းအလဲေတြကိုလုပ္ေနတယ္ဆိုတာပါပဲ ။ နည္းပညာပိုင္းအရ ေခတ္ၾကီးကေျပာင္းလဲလာလို႔ အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာေတြကို ထည့္သြင္းသံုးရတာမိ်ဳးမျဖစ္သင့္ပါဖူး ။ အဲဒီနည္းပညာေတြဟာ အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့အခ်က္နွစ္ခ်က္ကိုအေထာက္အကူမျပဳနိုင္ရင္ သူတို႔ကိုမသံုးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ (သို႔မဟုတ္) ဘယ္လိုေျပာင္းသံုးမွအေထာက္အကူျဖစ္လာမလဲဆိုတာ ေသခ်ာစဥ္းစားတာပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္သင့္ပါတယ္ ။ ဥပမာ - ဘေလာဂ့္ကိုထည့္သြင္းသံုးျပီးစာသင္ၾကားတဲ့အခါ ဘေလာဂ့္မရွိတာနဲ႔ ဘာကြာလဲ .. ဘေလာဂ့္ရွိလိုက္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းသားေတြစာသင္ယူရာမွာ ဘယ္လိုအေထာက္အကူရွိလာနိုင္လဲ .. အဲဒီအေထာက္အကူဟာ ေက်ာင္းသားေတြသင္ခန္းစာေတြကိုသင္ယူရာမွာ သိသာတဲ့အက်ိဳးရလဒ္ျဖစ္ေစလား စသျဖင့္ စဥ္းစားရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။

......................

နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ အေျပာင္းအလဲတကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ျမန္မာျပည္ပညာေရးမွာ အဓိကဇာတ္ေကာင္ေနရာကပါ၀င္ေနတဲ့ ဆရာေတြ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အေျပာင္းအလဲေတြကို အထက္ပါနည္းလမ္းငါးမိ်ဳးနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေနထဲမွာတင္ ကိုယ့္ဒူးကိုယ္ခြ်န္္ျပီးေျပာင္းလဲနိုင္ေၾကာင္း တိုက္တြန္းအၾကံျပဳလိုက္ပါတယ္ ။