ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြၾကားေမွးမိွန္ေနတဲ့အခြင့္အလမ္းမ်ား

(ေရးသားသူ - S.S.)

အခုဆိုရင္ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကမွာ ဘေလာဂ့္ေရးသူေတြမ်ားျပားလာသလို ဘေလာဂ့္ဖတ္သူႏႈန္းလည္း တိုးပြားလာပါတယ္ ။ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြကိုခြဲျခားစိတ္ျဖာၾကည့္တဲ့အခါ အနုပညာရသပိုင္း ၊ ကိုယ္ၾကံဳေတြ႔ရတာကို ဒို္င္ယာရီသေဘာမိ်ဳးေရးတဲ့အပိုင္း ၊ နည္းပညာ ဗဟုသုတတို႔နဲ႔ပတ္သက္ျပီး သိသေလာက္ကို ျပန္လည္ေ၀မွ်တဲ့အပိုင္း ၊ သတင္း သီခ်င္း စာအုပ္ျဖန္႔တဲ့အပိုင္း ၊ နိုင္ငံေရး (သို႔) အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြနဲ႔ေရးတဲ့အပိုင္း စတဲ့ အပိုင္းအမိ်ဳးမိ်ဳးကို ကိုယ္အားသန္ရာဘက္ဦးစားေပးေရးၾကတာ ျမင္ေတြ႔နိုင္ပါတယ္ ။ ဒါ့အျပင္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ဘေလာဂ့္ေတြကိုအသံုးခ်ျပီး အဖြဲ႔အစည္းအရတိုက္ခိုက္တာေတြ ၊ ပါစင္နယ္အရတိုက္ခိုက္တာေတြပါ လုပ္လာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္ ။

ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ Citizen Journalist လို႔ေခၚခံခဲ့ရတဲ့ျပည္သူေတြကတဆင့္ ျမန္မာျပည္ကသတင္းအျဖစ္အပ်က္ေတြကို ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြ ျဖန္႔ေ၀နိုင္ခဲ့တယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးအျပီး တစ္နွစ္ေက်ာ္ၾကာတဲ့အခါ သတင္းေတြနဲ႔အတူ အတင္းအဖ်င္းေတြပါ ရွိလာတယ္ ။ ေန႔တဒူ၀ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြ ကိုယ္ရထားတဲ့ဗဟုသုတနည္းပညာေတြကို ဟိုတစဒီတစ ျပန္လည္ေ၀မွ်တာေတြလည္း ရွိတယ္ ။ ဘေလာဂ့္ေပၚက အနုပညာရသ၀န္းက်င္ဟာလည္း နာမည္ၾကီးစာေရးဆရာေတြသာမက တက္သစ္စေတြ အနုပညာပါရမီရွိသူေတြနဲ႔ က်ယ္ျပန္႔လာတယ္ ။ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြၾကားမွာ ဘေလာဂါ့ခ်င္းခင္မင္ရင္းနွီးမႈေတြရွိၾကတယ္ ၊ ဘေလာ့ဂါစင္မီနာတို႔ ဘေလာ့ဂါဂဲသားရင္းတုိ႔လုပ္ၾကတယ္ ၊ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြအသစ္ေတြ ရၾကတယ္ ။ တခ်ိန္တည္းမွာ အျမင္မတူ မၾကည္ျဖဴသူေတြလည္း ရနိုင္တယ္ ။ ဟန္ေဆာင္မႈေတြျပည့္က်ပ္လာတယ္ ။ အဲလိုအေျခအေနေတြၾကား စဥ္းစားသင့္တဲ့အခ်က္တခ်က္က ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြကို အဲလို လူမႈဆက္ဆံေရးခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (social networking) အဆင့္ေလာက္မွာပဲ အဓိကထားျပီး ရပ္တန္႔ေနေတာ့မလား ။

တေန့တျခားတိုးပြားလာတဲ့ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြၾကား ဘယ္သူမွစဥ္းစားမိပံုမရတဲ့ေမးခြန္းကေတာ့ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြဟာ နိုင္ငံတကာဘေလာဂ့္ေလာကနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္လိုအဆင့္အတန္း အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနျပီလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းပါပဲ ။ အဲဒီအဆင့္အတန္းဆိုတာဟာ ဘန္နာဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း လုပ္နိုင္တယ္ဆိုတာထက္ ၊ ကိုယ့္ဘေလာဂ့္မွာ ဟစ္ဘယ္နွစ္ခုရနိုင္တယ္ဆိုတာထက္ ၊ ပို႔စ္တခုမွာ ကြန္မန္႔ဘယ္ေလာက္ရွိနိုင္တယ္ဆိုတာထက္ ၊ ဘေလာဂ့္ကိုဘယ္လိုလွပေအာင္မြန္းမံတယ္ဆိုတာထက္ ၊ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြဟာ ျမန္မာလူမိ်ဳးေတြရဲ႕လက္ရွိအေျခအေနပိုတိုးတက္ဖို ႔ကမာၻမွာရင္ေဘာင္တန္းနိုင္ဖို႔ ဘယ္လိုပံ့ပိုးေနသလဲဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။

နိုင္ငံတကာရဲ႕ဘေလာဂ့္ေလာကကိုေလ့လာမယ္ဆိုရင္ ပထမဆံုးစိတ္၀င္စားစရာအခ်က္ကေတာ့ ဘေလာဂ့္ေတြကို ပညာေရးနယ္ပယ္ေတြမွာအသံုးျပဳလာၾကတာပါပဲ ။ ဒါဟာဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ခုေခတ္မွာက်င္လည္ေနသူေတြဟာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းေပၚ အလိုအေလ်ာက္စီးနင္းလိုက္ပါေနၾကသူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္္ ကြန္ျပဴတာ ၊ အင္တာနက္ စတာေတြနဲ႔ ယဥ္ပါးေနပါတယ္ ။ သူတို႔ရဲ႕သင္ၾကားေလ့လာမႈေတြမွာ သူတို႔ယဥ္ပါးတဲ့အရာေတြကို အေထာက္အကူအျဖစ္သံုးရင္ ပိုထိေရာက္မႈရွိနိုင္တယ္လို႔ ပညာေရးပိုင္းေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္မိၾကတယ္ ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္သင္ယူျခင္း (collaborative learning) ၊ အျပန္အလွန္နွီးေနွာဖလွယ္သည့္သင္ယူျခင္း (interactive learning) မိ်ဳးေတြကို စာသင္ခန္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြၾကားျဖစ္ထြန္းေစဖို႔ ၾကိဳးစားလာၾကပါတယ္ ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လူတေယာက္ဟာတစ္ေယာက္တည္းသင္ယူတာထက္ ၊ အားလံုးေပါင္းျပီး တစ္ေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ အၾကံဥာဏ္ စိတ္ကူးေတြနဲ႔ပံ့ပိုးျပီးတည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သင္ယူျခင္းမွာပိုျပီးထိေရာက္နိုင္ျပီး အသိပညာပိုတိုးပြားေစတယ္လို႔ ပညာေရးပိုင္းေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္မိၾကပါတယ္ ။ အဲလိုလုပ္နိုင္ဖို႔ ဘေလာဂ့္ေတြကိုအသံုးခ်နိုင္တာကို ေတြ႔ရွိသြားၾကပါတယ္ ။

ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာဘေလာဂ့္ေလာကမွာ ပညာေရးဘေလာဂ့္ေတြပဲ သီးသန္႔စုေပါင္းထားတဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ EDUBLOG ဆိုတာရွိလာပါျပီ ။ အဲဒီေနရာဟာ ဆရာဆရာမေတြ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စာသင္ၾကားရာမွာဘေလာဂ့္ကိုအလြယ္တကူသံုးနိုင္ဖို႔ သီးသန္႔တည္ေထာင္ေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္္္ ။ လက္ရွိ အဲဒီေနရာမွာဘေလာဂ့္ေပါင္း နွစ္သိန္းေက်ာ္အထိရွိေနပါျပီ ။ သူတို႔ဟာဘေလာဂ့္ေတြကိုစာသင္ၾကားေရးပိုင္းမွာ ဘယ္လိုအသံုးခ်ၾကပါသလဲ ။

သခ်ၤာဆရာတေယာက္ကေထာင္ထားတဲ့ Mathblog မွာ တေန႔တာအတန္းထဲမွာ သင္လိုက္တဲ့သင္ခန္းစာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေက်ာင္းသားေတြက တလွည့္ခ်င္းစီ ဘေလာဂ့္ေပၚမွာပို႔စ္အေနနဲ႔ သူတို႔နားလည္သလို ျပန္လည္ရွင္းျပထားတာေတြရွိပါတယ္ ။ အတန္းထဲက တျခားေက်ာင္းသားေတြက အဲဒီပို႔စ္ေတြမွာ ကြန္မန္႔ေတြ၀င္ေရးရင္းေဆြးေႏြးၾကပါတယ္ ။ သူတို႔သင္ရတဲ့သင္ခန္းစာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကိုေဖာ္ျပထားတဲ့ အင္တာနက္ေပၚက ၀က္ဆိုဒ္လင့္ခ္ေတြကိုလည္း ကြန္မန္႔ေတြမွာေပးျပီး ေ၀မွ်ၾကပါတယ္ ။ ေက်ာင္းသားခ်င္းရွင္းျပထားတဲ့အေရးအသားဟာ သူတို႔ခ်င္းနားလည္နိုင္တဲ့ စကားလံုးအသံုးအႏံႈးေတြကိုသံုးတတ္ၾကတဲ့အတြက္ တခါတေလက်ေတာ့ စာအုပ္ထဲကရွင္းျပထားတာထက္ ပိုထိေရာက္ေစပါတယ္ ။ အဲဒီဘေလာဂ့္မွာ သခ်ၤာဆရာရဲ႕ပါ၀င္မႈက ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕တင္ျပခ်က္ေတြ ေဆြးေႏြးတာေတြကို လမ္းမမွားရေလေအာင္ လိုအပ္တဲ့အခါ၀င္ေရာက္ျပီး ဂိုက္လုပ္ေပးတာမိ်ဳးပါပဲ ။ တခါတေလ သူကို္ယ္တိုင္လည္း ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ လိုအပ္မယ့္အခ်က္အလက္ေတြကို ပို႔စ္အေနနဲ႔တင္ေပးပါတယ္ ။ အဲလိုလုပ္တဲ့အခါ ေက်ာင္းသားနဲ႔ဆရာၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမိ်ဳးေတြျဖစ္လာျပီး ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသားၾကားမွာ တသီးတသန္႔ၾကီးျဖစ္တာမိ်ဳး မခံစားရေတာ့ပဲ ပိုမိုရင္းနီးေစပါတယ္ ။ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း သူတို႔အထင္အျမင္ အေတြးအေခၚေတြကို ပြင့္လင္းစြာေထာက္ျပရဲလာပါတယ္ ။ အဲလိုဘေလာဂ့္မိ်ဳးကို သခ်ၤာဘာသာတင္သာမက သိပၸံ ၊ ပထ၀ီ ၊ သမိုင္း စတဲ့ဘာသာရပ္အမိ်ဳးမိ်ဳးမွာ အသံုးျပဳထားတာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္ ။

ဆရာဆရာမေတြသံုးတတ္တဲ့ေနာက္တမိ်ဳးကေတာ့ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ျဖန္႔ေ၀တဲ့သေဘာမိ်ဳးပါပဲ ။ ေနာက္ထပ္သခ်ၤာဆရာမတေယာက္ရဲ႔ Class Connection ဘေလာဂ့္မွာ တစ္ပတ္စာအတန္းထဲမွာသင္ၾကားခဲ့တဲ့ အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္အလက္ေတြ ၊ ေလ့က်င့္ခန္းထပ္ရမယ့္ေန႔ရက္ေတြ ၊ ေက်ာင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြသိသင့္တဲ့ တျခားအေရးၾကီးတဲ့အစီအစဥ္ေတြအေၾကာင္းပါရွိတယ္ ။ ဒီဘေလာဂ့္ က်ေတာ့လည္း ကေလးေတြအတန္းထဲမွာဘာေတြသင္ေနတယ္ ဘာေတြလုပ္ၾကမယ္ဆိုတဲ့အစီအစဥ္ေတြ ဘာေတြလုပ္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတဲ့မွတ္တမ္းေတြနဲ႔ဓါတ္ပံုေတြကို မိဘေတြသိေအာင္ ဘေလာဂ့္ကိုသံုးျပီးေ၀မွ်ပါတယ္ ။

ေနာက္တမိ်ဳးကေတာ့အဂၤလိပ္စာသင္ၾကားရာမွာျဖစ္ျဖစ္ ၊ ဘာသာစကားတခုခုကို သင္ၾကားရာမွာျဖစ္ျဖစ္ ဘေလာဂ့္ကိုအြန္လိုင္းဒိုင္ယာရီအျဖစ္ ေန႔စဥ္ေရးခိုင္းတာပါပဲ ။ အဲလိုေရးျပီး ဆရာအျပင္ေက်ာင္းသားအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ဖတ္ၾက ကြန္မန္႔ေတြေရးၾကနဲ႔ ဘာသာစကားတခုကို ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔သင္ယူနိုင္ပါတယ္ ။ ဒိုင္ယာရီလိုကိုယ္ေရးခ်င္တာကိုေရးတဲ့အခါ ေရးတဲ့သူအတြက္လည္း ဘာေရးရမွန္းမသိျဖစ္ေနတာမိ်ဳးမရွိေတာ့သလို ဖတ္တဲ့သူအတြက္လည္း ဖတ္စာအုပ္ထဲကစာပိုဒ္ေတြမဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ တကယ့္အျဖစ္အပ်က္ေတြကိုဖတ္ေနရတဲ့အတြက္ စိတ္၀င္စားမႈရွိေစပါတယ္ ။

ဘေလာဂ့္ဆိုတာပညာေရးပိုင္းမွာသာမက အလုပ္နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ေနရာေတြ ပညာသည္ေတြက သူတို႔အေတြးအေခၚ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို ေဆြးေႏြးဖလွယ္တဲ့ေနရာမွာလည္း အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္ ။ အဲလိုဘေလာဂ့္ေတြက အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ေတြဟာ သာမန္ဘေလာဂ့္ေတြမွာေရးထားတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြလိုမဟုတ္ဘဲ ယံုၾကည္နိုင္ေလာက္တဲ့အရည္အခ်င္း (credibility) အျပည့္အ၀ရွိပါတယ္ ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီဘေလာဂ့္ကိုေရးသားသူေတြဟာ သူတို႔ေရးသားထားတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့နယ္ပယ္မွာ ယံုၾကည္ရတဲ့အရည္အခ်င္းရွိသူေတြဆိုတာ စာဖတ္သူေတြက သိရွိထားၾကပါတယ္ ။ အဲဒီအခါ သူတို႔ဘေလာဂ့္ေတြဟာ အပ်င္းေျပသေဘာနဲ႔ဖတ္တာမဟုတ္ေတာ့ပဲ အခ်က္အလက္ေတြကို သင္ၾကားမွတ္သားစရာေနရာတခုျဖစ္လာပါတယ္ ။

ကမာၻ႔နိုင္ငံအသီးသီးမွာေရာက္ရွိျပီး အဲဒီနိုင္ငံေတြကပညာေတြ အလုပ္အေတြ႔အၾကံဳေတြရရွိထားတဲ့ ျမန္မာဘေလာဂါ့ေတြဟာလည္း ကိုယ္နဲ႔သက္ဆိုင္ရာနည္းပညာပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ဘေလာဂ့္ကို တကိုယ္တည္းျဖစ္ေစ အုပ္စုဖြဲ႔ျပီးျဖစ္ေစ လုပ္နိုင္ပါတယ္ ။ အဲလိုဘေလာဂ့္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ အဲဒီနည္းပညာပိုင္းကိုေလ့လာသင္ၾကားေနတဲ့တက္သစ္စမိ်ဳးဆက္္ေတြကို သင္ၾကားပို႔ခ်ရာေနရာ၊ အဲလိုနည္းပညာပိုင္းမွာလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကိုယ့္နိုင္ငံသားေတြနဲ႔ ပညာႏွီးေႏွာဖလွယ္ရာ ေနရာတေနရာ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္ ။ ျပည္တြင္းနဲ႔ျပည္ပမွာရွိေနေပမယ့္ ျမန္မာလူမိ်ဳးခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည့္သင္ယူျခင္းမိ်ဳးနဲ႔အတူ ျမန္မာျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္လည္း တီထြင္ၾကံစ စိတ္ကူးဥာဏ္ေတြကို တစစီပိုပိုၾကီးပြားလာေအာင္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္နိုင္မယ့္အခြင့္အလမ္းေတြ ျဖစ္လာနိုင္ပါမယ္ ။

ဘေလာဂ့္ရဲ႕အားသာခ်က္ထဲကတခုကေတာ့ ဘေလာဂ့္ဆိုတာေပါ့ပါးသြက္လက္တဲ့အသြင္ရွိျပီး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ေဘာင္ခတ္ထားတဲ့ေနရာမိ်ဳးျဖစ္မေနတဲ့အတြက္ အသံုးျပဳသူေတြအတြက္ စိတ္က်ဥ္းက်ပ္တာမိ်ဳးမျဖစ္ေစပါဖူး ။ ေနာက္ျပီးဘေလာဂ့္ဆိုတာ ခုေခတ္လူငယ္ေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့အရာတခုလည္းျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါ့အျပင္ဘေလာဂ့္ထဲမွာ ဓါတ္ပံုေတြျပတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗြီဒီယိုထည့္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အသံဖိုင္ထည့္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ စတဲ့ တျခား application အမိ်ဳးစံုကိုလည္း ထည့္လို႔ရတဲ့အတြက္ စိတ္၀င္စားစရာျဖစ္ေအာင္လုပ္နိုင္ပါတယ္ ။

စိတ္ကူးအၾကံဥာဏ္ေတြကို ျမန္မာအမ်ားစုေဆြးေႏြးဖလွယ္ေလ့ရွိၾကတဲ့ေနရာကေတာ့ Discussion Boards/ Forumေတြပါပဲ ။ အဲလိုလုပ္တာဟာလည္းအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိနိုင္ေပမယ့္ အဲဒီေနရာေတြဟာ စကားလံုးေတြနဲ႔ပဲေရးလို႔ရျပီး တျခား ေဆာ့ဖ္၀ဲေတြထည့္ဖို႔ ကန္႔သက္ခ်က္ေတြရွိတဲ့အတြက္ ဘေလာဂ့္ေတြေလာက္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့နွီးေနွာဖလွယ္နိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္းမိ်ဳးေတြ မရွိပါဖူး ။

တျခားဘေလာဂ့္လုပ္နည္းတခုုျဖစ္တဲ့ Micro-blogging ဆိုတာ ေခါင္းထဲလွ်ပ္တျပက္ေပၚလာတဲ့အေတြး ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းျဖစ္ေနတဲ့အေျခအေန စတာေတြကို ဘေလာဂ့္ပို႔စ္အေသးစားေလးေတြလိုလုပ္ျပီး အမ်ားကိုအသိေပးေ၀မွ်တာမိ်ဳးျဖစ္ပါတယ္ ။ Micro-blogging လုပ္တဲ့ဆိုဒ္ေတြမ်ားေပမယ့္ လူသံုးအမ်ားဆံုးကေတာ့ Twitter ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားအပါအ၀င္ ရုပ္ရွင္မင္းသားမင္းသမီးေတြကအစ နိုင္ငံေပါင္းစံုကပညာရွင္ေတြအထိ သူတို႔ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ဆိုတာကို သူတို႔ကိုအားေပးေနသူေတြ စိတ္၀င္စားေနသူေတြသိရေအာင္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ေ၀မွ်ခ်င္တဲ့ စိတ္ကူးအၾကံအစည္ေတြ အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္ေတြကို အားလံုးဆီေရာက္ဖို႔ Twitter ကိုအသုံးျပဳတတ္ၾကတယ္ ။ အဲလိုအသံုးျပဳလိုက္တဲ့အတြက္ လူအမ်ားၾကီးဆီ တခ်ိန္တည္းေရာက္ေအာင္လုပ္နိုင္တဲ့ မီဒီယာပါ၀ါမိ်ဳးရွိေစပါတယ္ ။

ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကမွာလည္း ကိုယ့္ရဲ႕လက္ရွိအေျခအေနကိုအသိေပးဖို႔ Twitter ဆိုတာကို သံုးလာၾကတာေတြ႔ရပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ Twitter ထဲမွာ ျမန္မာျပည္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့သတင္းေတြကိုတင္ေပးတဲ့ Burmanewsnet, Burma Campaing UK, US for Burma စတဲ့အေကာင့္ေတြမွာ သတင္းယူတဲ့ျမန္မာေတြနည္းပါးသလို သူတို႔ေတြရဲ႕သတင္းတင္ႏႈန္းကလည္း အျမဲမရွိတာေတြ႔ရပါတယ္ ။ NY Times, CNN Breaking News စတဲ့ နိုင္ငံတကာမီဒီယာေတြကေတာင္ Twitter ကိုသံုးျပီး သတင္းေခါင္းစဥ္ေတြကို စာဖတ္သူေတြဆီျဖန္႔ဖို႔ၾကိဳးစားေနတဲ့အခ်ိန္ ျမန္မာေလာက (ဘေလာဂ့္နွင့္ မီဒီယာမ်ား) ကေတာ့ Twitter ရဲ့မီဒီယာပါ၀ါကို ေသခ်ာမသံုးသပ္မိေလသလားလို႔ ထင္စရာျဖစ္လာပါတယ္ ။

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာေတြၾကားမွာ Twitter ကို အေၾကာင္းအရာ ဗဟုသုတရယူဖို႔အတြက္ေတာ့သံုးတာ မေတြ႔ရေသးပါဖူး ။ နည္းပညာပိုင္းနဲ႔ သင္ၾကားေရးပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္ျပီးသံုးထားတဲ့နမူနာကိုျပရရင္ေတာ့ ABC News မွာၾကည့္လိုက္ရတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြခြဲစိတ္ကုသျခင္းတခုလုပ္ေနတုန္း Twitter ကိုသံုးျပီး ေဆးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြကို သင္ျပေပးတဲ့ဗီြဒီယိုပါ ။ ခြဲစိတ္ခံရတဲ့လူနာရဲ႕သေဘာတူညီခ်က္နဲ႕အတူ အဲဒီခြဲစိတ္ကုသျခင္းကို live video transmission လုပ္ျပီး နိုင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ ေဆးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြၾကည့္နိုင္ေအာင္ အင္တာနက္ကထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္ ။ ျပီးေတာ့ Twitter ကိုသံုးျပီး ေက်ာင္းသားေတြကေမးခြန္းေတြေမးတာကို ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္ ။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဆရာ၀န္ခြဲစိတ္ေနတာကိုအေသးစိတ္ျမင္ရျပီး ဒါကဘာလို႔ဒီလုိလုပ္တာလဲ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမိ်ဳး ခ်က္ခ်င္းေမးနိုင္တဲ့အတြက္ သူတို႔အတြက္အမ်ားၾကီးအက်ိဳးရွိခဲ့ပါတယ္လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါတယ္ ။

နိုင္ငံတကာဘေလာဂ့္ေလာကမွာ အထက္မွာေဖာ္ျပခဲ့သလို ဘေလာဂ့္ဆိုတာကိုအက်ိဳးရွိေအာင္ အသံုးျပဳေနတာကိုၾကည့္ျပီး လြန္ခဲ့တဲ့သံုးနွစ္နီးပါးေလာက္ကစျပီး စည္ကားလာခဲ့တဲ့ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကမွာေတာ့ လိုအပ္ေနတာေတြအမ်ားၾကီးရွိပါေသးလားလို႔ ေတြးမိပါတယ္ ။ သူတို႔လိုပဲထပ္တူလုပ္ရမယ္လို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဖူး ။ ဒါေပမယ့္ ေခတ္နဲ႔ရင္ေဘာင္တန္းခ်င္ရင္ေတာ့ နိုင္ငံတကာမွာ ဘေလာဂ့္ေတြကို ဘယ္လိုသံုးေနၾကပါလားဆိုတာကို စူးစမ္းေလ့လာၾကည့္ဖို႔လိုအပ္လာပါျပီ ။ နိုင္ငံေပါင္းစံုမွာေရာက္ရွိေနၾကတဲ့ျမန္မာေတြ စုေ၀းနားခို စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈရေစတဲ့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေနရာတခုအျဖစ္ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကတည္ရွိေနတာဟာ မေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတာ့မဟုတ္ပါဖူး ။ လူတိုင္းဟာဘ၀မွာေရြးခ်ယ္မႈေတြရွိ္ၾကတယ္ ။ တခ်ိဳ႔က စိတ္ေျဖသာရာအတြက္ပဲဦးစားေပးေရြးခ်ယ္ ဘယ္လိုအေျခအေနေရာက္ေရာက္ တင္းတိမ္တတ္ၾကတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ ဘ၀မွာအျမဲတိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းကို ရွာၾကံေနတတ္ၾကတယ္ ။ ပထမအဖြဲ႕လူေတြအတြက္ေတာ့ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကဟာ အတိုင္းအတာတခုအထိအက်ိဳးျပဳေနနိုင္တာျမင္ရေပမယ့္ ၊ ဒုတိယအဖြဲ႔ကလူမိ်ဳးေတြအတြက္ေတာ့ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကက အခြင့္အလမ္းသိပ္ေပးတဲ့ပံုမေပၚေသးပါဖူး ။

ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလက ျမန္မာျပည္ထဲကသတင္းေတြအလ်င္အျမန္ျဖန္႔ေပးနိုင္တယ္ဆိုျပီး ကမာၻကအသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရတဲ့ျမန္မာဘေလာဂ့္ေတြဟာ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ မေသခ်ာမေရရာတဲ့သတင္းေတြပါ၀င္ေနတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးခ်ိတ္ဆက္ျခင္း (social networking) ကိုအသားေပးေနတဲ့အဆင့္မိ်ဳးေလာက္မွာေရာက္ေနတာနဲ႔ပဲ တင္းတိမ္ၾကေတာ့မလား ။ အက်ိဳးမရွိတဲ႔ျငင္းခုန္ျခင္းေတြ အတၱအျပည့္နဲ႔ရန္လိုမႈေတြၾကား ဘေလာဂ့္ေပၚကအခ်ိန္ေတြကိုကုန္ေစေတာ့မလား ။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ့္တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္းအတြက္ေရာ ကိုယ္နဲ႔ယဥ္ပါးေနတဲ့ဘေလာဂ့္ေတြကို အသံုးခ်ဖို႔စိတ္မကူးၾကေတာ့ဖူးလား ။

စိစစ္ေရး (censorship) မွာ ကမာၻ႔အခ်ဳပ္ခ်ယ္ဆံုးနိုင္ငံေတြထဲပါ၀င္တဲ့ ျမန္မာနို္င္ငံကျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ အင္တာနက္ေပၚကဘေလာဂ့္ေတြဟာ သူတို႔မေရာက္နို္င္တဲ့ေလာကကို၀င္ေရာက္ခြင့္ေပးတဲ့ ျပတင္းေပါက္လိုပါပဲ ။ အဲဒီျပတင္းေပါက္ကေန ျမင္ေတြ႔ခြင့္ရတဲ့အေတြ႔အၾကံဳေတြကို သူတို႔စိတ္၀င္စားၾကမယ္ ၊ သင္ၾကားခြင့္ရတဲ့နည္းပညာေတြဟာ သူတို႔အတြက္တန္ဖိုးရွိလိမ့္မယ္ ။ နုိင္ငံရပ္ျခားမွာေရာက္ေနတဲ့ျမန္မာလူမိ်ဳးေတြဟာ ကိုယ့္အမိေျမမွာ တံခါးပိတ္ မ်က္စိပိတ္ အေမွာင္ခ်ထားခံေနရတဲ႔ ကိုယ့္နိုင္ငံသားေတြအတြက္ ဒီဘေလာဂ့္ေတြကိုသံုးျပီး ပညာဒါနေတြလွဴဒါန္းနိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္း ၊ အက်ိဳးရွိတာေတြ လုပ္ေပးနိုင္မယ့္အခြင့္အလမ္းေတြရွိတာ ဘေလာဂ့္ေရးသူတိုင္းသိေစခ်င္ပါတယ္ ။

ရွာေဖြေလ ေတြ႔ရွိေလလို႔ဆိုနိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းကို မရွာေဖြရင္ေတာ့ ကိုယ့္ေရွ့ေမွာက္မွာရုပ္လံုးျပလာခဲ့ရင္ေတာင္ ျမင္ေတြ႔နိုင္ဖို႔ခဲ့ယဥ္းပါတယ္ ။ ျမန္မာဘေလာဂ့္ေလာကဟာလည္း ျမန္မာျပည္ထဲကျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိတဲ့ျပတင္းေပါက္တေပါက္ျဖစ္လာဖို႔တင္မက ၊ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာဘေလာဂါ့ေတြရဲ႔အရည္အခ်င္းကို ပိုမိုတိုးတက္လာနိုင္ေအာင္ ေပးနိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္းေတြရွိေနပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္မလားဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာဘေလာဂါ့ေတြေပၚမွာပဲ လံုးလံုးလ်ားလ်ားမူတည္ေနပါတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်လို္က္မိပါေတာ့တယ္ ။


ဤေဆာင္းပါးကို သံလြင္မဂၢဇင္း ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ဧျပီလထုတ္ အတြဲ (၃) အမွတ္ (၂) တြင္ေဖာ္ျပျပီးျဖစ္သည္ ။

ေက်ာင္းသားလက္စြဲ - သင္ခန္းစာမ်ားအား ျပန္လွန္က်က္မွတ္ျခင္း

စာေမးပြဲမ်ား နီးလာတဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႕ ေလ့လာသင္ယူထားတဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို ျပန္လွန္က်က္မွတ္ၾကရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားတေယာက္အတြက္ ဒီအခ်ိန္ဟာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ တႏွစ္ပတ္လံုး ေက်ာင္းအတူတက္၊ စာအတူက်က္ခဲ့ၾကျပီး ဒီအခ်ိန္ေရာက္မွ အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးမခ်တတ္မွဳ၊ လြန္မင္းစြာ အသံုးခ်မွဳေတြနဲ႕ အျခားေသာ အေလ့အထမွား တခ်ိဳ႕ဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စာေမးပြဲရမွတ္ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႕ သင္ယူမွဳပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာသူေတြက ဒီလိုအေလ့အထမွားေတြကို သံုးသပ္ျပီး၊ ဒါေတြကို ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားမလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ေတြးေတာအၾကံေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုအၾကံျပဳခ်က္ေလးေတြထဲက တခ်ိဳ႕အခ်က္ေလးကို စာေရးသူရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳတခ်ိဳ႕နဲ႕ ေပါင္းစပ္ျပီး ေရးသားတင္ျပပါမယ္။


(၁) စာေတြကို ထပ္ခါထပ္ခါဖတ္ျပီး၊ မွတ္စုေတြ ထပ္တလဲလဲ ထုတ္ေနျခင္း

တခ်ိဳ႕ေသာ ေက်ာင္းသားေတြက စာေမးပြဲနီးလာတဲ့အခါမွာ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲ ဖတ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ေလ့လာသင္ယူေနတဲ့ အခ်ိန္မွာကတည္းက နားလည္ေအာင္ ၾကိဳတင္ဖတ္ထားသင့္ပါတယ္။ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တဲ့အခ်ိန္က်မွ နားလည္ေအာင္ လိုက္လုပ္ေနရတယ္ဆိုတာ သင္ခန္းစာေတြကို ေက်ညက္ေအာင္ မေလ့လာထားလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တဲ့အခ်ိန္ေရာက္မွ မွတ္စုေတြ ထပ္တလဲလဲ ထုတ္ေနျခင္းပါ။ စာေရးသူလဲ ျဖစ္ဖူးပါတယ္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာေမးပြဲတခု ေျဖစဥ္တုန္းကပါ။ တကယ္ေတာ့ စစ္ဗ်ဴပညာရွင္ကေလာ့၀စ္ရဲ႕ အဆိုအမိန္႕၊ အေတြးအျမင္ေတြကို စာေမးပြဲမတိုင္မီ သံုးလေလာက္ကတည္းက မွတ္စုထုတ္ျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ရဲ႕သေဘာသဘာ၀ေတြ၊ သီအိုရီေတြ၊ ဗ်ဴဟာေတြကို က႑အလိုက္ခြဲျပီး ေလ့လာျပီးသားပါ။ ဘာေၾကာင့္မ်ား စာေမးပြဲေျဖခါနီး ႏွစ္ရက္အလိုက်မွ အဲဒီစစ္က်မ္းၾကီးကို ျပန္ေကာက္ကိုင္မိတယ္မသိဘူး။ ရလာဒ္ကေတာ့ စာအုပ္ကို ေကာက္ကိုင္လိုက္၊ မွတ္စုေတြ ျပန္လွန္လိုက္၊ ဟိုဟာေလးထပ္ျဖည့္ရင္ေကာင္းမလား၊ ဒီဟာေလးမ်ား လိုေနမလားနဲ႕ ေတာ္ေတာ္ဗ်ာမ်ားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္းနဲ႕ စာေမးပြဲခန္းေရာက္မွ တခ်ိဳ႕ quotation ေတြကို မနည္းျပန္စဥ္းစားယူရျပီး ေနာင္တရခဲ့ဖူးပါတယ္။

ေကာင္းတာကေတာ့ စာေမးပြဲနည္းလာျပီဆိုတာနဲ႕ အဓိက အခ်က္အလက္ေတြပါတဲ့ ကတ္ျပားေတြ (ဒါမွမဟုတ္) မွတ္စုစာအုပ္ေတြကိုပဲ ျပန္ဖတ္သင့္ပါတယ္။ mindmaps ေတြ၊ ရုပ္ပံုေတြနဲ႕ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို မွတ္သားသင့္ပါတယ္။ အတိုေကာက္စာလံုးေလးေတြနဲ႕ မွတ္သားထားရင္ စာေမးပြဲခန္းထဲမွာ ျပန္မွတ္မိႏိုင္တာမို႕ အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလံုးကိုခ်ည္းပဲ အတိုေကာက္ေတာ့ မမွတ္ပါနဲ႕ရွင္။ အစျပန္ေဖာ္လို႕ မရေတာ့တာေတြလဲ ၾကံဳဖူးလို႕ပါ။

(၂) အက္ေဆးမ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း

က်ြန္မတို႕ ျမန္မာေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြ လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြကို စေပါ့ရိုက္ျပီး၊ အလြတ္က်က္ၾကတာပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ အာရွတိုက္ကလာတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားလဲ အလြတ္က်က္ၾကတာ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္းလြန္းလွပါတယ္။ ေမးခြန္းက ကိုယ္က်က္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး လာခ်င္မွ လာမွာပါ။ ေမးခြန္းပံုစံမ်ားကို ေလ့လာျပီး၊ ဘယ္လိုေမးခြန္းလာရင္၊ ဘယ္လိုေျဖမယ္ဆိုတာမ်ိဳးကိုပဲ ျပင္ဆင္ထားျပီး၊ အခ်က္အလက္ေတြ မွတ္သားထားသင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲခန္းေရာက္မွ ေမ့သြားတာမ်ိဳးလဲ ရွိတတ္တာမို႕ ဒီလိုအေလ့အထမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

(၃) ျပန္လွန္ေလ့လာမွဳကို အာရံုစိုက္လြန္းျခင္း

တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြက်ေတာ့ အလြန္အက်ြံကို လုပ္တတ္ၾကျပန္ပါတယ္။ စာေမးပြဲနီးရင္ စာကို အလြန္အက်ြံလုပ္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ စာရရဲ႕သားနဲ႕ စာေမးပြဲကို ေၾကာက္စိတ္၀င္ျပီး၊ မအိပ္ႏိုင္၊ မစားႏိုင္၊ စာအုပ္နဲ႕ မ်က္ႏွာနဲ႕ မျပတ္ျဖစ္တတ္သူေတြပါ။ ဒုတိယတမ်ိဳးကေတာ့ တႏွစ္ပတ္လံုး လုပ္ခ်င္ရာလုပ္၊ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ေနျပီး၊ စာေမးပြဲနီးမွ အလြန္အက်ြံ စာက်က္တတ္သူေတြပါ။ က်န္းမာေရးထိခိုက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေလ့အထေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာတုန္းက ဆယ္တန္းမို႕လို႕ တႏွစ္လံုး တီဗြီမၾကည့္ရ၊ ကက္ဆက္နားမေထာင္ရလို႕ အတင္းအၾကပ္ပိတ္ပင္တဲ့ မိဘမ်ိဳးေတြလဲ ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူဆိုတာ စက္ရုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ တစံုတခုထဲမွာပဲ တခ်ိန္လံုးအာရံုႏွစ္ထားတာဟာ စိတ္က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းပါဘူး။ စာေမးပြဲနီးလို႕ စိတ္အနားယူအပန္းေျဖေရးနဲ႕ ပတ္သက္တာေတြ လံုး၀မလုပ္ဘူး ဆိုတာဟာလဲ မေကာင္းပါဘူး။ ဒါေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ အသံုးခ်တတ္ရင္ ေဆးေတာင္ ျဖစ္ပါေသးတယ္။ သီခ်င္းၾကိဳက္သူတေယာက္အတြက္ တဘာသာဖတ္ျပီး၊ ေနာက္တဘာသာ စမဖတ္ခင္ အခ်ိန္ေလးအတြင္းမွာ နာရီ၀က္ေလာက္ သီခ်င္းနားေထာင္လိုက္တာဟာ စိတ္လန္းဆန္းမွဳ အတြက္ကိုေတာင္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါေသးတယ္။ တခါတေလလဲ စာေတြ ဖတ္မွတ္ရင္း ျငီးေငြ႕လာတဲ့ အခ်ိန္ေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းတခ်ိဳ႕နဲ႕အတူ စာတူတူ ဖတ္မွတ္ေဆြးေႏြးတဲ့ အခ်ိန္ေလးေတြရွိရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။

(၄) မိမိကိုယ္ကို အတင္းကာေရာ စာထဲ အာရံုစိုက္ခိုင္းျပီး၊ ျငီးေငြ႕ေစျခင္း

လူတေယာက္နဲ႕ တေယာက္မွာ စိတ္ပါ၀င္စားတာ၊ အာရံုစိုက္ႏိုင္တာေတြ မတူပါဘူး။ စာေရးသူဆိုရင္ တခုတည္းကို အာရံုစိုက္လုပ္ရတာကို လံုး၀ႏွစ္ျမိဳ႕သူ မဟုတ္ပါဘူး။ စာတအုပ္ထဲကို ဖတ္ဖို႕လာေပးထားရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ျပီးေအာင္ မဖတ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္လာေပးရင္ေတာ့ တအုပ္ကိုဖတ္လို႕ ျငီးေငြ႕လာရင္၊ ေနာက္တအုပ္ကို ေကာက္ဖတ္လို႕ရတဲ့ အသိနဲ႕ အလုပ္ခြဲေ၀လိုက္တာေၾကာင့္ ဖတ္လို႕ျပီးသြားပါတယ္။ ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုယ္သိဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က တခုတည္းမွာ နာရီမ်ားစြာ ႏွစ္ျပီး အလုပ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္စိတ္ကမပါပဲ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အတင္းအၾကပ္အမိန္႕ေပးျပီး မခိုင္းပါနဲ႕။ ေနာက္ေန႕မွာ စာေမးပြဲေျဖရမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ တဘာသာတည္းကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ဖတ္ေနတာထက္စာရင္ ဒီတဘာသာကို ေခါင္းစဥ္တခုဖတ္၊ ေနာက္တဘာသာကို ေခါင္းစဥ္တခုဖတ္နဲ႕ အာရံုေျပာင္းေပးျပီး၊ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တာက ပိုအက်ိဳးရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ေရတိုရည္မွန္းခ်က္ေလးေတြ ခ်သင့္ပါတယ္။ သိပ္ျပီး ျငီးေငြ႕လာရင္ အာရံုေျပာင္းလိုက္ပါ။ လမ္းထြက္ေလွ်ာက္တာ၊ အစားတခုခုစားတာ၊ သီခ်င္းနားေထာင္တာေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေန႕လည္ေန႕ခင္း နာရီ၀က္ေလာက္ အိပ္စက္အနားယူလိုက္တာကလဲ အင္အားျဖစ္ေစပါတယ္။

(၅) စာေမးပြဲေၾကာက္စိတ္၀င္လာျခင္း

တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြက တႏွစ္လံုးေပါ့ေပါ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေနလာျပီး စာေမးပြဲနီးမွ ေၾကာက္လန္႕တၾကား၊ စိုးရိမ္တၾကီးနဲ႕ ပ်ာယာခတ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ စာရရဲ႕သားနဲ႕ ပ်ာယာပ်ာယာ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။ စာေမးပြဲဆိုတဲ့ အရွိန္က အေတာ္ကို ၾကီးပါတယ္။ ဘယ္သူမဆို အနည္းနဲ႕ အမ်ားေတာ့ ေၾကာက္ၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အလြန္အမင္း ေၾကာက္စိတ္၀င္ျပီး ပ်ာယာခတ္လာျပီဆိုရင္ စာဖတ္ေနတာကို ရပ္ျပီး၊ မိသားစု၀င္ေတြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ စကားစေျပာသင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲနဲ႕ မဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြေျပာရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။

မွတ္စုစာအုပ္ေတြကို ၾကည့္ျပီး ငါဒါေတြအားလံုး မွတ္မိပါ့မလား၊ ငါေလ့က်င့္ထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြေကာ လာပါ့မလား စတဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ေတြလဲ ၀င္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ က်န္တာေတြ မမွတ္မိတာအသာထား၊ အခုဖတ္ေနတဲ့ စာကို မွတ္မိရင္ျပီးေရာ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ျပန္သြင္းရပါမယ္။ စီမံခန္႕ခြဲေရးဘာသာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ဂိုက္လုပ္စဥ္တုန္းက ဆယ့္ငါးမိနစ္အတြင္းမွာတင္ ေျဖရမယ့္ ေလးဘာသာရဲ႕ စာအုပ္ေတြကို ဟိုဟာေကာက္ကိုင္လိုက္၊ ဒီဟာေကာက္ကိုင္လိုက္နဲ႕ လူကိုျပဴးတူးျပဲတဲ ၾကည့္တတ္တဲ့ ကေလးတေယာက္ကို ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ စာအုပ္တအုပ္ထဲကို ေပးျပီး၊ က်န္တဲ့သံုးအုပ္ကို အံဆြဲထဲ ထည့္သိမ္းထားလိုက္ရပါေတာ့တယ္။ တနာရီခြဲေလာက္ၾကာမွ ေနာက္တအုပ္ကို ထုတ္ေပးျပီး၊ အရင္ဖတ္ေနတဲ့ တအုပ္ကို ျပန္သိမ္းရပါတယ္။

စိတ္သက္သာရာရေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း ရွာၾကံေတြးေတာသင့္ပါတယ္။ စာေရးသူလဲ ဆယ္တန္းေလာက္အထိ စာေမးပြဲဆို ပူပန္ေၾကာင့္ၾကတတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းကေတာ့ စာေမးပြဲမွာ ရမွတ္မ်ားဖို႕၊ အဆင့္ေကာင္းဖို႕ေတြပဲ သိနားလည္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။ ဆယ္တန္းေအာင္ျပီး၊ လူ႕ေလာကထဲ လက္ေတြ႕ေရာက္လာေတာ့မွ စာေမးပြဲေအာက္လက္မွတ္ေတြဆိုတာ အေရးၾကီးတာ မွန္ေပမယ့္ ဘ၀ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုပဲဆိုတာ နားလည္လာခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ သိပ္ပူပန္စိတ္မ်ားလာရင္ ကိုယ့္ဘက္က အတတ္ႏိုင္ဆံုးၾကိဳးစားခဲ့သလားဆိုတာ ကိုယ့္ဟာကို ျပန္ေမးလိုက္ပါ။ အခ်ိန္ေတြကို အလဟႆ မျဖဳန္းခဲ့ပဲ လုပ္သင့္တာေတြ လုပ္ခဲ့ျပီးျပီဆိုမွေတာ့ ရွံဳးမွာကို ေၾကာက္စရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အမွတ္နည္းမွာ၊ မ်ားမွာကိုလဲ စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ့္ဘက္က တာ၀န္ေက်တယ္ဆိုရင္ သူတပါးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာမယ့္ ရလာဒ္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ က်သြားရင္လဲ ေအာင္ေအာင္ ထပ္ၾကိဳးစားလို႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ကျဖစ္ခ်င္စိတ္ရွိတယ္ဆိုရင္ စိတ္မေလွ်ာ့ေသးသေရြ႕ မရွံဳးေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စာေမးပြဲနီးရင္ ရလာဒ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ပူပန္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ျပီး၊ ေသြးေအးေအးနဲ႕ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။

(၆) အခ်ိန္မလံုေလာက္သလို ခံစားရျပီး၊ လုပ္ခ်င္တာမ်ားေနျခင္း၊ ကုန္သြားေသာအခ်ိန္မ်ားအား ျပန္လည္တမ္းတေနျခင္း

စာေမးပြဲနီးလာတာနဲ႕အမွ် ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ ေနာင္တ တစြန္းတစေလးေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဒီစာေတြကို ေစာေစာမ်ားက်က္ခဲ့မိရင္၊ အဲဒီတုန္းကသာ အတန္းမလစ္ခဲ့မိရင္ စတဲ့စတဲ့ စိတ္ေလးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ “ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္တမိနစ္ကို မကုန္ဆံုးႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္သမုဒၵရာၾကီးက ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္း မေပးႏိုင္ပါဘူး” ဆိုတဲ့ အဆိုအမိန္႕လိုပဲ အတိတ္က ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္ေတြအတြက္ ေနာင္တရျပီး၊ လက္ရွိတန္ဖိုးရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ထပ္မံ မျဖဳန္းတီးမိၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အတိတ္ကို ျပန္ေတြးျပီး သင္ခန္းစာယူတာနဲ႕၊ ေနာင္တရတမ္းတေဆြးေျမ့ေနတာနဲ႕ တျခားစီပါ။ ေလာကမွာ လူတိုင္းမွားဖူးပါတယ္။ လူတိုင္း အခ်ိန္ျဖဳန္းတီးဖူးပါတယ္။ ဒါကို တျမည့္ျမည့္နဲ႕ တမ္းတပူေဆြးေနစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ အေရးၾကီးတာက အခုလက္ရွိအခ်ိန္ကို ဘယ္လိုအက်ိဳးရွိေအာင္ အသံုးျပဳမလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ျပန္လွန္ေလ့လာရမယ့္ စာေတြကို အပိုင္းပိုင္းခြဲလိုက္ပါ။ လိုအပ္မယ့္ အခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ပါ။ ဘယ္လိုမွ အခ်ိန္မရွိေတာ့ရင္ အေရးၾကီးဆံုးေတြကိုပဲ စိစစ္ထုတ္လိုက္ပါ။ ဖယ္ရွားထားပစ္ခဲ့ရတဲ့ အရာေတြအတြက္ ေနာက္ဆံမတင္းပါနဲ႕။ ဖယ္ထားဖို႕ ဆံုးျဖတ္ျပီးမွ ထားခဲ့ျပီးသားမို႕၊ မေတာ္တဆမ်ား စာေမးပြဲမွာ ဒီအပုဒ္ေတြလာခဲ့ရင္လဲ မေျဖရံုပဲရွိတယ္ လို႕သာ စိတ္ပိုင္းျဖတ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္စကာတင္ ေရြးထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုသာ အာရံုစိုက္မွတ္သားပါ။ တခါတရံ ဘ၀မွာ စကာတင္ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ရတာေတြ ရွိေနတတ္စျမဲပါ။ မိမိရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျပတ္သားပါ။ ေကာင္းလာခဲ့ရင္ စံမယ္၊ ဆိုးလာခဲ့ရင္ ရင္ဆိုင္မယ္ စိတ္ကို ေမြးလိုက္ပါ။ ဆန္႕ငင္ဆန္႕ငင္ စိတ္ေလးေတြဟာ ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကိုသာ ပိုျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။

အခုဆက္လက္ျပီး၊ ျပန္လွန္ေလ့က်က္ရာမွာ အက်ိဳးရွိေစမယ့္ နည္းလမ္းေလးေတြကို တင္ျပေပးပါမယ္။

(၁) အျပဳသေဘာစိတ္ႏွင့္ တက္တက္ၾကြၾကြရွိေနပါ။

အခက္အခဲေတြကို စိန္ေခၚမွဳေတြအေနနဲ႕ မွတ္ယူလိုက္ပါ။ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္က်မည့္အစား၊ ဘယ္လို ေက်ာ္လႊားေဖာက္ထြက္မလဲ၊ ဘယ္လိုအကူအညီေတြ ရယူသင့္သလဲ ဆိုတာကိုသာ ေတြးပါ။

(၂) အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိစြာ အသံုးျပဳပါ။

အခ်ိန္ဇယားဆြဲပါ။ အေရးၾကီးသည္အလိုက္ အမွတ္စဥ္တပ္ျပီး ဦးစားေပးရမည္မ်ားကို ဦးစားေပးလုပ္ပါ။ တေန႕တာကို ဘယ္လို အခ်ိန္ကုန္ဆံုးေစမလဲ ဆိုတာ စာနဲ႕ ေရးခ်ပါ။ အနားယူအပန္းေျဖရမယ့္ အခ်ိန္မ်ား ထည့္သြင္းထားပါ။

(၃) သူမ်ားနဲ႕ တြဲလုပ္ပါ။

ဒီအခ်က္ကေတာ့ မိမိအေပၚမွာသာ မူတည္ပါတယ္။ သူမ်ားနဲ႕ တြဲလုပ္ရမွာကို အက်ိဳးရွိတယ္ထင္ရင္ တြဲလုပ္ပါ။ သီးသန္႕လုပ္ရတာမွာ အားသာရင္လဲ မိမိဘာသာပဲ လုပ္ပါ။

(၄) အကူအညီေတာင္းပါ။

တခ်ိဳ႕စာေတြက ဖတ္ျပီး၊ မွတ္စုထုတ္တုန္းက နားလည္ေပမယ့္၊ ျပန္လွန္က်က္မွတ္ခ်ိန္ေရာက္မွ နားမလည္ေတာ့တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစတတ္တာလဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္လာတဲ့အခါ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ဆရာေတြဆီကို အကူအညီေတာင္းပါ။

(၅) active learning techniques မ်ားကို အသံုးျပဳပါ။

ရုပ္ပံုကားခ်ပ္ေတြ၊ ဇယားေတြဆြဲျပီး မွတ္သားပါ။ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို တခုနဲ႕တခု ခြဲျခားမွတ္သားပါ။ အတိုေကာက္စာလံုးေတြ၊ မွတ္မိေစႏိုင္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႕ တြဲစပ္မွတ္သားပါ။

(၆) နားနဲ႕ ျပန္လွန္က်က္မွတ္မွဳလုပ္ပါ။

ဒီနည္းလမ္းဟာ ေတာ္ေတာ္ထိေရာက္လာပါတယ္။ စာေရးသူ ဒီနည္းလမ္းကို အသံုးခ်တာမွာ ေအာင္ျမင္တာေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕စာေတြကို စကားေျပာသလို ထိုင္ေျပာျပီး ဖတ္မွတ္တာပါ။ ကိုယ့္အသံကို ကိုယ္ျပန္နားေထာင္တာဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို တိုးတက္ေစတယ္လို႕ အခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ားက ဆိုထားၾကပါတယ္။

(၇) ေမးခြန္းေဟာင္းမ်ားကို ေလ့လာပါ။

ေမးခြန္းေဟာင္းေတြကို ျပန္ၾကည့္ျပီး ဘယ္လိုေမးခြန္းေတြကို ဘယ္လိုေျဖမလဲဆိုတာ စဥ္းစားအေျဖရွာပါ။ အက္ေဆးေမးခြန္းေတြဆိုရင္ ေမးခြန္းရွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုအတြက္ ျပင္ဆင္ျပီး plan ခ်ၾကည့္ပါ။ အခ်ိန္သတ္မွတ္ျပီး စာေမးပြဲေျဖၾကည့္ပါ။ ကိုယ့္လက္ေရးရဲ႕ အျမန္ႏွဳန္း၊ ကိုယ့္ဦးေႏွာက္ရဲ႕ မွတ္မိႏိုင္စြမ္းေတြကို စမ္းသပ္ၾကည့္လို႕ရပါတယ္။ လိုအပ္တာေတြကို ထပ္ျဖည့္ဆည္း ျပင္ဆင္မွဳေတြ လုပ္ဖို႕အတြက္ ဒီနည္းက ထိေရာက္လွပါတယ္။
(၈) မိမိကိုယ္ကို ဂရုစိုက္ပါ။

ဒီအခ်က္ကေတာ့ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ပါပဲ။ ဘ၀ဆိုတဲ့ ခရီးရွည္ၾကီးမွာ ေက်ာင္းစာေမးပြဲေတြ တင္မဟုတ္ပဲ စာေမးပြဲေတြ အေျမာက္အျမား ေျဖဆိုၾကရဦးမွာပါ။ ကိုယ္က်န္းမာေရး၊ စိတ္ခ်မ္းသာေရးကလဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ပညာေတြတတ္၊ စာေမးပြဲေတြအမ်ားၾကီးေအာင္ျပီးမွ လူ႕ေလာကအတြက္ ဘာအက်ိဳးမွ မျပဳႏိုင္ရင္ အလကားပါပဲ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဂရုစိုက္ဖို႕က အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ္ေတြ႕ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တခါတေလမွာ ဒီအခ်က္ကို လုပ္ဖို႕က အေတာ္ပဲ ခဲယဥ္းေနတတ္ပါတယ္။ ေဇာတခုခု ကပ္ေနခ်ိန္ဆိုရင္ ဒီအခ်က္ကို လူေတြက ေမ့ေနတတ္ၾကပါတယ္။ စာေရးသူလဲ အပါအ၀င္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ၾကာၾကာ၀ါးမယ့္သြား၊ အရိုးၾကည့္ေရွာင္ဆိုသလိုပဲ အိပ္ေရး၀၀အိ္ပ္ဖို႕၊ အစားအစာအာဟာရျပည့္မွီေအာင္စားဖို႕၊ အပန္းေျဖအနားယူဖို႕၊ အခ်ိန္အားေလးေတြ ထားဖို႕ကိုလဲ ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲခန္းေတြမွာ မူးလဲလို႕၊ မူးေမာ္ေခါင္းကိုက္ေနလို႕ “ျမင္းေကာင္းခြာလိပ္” ျဖစ္ခဲ့ရသူေတြ အမ်ားၾကီးပဲဆိုတာ သတိျပဳၾကပါ လို႕ ေရးသားတိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၄၊ ၄၊ ၂၀၀၉)